1. Podstawowe zagadnienia etyki - przedmiot i stanowisko
Sł wywodzi się z j.gr i oznacza moralność;jako dziedzina rozważań
wprowadzona przez Arystotelesa i nazwana filoz. praktyczną.Obecnie
określana jako„całokształt refleksji nad moralnością, nad doktrynami
etycznymi i poglądami mor, nad wartościami, normami i ocenami et.”
*Nadrzędnym pojęciem, które pojawia się we wszystkich działach i zag.
etyki jest moralność(analizowana w sensie opisowym=m.charakteryzuje
obecne w danej epoce przekonania o tym, jakie działanie jest moralnie
właściwe -moralnie nakazane, a jakie niewłaściwe-moralnie niepożądane
i wskazuje moralne obowiązki jednostki i wartościującym= moralne jest
to, co na płaszczyźnie określonego systemu etycznego oceniane jako
absolutne dobro etyczne.***zakres przedmiotowy etyki(M.Ossowska):
moralistyka (pouczenia moralne); rozważ.dot.natury moralnej czł;
analiza doktryn et.,analiza kodeksów et., empiryczne Bad.nad mor.
*Sądy etyczne nie mają takiego samego zakresu jak sądy moralne,te
pierwsze mają ch.normatywny, zaś drugie opisowy.(Sąd et=pomaganie
bliźniemu w potrzebie jest obowiązkiem każdego człowieka; sąd m=
powszechnie uważa się,że dobrze postępuje ten, kto udz. pomocy )
DZIAŁY ETYKI: 1.normatywna|||2.opisowa= ETOLOGIA(nauka o mor)
bada znaczenie wartości moral.w stos.międzyludzkich, ich proces kształt.
(podejmowanie badań socjolog,psych i hist)1.dział- socjologia moralności
(bada zróżnicowanie przekonań moral,społeczne uwarunkowania moralności
związek moralności z innymi dziedzinami życia społ) 2. Psych.moralności
zajmuje się psycholog.uwarunkowaniem sądów i przekonań moral, psychosp.
czynnikami motywującymi do moral. i niemoral.postępowania, przeżyciami
(jak zmysł moralny, wyrzuty sumienia, poczucie powinności i poświęcenia);
analizuje się też uczucia i stany psych. oceniane jako moralnie dobre i złe,
bada etapy rozwoju czł, wzorce osob. i typologie moral,zjawiska z zakresu
patologii moralności. 3.Na gruncie hist.moraln. rozważana jest zmienność
poglądów,ocen i norm moral na przestrzeni dziejów|||3. metaetyka=opis zn
terminów etycznych(funkcja terminów w jęz. sposoby def.terminów et.,
uzasadniania wartości et.)funkcje terminów: kognitywna,ekspres,imperatyw.
__________________________________________________________________________
2. Etyka teoretyczna a stosowana
E teoretyczna odnosi się do hist.filoz, jest z nią powiązana.Rolę w jej
tworzeniu odegrały poglądy i myśli filozofów(np.Platona, Aryst,I.Kanta)
Etykę teoretyczną tworzą rozważania tych myślicieli nt. empirycznej
wiedzy o życiu moralnym. (pyt:co to jest wartość moralna,co stanowi
przedmiot ocen etycznych itp.)Etyka stosowana zajmuje się współcz.
problemami ludzi(narzędziami kształtowania właściwych postaw mor.)
odp na pyt:czy i w jaki sposób można realizować stany rzeczy będące
wypełnieniem norm etycznych.**E.S.dot.wielu dziedzin życia,obejmuje
m.in. E.profesjonalną (lekarzy,inżynierów, prawników),obywatelską,
stosunków międzynarodowych, technologii,E.polityczną oraz adm.publ
______________________________________________________________________________
3.Moralnosć i etyka
W j.potocznym E. i M. bywają utoż.(przez E.i M.rozumie się przestrzeganie
ustalonych i obowiązujących w danym społ.norm współżycia i powinności ludzi)
**M=faktycznie funkcjonujące w społ.poglądy i przekonania moralne ogółu.
Odzwierciedlane są w postawach ludzkich,zach. i współżyciu między jedn,grupami
społ|||| ETYKA=dyscyplina naukowa, zajmująca się moralnością i teorią.
_______________________________________________________________________________
4.Kierunki etyki normatywnej
E.N.zajmuje się wartościami i zasadami moralnymi, wyjaśnia czym jest dobro,
powinność moralna,sumienie,odpowiedzialność.Jej zakres obejmuje aksjologię
moralności(nauka o wartościach)i deontologię(naukę o obowiąz. i powinnościach
moralnych).E.N. stawia wiele pytań m.in.o cel i sens ludzkiej egzystencji.
GŁ.KIERUNKI ETYCZNE:*intelektualizm etyczny(istota dobrego dz =wiedza
*eudajmonizm (najwyższa wartość=szczęście osobiste/społ)*hedonizm(cel życia
jedyne dobro=przyjemności)*epikureizm (przyjemn.i brak cierpień)*stoicyzm
(preferuje;szcz= maks.ograniczenie potrzeb i pożądań)* teocentryzm (dążenie do
Boga za wartość najwyższą)*personalizm(najwyższa wartość= os.ludzka)
*perfekcjonizm(najwyższe dobro=doskonałość osobista)*deontologizm(d.n=
obowiązek)*utylitaryzm *ewolucjonizm (d.n=doskonalenie się mocą natury)
* rewerentyzm(d.n=cześć dla życia)
_______________________________________________________________________________
5. Czyn jako przedmiot kwalifikacji moralnej
CZ.L=fundament.Pojęcie dla E;= działanie, którego czł.jest świadomym i wolnym
sprawcą. Tylko w czynie wyraża się człowiek jako osoba, jego wolna wola.
***CZ.L można podzielić na dwie kategorie:Akt ludzki- cz. świadomy i wolny;
Akt człowieka - wykonywany machinalnie.***Ważnym elementem czynu jest wolna wola
(doprowadza do pop.danego czynu lub nie)|Zad.wolnej woli jest podtrzymanie
dążenia do dobra przedmiotu.|||Aby uważać działanie za moralne,musi być zgodne
z normami moralnymi, jest ono też ukierunkowane na cel(w relacji do Boga;
W odniesieniu do świata;W relacji do człowieka)|||| PRZEDMIOT CZ.=to,do czego
zmierza czyn;jest źr.moralnej oceny-czy jest dobry czy zły.Czł ponosi za nie pełną
odpowiedzialność moralną. Zasadniczym elementem oceny moralnej czynu jest
sumienie ludzkie; to właśnie ono dokonuje kwalifikacji moralnej aktów ludzkich,
oznacza moralną samoświadomość
________________________________________________________________________________
6.Etyka służby cywilnej
Dla unormowania zasad et.Postęp.członków korpusu służby cyw.powstał Kodeks
Etyki Służby Cywilnej. Działania korpusu powinny być wzorem praworządności
i prowadzić do wzrostu zaufania obywateli do organów@ Członek korpusu powinien
przekładać dobro publiczne nad interesy własne oraz jego środowiska@Powinien on
pracować sumiennie,nie bać się podejmowania trudnych rozstrzygnięć, otwarty na
przyjmowanie krytyki.@ os.ta powinna być lojalna wobec urzędu i zwierzchników;
akceptować zasadę poufności info @ dążenie do rozwijania się zawodowo @ kier.
się zasadą bezstronności w wykonywaniu zadań, równo trakt.wszystkich uczestników
prowadzonych przez niego spraw administracyjnych i nie przyjmować korzyści za to
@ Nie mogą publ.manifestować przekonań Polit.@nie mogą brać udziału w strajk
@Członek korpusu mu mieć na względzie jawność adm.publ @wykaz.kompetentnoś
@ma zawsze na względzie dobro Rzeczypospolitej Polskiej @ma być profesj.
!!!Wszystkie wymienione powyżej cechy mieszczą się w pojęciu etyka urzędnicza.
K.Et.Sł.C= 5paragr (wskazówki dla urz. jak należy postępować)
__________________________________________________________________________________
7. Fenomenologiczne podstawy koncepcji etyki sytuacyjnej
**F.=nazwa kierunku pochodzi od greckiego słowa oznaczającego to, co się jawi.
Metoda fenomen.polega na opisie i oglądzie tego, co bezpośrednio jest dane||F.nawoł.
do odrzucenia spekulacji i teorii by przyjrzeć się światu, takim jaki się jawi.
**ETYKA SYT: oceny dobra i zła nie mogą odwoływać się do zabsolutyzowanych
pojęć,muszą podlegać ciągłej ocenie wynikającej z syt,w której jedynym decydującym
kryterium jest dobro lub krzywda człowieka;4 ZASADY W ET.SYT:1.pragmatyzm
(czyn słuszny to cz.skuteczny;by działania były słuszne, muszą wypływać z miłości)
2.relatywizm(do każdej syt.należy dopasować inną ocenę,ocena mor.ma ch.względny
3.personalizm(cel sytuacjonisty to miłość do 2czł;wybranie Zach.najlepszego dla innych
4.pozytywizm: teologiczny (przyjęcie wiary bez wyjaśnień) i teolog.naturalizm(rozum)
6 PODST. REGUŁ ETYKI.SYT: 1.miłość i tylko ona jest dobra sama w sobie; 2.miłość
samoofiarna,dobro to pomaganie innym; 3.sprawiedliwość=miłość spełniana w ludzkiej
wspólnocie; 4.miłość jako postawa a nie uczucie; 5.cel uświęca środki a celem musi być M
6. Za każdym razem należy zastanawiać się nad decyzją moralną,
______________________________________________________________________________
8. Etyka publiczna i sprawiedliwość społeczna
Podstawową sprawą dla etyki społecznej jest koncepcja relacji między osobą a społ.
U podstaw etyki społ.stoi teza,że osoba ma prymat nad społecznością.Społeczeństwo
to sieć relacji i dlatego jest wtórne wobec osoby-podmiotu. Powstaje pytanie, jaki jest
sens istnienia społeczeństwa? Odpowiedź- rozwój osoby ludzkiej. Człowiek, aby mógł
się rozwijać, potrzebuje różnorodnych środków, tak materialnych jak i duchowych. Dz.
społeczna, polityczna i gospodarcza powinna służyć wypracowaniu, jak najlepszych śr.
potrzebnych człowiekowi. Zad. etyki społecznej jest określenie, jakie ukształtowanie
struktur społecznych gwarantuje osobowe spełnianie się człowieka Problemy moralne
współczesnych społeczeństw: aborcja, eutanazja, homoseksualizm.
**Etyka w życiu społ.uzależniona jest:od norm społ. i od sposobu pojmowania przez
społ.sparwiedliwości(spr=zasada moralna,domagająca się szanowania i przestrzeg.
praw innych,równości szans); 5rodzajów spr.społecznej: 1.każdemu to samo(wszyscy
powinni być równo traktowani) 2.każdemu wg zasług 3.każdemu wg jego dzieł(wg
efektów działalności jednostki) 4.każdemu wg potrzeb(równość w zaspokajaniu pods.
potrzeb)5.każdemu wg pozycji***KONCEPCJE SPRAW.: *teorie indywidualistyczne
(społ=zbiór niezależ.jedn)*t.wspólnotowe(dobro społ to wartość nadrzędna wobec jedn.)
spr.jako uprawnienie (każdy może posiadać legal.zdobyte dobra)*spr.= równość szans
_________________________________________________________________________________
9.Budowa etycznych standardów postępowania administracyjnego:KODEKS ET. to
katalog standardów zach.etycznych, określających sposób postępowania i zach.prac.
Większość kodeksów posiadacz.wstępną, w której przedstawione są podst.zasady, jakimi
kieruje się w post.Poza przedmowami/ wstępami, kodeksy dzielone są na części (rozdz. podroz)
poświęcone poszczególnym zagadnieniom lub uporządkowane wg rodzajów interesariuszy firmy,
bądź zbudowane wg struktury mieszanej (np. personel,klienci, dostawcy,poufność,społ.)
**Kodeksy firm i stowarzyszeń zawodowych mają na celu pomaganie prac.w etycznym postęp.
Zawierają więc wskazania w jaki sposób ogólne moralne zasady stosują się do tego, czym firma
się zajmuje.**rozróżnić można kodeksy ogólne oraz k. szczegół. K. ogólne=adres. do wszystkich
/większej cz.podmiotów||K. szczegółowe, mogą normować działalność 1firmy/grupy organizacji gosp.
__________________________________________________________________________________
10.Etyka zawodowa i jej przedmiot
E.Z=zespół zasad określających jak z normalnego pkt widzenia powinni zach.się
przedstawiciele danego zawodu.Poj.to odnosi się przede wszystkim do norm post.
danej gr.zawodowej(np. urzędników).W tym sensie E.Z jest etyką normat, starającą
się opisać wzór osobowy urzędnika, cele etyczne zawodu, normy post. w praktyce
urzędniczej i typowe konflikty etyczne mogące się pojawić w praktyce zawodowej.
Etyka ze wzgl na przedmiot rozważań dzieli się na aksjologię(naukę o w. moral)
i deontologię(nauka o powinnościach i obowiąz.moralnych;dział E,który zajmuje
się ustalaniem norm i reguł moral.określ.zawodu,czego efektem są kodeksy dront)
i aretologię (naukę o cnotach moralnych)
______________________________________________________________________________
11. Obowiązki etyczne urzędników administracji publicznej:*Praworządność
działań *obowiązek tolerancji*zakaz dyskryminacji*zakaz lobbingu*obowiązek
przestrzegania zasad dotyczących służbowego stroju*zakaz molestowania*obow.
ochrony poufnych inf.*Panowanie nad emocjami *zachowyw.powściągliwości
w wypowiadaniu się nt. swojej pracy,przełożonych i podwładnych*Działanie
konsekwentne i zgodne z oczekiwaniami *obiektywność*Współmierność