Marek Biesiada 21. 02. 2007

Konspekt lekcji historii

w klasie II A

Temat: Powstanie kościuszkowskie (1794) i III rozbiór Rzeczpospolitej

1. Cele dydaktyczno-wychowawcze.

Po lekcji uczeń:

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta:

• pojęcia: insurekcja, uniwersał,

• daty: 1792 r., 1793 r., 24 III 1794 r., 1795 r.,

• postaci: Tadeusz Kościuszko, gen. Jan Henryk Dąbrowski, Wojciech Bartos, Jan Kiliński, Jakub Jasiński;

rozumie:

• wyżej wymienione pojęcia

• przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego;

potrafi:

• prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji

• zaznaczyć na osi czasu daty: III rozbioru Polski, powstania kościuszkowskiego

• uzasadnić, że upadek Rzeczypospolitej był procesem długofalowym, na który miały wpływ zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne czynniki

• analizować źródła, np. Akt powstania

• wskazać na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w III rozbiorze.

2. Metody:

• podręcznik,

• skoroszyt gimnazjalisty,

• ilustracje,

• tekst źródłowy - przysięga Tadeusza Kościuszki,

• oś czasu,

• atlasy historyczne,

• mapa ścienna „Polska w okresie rozbiorów”,

• reprodukcje obrazów J. Matejko Kościuszko pod Racławicami, W. Kossak, J. Styka Panorama Racławicka

3. Środki dydaktyczne:

• rozmowa nauczająca,

• praca z podręcznikiem pod kierunkiem nauczyciela,

• praca z tekstem źródłowym,

• mapą,

• pokaz,

• wykonanie zadań w skoroszycie,

• inscenizacja - przysięga Tadeusza Kościuszki.

4. Tok lekcji:

Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Uwagi
1	2	3
I. Czynności organizacyjno - porządkowe. sprawdzenie listy obecności zapisanie tematu lekcji do dziennika
Rekapitulacja wtórna: Jakie były przyczyny zawiązania konfederacji targowickiej? Kto zawiązał konfederację targowicką? Gdzie zawiązano konfederację targowicką i gdzie ogłoszono konfederację targowicką? Jaki był cel konfederacji targowickiej? Jakie były następstwa konfederacji targowickiej? Jaki był przebieg wojny w obronie Konstytucji 3 Maja? Dlaczego król Stanisław August Poniatowski przystąpił do konfederacji targowickiej? Jakie były skutki klęski w wojnie z Rosją? Jakie ziemie utraciła Rzeczpospolita w wyniku II rozbioru? Które państwa dokonały II rozbioru Rzeczpospolitej i jakie ziemie zajęły? Gdzie i kiedy zebrał się sejm obradujący w sprawie rozbiorów? Jakie były postanowienia Sejmie w Grodnie?	Odpowiadają wyznaczeni uczniowie
Realizacja nowych treści: Temat: Powstanie kościuszkowskie (1794) i III rozbiór Rzeczpospolitej 1. Przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego Jakie były przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego? 2. Przebieg powstania kościuszkowskiego (1794) Jaki był przebieg powstania kościuszkowskiego? Gdzie rozpoczęto powstanie? Jaki akt wydano w Krakowie? Z jakich ludzi rekrutowały się oddziały powstańcze? Jakie oddziały utworzono podczas powstania? Gdzie i kiedy powstańcy wygrali swoją pierwszą bitwę? Kto odznaczył się bitwie pod Racławicami? Co to był Uniwersał Połaniecki i jakie były w nim zawarte postanowienia? Dlaczego wydano Uniwersał Połaniecki? Jaki był przebieg powstania w innych miastach polskich? Kto stanął na czele insurekcji w Warszawie? Kto stanął na czele insurekcji w Wilnie? 3. Upadek powstania kościuszkowskiego Kiedy miała miejsce bitwa pod Maciejowicami? Kto dowodził wojskami rosyjskimi w bitwie pod Maciejowicami? Co stało się z Kościuszką po bitwie pod Maciejowicami? Kiedy następuje upadek powstania kościuszkowskiego? 4. III rozbiór - upadek Rzeczpospolitej Obojga Narodów Jakie były następstwa klęski powstania kościuszkowskiego? Kiedy miał miejsce III rozbiór Rzeczpospolitej? Jakie ziemie Rzeczpospolitej zajęły Prusy? Jakie ziemie zajęła Rosja? Jakie ziemie zajęła Austria?	Uczniowie zapisują temat do zeszytu. Jeden z uczniów czyta tekst z podręcznika G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 144. Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela. Uczniowie zapisują notatkę do zeszytu: 1. Przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego dążenie patriotów do zapobieżenia likwidacji Rzeczpospolitej Jeden z uczniów czyta tekst z podręcznika G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 144-145. Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela. Uczniowie zapisują notatkę do zeszytu: 2. Przebieg powstania kościuszkowskiego (1794) a) wybranie Najwyższym Naczelnikiem Siły Zbrojnej Narodowej powstania Tadeusza Kościuszko b) rozpoczęcie powstania w Krakowie wydaniem Insurekcji i złożeniem przez Kościuszkę przysięgi na rynku krakowskim c) utworzenie oddziałów kosynierów, które składały się z podkrakowskich chłopów d) bitwa pod Racławicami - 4 kwietnia (Wojciech Bartos - Głowacki) e) wydanie Uniwersału pod Połońcem (7 maja) zniesienie poddaństwa, nieusuwalności chłopów z ziemi, zmniejszenie pańszczyzny na czas powstania o 25-50%, a powołanych do wojska zwolniono z jej odrabiania f) Insurekcja w Warszawie - 17 kwietnia na jej czele stał szewc Jan Kiliński oswobodzenie Warszawy z wojsk rosyjskich g) Insurekcja w Wilnie na jej czele stał Jakub Jasiński Jeden z uczniów czyta tekst z podręcznika G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 145. Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela. Uczniowie zapisują notatkę do zeszytu: 3. Upadek powstania kościuszkowskiego a) bitwa pod Maciejowicami - 10 października klęska wojsk powstańczych zadana przez wojska rosyjskie dowodzone przez generała Wiktora Suworowa Kościuszko dostaje się do niewoli b) kapitulacja Warszawy - 4 listopada rzeź Pragi Jeden z uczniów czyta tekst z podręcznika G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 146. Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela. Uczniowie zapisują notatkę do zeszytu: 4. III rozbiór - upadek Rzeczpospolitej Obojga Narodów a) Austria, Prusy, Rosja 24 października 1795 r. podpisały w Petersburgu porozumienie rozbiorowe Prusy zajęły część Mazowsza z Warszawą i tereny litewskie nad Niemnem Austria - Małopolskę, Lubelszczyznę, pozostałą cześć Mazowsza oraz ziemie między Pilicą a Bugiem Rosja - Litwę oraz ziemie białoruskie, Polesie i Wołyń a) abdykacja Stanisława Augusta Poniatowskiego, który umiera w 1798 r. w Grodnie
Rekapitulacja pierwotna Jakie były przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego? Jaki był przebieg powstania kościuszkowskiego? Gdzie rozpoczęto powstanie? Jaki akt wydano w Krakowie? Z jakich ludzi rekrutowały się oddziały powstańcze? Jakie oddziały utworzono podczas powstania? Gdzie i kiedy powstańcy wygrali swoją pierwszą bitwę? Kto odznaczył się bitwie pod Racławicami? Co to był Uniwersał Połaniecki i jakie były w nim zawarte postanowienia? Dlaczego wydano Uniwersał Połaniecki? Jaki był przebieg powstania w innych miastach polskich? Kto stanął na czele insurekcji w Warszawie? Kto stanął na czele insurekcji w Wilnie? Kiedy miała miejsce bitwa pod Maciejowicami? Kto dowodził wojskami rosyjskimi w bitwie pod Maciejowicami? Co stało się z Kościuszką po bitwie pod Maciejowicami? Kiedy następuje upadek powstania kościuszkowskiego? Jakie były następstwa klęski powstania kościuszkowskiego? Kiedy miał miejsce III rozbiór Rzeczpospolitej? Jakie ziemie Rzeczpospolitej zajęły Prusy? Jakie ziemie zajęła Rosja? Jakie ziemie zajęła Austria?	Odpowiadają wyznaczeni uczniowie
V. Zadanie pracy domowej	ZĆ Zadania 9,10,11,12,13,14,15/s.85-86 P Zadania 2,4/s. 147
VI. Ocena pracy uczniów na lekcji.	Odpowiadają wyznaczeni przez nauczyciela uczniowie, którzy mogą posługiwać się podręcznikiem i zapisem w zeszytach.	Uczniowie aktywni otrzymują oceny.

---