1. FUNDAMENTALNE ZASADY INTEGRACJI WYKŁAD 3 04.03.2008 r.

• zasada państwa prawa

• zasada niedyskryminacji (równości)

• zasada jedności celu

• zasada poszanowania różnorodności

• zasada solidarności

• zasada integracji rynkowej

• zasada konwergencji i spójności społeczno - ekonomicznej

• zasada europejskiego modelu socjalnego

• zasada integracji z gospodarką światową

• zasada subsydiarności

Zasada państwa prawa - oznacza respektowanie przez państwa członkowskie: wolności, demokracji, praw człowieka, podstawowych wolności i praworządności ( art. 6 TUE)

Przestrzeganie tych zasad jest warunkiem akcesji (kryteria kopenhaskie) i członkowstwa w UE.

Stałe naruszanie tych zasad może spowodować reperkusje w postaci zawierzenia pewnych praw kraju członkowskiego, w tym prawa głosowania w Radzie UE (art.7 TUE).

Zasada niedyskryminacji (równości) - oznacza respektowanie: równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji ze względu na: rasę, przynależność etniczną, obywatelstwo, pochodzenie społeczne, cechy genetyczne, język, wyznanie, przekonania, przynależności do mniejszości narodowych, wiek, urodzenie, orientacja seksualna.

Zasada jedności celu przejawia się w realizacji wspólnego celu w działaniach narodowych i wspólnotowych. Oznacza to, że:

▫ istnieją wspólne cele, co do osiągnięcia których kraje zgodziły się działać wspólnie,

▫ istnieje pojęcie dobra wspólnego w dziedzinie gospodarki, polityki, obronności,

w bezpieczeństwie wewnętrznym

▫ dobro wspólne musi być akceptowane przez obywateli europejskich

▫ jedność celu wymaga wprowadzenie jednolitej struktury instytucjonalnej oraz

przestrzegania acquis communautaire

Zasada poszanowania różnorodności

Zasada ta przejawiła się w poszanowaniu:

- odmiennych kultur narodów europejskich,

- tożsamości narodowej państw członkowskich,

- odmiennej organizacji władz publicznych,

- różnej struktury demokratycznie wybranych władz,

- różnym powiązaniu z krajami nie będącymi członkami UE,

- różnych modeli gospodarczych funkcjonujących w oparciu o mechanizm gospodarki

rynkowej

Zasada solidarności oznacza zobowiązanie wszystkich krajów członkowskich do wspólnej realizacji zadań, realizacja tej zasady jest możliwa dzięki istnieniu solidarności finansowej (wspólny budżet, płatnicy netto, realizacja zadań integracyjnych)

☺Grupa krajów płatników netto => mniej otrzymują niż wpłacają (Niemcy, Francja, UK,

Włochy)

Zasada integracji rynkowej

Z politykami UE mają związek procesy, które służą urzeczywistnianiu zasady integracji rynkowej:

- liberalizacja gospodarcza

- otwieranie sektorów gospodarki i rynków na konkurencję europejską

- demonopolizacja działalności gospodarczej

- ochrona konkurencji, regulacja pomocy państwowej

monopol - najwyższa forma ograniczenia integracji rynkowej

integracja państwa - deformowanie równowagi konkurencji rynkowej

Zasada konwergencji i spójności społecznej i ekonomicznej

Przejawiła się w działaniach na rzecz zmniejszenia nierówności w rozwoju społeczno - gospodarczym.

Zapisy prawne:

Na mocy JAE do traktatu. Wspólnota rozwija i kontynuuje działania prowadzą Ce do wzmacniania swojej spójności ekonomicznej i społecznej. W szczególności wspólnota dąży do zredukowania różnic w stopniach rozwoju poszczególnych (…).

Zasada europejskiego modelu socjalnego

Dążenie do utrzymania wysokiego poziomu zatrudnienia, odpowiedniego poziomu życia, dostępu do świadczeń społecznych, tworzenie minimalnych standardów socjalnych, zapewnienie dostępu do edukacji. ( niepełnosprawni, długotrwale bezrobotni, młodzież do 24 roku życia, byli więźniowie, alkoholicy, narkomani).

►ZASADA SUBSYDIARNOŚCI (pomocniczości) ◄ !!!

Zasada ta określiła sposób realizacji szeregu polityk. Polega ona na tym, że w dziedzinach nie zastrzeganych do wyłącznych kompetencji wspólnoty, działania UE maja wspomagał, (a nie zastępować) działania szczebla narodowego (władz centralnych, regionalnych, lokalnych)

np. polityka fiskalna, pieniężna.

Zasada pomocniczości wymaga znalezienia równowagi między możliwie nieskrępowaną aktywność obywatelską a interwencją państwa ( dla „wspólnego dobra”)

Korzenie zasady subsydiarności

▫ Arystoteles - rola grup społecznych

▫ św. Tomasz z Akwinu

▫ Leon XIII - encyklika (1891) „Renum novarum” - wspieranie rodzin przez państwo

▫ Pius XI - encyklika (1931) „Quadragessimo Anno”

„Nie wolno jednostkom wydzierać i na społeczeństwo przenosić tego, co mogą wykonać z

własnej inicjatywy i własnymi siłami”

„… niesprawiedliwością, szkodą społeczną i zakłóceniem porządku jest zabieranie

mniejszym i niższym społecznością tych zadań, które mogą spełniać i przekazywanie ich

społecznościom większym i wyższym. Każda działalność społeczna ze względu na swój styl

i naturę ma charakter pomocniczy: winna pomagać członkom organizmu społecznego a nie

niszczyć ich lub wchłaniać”

Ordoliberalizm - nurt wykształcony w Niemczech w latach 30 i 40 XX w. Opierał się na katolickiej nauce o naturze człowieka, dostrzegając rolę wspólnoty, tradycji, obyczaju i religii. W gospodarce ordoliberałowie eksponowali wartości etyczne: byli przeciwni traktowaniu pracowników „jak maszyn”. Popierali decentralizacje władzy i federalizację państwa oraz wolność działania niższych szczebli ustroju społecznego.

ZAPISY PRAWNE

Wspólnota działa w ramach uprawnień przyznanych jej niniejszym traktatem i celów w nim wyznaczonych

USTĘP II

„ W zakresie, który nie podlega jej wyłącznej kompetencji, Wspólnota podejmuje działania, zgodnie z zasadą subsydiarności, tylko wówczas tylko w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być zrealizowane w sposób wystarczający przez państwa członkowskie natomiast z uwagi na szkodę lub skutki proponowanych działań, mogą zostać lepiej zrealizowane przez Wspólnotę”

2. FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA WŁADZ PAŃSTW CZŁONKOWSKICH

I WSPÓLNOTY

♦ informacja

♦ konsultacja

♦ koordynacja

♦ unifikacja

INFORMACJA

Następuje wymiana informacji dotyczących zadań i instrumentów stosowanych w realizowanych przez państwo członkowskich politykach, które mają pełną autonomię w zakresie tych polityk

KONSULTACJA

Oprócz informacji władze państw członkowskich mogą oczekiwać raz i wskazówek dotyczących prowadzonych na szczeblu narodowym polityk.

KOORDYNACJA

Wymaga uzgodnienia podejmowanych działań oraz szukania spójnych rozwiązań, może być prowadzona w oparciu o wytyczne opracowane przez odpowiednie instytucje. Może się wiązać z koniecznością zbliżenia prawa lub harmonizacji prawa administracyjnego

UNIFIKACJA

Oznacza przekazanie kompetencji w zakresie realizacji polityki władz ponadnarodowych, które decydują o celach i instrumentach prowadzonych polityk.

Relacje państwa narodowe - wspólnota w realizacji polityk

Rządy państw członkowskich, władze regionalne i lokalne współdziałają w realizacjach polityk. Współdziałanie to może przyjąć różne formy.

INTEGRACJA NEGATYWNA (ważne)

Działania polegające na usuwaniu karier w przypływie dóbr, osób, usług i kapitału. Celem jest eliminacja przeszkód utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej i poruszania się w obrębie wspólnego rynku.

INTEGRACJA POZYTYWNA (ważne)

Polega na integracji polityk. Celem jest prowadzenie wspólnych działań zmierzających do usuwania niedoskonałości rynku ( market failures)

POGŁĘBIANIE INTEGRACJI, A WSPÓLNOTA POLITYKA

• strefa wolnego handlu polityka handlowa, rolna, transportowa

• unia celna

• jednolity rynek europejski

• unia gospodarcza i walutowa

Produkty rolne podlegają innym zasadom niż produkty przemysłowe

Jednolity rynek europejski

- polityka konkurencji

- polityka przemysłowa

- polityka socjalna

- polityka regionalna

- polityka dotycząca sektora MSP

- polityka ochrony środowiska

Unia gospodarcza i walutowa:

- polityka pieniężna

- koordynacja elementów polityki fiskalnej

- polityka dotycząca rynku pracy

Zapisy TWE dotyczące polityk

Państwa członkowskie prowadzą swoje polityki gospodarcze przyczyniające się do osiągnięcia celów Wspólnoty. Państwa członkowskie i Wspólnota działają zgodnie z zasadą gospodarki wolnorynkowej i wolnej konkurencji dając pierwszeństwo efektywnemu podziałowi zasobów… (art. 98 TWE)

Państwa członkowskie uznają swoje polityki gospodarcze za przedmiot wspólnego zainteresowania i koordynują je w ramach Rady… (art. 99 p.1 TWE)

Rada działając większością kwalifikowaną na zlecenie Komisji, sporządza projekt ogólnych wytycznych polityk gospodarczych Państwa członkowskich i Wspólnoty. Na podstawie sprawozdania Rady, opracowuje wniosek dotyczący ogólnych wytycznych polityk gospodarczych Państw Członkowskich i Wspólnoty. Na podstawie tego wniosku Rada działając większością kwalifikowaną przyjmuje zalecenie definiujące te ogólne wytyczne. Rada przedstawia swoje zalecenie Parlamentowi Europejskiemu. (art. 99)

Aby zapewnić ściślejszą koordynacje polityk gospodarczych i trwałą zbieżność działań gospodarczych Państw Członkowskich, Rada, na podstawie sprawozdań przedłożonych przez Komisję, nadzoruje rozwój gospodarczy w każdym Państwie Członkowskim i we Wspólnocie oraz zbieżność polityk gospodarczych z ogólnymi wytycznymi określonymi w ustępie 2, a także regularnie dokonuje wszechstronnej oceny (art.99 p. 3).

4

---