1.Planowanie pracy dydaktycznej nauczyciela, rodzaje planowania, konspekty.

Proces nauczania/uczenia się to logicznie zwarty układ czynności nauczyciela i uczących się prowadzących do spowodowania określonych zmian w osobowości ucznia, albo inaczej zorganizowany tok systematycznych i planowych działań nauczyciela i uczniów. Planowanie jest potrzebne by oszczędzać czas, zapobiegać stratom, osiągać lepsze wyniki pracy.

Cechy planu:

celowość - powinien on wskazywać właściwe środki do celu, któremu służy,

perspektywiczność - większą wartość mają „plany długodystansowe”,

strategiczność - szczegółowość planu powinna być „należycie ograniczona”,

racjonalność - rozumność, „ugruntowanie poznawcze”,

kompletność - niepozostawianie luk i niedomówień,

wewnętrzną zgodność - żadna część planu nie jest sprzeczna z inną częścią,

wykonalność- zgodność z doświadczeniem, ustrzeżenie się fantazjowania,

operatywność- poręczność, wygoda w stosowaniu,

elastyczność- plan giętki, plastyczny, zwrotny, możliwy do skorygowania przy nieprzewidywalnych okolicznościach

terminowość- wyznaczenie terminu, czasu,

skuteczność- pewność pożądanego wyniku,

Kruszewski wyróżnia 3 rodzaje planowania pracy:

kierunkowe - jego zadaniem jest powiązać cele poznawcze kształcenia z celami motywującymi oraz dobranie materiału kształcenia umożliwiające osiągnięcie poszczególnych celów kształcenia

wynikowe - powinno doprowadzić do utworzenia hierarchii wymagań programowych związku z kolejnymi tematami zajęć

metodyczny - jest projektowanie przebiegu zajęć dydaktycznych, umożliwiających uczącym się uzyskanie przewidywalnych osiągnięć

Kupisiewicz rozróżnia:

planowanie roczne - jeśli czynności nauczyciela zaplanowane są na jeden rok szkolny

okresowe - jeśli czynności zaplanowane są na jeden semestr

planowanie pojedynczych lekcji

Plan dydaktyczno wychowawczy(wynikowy) - jest dokumentem obowiązującym każdego nauczyciela i zawiera katalog tematów kolejnych jednostek metodycznych o raz czasu przeznaczonego na ich realizacje. Planowanie zajęć dydaktycznych dzielimy na 3 etapy: ogólne treści, rozwarstwienie treści, bardzo szczegółowe treści odnoszące się do przebiegu zajęć dydaktycznych.

Plan lekcji - zwięzły opis przyjętej realizacji koncepcji i jej przeprowadzenia, obejmuje najbardziej istotne elementy lekcji takie jak: cele, sposoby realizacji, temat, metody pracy nauczyciela i ucznia, zastosowane pomoce dydaktyczne a także układ przewidziany do wykonania działań i czynności.

Konspekt lekcji - odpowiednio rozbudowany i uszczegółowiony plan lekcji uwzględniający w nim przewidywane zadania uczących się, kolejne kroki postępowania dydaktycznego nauczyciela, ćwiczenia i zadania. Musi on zawierać: - informacje wstępne: data, klasa, przedmiot, czas trwania lekcji, prowadzący

*część metodyczna: temat lekcji, cele z szczególnym uwzględnieniem celów poznawczych, kształcących i wychowawczych, metody pracy, formy pracy z uczniami, projektowane środki dydaktyczne.

*część merytoryczna: plan lekcji w punktach(przedstawione kolejno zagadnienia zasadniczej części lekcji, podany czas przeznaczony na realizacje), tok, przebieg lekcji(zamierzona struktura lekcji z wyszczególnieniem następujących elementów: czynności nauczyciela i uczących się, kolejność tych czynności), temat zadania domowego, komentarze i oceny.

2.Cele dydaktyczne, taksonomia, jakie są cele operacyjne.

Cele kształcenia - określamy jako zamierzone właściwości uczniów pod względem emocjonalno motywacyjnym i poznawczym. Odnoszą się bezpośrednio do uczniów, opanowanych działań, wiadomości, umiejętności i ich postaw. Cele możemy podzielić na:

Ogólne - wskazują ogólne kierunki, dążenia ucznia, dotyczy ogólnych założeń dla całego roku szkolnego

Operacyjne - stanowią opis wyników jakie mają być uzyskane, opis ten powinien być na tyle dokładny by umożliwić rozpoznanie czy Cel został osiągnięty

Taksonomia celów kształcenia - hierarchiczna klasyfikacja wybranej dziedziny celów kształcenia. Można wyróżnić 4 takie dziedziny: emocjonalną, poznawczą, światopoglądową, praktyczna.

(taksonomia celów poznawczych)

Poziom	Kategoria
Wiadomości	1.Zapamiętanie wiadomości 2.Zrozumienie wiadomości
umiejętności	3.Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

(taksonomia celów motywacyjno-wych.)

Poziom	Kategoria
Działanie	1.Uczestnictwo w działaniu 2.Podejmowanie działania
postawy	1.Nastawienie na działanie 2.System działań

WIADOMOŚCI - ZAPAMIĘTANIE WIADOMOŚCI - WIEDZIEĆ (nazwać zdefiniować wymienić)

WIADOMOŚCI - ZROZUMIENIE WIADOMOŚCI - ROZUMIEĆ (streścić, wyjaśnić, rozróżnić)

UMIEJĘTNOŚCI - STOSOWANIE WIADOMOŚCI W SYTUACJACH TYPOWYCH - KSZTAŁTOWAĆ (rozwiązać, skonstruować, porównać, zaprojektować, narysować)

UMIEJĘTNOŚCI - STOSOWANIE WIADOMOŚCI W SYTUACJACH PROBLEMOWYCH - KSZTAŁTOWAC (dowieźć, przewidzieć, wykryć, ocenić)

Cele operacyjne dzielimy na

Poznawczy (wiadomości) - opanowanie przez ucznia wiedzy a także często zapamiętanie faktów, zjawisk (zna/wie)

Kształcący (umiejętności) - dotyczy rozwoju sprawności fizycznej i umysłowej, jego zainteresowań, zdolności a jego realizacja polega na wykształceniu u uczącego konkretnych umiejętności umysłowych i praktycznych (potrafi)

Wychowawczy (postawy) - odnosi się do wielostronnego kształtowania osobowości ucznia a szczególnie takich jej składników jak postawa i przekonania (potrafi).

3.Metody nauczania

Metody według Kotarbińskiego - sposób postępowania zastosowany ze świadomością jego postępowania.

Wg Okonia - systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnościami posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań umysłowych.

Zmodyfikowany podział metod nauczania (wg Szloska)

Podające: wykład informacyjny, pogadanka, opowiadanie, opis, prelekcja, anegdota, objaśnienie.

Problemowe: wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, klasyczna metoda problemowa, aktywizujące[metoda przypadków, metoda sytuacyjna, inscenizacja, gry dydaktyczne(symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne), seminarium, dyskusja dydaktyczna (związane z wykładem, okrągłego stołu, wielokrotna, burza mózgów, panelowa, metaplan)]

Eksponujące: film, sztuka teatralna, ekspozycja, pokaz połączony z przeżyciem

Programowane: z użyciem komputera, z użyciem maszyny dydaktycznej, z użyciem podręcznika programowego

Praktyczne: pokaz, ćwiczenia przedmiotowe, ćw. Laboratoryjne, ćw. Produkcyjne, metoda projektów, metoda przewodniego tekstu.

METODY PODAJĄCE:

Słowne (opis, opowiadanie, pogadanka, wykład, referat, odczyt, anegdota, praca z książką)

Wykład. Metodę wykładu stosujemy by przekazać słuchaczom informacje z zakresu różnych dziedzin nauki.

Opowiadanie to przedstawienie jakiejś akcji, rzeczywistej lub fikcyjnej, która przebiega w określonym czasie. Jego celem jest zaznajomienie uczniów z pewnymi rzeczami, zjawiskami, wydarzeniami lub procesami w formie ich słownego opisu..

Opis jest najprostszym sposobem zaznajamiania uczniów z nieznanymi im bliżej osobami, rzeczami, zjawiskami przyrody, krajobrazami geograficznymi, wydarzeniami historycznymi itp. Praca z książką to metoda, która wielu uważa za bardzo łatwą, nie wymagająca specjalnego przygotowania tak ze strony nauczyciela jak i uczniów. Jest to jednak przekonanie błędne. Samodzielnego posługiwania sie książką trzeba ucznia nauczyć, ważnym elementem jest tu umiejętność płynnego czytania oraz robienia notatek.

Anegdota to zwięzłe opowiadanie, często z życia znanej osobistości, zamknięte zabawną i zaskakującą puentą. Jej celem jest rozbudzenie ciekawości poznawczej, zachęcenie uczniów do samodzielnego zdobycia większej ilości informacji na dany temat oraz ułatwienie zapamiętania pewnych faktów.

Odczyt to również jedna z odmian wykładu. Metoda ta polega na zreferowaniu treści przygotowanych na piśmie.

Pogadanka to rozmowa nauczyciela z uczniami. Nauczyciel zmierzając do osiągnięcia sobie znanego celu stawia pytania uczniom, na które oni udzielają odpowiedzi. Materiał nauczania danej jednostki lekcyjnej stanowi logicznie powiązany ciąg pytań nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

METODY AKTYWIZUJĄCE

Metoda przypadków - polega na rozpatrzeniu przez grupę uczniów jakiegoś przypadku zawierającego problem. Podstawą metody jest zwięzła relacja zdarzenia przedstawiona w formie pisemnej, na taśmie magnetofonowej lub magnetowidowej. Metoda sytuacyjna - polega na przeanalizowaniu przed zajęciami opisu sytuacji, a następnie dyskusji nad zawartym w opisie problemem i przyjęciu określonego rozwiązania lub podjęciu decyzji.

Metoda inscenizacji /teatralizacji, ról/ - istota tej metody polega na inscenizacji pewnego zdarzenia, w które to inscenizacji część uczniów przyjmuje na siebie role osób występujących w tym zdarzeniu, a pozostali są obserwatorami. Po inscenizacji rozpoczyna się dyskusja, w wyniku, której powinno dojść do wspólnej, uzgodnionej oceny zainscenizowanego problemu.

Metoda gier /gry dydaktyczne/ - metoda nauczania oparta na grze. Gra to zabawa prowadzona według ściśle określonych zasad postępowania zwanych najczęściej regułami. Jest to celowo organizowana sytuacja, oparta na opisie faktów i procesów, w której osoby uczące się, konkurują ze sobą w ramach określonych regułami gry. W nauczaniu szczególnie przydatne są dwie odmiany gier: symulacyjne i decyzyjne.

Gry symulacyjne - gra dydaktyczna, w której działanie skierowane jest na rozwiązywanie problemu wziętego z rzeczywistości, lecz przedstawionego w jej modelu. Model w takiej grze może „symulować” rzeczywiste zdarzenia.

Gry decyzyjne - gra dydaktyczna, która służy rozwijaniu umiejętności dokonywania wyboru i podejmowania decyzji z pewną świadomością skutków, które ta decyzja może przynieść.

Dyskusja dydaktyczna - istota tej metody polega na zorganizowanej wymianie myśli i poglądów uczestników grupy na dany temat.

Dyskusja okrągłego stołu - dyskusja polegająca na swobodnej wymianie poglądów pomiędzy uczniami a nauczycielem. Charakterystyczną cechą tej metody jest nieformalność i swoboda wypowiedzi wszystkich dyskutantów. Uczestnicy, wymieniając własne poglądy i doświadczenia, wzajemnie udzielają sobie wyjaśnień, które następnie koryguje oraz uzupełnia osoba prowadząca dyskusję.

Dyskusja panelowa /dyskusja obserwowana, panel/ - cechą charakterystyczną tej dyskusji jest istnienie dwóch gremiów: dyskutującego /eksperci - panel/ i słuchającego /audytorium - uczący się/. W pierwszej fazie dyskusji wypowiadają się eksperci, wprowadzając w temat, następnie odbywa się dyskusja między członkami panelu, a w drugiej fazie dyskusji, głos może zabierać każda osoba wchodząca w skład audytorium.

Dyskusja związana z wykładem - jest to odmiana dyskusji odnosząca się do wykładu, mająca na celu wyjaśnienie wątpliwości uczących, co do tez i sformułowań zawartych w wykładzie oraz uzyskiwanie od nich informacji zwrotnej dotyczącej zrozumienia zrealizowanych treści.

Metaplan /cicha dyskusja/ - w czasie dyskusji jej uczestnicy tworzą plakat, który jest graficznym skrótem dyskusji. Uczestnicy zamiast zabierać głos, zapisują swoje myśli na kartkach określonego kształtu i koloru, w krótkiej formie równoważników zdań. Następnie przypinają je do arkusza papieru umieszczonego na tablicy.

NBB Burza mózgów/giełda pomysłów, sesja odroczonego wartościowania, konferencja lub fabryka dobrych pomysłów, jarmark pomysłów, sesja odroczonej oceny/ - metoda polegająca na umożliwieniu uczniom szybkiego zgromadzenia wielu konkurencyjnych lub uzupełniających się hipotez rozwiązania problemu, któremu poświęcona jest dana jednostka metodyczna lub jej fragment. Można zgłaszać wszystkie najbardziej śmiałe lub niedorzeczne pomysły i rozwiązania, choćby nietypowe, ryzykowne i nierealne, w obojętnej formie. Pomysły te nie mogą być oceniane ani komentowane

METODY PROBLEMOWE

Wykład problemowy - polega na formułowaniu przez nauczyciela problemu, hipotezy, zaproponowania sposobu jej weryfikacji, warunki dobrego wykładu: logiczna konstrukcja wykładu, konsekwencje nauczyciela w realizowaniu wykładu ze zgodnie przyjętym planem, uczniowie muszą być przygotowani do słuchania, muszą być stosowane środki dydaktyczne

Wykład konwersatoryjny - przeplatanie fragmentu wykładu nauczyciela z wypowiedziami ucznia z jednoczesnym wykorzystaniem przez uczniów zadań teoretycznych i praktycznych.

Klasyczna metoda problemowa- jej istota sprowadza się do kierowania przez nauczyciela procesu rozwiązywania problemów.

PROBLEM - to trudność o charakterze teoretycznym lub praktycznym, która wykonuje badawczą postawę podmiotu i prowadzi do wzbogacenia posiadanej przez niego wiedzy.

METODY EKSPONUJĄCE

Pokaz łączony z przeżyciem - istota tej metody sprowadza się do stworzenia sytuacji w której uczestniczy sami wytwarzają bądź odtwarzają określone wartości „na oczach” widowni. Najbardziej znane formy tej metody to: udział uczniów w przedstawieniu szkolnym w roli autorów, aktorów, reżyserów, happening, psychodrama(wyrażanie różnych przeżyć w formie improwizowanych scen)

Film - dzieło sztuki będące wytworem profesjonalistów, które prezentuje istotne wartości z punktu widzenia celów kształcenia i wychowania

Sztuka teatralna - mamy do czynienia ze spektaklem profesjonalnym w którym uczący się odpowiednio przygotowany bierze udział w charakterze widza, a po zakończeniu spektaklu będzie musiał się do niego odnieść

Wystawa/ekspozycja - podobnie jak film i sztuka teatralna sprowadza się do organizowania uczestnictwa dzieci i młodzieży przez odpowiednio prezentowane wartości. Wystawę stosujemy głownie do prezentacji dzieł sztuki plastycznej, ale również do różnego rodzaju pamiątek historycznych.

METODY PRAKTYCZNE

Pokaz z objaśnieniem - polega na demonstracji czynności, ich kolejności i prawidłowości wykonania. Przedmiotem pokazu mogą być maszyny o urządzenia. Pokaz ten posiada komentarz słowny, który wskazuje na sens i znaczenie, wyjaśnia pewne relacje i związki.

Pokaz z instruktażem - przedmiotem pokazu jest czynność i jej kolejne fazy, komentarz słowny wspierający pokaz jest swego rodzaju werbalną instrukcją.

Ćwiczenia przedmiotowe - ich celem jest opanowanie przez ucznia umiejętności umysłowych lub praktycznych

Ćwiczenia laboratoryjne - ich istota polega na tym, że nauczyciel gromadzi odpowiednie środki dydaktyczne, umożliwia uczniom wykonanie określonych doświadczeń, które po wykorzystaniu posiadanej wiedzy pozwalają uczącym się na samodzielne odkrycie określonych związków i reguł.

Ćwiczenia produkcyjne - realizacja zadań wytwórczych w wyniku których otrzymywany jest produkt gotowy do użycia. Służą kształtowaniu i utrwalaniu czynności praktycznych.

4.Metoda projektów

Metoda projektów - Istota tej metody polega na tym, że uczniowie realizują określone zadanie (przedsięwzięcie) w oparciu o przyjęte wcześniej założenia (zadanie to jest znacznie obszerniejsze niż tradycyjna praca domowa). Przy tym bardzo ważnymi założeniami tej metody jest aby: projekty miały charakter interdyscyplinarny, a więc integrujący wiedzę przekazywaną w ramach różnych przedmiotów nauczania,.

Metoda projektów pozwala na kształtowanie u uczniów wielu umiejętności np:

-formułowanie celów,

-formułowanie problemów,

-umiejętność pracy w grupie

-planowanie i organizacja własnej pracy,

-zapisywanie i prezentowanie zebranych materiałów (w różnych formach),

-krytyczne analizowanie informacji (ocena ich wiarygodności),

-przygotowywanie i praktykowanie wystąpień publicznych,

-formułowanie i wyrażanie swoich opinii,

-słuchanie opinii wyrażanych przez innych członków grupy,

-podejmowanie decyzji grupowych,

-rozwiązywanie konfliktów,

-samoocena własnej pracy.

Metoda projektów ma następujące zalety:

rozwija samodzielność, samorządność i umiejętność współpracy i życia w grupie rówieśniczej, integruje ją,

stymuluje rozwój poznawczy i emocjonalny,

uwzględnia indywidualne potrzeby, zainteresowania i uzdolnienia,

rozwija myślenie twórcze,

wzmacnia motywację poznawczą,

integruje wiedzę szkolną i pozaszkolną,

łączy w spójne całości treści rozbite w szkole na różne przedmioty nauczania.

Rodzaje projektów:

- opisowy - dotyczy przedstawienia rozwoju myśli technicznej, zwiera albumy, filmy nagrywane, Można opisywać procesy produkcyjne, nieujęte jeszcze w literaturze, wykonane na podstawie obserwacji i badań sondażowych.

- odkrywczy - doświadczalne uzyskiwanie lub potwierdzanie wiadomości o właściwościach obiektów. Podstawą jest eksperyment - bada się czy dany obiekt w dalszym ciągu cechują się znanymi prawidłowościami czy też nie.

- usprawniający - dotyczy usprawnień wytworów lub ich elementów, a także sposobów wykonania, sposobów realizacji

- wynalazczy - wynalezienie nowego wytworu lub elementu, a także nowego sposobu wykonania, występuje on w wysokim poziomie kształcenia. Kończy się kompletną dokumentacją konstrukcyjną lub technologiczną.

- wykonawczy - bazowanie na znanej konstrukcji obejmuje on wykonanie pełnej dokumentacji technologicznej i organizacyjnej wyrobu

- zorganizowany - polega na opracowaniu planu i jego realizacji, jakiegoś przedsięwzięcia, np. zawodów szkolnych, konkursu. Projekty tego typu to tzw. Projekty działań lokalnych

Fazy realizacji projektu:

1.zainicjowanie projektu

2.rozważanie propozycji tematów

3.przydział tematów projektu

4.wspólne opracowanie planu projektu

5.wykonywanie projektu

6.prezentacja projektu

7.ocena projektu

5.Formy nauczania - uczenia się.

NAUCZANIE - świadome działanie podejmowanie przez jedne osoby w stosunku do innych osób, w celu nadania im nadania im pewnych umiejętności. Jest to zespół czynności nauczyciela kierującego uczeniem się ucznia. Jest to systematyczna praca nauczyciela z uczniami.

Rodzaje sposobów nauczania: Nauczanie całościowe, Nauczanie przedmiotowe, Nauczanie problemowe, Nauczanie programowe, Nauczanie indywidualne, Nauczanie masowe, Nauczanie zindywidualizowane, Nauczanie grupowe, Nauczanie zróżnicowane, Nauczanie integrujące, Nauczanie wychowujące

UCZENIE SIĘ - proces nabywania przez jednostkę względnie trwałych zmian w zachowaniu, na podstawie jej indywidualnego doświadczenia, świadome i zamierzone zdobywanie wiadomości, umiejętności.

FORMA NAUCZANIA - to termin oznaczający organizacyjną stronę nauczania. Miejsce realizacji procesu nauczania odnosi się do systemów nauczania tj.: system gabinetowo - lekcyjny, system zespołowo - pracowniczy, system warsztatowo - produkcyjny

*Formy organizacyjne możemy podzielić ze względu na:

a) liczbę uczniów

- jednostkowa: korepetycje, indywidualny tok nauczania

- zbiorowa: system klasowo - lekcyjny

b) miejsce uczenia się

- szkolne: klasowo - lekcyjne, laboratoryjne, świetlicowe, warsztatowo - produkcyjne

- pozaszkolne: praca domowa, wycieczka, zajęcia w zakładach produkcyjnych

c) czas prowadzenia zajęć

- lekcyjne: lekcja

- pozalekcyjne: zajęcia świetlicowe, kołka zainteresowań, wycieczka, praca produkcyjna w zakładzie przemysłowym

Lekcja szkolna - to proces nauczania i uczenia się w pewnej jednostce czasu, w godzinie lekcyjnej, w nauce zbiorowej, przy ograniczonym wymiarze treści nauczania, przy czym uczenie się uczniów jest tu kierowane w sposób nieprzerwany przez nauczyciela.

Budowa lekcji obejmuje następujące ogniwa:

1.Organizacja klasy

2.Kontrola pracy domowej uczniów

3.Podanie tematu lekcji, jej celu, związku z lekcjami poprzednimi

4.Opracowanie nowego materiału

5.Zebranie materiału, utrwalenie go i zastosowanie

6.Zadanie pracy domowej

Typy lekcji:

Powtórzeniowa - ma na celu zebranie i powtórzenie pewnego, większego działu wiedzy, już częściami przerobionego na kilku poprzednich lekcjach. Porządek powtarzanych treści może być zmieniany, np. tak aby pogłębiał znajomość zastosowania poznanych wiadomości, aby nasuwał nowe problemy

Lekcja ćwiczeniowa - ma na celu podniesienie stopnia umiejętności w stonowaniach teoretycznych lub praktycznych poznanych uogólnień

Lekcja wycieczkowa

Lekcja laboratoryjna

Praca domowa - integralna część procesu dydaktyczno - wychowawczego . Dopiero w połączeniu z pracą domową lekcja szkolna tworzy pełną jednostkę procesu nauczania. W pracy domowej utrwalają się wyniesione z lekcji wiadomości. W zależności od celów i treści zadań wyodrębnić należy następujące rodzaje prac domowych:

1.Zadania utrwalające opracowany na lekcji materiał

2.Zadania pogłębiające i rozszerzające horyzont wiedzy lekcyjnej

3.Zadania przygotowujące częściowo lub w całości materiał do nowej lekcji oraz prace o charakterze twórczym

Wycieczka - celem jest realizowanie określonych celów dydaktycznych. Wycieczkę organizuje się wówczas, gdy nauczyciel pragnie przedstawić uczniom wybrane rzeczy, zjawiska i procesy w naturalnych warunkach. Ma ona duże walory wychowawcze i poznawcze.

6.Formy pracy z uczniami na lekcji.

- praca jednostkowa - polega na tym, że realizuje uczeń określone zadania szkolne niezależnie od swoich współtowarzyszy z klasy szkolnej, korzystając bezpośrednio lub pośrednio z pomocy nauczyciela

- praca zbiorowa - stwarza korzystne warunki wytwarzania więzi społecznych w klasie

- praca grupowa - wzbogacenie 2 poprzednich form. Do najczęściej spotykanych form pracy grupowej zaliczamy prace jednolitą, zróżnicowaną i brygadową.

**praca grupowa jednolita - sprowadza się do rozwiązania na lekcji przez stałe grupy kilkuosobowe równocześnie tych samych problemów praktycznych i teoretycznych

* *praca grupowa zróżnicowana - polega na równoczesnym rozwiązywaniu przez stałe grupy na lekcji lub w domu zadań różnych, przy czym zadań może być tyle, ile jest grup lub mniej

Nauczanie jednostkowe

- zalety: bardzo wysokie efekty nauczania

- wady: nieopłacalne ekonomicznie, ograniczenia społeczne w zasięgu pracy nauczyciela, brak możliwości współdziałania z rówieśnikami w zakresie realizowanych przez szkole zadań w skutek czego nie wyrabia się u ucznia umiejętności pracy w zespole

Cechy nauczania grupowego:

- uczniów danej klasy dzieli się na niewielkie grupy, obejmujące przeważnie od 3 do 6 osób. Pracują wspólnie nad rozwiązywaniem określonych zagadnień teoretycznych i praktycznych na lekcji, a w pewnych przypadkach także w czasie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych

- skład grupy jest stały

- pracą grupy kieruje przewodniczący, funkcja ta z reguły nie jest stała, gdyż chodzi o to by wszyscy uczniowie kierowali grupą

- wszystkie grupy pracują na lekcji pod kierunkiem nauczyciela nad tym samym zadaniem bądź innym

- forma pracy grupowej występuje łącznie z nauczaniem zbiorowym

- ocena uzyskiwanych przez poszczególnych uczniów wyników w nauce odbywa się wyłącznie indywidualnie

- wyniki uzyskane przez grupę referuje się na polecenie nauczyciela przez jednego ucznia

- podstawową metodą pracy grupowej jest dyskusja nad wspólnie rozwiązywanym zagadnieniem

- prace grupową nad rozwiązywaniem problemów na lekcji poprzedza na ogół dyskusja lub pogadanka z całą klasą

7.ŚRODKI DYDAKTYCZNE funkcje.

Środki dydaktyczne ułatwiają nauczycielowi przekazanie informacji, natomiast uczniowie dzięki środkom dydaktycznym łatwiej przyswajają wiedze.

Wg Cz .Kupisiewicza - środki dydaktyczne spełniają następujące funkcje:

poznawczą - która oznacza, że służą bezpośredniemu poznaniu przez uczniów określonych fragmentów rzeczywistości,

kształcącą - która oznacza, że są narzędziami rozwijania zdolności poznawczych oraz uczuć i woli uczniów,

dydaktyczną, - która oznacza, że stanowią istotne źródło zdobywania przez uczniów wiadomości i umiejętności, ułatwiają utrwalenie przerobionego materiału, weryfikację hipotez, sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy itp.

Wg E.Fleminga - środki dydaktyczne pełnią następujące funkcje:

motywacyjną - polegającą na wywoływaniu i podtrzymywaniu chęci i gotowości douczenia się przez budzenie zaciekawienia i zainteresowania dla przedmiotu poznania,

aktywizującą - oznaczającą, że środki dydaktyczne wielostronnie aktywizują uczniów, rozwijają spostrzegawczość, zdolności twórcze i kształtują umiejętności,

poznawczą - która oznacza, że środki dydaktyczne służą: jako główne źródło poznania przy rozwiązywaniu problemów na drodze od konkretu do abstrakcji, jako środek weryfikowania przewidywań, hipotez przy rozwiązywaniu problemów na drodze od abstrakcji do konkretów, jako ilustracja słownych opisów i opowiadań,

informacyjną - polegającą na szybkim i dokładnym przekazywaniu wiadomości za pomocą demonstrowanych rzeczy i obrazów,

weryfikującą - polegającą na empirycznym sprawdzaniu przewidywań i hipotez. Prowadzi do konkretyzacji wyobrażeń i pojęć oraz uczy twórczego i odkrywczego myślenia,

wychowawczą - polegającą na budzeniu wzruszeń estetycznych, kształtowaniu moralnych postaw uczniów, dostarczaniu przeżyć a przez to pogłębionego zrozumienia treści,

wdrożeniową - polegającą na umożliwieniu; wykonania obserwacji i ćwiczeń w pracowniach, utrwalania zdobytych wiadomości, pokazywania różnych zastosowań praw i teorii, pokazywania wzorów, wykonywania czynności manualnych i technicznych.

Podział środków wg Kupisiewicza

1. Środki wzrokowe obejmujące naturalne przedmioty, maszyny, narzędzia, preparaty oraz modele, obrazy, wykresy, mapy, diagramy, podręczniki i teksty przedmiotowo- metodyczne

2. Środki słuchowe pozwalające przekazywać dźwięk: magnetofon, gramofon, radio, instrumenty muzyczne i nagrania telewizyjne.

3. Środki wzrokowo- słuchowe (audiowizualne) łączące obraz z dźwiękiem: film dźwiękowy i nagrania telewizyjne wraz z projektorami i aparatami do odtwarzania filmów i nagrań telewizyjnych.

Podział środków wg Fleminga i Jacoby'ego

- naturalne - występują w rzeczywistości w swej naturalnej postaci (okazy, otoczenie przyrodnicze)

- techniczne -są to zwykłe przedmioty stanowiące składniki rzeczywistości ukazujące szczegółowość w sposób pośredni (manipulacyjne, modelowe, autowizualne, wizualne, audytywne, automatyczne)

- symboliczne - ukazujące rzeczywistość za pomocą symboli, zwykle słownych lub graficznych (graficzne, werbalne)

Podział wg Michała Godlewskiego:

tablice - do pisania kredą, flanelowe, magnetyczne, perforowane, montażowe i inne;

urządzenia do projekcji świetlnej - projektory obrazów statycznych, projektory filmu niemego, ławy optyczne i lampy do projekcji ciemniowej, ekrany, zaciemnienia itp.;

urządzenia do wzmacniania zapisu i odtwarzania dźwięku - urządzenia do nagłaśniania pomieszczeń dydaktycznych, magnetofony, gramofony, radiole, dyktafony itp.;

środki audiowizualne-wideofony, projektory filmu dźwiękowego, urządzenia sprzężone dia-filmo-magnetofonowe, telewizja szkolna w obwodzie zamkniętym, magnetowidy itp.;

maszyny dydaktyczne - urządzenia do utrwalania wiadomości (repetytory, maszyny informacyjno-instruktażowe i inne), urządzenia do szybkiej kontroli postępów uczniów w nauce (egzaminatory), urządzenia treningowe i symulatory, urządzenia wielofunkcyjne itp.;

urządzenia do reprodukcji tekstów i obrazów - powielacze kliszowe, kserografy, kserokopiarki itp.;

środki masowego przekazu - radio, telewizja;

elektroniczne maszyny cyfrowe (EMC) ogólnego użytku, EMC dydaktyczne;

technikę informacji naukowej - czytniki mikrofilmów, klasyfikatory, kartoteki segregacyjne;

aparaturę obrazu przestrzennego - rzutniki stereo, projektory filmowe stereo, holografia.

---