Podmiotem nazywamy określoną formę organizacji, która podejmuje samodzielnie decyzje

,kierując się własnym interesem i związanym z tym ryzykiem.

Gospodarstwem domowym nazywamy dobrowolny związek ludzi wspólnie zamieszkujących

i podejmujących decyzje finansowe dotyczące sposobu zarobkowania i wydawania zarobionych pieniędzy. Warunkiem istnienia g.d. jest praca zarobkowa lub inne źródło pieniędzy(procent, czynsze, dzierżawy, renta gruntowa).

Przedsiębiorstwem nazywamy podmiot gospodarczy prowadzący na własny rachunek

działalność produkcyjną lub usługową w celu osiągnięcia określonych korzyści. Zatrudnia ono różnorodne czynniki produkcji:

-kapitał

-ziemia czynniki tradycyjne

-praca

-technika, technologia

-przedsiębiorczość czynniki nowoczesne

Zysk jest powszechnie traktowany jako główny cel działalności przedsiębiorstwa.

Popyt -chęć zdobycia czegoś(Demand[D]). Czynniki wpływające na popyt to:

-dochód

-moda

-snobizm

-ceny dóbr komplementarnych

Podaż-ilość dóbr oferowanych na rynku przez producentów. Decydują o niej:

-postęp technologiczny, przewidywania cen, cenny relatywne innych dóbr, ceny

surowców, maszyn, itd.).

Bankiem nazywamy przedsiębiorstwo trudniące się zawodowo różnego rodzaju operacjami

Pieniężnymi. Są banki komercyjne i bank centralny(jego główną funkcją jest regulowanie podaży pieniądza w obiegu i oddziaływanie na politykę kredytową banków komercyjnych w celu hamowania wzrostu cen i wpływania na przebieg koniunktury gospodarczej kraju). Każdy bank musi posiadać rezerwy obowiązkowe.

Rezerwy obowiązkowe - część depozytu oddana do dyspozycji BC, która nie jest

Oprocentowana(ewentualnie 1-2%)

RE = r * D

RE - rezerwy obowiązkowe

r - współczynnik rezerw obowiązkowych

D - suma depozytów danego BK

Stopa dyskontowa- stopa po jakiej BC udziela kredyty BK.

Rodzaje konkurencji:

-konkurencja doskonała- Funkcjonowanie rynku idealnie, doskonale konkurencyjnego , na którym podstawowe siły rynkowe mogą działać w pełni efektywnie.Cechy:

-wielu kupujących

-wielu sprzedających

-identyczność produktów

-swoboda wejścia na rynek i wyjścia z niego

-doskonała informacja.

-monopol- rynek na którym znajduje się jeden, jedyny sprzedawca. Cechy:

-jeden sprzedający

-cenotwórstwo

-zablokowane wejście na rynek

-konkurencja monopolistyczna- Są to te rynki, na których swoją działalność prowadzi względnie duża ilość firm oferujących na sprzedaż podobne ale nie identyczne produkty. Cechy:

-względnie duża liczba sprzedających

-zróżnicowane produkty

-warunki wejścia na rynek.

Pieniądz- wszelkiego rodzaju środki wymiany i środki płatnicze. Funkcje pieniądza:

-jednostka przeliczeniowa

-środek cyrkulacji

-środek tezauryzacji(przechowania wartości).

Polityka pieniężna- oddziaływanie państwa na ilość pieniądza w obiegu. Instrumenty p.p:

-instrumenty oddziaływujące na płynność bankową

~ rezerwy obowiązkowe

~ stopa dyskontowa

~ operacje otwartego rynku

-nadzór bankowy:

~ racjonowanie kredytów

~ selektywna polityka kredytowa

Gospodarka rynkowa oparta jest na czterech fundamentach:

-własność prywatna

-ceny umowne(system cen)

-konkurencja

-przedsiębiorstwa

Charakteryzuje się: -mechanizmem rynkowym

-pozycją państwa jako stróża nocnego.

Istnieją rodzaje gospodarki rynkowej:

-gospodarka czysto rynkowa - państwo ma bardzo minimalne funkcje np.:

~ polityka pieniężna i oświatowa

~ nadzór nad administracją państwową

~ system obronności

~ system sprawiedliwości i bezpieczeństwa (policja).

-gospodarka mieszana rynkowa - państwo ma dodatkowe funkcje np.:

~ ekologia

~ małe i drobne przedsiębiorstwa (wspomaganie)

~ darmowa służba zdrowia

-gospodarka socjalna rynkowa- przykład nadmiernej opiekuńczości państwa.

Bezrobotny(cechy charakterystyczne):

-nie ma pracy

-musi być w wieku produkcyjnym

-musi chcieć podjąć pracę

-aktywnie poszukuje pracę

Rodzaje bezrobocia:

-frykcyjne- występuje w związku z poszukiwaniem nowej pracy i zmianą miejsca zamieszkania, niemożnością znalezienia odpowiedniej pracy zaraz po ukończeniu szkoły, czy też rozpoczynaniem nowej pracy przez kobiety po urodzeniu i odchowaniu

dzieci.

-strukturalne- występuje wtedy, kiedy istnieje niedostosowanie podaży pracowników do popytu na nich.

-koniunkturalne-towarzyszy wahaniom cyklicznym w gospodarce rynkowej. W okresie recesji lub kryzysu gospodarczego ten rodzaj bezrobocia gwałtownie rośnie, zaś w okresie ożywienia gwałtownie spada i może zupełnie zniknąć w szczytowym okresie koniunktury.

-klasyczne

Stalyfacja- wysoki poziom bezrobocia i wysoki poziom inflacji.

Transfery socjalne- wydatki państwa, które mają na celu utrzymanie minimalnych zarobków:

-uzupełniające-zasiłki socjalne, dopłata do czynszu, pieniądz na opał

-zastępujące- emerytura, renta, macierzyńskie.

Interwencjonalizm- zakłada oddziaływanie państwa na gospodarkę bez względu na istnienie mechanizmu rynkowego.

Makroekonomia- dział ekonomi zajmujący się procesami tworzenia i podziału dochodu

narodowego

Mikroekonomia- dział ekonomi patrzący na gospodarkę narodową przez pryzmat

przedsiębiorców i konsumentów z punktu widzenia maksymalizacji ich korzyści. Wyjaśnia ona, w jaki sposób przedsiębiorcy do maksymalizacji ich korzyści, konsumenci zaś do dokonania zakupów takich towarów, które w granicach rozporządzalnych dochodów i istniejących cen na rynku pozwalają najlepiej zaspokoić swoje potrzeby.

P(cena)

P1 Ceteris Paribus( zmienia się tylko cena);

P2

D1 D2 D(popyt)

P(cena) P(cena)

P1 podaży S

P1 r2 dochodów

P2 r1

D2

P2

D1

S1 S2 S(podaż) Q1 Q2 D/S Q(quantity[ilość])

P(cena) P(cena) S2

dochodów ceny surowców

P2 r2 S1

P1 r1

P1 r1

P2 r2

D1

D2 D

Q1 Q2 D/S Q1 Q2 D/S

P(cena)

S1

Ceny surowców

S2

P1 r1

r2

P2

Q1 Q2 DS

0. PRODUKCJA (PROCES PRODUKCJI) - świadoma i celowa działalność ludzi polegająca na przetwarzaniu przedmiotów przyrody w dobra materialne w celu zaspokojenia określonych potrzeb. Czynniki produkcji *praca ludzka- całokształt zdolności fizycznych i psychicznych człowieka do wykonywania określonej pracy nazywamy siłą roboczą. *środki pracy środki przy pomocy których wytwarzane są dobra materialne. *przedmioty pracy przedmioty, które przetwarzane są na określone dobra materialne. *organizacja sposób połączenia w procesie produkcji tamtych trzech.

0. PODZIAŁ (PROCES DYSTRYBUCJI) - ogniwo łączące produkcję ze spożyciem. Jest to udział poszczególnych jednostek i grup społecznych w masie wytworzonych dóbr materialnych i usług. Dochodowa forma podziału- bo zależy to od wysokości uzyskiwanych dochodów. Podział odbywa się na rynku w drodze obrotu towarowego. Podział dochodu narodowego *akumulacja- na zaspokojenie przyszłych potrzeb społeczeństwa. a) Inwestycje- powiększenie majątku trwałego głównie środków trwałych. (produkcyjne i nieprodukcyjne) b) Zapasy surowców materiałów i towarów. *konsumpcja indywidualna i zbiorowa. SPOŻYCIE to akt zaspokojenia potrzeb. *spożycie konsumpcyjne, *spożycie produkcyjne. GOSPODAROWANIE (PROCES GOSP.) jej elementami są produkcja, podział i spożycie. Muszą one występować równocześnie i ciągle, by był prawidłowy przebieg tego procesu. Za najważniejszy jednak element procesu gospodarowania uważa się produkcję, bo od jej wielkości i rodzaju zależą rozmiary podziału i spożycia. PRAWA EKONOMICZNE to stale powtarzające się związki i zależności między działaniami gosp. ludzi. Działania przyczynowo-skutkowe to zależności między *wysokością nakładów ponoszonych na wytworzenie danego dobra a wysokością jego ceny. *postępem technicznym a wzrostem wydajności pracy. *wzrostem dochodów ludności a wielkością i strukturą konsumpcji. ZADANIEM EKONOMII JAKO NAUKI JEST WYKRYWANIE I FORMUŁOWANIE PRAW EKONOMICZNYCH. Znajomość ta jest konieczna, by prowadzić działalność gosp. w sposób racjonalny tzn. najkorzystniejszy w danych warunkach. *minimalizacja nakładów, *maksymalizacja efektu. PODMIOT GOSP. to osoba fizyczna lub prawna prowadząca zarobkowo na własny rachunek działalność gosp.

0. GOSPODARKA to układ wzajemnie ze sobą powiązanych trzech systemów: a) system zarządzania gospodarką określa zakres wpływu państwa na decyzję podmiotów gosp. Im wpływ państwa na decyzję podm. gosp. jest większy tym samodzielność działania podm. gosp. jest mniejsza. Gospodarka w której państwo w szerokim zakresie wpływa na decyzję podm. gosp. jest gospodarką. zarządzaną w sposób scentralizowany - (Teoria J. M. Kejnes interwencjonizm). (M. Freedman tu o rozwoju gospodarki decyduje pieniądz monetyzm). b) system struktury organizacyjnej określa organizacje centralnych władz gosp. państwa oraz organizacje władz terenowych. Wskazuje na jednostki organizacyjne władzy gosp. w danym kraju, podległe jej podmioty i zależności oraz powiązania między nimi. c) system funkcjonowania podm. gosp. określa się całokształt zasad wg których mogą funkcjonować wszystkie podm. gosp. KLASYFIKACJA GOSP. a) gosp. mikro jest to gosp. poszczególnych podmiotów gosp. np. przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowego. b) gosp. makro jest to gospodarowanie w ramach określonego zespołu podm. gosp. Może to być gospodarowanie w ramach danego miasta, regionu, kraju- gosp. narodowa. c) gosp. globalna jest to gospodarowanie w ramach danego kontynentu lub świata- gosp. światowa. Krzywa Laufer'a mówi nam o wpływie podatków na gosp. SZCZEBLE WYMIANY: *zbytu producent-hurtownik, *hurtu hurtownik-detalista, *detalu detalista-konsument. (marża). RODZAJE CEN *monopolowa dyktowana przez wyłącznego producenta lub sprzedawcę. *urzędowa ustalona przez organy administracyjne. (maksymalna; minimalna; sztywna). *wolnorynkowa. *równowagi rynkowej (popyt = podaż). PIENIĄDZ to szczególny towar, bo można kupić za niego wszystkie inne towary. Powszechny ekwiwalent- równoważnik wartości wszystkich innych towarów. Funkcje *miernik wartości mierzy i wyraża wartość innych towarów (parytet złota- wartość jednostki monetarnej wyrażona ilością złota). *środek wymiany T-P-T. *środek tezauryzacji nagromadzenie skarbu. *środek płatniczy gdy moment wymiany towarów nie pokrywa się z momentem zapłaty- transakcje zawierane na kredyt. *pieniądz światowy np. $. RYNEK to całokształt stosunków ekonomicznych. występujących między dostawcami i odbiorcami z tytułu kupna i sprzedaży towarów i usług. towarowy, pracy, kapitałowy *czynniki produkcji- obrót środkami pracy i przedmiotami pracy. *nieruchomości działki budowlane, budynki i ziemie uprawne. *papiery wartościowe akcje- stwierdzające uprawnienia do współwłasności przedsiębiorstw, obligacje- stwierdzające uprawnienia do otrzymania w przyszłości określonej sumy pieniężnej. *kredyty. MECHANIZM RYNKOWY to proces ciągłego dopasowywania się podaży i popytu celem osiągnięcia równowagi rynkowej(popyt = podaż). *popyt > podaż na rynku rosną ceny co powoduje obniżenie siły nabywczej pieniądza, co z kolei spowoduje spadek popytu. Trwa wzrost rentowności produkcji a więc wzrasta podaż. *popyt < podaż to spada cena co spowoduje wzrost siły nabywczej pieniądza, bo za tyle samo forsy można kupić więcej. To zwiększy popyt. Obniży się jednocześnie rentowność produkcji a tym zmniejszy podaż. NIERÓWNOWAGA GOSP. (typy) inflacyjny gdy popyt znacznie przewyższa podaż. deflacyjna odwrotnie. INFLACJA utrzymująca się przez dłuższy czas nierównowaga typu inf. zapoczątkowuje proces inf. Przejawia się to wzrostem cen i spadkiem siły nabywczej pieniądza. Luka inflacyjna - znaczna różnica między wielkością popytu określonego sumą środków pieniężnych jaka może być wydatkowana na zakup towarów i usług a wielkością podaży dóbr i usług.

---