LEKI

LEKI

ZNIECZULAJĄCE

ZNIECZULAJĄCE

Znieczulenie ogólne

Znieczulenie ogólne

Znieczulenie ogólne inaczej anestezja, dawniej

Znieczulenie ogólne inaczej anestezja, dawniej

nazywane narkozą chirurgiczną, jest stanem

nazywane narkozą chirurgiczną, jest stanem

kontrolowanego i odwracalnego zahamowania

kontrolowanego i odwracalnego zahamowania

czynności OUN z wyłączeniem ważnych dla

czynności OUN z wyłączeniem ważnych dla

życia ośrodków w rdzeniu przedłużonym. W

życia ośrodków w rdzeniu przedłużonym. W

stanie znieczulenia możliwe jest wykonanie

stanie znieczulenia możliwe jest wykonanie

bolesnych zabiegów operacyjnych, ponieważ

bolesnych zabiegów operacyjnych, ponieważ

obejmuje on zwiotczenie mięśni

obejmuje on zwiotczenie mięśni

szkieletowych, zmniejszenie czucia i reakcji

szkieletowych, zmniejszenie czucia i reakcji

na ból oraz utratę świadomości i niepamięć.

na ból oraz utratę świadomości i niepamięć.

Stan ten można uzyskać stosując wziewne lub

Stan ten można uzyskać stosując wziewne lub

dożylne środki znieczulenia ogólnego.

dożylne środki znieczulenia ogólnego.

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane wziewne

podawane wziewne

Do leków podawanych wziewnie

Do leków podawanych wziewnie

zaliczamy:

zaliczamy:

-

Halotan

Halotan

-

Izofluran

Izofluran

-

Desfluran

Desfluran

-

Sewofluran

Sewofluran

-

Podtlenek azotu (N2O)

Podtlenek azotu (N2O)

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane wziewne

podawane wziewne

Halotan

Halotan

Nie palny, nie drażni dróg oddechowych,

Nie palny, nie drażni dróg oddechowych,

wprowadzenie w stan znieczulenia i

wprowadzenie w stan znieczulenia i

wybudzenie ze snu trwa krótko. Zaletą jest

wybudzenie ze snu trwa krótko. Zaletą jest

zdolność rozszerzania drzewa oskrzelowego

zdolność rozszerzania drzewa oskrzelowego

dlatego zalecany jest u chorych na astmę

dlatego zalecany jest u chorych na astmę

oskrzelową. Jego wadą jest depresyjny wpływ

oskrzelową. Jego wadą jest depresyjny wpływ

na serce. Zwalnia on czynność węzła

na serce. Zwalnia on czynność węzła

zatokowego i układu przewodzącego serca,

zatokowego i układu przewodzącego serca,

obniża ciśnienie tętnicze i akcje serca, a także

obniża ciśnienie tętnicze i akcje serca, a także

może prowadzić do zaburzeń rytmu

może prowadzić do zaburzeń rytmu

(migotanie komór).

(migotanie komór).

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane wziewne

podawane wziewne

Izofluran

Izofluran

Wykazuje silne działanie ogólnie

Wykazuje silne działanie ogólnie

znieczulające z szybko wywołaną

znieczulające z szybko wywołaną

indukcją i szybkim wybudzeniem. Nasila

indukcją i szybkim wybudzeniem. Nasila

działanie leków zwiotczających mięśnie

działanie leków zwiotczających mięśnie

prążkowane co pozwala na zmniejszenie

prążkowane co pozwala na zmniejszenie

ich dawek. Powoduje depresję

ich dawek. Powoduje depresję

oddychania nasiloną przez opioidy.

oddychania nasiloną przez opioidy.

Obniża ciśnienie tętnicze, przyspiesza

Obniża ciśnienie tętnicze, przyspiesza

czynność serca nie wywołując arytmii.

czynność serca nie wywołując arytmii.

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane wziewne

podawane wziewne

Desfluran

Desfluran

Podobny wpływ do izofluranu na układ

Podobny wpływ do izofluranu na układ

oddechowy i krążenia. Wykazuje

oddechowy i krążenia. Wykazuje

szybszą indukcję znieczulnia, oraz

szybszą indukcję znieczulnia, oraz

szybszą elminacje i bardzo szybkie

szybszą elminacje i bardzo szybkie

budzenie w porównaniu z izofluranem.

budzenie w porównaniu z izofluranem.

Stosowany głównie w warunkach

Stosowany głównie w warunkach

ambulatoryjnych.

ambulatoryjnych.

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane wziewne

podawane wziewne

Sewofluran

Sewofluran

Środek słabszy od izofluranu. Podobnie

Środek słabszy od izofluranu. Podobnie

jak dezfluran powoduje szybką

jak dezfluran powoduje szybką

indukcję znieczulenia oraz szybką

indukcję znieczulenia oraz szybką

eliminację jego budzenia. Osłabia

eliminację jego budzenia. Osłabia

metabolizm mózgowy i rozszerza

metabolizm mózgowy i rozszerza

naczynia mózgowe co prowadzi do

naczynia mózgowe co prowadzi do

wzrostu ciśnienia

wzrostu ciśnienia

wewnątrzczaszkowego.

wewnątrzczaszkowego.

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane wziewne

podawane wziewne

Wszystkie trzy pochodne

Wszystkie trzy pochodne

halogenowe mogą prowokować

halogenowe mogą prowokować

wystąpienie zespołu hipertermi

wystąpienie zespołu hipertermi

złośliwej.

złośliwej.

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane wziewne

podawane wziewne



Podtlenek azotu

Podtlenek azotu

Słabe działanie znieczulające.

Słabe działanie znieczulające.

Osiągniecie pełnego znieczulenia

Osiągniecie pełnego znieczulenia

wymaga podania wysokich stężeń, co

wymaga podania wysokich stężeń, co

grozi wystąpieniem niedotlenienia. Dla

grozi wystąpieniem niedotlenienia. Dla

bezpieczeństwa stosowany jest w

bezpieczeństwa stosowany jest w

mieszaninie z tlenem. Szeroko

mieszaninie z tlenem. Szeroko

stosowany jako jeden ze składników

stosowany jako jeden ze składników

znieczulenia ogólnego.

znieczulenia ogólnego.

Leki znieczulające

Leki znieczulające

podawane dożylnie

podawane dożylnie

-

Tiopental

Tiopental

-

Ketamina

Ketamina

-

Propofol

Propofol

-

etomidat

etomidat

Leki znieczulające podawane

Leki znieczulające podawane

dożylnie

dożylnie

Tiopental

Tiopental

Środek o ultrakrótkim czasie działania,

Środek o ultrakrótkim czasie działania,

podobnym do wziewnych środków ogólnie

podobnym do wziewnych środków ogólnie

znieczulających wywołuje depresję OUN, sen i

znieczulających wywołuje depresję OUN, sen i

znieczulenie, jest jednak pozbawiony

znieczulenie, jest jednak pozbawiony

działania przeciwbólowego. Podany w

działania przeciwbólowego. Podany w

dawkach niższych od znieczulających może

dawkach niższych od znieczulających może

wywołać hiperalgezję czyli zwiększenie

wywołać hiperalgezję czyli zwiększenie

wrażliwości bólowej. Znieczulenie występuje

wrażliwości bólowej. Znieczulenie występuje

po 10-20 sekundach od jego podania

po 10-20 sekundach od jego podania

dożylnego i trwa do 20 minut. Nieprawidłowe

dożylnego i trwa do 20 minut. Nieprawidłowe

podanie leku poza żyłę lub tętnicę grozi

podanie leku poza żyłę lub tętnicę grozi

martwicą i owrzodzeniem w miejscu podania

martwicą i owrzodzeniem w miejscu podania

lub skurczem tętnicy, co może prowadzić do

lub skurczem tętnicy, co może prowadzić do

zgorzeli tkanek. Natomiast zbyt szybkie

zgorzeli tkanek. Natomiast zbyt szybkie

podanie może wywołać bezdech, kurcz głośni

podanie może wywołać bezdech, kurcz głośni

czy skurcz oskrzeli. Tiopental zwiększa

czy skurcz oskrzeli. Tiopental zwiększa

uwalnianie histaminy, czego konsekwencją

uwalnianie histaminy, czego konsekwencją

mogą być reakcje uczuleniowe (świąd,

mogą być reakcje uczuleniowe (świąd,

rumień, pokrzywka, reakcje anafilaktyczne.

rumień, pokrzywka, reakcje anafilaktyczne.

Leki znieczulające podawane

Leki znieczulające podawane

dożylnie

dożylnie

Ketamina

Ketamina

Podawana w dawce 1-2,5mg/kg mc. Wywołuje w

Podawana w dawce 1-2,5mg/kg mc. Wywołuje w

ciągu jednej minuty krótki sen. Powrót do

ciągu jednej minuty krótki sen. Powrót do

świadomości następuje po 5 do 10 minutach.

świadomości następuje po 5 do 10 minutach.

Charakterystyczne dla tego znieczulenia są

Charakterystyczne dla tego znieczulenia są

ostre stany majaczeniowe (jaskrawe sny,

ostre stany majaczeniowe (jaskrawe sny,

omamy, przerażające halucynacje),

omamy, przerażające halucynacje),

pobudzenie i agresywność. Jest jedynym

pobudzenie i agresywność. Jest jedynym

dożylnym środkiem znieczulenia ogólnego,

dożylnym środkiem znieczulenia ogólnego,

który przyspiesza tętno, zwiększa ciśnienie

który przyspiesza tętno, zwiększa ciśnienie

tętnicze oraz pojemność minutową serca,

tętnicze oraz pojemność minutową serca,

dlatego jest wskazana u pacjentów z

dlatego jest wskazana u pacjentów z

ryzykiem hipotensji i hipowolemii oraz w

ryzykiem hipotensji i hipowolemii oraz w

stanach szoku i po urazach. Ze względu na

stanach szoku i po urazach. Ze względu na

zwiększone zapotrzebowanie mięśnia

zwiększone zapotrzebowanie mięśnia

sercowego na tlen oraz przepływ mózgowy, a

sercowego na tlen oraz przepływ mózgowy, a

także podnoszenie ciśnienia

także podnoszenie ciśnienia

śródczaszkowego nie powinna być stosowana

śródczaszkowego nie powinna być stosowana

u osób z ciężkim nadciśnieniem i chorobą

u osób z ciężkim nadciśnieniem i chorobą

niedokrwienną serca, oraz w przypadku

niedokrwienną serca, oraz w przypadku

zwiększonego ciśnienia płynu mózgowo-

zwiększonego ciśnienia płynu mózgowo-

rdzeniowego.

rdzeniowego.

Leki znieczulające podawane

Leki znieczulające podawane

dożylnie

dożylnie

Propofol

Propofol

Najczęściej stosowany środek do wywołania

Najczęściej stosowany środek do wywołania

krótkotrwałego znieczulenia. Posiada wewnętrzne

krótkotrwałego znieczulenia. Posiada wewnętrzne

działanie przeciwwymiotne pojawiające się przy

działanie przeciwwymiotne pojawiające się przy

dawkach mniejszych od wymaganych do

dawkach mniejszych od wymaganych do

znieczulenia – z tego powodu jest

znieczulenia – z tego powodu jest

wykorzystywany do tłumienia nudności i

wykorzystywany do tłumienia nudności i

wymiotów pooperacyjnych oraz wywołanych

wymiotów pooperacyjnych oraz wywołanych

chemioterapią. Podanie pojedynczej dawki 2-

chemioterapią. Podanie pojedynczej dawki 2-

2,5mg/kg mc. wywołuje w ciągu 40 sekund

2,5mg/kg mc. wywołuje w ciągu 40 sekund

uśpienie trwające 5-10 minut. Znieczulenie to

uśpienie trwające 5-10 minut. Znieczulenie to

podtrzymuje się wlewem kropelkowym lub

podtrzymuje się wlewem kropelkowym lub

powtarzalne iniekcje. Pozbawiony jest działania

powtarzalne iniekcje. Pozbawiony jest działania

przeciwbólowego jednak w przeciwieństwie do

przeciwbólowego jednak w przeciwieństwie do

barbituranów nie zwiększa odczucia bólu.

barbituranów nie zwiększa odczucia bólu.

Podawany w dawce indukcyjnej powoduje spadek

Podawany w dawce indukcyjnej powoduje spadek

ciśnienia tętniczego, bradykardię, i bezdech.

ciśnienia tętniczego, bradykardię, i bezdech.

Leki znieczulające podawane

Leki znieczulające podawane

dożylnie

dożylnie

Etomidat

Etomidat

Wywołuje silne, krótkie

Wywołuje silne, krótkie

znieczulenie, bez analgezji.

znieczulenie, bez analgezji.

Podanie dawki 0,3-0,4mg/kg mc.

Podanie dawki 0,3-0,4mg/kg mc.

Indukuje znieczulenie trwające 4-

Indukuje znieczulenie trwające 4-

8 minut. Często pojawiają się

8 minut. Często pojawiają się

ruchy miokloniczne i ból podczas

ruchy miokloniczne i ból podczas

wstrzyknięć dożylnych, natomiast

wstrzyknięć dożylnych, natomiast

w okresie pooperacyjnym

w okresie pooperacyjnym

nudności i wymioty. Nie wykazuje

nudności i wymioty. Nie wykazuje

wpływu na krążenie, dodatkowo

wpływu na krążenie, dodatkowo

obniża ciśnienie śródgałkowe.

obniża ciśnienie śródgałkowe.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Rodzaje znieczulenia miejscowego

Rodzaje znieczulenia miejscowego

-

Znieczulenie powierzchniowe

Znieczulenie powierzchniowe

-

Znieczulenie nasiękowe

Znieczulenie nasiękowe

-

Znieczulenie przewodowe

Znieczulenie przewodowe

-

Znieczulenie rdzeniowe

Znieczulenie rdzeniowe

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Znieczulenie powierzchniowe polega

Znieczulenie powierzchniowe polega

na zastosowaniu środka

na zastosowaniu środka

znieczulającego na powierzchni błon

znieczulającego na powierzchni błon

śluzowych lub uszkodzonej skóry.

śluzowych lub uszkodzonej skóry.

Podany środek w postaci roztworu,

Podany środek w postaci roztworu,

zasypki, pędzlowania, rozpylania,

zasypki, pędzlowania, rozpylania,

maści czy czopków przenika do

maści czy czopków przenika do

głębszych warstw tkanek i poraża

głębszych warstw tkanek i poraża

zakończenia nerwów czuciowych.

zakończenia nerwów czuciowych.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Znieczulenie nasiękowe

Znieczulenie nasiękowe

(infiltracyjne) wykonuje się je

(infiltracyjne) wykonuje się je

wstrzykując płyn znieczulający

wstrzykując płyn znieczulający

pod skórę lub błonę śluzową,

pod skórę lub błonę śluzową,

uzyskując porażenie włókien

uzyskując porażenie włókien

nerwów czuciowych w obrębie

nerwów czuciowych w obrębie

tkanek przepojonych płynem

tkanek przepojonych płynem

znieczulającym.

znieczulającym.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Znieczulenie przewodowe polega na

Znieczulenie przewodowe polega na

wstrzyknięciu środka

wstrzyknięciu środka

znieczulającego w okolice nerwu,

znieczulającego w okolice nerwu,

splotu czy pnia nerwowego co

splotu czy pnia nerwowego co

powoduje przerwanie przewodnictwa

powoduje przerwanie przewodnictwa

i całkowite znieczulenie całego

i całkowite znieczulenie całego

obszaru tkankowego

obszaru tkankowego

zaopatrywanego przez ten nerw.

zaopatrywanego przez ten nerw.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Znieczulenie rdzeniowe jest odmianą

Znieczulenie rdzeniowe jest odmianą

znieczulenia przewodowego i polega na

znieczulenia przewodowego i polega na

wprowadzeniu środka znieczulającego

wprowadzeniu środka znieczulającego

wprost do kanału kręgowego. W tym

wprost do kanału kręgowego. W tym

rodzaju znieczulenia uzyskuje się

rodzaju znieczulenia uzyskuje się

zniesienie przewodnictwa czuciowego

zniesienie przewodnictwa czuciowego

dużych obszarów tkankowych i dlatego

dużych obszarów tkankowych i dlatego

jest ono stosowane w zabiegach

jest ono stosowane w zabiegach

operacyjnych w ginekologii urologii czy

operacyjnych w ginekologii urologii czy

chirurgii jamy brzusznej.

chirurgii jamy brzusznej.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Środki miejscowo znieczulające ze względu

Środki miejscowo znieczulające ze względu

na sposób działania można podzielić na:

na sposób działania można podzielić na:

-

Leki stosowane w znieczuleniu

Leki stosowane w znieczuleniu

powierzchniowym:

powierzchniowym:

- proksymetakaina

- proksymetakaina

- benzokaina

- benzokaina

- prilokaina

- prilokaina

- lignokaina

- lignokaina

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

-

Leki stosowane w znieczuleniu

Leki stosowane w znieczuleniu

nasiękowym i przewodowym:

nasiękowym i przewodowym:

- lignokaina

- lignokaina

- prokaina

- prokaina

- bupiwakaina

- bupiwakaina

- artikaina

- artikaina

- ropiwakaina

- ropiwakaina

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Proksymetakaina

Proksymetakaina

Należy do krótko działających

Należy do krótko działających

leków znieczulenia miejscowego

leków znieczulenia miejscowego

stosowanych przede wszystkim

stosowanych przede wszystkim

w okulistyce. Znieczulenie

w okulistyce. Znieczulenie

rozpoczyna się po 13 sekundach

rozpoczyna się po 13 sekundach

po podaniu leku i trwa około 15

po podaniu leku i trwa około 15

minut.

minut.

Wskazania:

Wskazania:

- Znieczulenia rogówki, spojówki,

- Znieczulenia rogówki, spojówki,

np. przed zabiegami pomiaru

np. przed zabiegami pomiaru

ciśnienia wewnątrz gałkowego

ciśnienia wewnątrz gałkowego

lub operacyjnym leczeniu zaćmy.

lub operacyjnym leczeniu zaćmy.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Benzokaina

Benzokaina

Ze względu na bardzo słabą

Ze względu na bardzo słabą

rozpuszczalność w wodzie

rozpuszczalność w wodzie

benzokaina stosowana jest

benzokaina stosowana jest

wyłącznie do znieczulenia

wyłącznie do znieczulenia

powierzchniowego.

powierzchniowego.

Wskazania:

Wskazania:

Lek pomocniczy w łagodzeniu

Lek pomocniczy w łagodzeniu

objawów ospy wiecznej,

objawów ospy wiecznej,

półpaśca, oparzenia słonecznego,

półpaśca, oparzenia słonecznego,

leczeniu żylaków odbytu, w bólu

leczeniu żylaków odbytu, w bólu

gardła

gardła

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Prilokaina

Prilokaina

Działanie podobne do lignokainy

Działanie podobne do lignokainy

jednak czas jej działania jest

jednak czas jej działania jest

dłuższy a toksyczność mniejsza.

dłuższy a toksyczność mniejsza.

Obecnie stosuje się rzadko,

Obecnie stosuje się rzadko,

głównie do znieczulenia

głównie do znieczulenia

powierzchniowego w postaci

powierzchniowego w postaci

kremu EMLA.

kremu EMLA.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Lignokaina

Lignokaina

Najczęściej stosowany lek

Najczęściej stosowany lek

znieczulający charakteryzuje

znieczulający charakteryzuje

się działaniem silnym,

się działaniem silnym,

szybkim, długotrwałym.

szybkim, długotrwałym.

Stosowana do znieczuleń

Stosowana do znieczuleń

nasiękowych i przewodowych

nasiękowych i przewodowych

z dodatkiem środków

z dodatkiem środków

zwężających naczynia

zwężających naczynia

krwionośne. Wykazuje również

krwionośne. Wykazuje również

działanie na układ sercowo-

działanie na układ sercowo-

naczyniowy i na OUN.

naczyniowy i na OUN.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Prokaina

Prokaina

Działanie znieczulające rozpoczyna

Działanie znieczulające rozpoczyna

się po około 3 minutach i znika po

się po około 3 minutach i znika po

kilkudziesięciu minutach.

kilkudziesięciu minutach.

Stosowana w znieczuleniach

Stosowana w znieczuleniach

przewodowych, nasiękowych,

przewodowych, nasiękowych,

rdzeniowych. W celu przedłużenia

rdzeniowych. W celu przedłużenia

działania podaje się epinefrynę.

działania podaje się epinefrynę.

Wykazuje również działanie

Wykazuje również działanie

przeciwskórczowe,

przeciwskórczowe,

przeciwbólowe,

przeciwbólowe,

przeciwarytmiczne.

przeciwarytmiczne.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Bupiwakaina

Bupiwakaina

Działa 3 do 4 razy silniej

Działa 3 do 4 razy silniej

znieczulająco i

znieczulająco i

pięciokrotnie dłużej od

pięciokrotnie dłużej od

lignokainy. Stosowana

lignokainy. Stosowana

do wszystkich rodzajów

do wszystkich rodzajów

blokad nerwowych,

blokad nerwowych,

polecana do znieczuleń

polecana do znieczuleń

w położnictwie.

w położnictwie.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Artikaina

Artikaina

Działa szybko

Działa szybko

znieczulająco, jej

znieczulająco, jej

aktywność utrzymuje się

aktywność utrzymuje się

do 4 godzin, z dodatkiem

do 4 godzin, z dodatkiem

epinefryny do 7 godzin.

epinefryny do 7 godzin.

Stosowana do znieczuleń

Stosowana do znieczuleń

nasiękowych,

nasiękowych,

dordzeniowych w

dordzeniowych w

położnictwie, chirurgii,

położnictwie, chirurgii,

stomatologii.

stomatologii.

Znieczulenie

Znieczulenie

miejscowe

miejscowe

Ropiwakaina

Ropiwakaina

Czas działania znieczulenia

Czas działania znieczulenia

przewodowego wynosi 2

przewodowego wynosi 2

do 6 godzin. Nie musi być

do 6 godzin. Nie musi być

stosowana ze środkami

stosowana ze środkami

zwężającymi naczynia

zwężającymi naczynia

krwionośne. Stosowana do

krwionośne. Stosowana do

znieczulenia nasiękowego,

znieczulenia nasiękowego,

przewodowego,

przewodowego,

zewnątrzoponowego.

zewnątrzoponowego.

Bibliografia

Bibliografia

W. Janiec Farmakodynamika

W. Janiec Farmakodynamika

Podręcznik dla studentów

Podręcznik dla studentów

farmacji.

farmacji.