TETRACYKLINY

Działanie: bakteriostatyczne

Mechanizm działania: hamowanie syntezy białek poprzez odwracalne wiązanie z podjednostką 30S bakteryjnego rybosomu

Spektrum aktywności: tetracykliny hamują wzrost wielu gatunków bakterii tlenowych i beztlenowych, w tym wielu gatunków z rodzaju Riketsia, Chlamydia, Mycoplasma, niektórych krętków, a nawet pierwotniaków i prątków

Właściwości farmakokinetyczne i farmakodynamiczne

• większości tetracyklin nie powinno się stosować u chorych z niewydolnością nerek, ponieważ nadmierny wzrost stężenia antybiotyku w osoczu na skutek upośledzenia wydalania może prowadzić do uszkodzenia wątroby (doksycyklina jest wydalana z żółcią, dlatego tę pierwszą można stosować u chorych z niewydolnością nerek bez konieczności modyfikacji dawkowania)

• długi okres półtrwania doksycykliny umożliwia dawkowanie raz lub 2 razy na dobę

• mleko, leki zmniejszające kwaśność soku żołądkowego, preparaty żelaza oraz prawdopodobnie też związki zawierające wapń, magnez, glin lub żelazo znacznie upośledzają wchłanianie tetracyklin z przewodu pokarmowego, dlatego należy je przyjmować przynajmniej kilka godzin wcześniej lub później

• tetracykliny zmniejszają skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych oraz nasilają przeciwkrzepliwe działanie doustnych antykoagulantów

Główne wskazania

• zakażenia układu oddechowego: nietypowe zapalenie płuc (Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, choroba papuzia), zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli
  zakażenia układu moczowo-płciowego Chlamydia

• zakażenia układowe: riketsjozy (gorączka plamista Gór Skalistych, dur plamisty endemiczny i epidemiczny, gorączka Q)

• bruceloza (w połączeniu z ryfampicyną lub streptomycyną)

• borelioza z Lyme

• zakażenia przecinkowcami (cholera, Vibrio)

• tularemia

• Helicobacter pylori (w połączeniu z preparatami bizmutu i metronidazolem lub klarytromycyną)

• trądzik pospolity

• malaria

Działania toksyczne i przeciwwskazania

• tetracykliny są na ogół dobrze tolerowane, ale mogą też wywierać poważne działania niepożądane,

• fototoksyczność, rzadziej w przypadku stosowania doksycykliny

• przebarwienie zębów u dzieci odkładanie się tetracyklin w tkance kostnej może prowadzić do zahamowania wzrostu kośćca, a także przebarwienia uzębienia mlecznego, dlatego antybiotyki te są zwykle przeciwwskazane u kobiet ciężarnych i karmiących piersią oraz u dzieci do 8. roku życia.

• u kobiet ciężarnych, u chorych z niewydolnością nerek oraz u osób otrzymujących tetracyklinę w dużej dawce mogą wystąpić efekty hepatotoksyczne, wśród których najpoważniejsze jest ostre stłuszczenie z martwicą wątroby

• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, takie jak biegunka, oraz wtórne zakażenia grzybicze

• uszkodzenie czynności nerek (wadliwie przechowywane, przeterminowane)

Tetracyklina Rp. Tetracyclinum draż.  Rp. Tetracyclinum maść

tetracyklina + triamcynolon Rp. Polcortolon TC aerozol

• wytwarzany przez niektóre szczepy Streptomyces

• antybiotyk o szerokim spektrum działania bakteriostatycznego

• działa na bakterie Gram-dodatnie (m.in. Propionibacterium acnes), Gram-ujemne, Chlamydia spp., Rickettsia spp, mikoplazmy, krętki, niektóre pierwotniaki.

• pokarm, zwłaszcza mleko i jego przetwory, znacznie zmniejszają wchłanianie.

• łatwo przenika do płynów ustrojowych i tkanek, m.in. do skóry i gruczołów łojowych, wywierając działanie przeciwbakteryjne wobec Propionibacterium acnes

• wskazania: P.o. wszystkie odmiany trądziku pospolitego (w cięższych przypadkach wskazane jest leczenie skojarzone z pochodnymi kwasu retinowego); miejscowo w ropnych zakażeniach skóry wywołanych przez drobnoustroje wrażliwe na tetracyklinę.

• przeciwwskazania: nadwrażliwość na tetracykliny, ciąża, laktacja, dzieci do 10. rż., niewydolność nerek, ciężka niewydolność wątroby, uogólniony toczeń rumieniowaty

• tetracyklinę należy podawać 1 h przed lub 2 h po posiłku, popijając dużą ilością płynu, ale nie mlekiem

• w trakcie leczenia należy unikać narażenia na światło słoneczne i inne promieniowanie UV.

Doksycyklina Rp. Dotur kaps.  Rp. Unidox Solutab tabl.

• długo działający antybiotyk tetracyklinowy.

• lek z wyboru w zakażeniach wywołanych przez chlamydie, mikoplazmy, riketsje dodatkowo bruceloza, tularemia, cholera, riketsjoza, leptospiroza, gorączka Q, zakażenia dróg oddechowych wywołane przez Mycoplasma pneumoniae, zakażenia układu moczowo-płciowego wywołane przez Chlamydia trachomatis, trądzik młodzieńczy, zakażenia dróg żółciowych, zapalenie zatok przynosowych, zakażenia skóry i tkanek miękkich, borelioza, rzeżączka, kiła.

• nie ma konieczności modyfikacji dawkowania u chorych z niewydolnością nerek.

Limecyklina Rp. Tetralysal kaps. twarde

• oprócz działania bakteriostatycznego, działa też przeciwzapalnie

• przenika do płynów ustrojowych i tkanek, m.in. do skóry i gruczołów łojowych, wywierając działanie przeciwbakteryjne wobec Propionibacterium acnes

• wskazania: trądzik pospolity, trądzik różowaty

• podczas leczenia unikać ekspozycji na światło słoneczne i promieniowanie UV

• leczenie należy przerwać w przypadku pojawienia się zmian skórnych o charakterze rumienia

• lek należy stosować przez 3-6 mies

---