Zakażenia enterowirusami

Etiologia

Enterowirusy RNA:

1. wirus Polio

2. wirus Coxsackie

3. wirus ECHO

Epidemiologia

• droga zakażenia: pokarmowa

Patogeneza

• wirus replikuje się w komórkach nabłonka dróg oddechowych, skąd może rozprzestrzeniać się do innych narządów

• największe powinowactwo do:

• CUN

• serce

• wątroba

• trzustka

• gonady

• mięśnie szkieletowe

• histologicznie: ogniska martwicy i nacieki zapalne

Rozpoznanie

• w ostrej infekcji - izolacja wirusa ze stolca, wymazu z gardła, odbytu, surowicy, płynu MR

• nieznaczna leukocytoza

• niewielki ↑ OB

Leczenie

• objawowe

Zapobieganie

• szczepienia (polio)

• γ-globuliny u pacjentów z przewlekłym zakażeniem enterowirusowym CUN

Wirus Polio

• wywołuje chorobę Heinego-Medina (zapalenie rogów przednich rdzenia (poliomyelitis anterior acuta))

Etiologia

• wirus Polio

• serotyp 1,3 - epidemiczny

• serotyp 2 - endemiczny

• serotyp 1 - postacie porażenne

Epidemiologia

• źródło zakażenia:

• chory

• ozdrowieniec

• nosiciel

• droga zakażenia: pokarmowa, w niewielkim stopniu kropelkowa (wirus krótko bytuje w jamie nosowo-gardłowej)

• chory wydala wirusy przez 2-3 tygodnie

Patogeneza

• 3 fazy szerzenie się wirusa:

• faza jelitowa - zajęcie węzłów chłonnych jelit i jamy nosowo-gardłowej

• faza naczyniowa

• faza namnażania w CUN - rzadka

• główne zmiany - w CUN, zwłaszcza w odcinku szyjnym rdzenia - zniszczenie neuronów motorycznych

• zajęciu CUN sprzyja przekrwienie CUN - uraz, wysiłek, szczepienia, usunięcie migdałków

Obraz kliniczny

• inkubacja: 7-14 dni (3-21)

• objawy nerwowe trwają do 7 dni

Postacie:

1. poronna

• temperatura

• brak zmian w CUN

2. aseptyczne zapalenie opon MR

• gorączka

• bóle głowy

• wymioty

• zespół oponowy

• niewielkie zmiany w płynie MR - limfocytoza do 100 komórek/ml

3. postać porażenna (poliomyelitis paralytica) - dwufazowość:

• faza nieżytów

• czasem tzw. średnia choroba - adynamia mięśni, osłabienie odruchów, bolesne kurcze

• faza porażenia

• zwykle po 24 godzinach choroby

• rzadko trwa powyżej 48 godzin

• postacie:

• rdzeniowa

• asymetryczne porażenie kończyn dolnych

• częściej obejmuje mięśnie proksymalne niż dystalne

• porażenia lub niedowłady wiotkie

• postać wstępująca Landry'ego: kończyny dolne → tułów → kończyny górne → mięśnie oddechowe → opuszka

• mózgowa

• niepokój

• wzmożona pobudliwość lub senność

• zaburzenia przytomności

• sztywność mięśni

• wzmożenie odruchów

• (+) objaw Babińskiego

• drżenia mięśniowe

• afazja, ataksja

• wysoka gorączka

• objaw Brdlika - dziecko nie może pochylić się i pocałować kolana

• opuszkowa

• śmiertelność do 30% (większa u dorosłych)

• zajęty może być:

• ośrodek oddechowy

• ośrodek krążenia

• nerwy czaszkowe IX-XII

• mogą wystąpić zaburzenia psychiczne

Rozpoznanie

• płyn MR

• rozszczepienie białkowo-komórkowe (pleocytoza limfocytowa i prawidłowe stężenie białka)

• od 2 tygodnia - rozszczepienie komórkowo-białkowe (normocytoza i ↑ [białka])

• prawidłowy poziom białka - od 8 tygodnia

• izolacja wirusa z kału lub płynu MR

• badania serologiczne - swoiste przeciwciała

Różnicowanie

1. zapalenie opon

2. zespół Guillaina-Barrego

3. porażenie rzekome

4. toksyczne zapalenie wielonerwowe

5. zapalenie mózgu

6. porażenie opuszkowe

Leczenie

• brak leczenia swoistego

• środki p-gorączkowe

• środki p-bólowe

• leki uspokajające

• rehabilitacja

• witamina B₁₂ 100-500 μg/d przez kilka dni

• Nivalin - 2,5-5 mg/d - przeciwwskazany w postaci opuszkowej

• Dibasol - 1-5 mg/d przez 10 dni

Powikłania

• zapalenie płuc

• niedodma

• obrzęk płuc

• niewydolność krążenia

• porażenie n. VII

Zapobieganie

• szczepienia

Wirusem ECHO

Epidemiologia

• droga zakażenia: pokarmowa

• chorują gł. dzieci do 12 r.ż.

Obraz kliniczny

• podobny do wirusa Coxsackie

Rozpoznanie

• badania wirusologiczne i serologiczne

Leczenie

• objawowe

Wirus Coxsackie

Etiologia

• wirus Coxsackie:

• A - większe powinowactwo do mięśni szkieletowych

• B - większe powinowactwo do CUN

Obraz kliniczny

Postacie:

1. aseptyczne zapalenie opon MR (COX A)

2. wysypki na skórze (exanthema) i błonach śluzowych (enanthema)

• plamkowe lub grudkowe

• gł. u dzieci

• mogą im towarzyszyć zmiany narządowe (np. herpangina)

3. angina opryszczkowa (herpangina)

• gorączka

• bóle głowy

• wymioty

• grudki, pęcherzyki i drobne owrzodzenia na błonach śluzowych tylko na łukach podniebiennych (też na dłoniach i stopach)

4. pleurodynia epidemica - choroba bornholmska (COX B)

• gorączka

• bóle kończyn, w klatce piersiowej i nadbrzuszu - kilka (1-4) napadów

• trwa 1-2 dni

5. zapalenie śródmiąższowe mięśnia sercowego i osierdzia

• do 50% zakażeń

• może współistnieć z zapaleniem mózgu (encephalomyocarditis neonatorum) - wysoka śmiertelność

6. inne

Leczenie

• objawowe

4/5

---