„W chwili, w której
umiera w nas dziecko,
zaczyna się starość"
Pomoc społeczną wobec osób starszych zdefiniować można, jako system realizowanych w jej ramach działań, mających na celu wszechstronną kompensację malejących wraz z wiekiem możliwości samodzielnego zaspokajania potrzeb, integrację z lokalną społecznością oraz przygotowanie do starości.
Generalnie można wskazać na dwa cele, stanowiące niejako myśl przewodnią współczesnej pomocy społecznej wobec osób starszych. Są to: prawo do samostanowienia i decydowania o swojej przyszłości i kształtowania hierarchii własnych potrzeb oraz współodpowiedzialność za swoje losy.
Formowanie celów pomocy społecznej wobec osób starszych jest procesem wymagającym uwzględnienia nie tylko obiektywnych potrzeb ludzi starszych i ich otoczenia ale i finansowych możliwości podmiotów odpowiedzialnych za realizację tej polityki. Podejścia do pomocy osobom starszym mogą być następujące:
- Autonomia - to zachowanie przez nich suwerenności w podejmowaniu decyzji o sposobach życia w starości,
- Integracja - zapewnienie starszej generacji warunków do udziału w życiu społecznym,
- Opieka - zapewnienie pomocy w razie wynikającego z wieku lub stanu zdrowia ubytku sił fizycznych lub psychicznych,
- Organizacja, której zadaniem jest koordynacja działania podmiotów polityki wobec ludzi starszych.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), za początek starości uznaje 60 rok życia. Wyróżnia w niej trzy zasadnicze etapy:
od 60 - 75 r. ż. - wiek podeszły ( tzw. wczesna starość);
od 75 - 90 r. ż. - wiek starczy ( tzw. późna starość);
90 r. ż. i powyżej - wiek sędziwy ( tzw. długowieczność).
Za podstawowe cechy starości uważa się:
znaczny spadek zdolności adaptacyjnych człowieka w wymiarze biologicznym, psychospołecznym;
postępujące ograniczenie samodzielności życiowej;
stopniowe nasilenie się zależności od otoczenia
Do najważniejszych problemów ludzi starszych można zaliczyć samotność, chorobę, inwalidztwo, życie w ubóstwie, poczucie nieprzydatności. Wszystkie te problemy wskazują na istniejącą marginalizację osób starszych jako zbiorowości, czego przykładem może być stopniowe eliminowanie ich z aktywnego życia zawodowego i społecznego w momencie przekraczania granicy wieku emerytalnego.
Osoby starsze boją się nie tylko chorób i niepełnosprawności, ale także osamotnienia i nietolerancji, gdyż w dzisiejszych czasach panuje „kult młodości”. Wiadomym jest, że wraz z wiekiem człowiek słabnie. Ma to swój negatywny skutek nie tylko dla osoby starzejącej się. Jest to dla niej samej zagrożenie ze względu na osoby i przedmioty ją otaczające, gdyż może ona stać się potencjalną ofiarą napaści, kradzieży, itp. oraz nie radzić sobie z niektórymi czynnościami wymagającymi użycia większej siły.
Rozwój geriatrii i gerontologii przyczyniają się do postępu w działaniach na rzecz poprawy jakości życia w okresie starości. Powszechne przygotowanie się do starości stanowi nowe wyzwanie dla współczesnych społeczeństw. Zasadnicze znaczenie w procesie edukacji dla dobrego przeżywania starości ma motywowanie ludzi do aktywności: tak fizycznej, jak i intelektualnej. Największym problemem społecznym ludzi starszych jest samotność. Często człowiek starszy znajduje się w niekorzystnej sytuacji we własnej rodzinie. W toku licznych i szybkich przemian przeobrażeniu ulega także model rodziny. Znikają dwu-, trzypokoleniowe rodziny, w których osoby starsze mogły liczyć na opiekę, zainteresowanie. Rodzina, która w sferze emocjonalnej wypełniała całe życie usamodzielnia się, często partner umiera.
W Polsce zgodnie z Ustawą z 17.XII. 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, aby nabyć prawo do emerytury należy spełnić następujące warunki:
osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego:
- dla kobiet: 60 lat;
- dla mężczyzn: 65 lat.
udowodnienie okresów składkowych lub nieskładkowych łącznie:
- kobiety - 20 lat;
- mężczyźni - 25 lat.
Dotychczas uważano, że zapewnienie warunków materialnych i opieki wystarcza, nie liczono się z potrzebami wyższego rzędu ludzi starszych. A starsi mają również takie potrzeby, niekiedy bardziej rozwinięte niż ludzie młodzi. Państwo zaspokaja niektóre z tych potrzeb np. powoływanie instytucji wspomagających kształcenie, dokształcanie i rozwijanie zainteresowań wśród osób starszych. Są to instytucje formalne, jak Uniwersytety Trzeciego Wieku, ale także nieformalne, pozainstytucjonalne, w klubach seniora, kołach zainteresowań itp..
Celem Uniwersytetów Trzeciego Wieku jest włączenie osób starszych do kształcenia ustawicznego, aktywizacja intelektualna, psychiczna i fizyczna słuchaczy jak również opracowanie metod edukacji i wdrażanie profilaktyki gerontologicznej.
Do form kształcenia należą:
1. Działalność dydaktyczna - obejmuje wykłady z takich dziedzin nauki jak: historia, socjologia, filozofia, medycyna, geografia, sztuka.
2. Zajęcia kulturalno - rekreacyjne: spotkania z ciekawymi ludźmi (spotkanie z malarzem, rzeźbiarzem, etnografem, archeologiem), spacery z przewodnikiem, wycieczki autokarowe, udział w wystawach, festynach.
3. Warsztaty i sekcje zainteresowań: (warsztaty rękodzieła artystycznego, warsztaty malarskie, sekcja piosenki, gimnastyka rehabilitacyjna, zajęcia na basenie).
Adres:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ul.Wieniawskiego 1,
61-712 Poznań,
tel. centrala (+4861)829 4000
Oprócz nauki poznańscy seniorzy mogą spotkać się w „Klubach seniora”. Wiele osób z nich twierdzi że czują się tutaj młodo, bo…. nie ma młodszych którzy mogli by powiedzieć że -„w Twoim wieku nie wypada”. Tańczą , rozmawiają, organizują różne imprezy, wycieczki, umawiają się na randki. W Poznaniu wiele jest takich klubów, oto adresy niektórych z nich
Kluby seniora
Grupa samopomocy przy Parafii Św. Michała Archanioła
ul. Stolarska 7 60-788 , Poznań
Telefon: (061)847-28-92
Klub Seniora
os. Wichrowe Wzg. 220 61-678 , Poznań
Klub Seniora
os. Pod Lipami 13F 61-637 , Poznań
Klub Seniora
os. Tysiąclecia 11/12 61-255 , Poznań
Klub Seniora
os. Przyjaźni 10F 61-686 , Poznań
Klub Seniora
os. Boh. II Wojny Świat. 76a 61-382 , Poznań
Telefon: (061) 87 70 151
Klub Seniora "Druga Młodość" Osiedlowy Dom Kultury "Bajka"
os. Wichrowe Wzg. 22 0 61-699 , Poznań
Telefon: (061) 820 71 31
Klub Seniora "Bamberka" przy Klubie Osiedlowym "Krąg"
ul. Dmowskiego 37 60-222 , Poznań
Telefon: 061 64-74-288
Fax: 061 64-74-287
Klub Seniora "Batory" przy Radzie Osiedla Piątkowo
os. Stefana Batorego 27 60-687 , Poznań
Klub Seniora "Feniks" przy lubie Osiedlowym "IKS" SM Osiedle Młodych
os. Stare Żegrze 49 A 61-249 , Poznań
Telefon: (061)87 97 151
Klub Seniora "Hetman"
os. Jana III Sobieskiego 52 60-688 , Poznań
Telefon: (061)825-47-22
Klub Seniora "Jarzębina"
os. Jagiellońskie 95 61-219 , Poznań
Klub Seniora "Jarzębinka"
ul. Rymarzewska 9 60-133 , Poznań
Telefon: (061)861-08-84
Klub Seniora "Komar"
ul. Osinowa 14
Poznań
Telefon: (061)832 44 13
Klub Seniora
ul. Galileusza 8 60-159 , Poznań
Telefon: (061) 647 42 71
Fax: (061) 647 42 70
Osiedlowy Klub „Korona”
os. Bolesława Śmiałego paw. 104 60-682 , Poznań
Telefon: 0-61 8288786
Fax: 0-61 8288787
Klub Seniora "Orle Gniazdo"
os. Czecha 114 61-291 , Poznań
Klub Seniora PKPS Wilda
ul. Przemysłowa 45 61-541 , Poznań
Klub Seniora przy Parafii Maryi Królowej
Rynek Wildecki 4 61-489 , Poznań
Telefon: (061)833-15-90
Klub Seniora przy parafii pw. Wniębowzięcia NMP
l. Folwarczna 26A/3
Poznań
Telefon: (061)871 32 32
Klub Seniora przy Parafii Św. Trójcy
ul. 28 Czerwca 1956 nr 295 61-489 , Poznań
Telefon: (061)832-03-61
Klub Seniora przy Radzie Osiedla Górczynek
ul. Osiecka 6 60-103 , Poznań
Telefon: (061)830 59 88
Klub Seniora przy Radzie Osiedla Zwycięstwa
os. Zwycięstwa 25F 61-651 , Poznań
Klub Seniora przy Zarządzie Okręgowym Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów
ul. Młyńska 5 61-720 , Poznań
Telefon: (061)852 18 55
Klub Seniora "Przyjaciele"
os. Chrobrego 12 60-681 , Poznań
Klub Seniora "Rataje"
os. Rusa 110 61-245 , Poznań
Telefon: (061)877-99-84
Klub Seniora "Urok Jesieni" przy Parafii Św. Stanisława Kostki
ul. Rejtana 8a 60-653 , Poznań
Telefon: (061)823-33-81
Klub Seniora "Uśmiech"
ul. Wojskowa 16 60-802 , Poznań
Klub Seniora "Wigor"
os. Orła Białego 5 61-251 , Poznań
Telefon: (061)879 63 11
Klub Seniora "Złota Jesień"
os. Powstań Narodowych 31 61-215 , Pozań
Telefon: (061)879-05-22
Klub Seniora "Złota Jesień" przy Parafii Św. Anny
ul. Matejki 40 60-767 , Poznań
Klub Seniora "Złoty Wiek"
ul. Zacisze 4 60-861 , Poznań
Telefon: (061)847-32-91
Z „ustawy o pomocy społecznej”
Gmina jest zobowiązana pomóc osobom starszym i niepełnosprawnym, a ludziom potrzebującym całodobowej opieki, którym nie jest w stanie pomóc rodzina, kieruje się do DPS.
Art. 2.
1. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
2. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Art. 7.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
…..
5) niepełnosprawności;
6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;
…
Art. 17.
1. Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy:
1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;
2) sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej;
10) praca socjalna;
15) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;
16) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu;
2. Do zadań własnych gminy należy:
…
3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;
…
Domy Pomocy Społecznej świadczą całodobową pomoc. Prowadzą różne zajęcia terapeutyczne (indywidualne, grupowe) dostosowane do potrzeb i możliwości mieszkańców, a niezbędne dla utrzymania ich w maksymalnej sprawności (psychoterapia, usprawnianie ruchem, zabiegi fizjoterapeutyczne, terapia zajęciowa, rekreacja, bibliotekarstwo). Zapewniają także wsparcie w zakresie całodobowej opieki pielęgniarskiej, zabezpieczenia potrzeb socjalno - bytowych i opieki duszpasterskiej.
Adresy DPS w gminie Poznań
Dom Pomocy Społecznej (z oddziałem dziennym)
ul. Konarskiego 11/13 61-114 , Poznań
Telefon: (061)877-57-51
Fax: (061)877-57-51
Dom Pomocy Społecznej (z oddziałem dziennym)
\ul. Bukowska 27/29 61-501 , Poznań
Telefon: (061)848-07-09
Dom Pomocy Społecznej
ul. Ugory 18/ 20 61-623 , Poznań
Telefon: (061)820-13-31
Fax: (061)820-13-31
Dom Pomocy Społecznej Sióstr Urszulanek U.R. - DPS zakonny
ul. Pokrzywno 1 61-315 , Poznań
Telefon: (061) 879-83-81
Dom Pomocy Społecznej - DPS zakonny
ul. Sielska 13 60-129 , Poznań
Telefon: (061) 866-37-33
Dom Pomocy Społecznej im. Bł. Edmunda Bojanowskiego - DPS zakonny
ul. Niedziałkowskiego 22 61-578 , Poznań
Telefon: (061) 833-19-41
Dzienny Dom Pomocy zapewnia całodzienny pobyt, podstawowe świadczenia opiekuńcze, rekreacyjno-kulturalne i rehabilitacyjne, a także posiłki w czasie pobytu. Zapewniamy komfortowe warunki pobytu oraz domową atmosferę. Zakres świadczonych usług przez Dom ustala się indywidualnie dla każdej osoby
w kontrakcie - uwzględniając indywidualne potrzeby i możliwości psycho-fizyczne.
Osoba przebywająca w Dziennym Domu ma możliwość wyszczególnienia dni pobytu
z określeniem godzin.
Dzienny Dom Pomocy Społecznej Nr 1
ul. Konopnickiej 18 60-771 , Poznań
Telefon: (061) 865-81-19, 855-76-47
Dzienny Dom Pomocy Społecznej Nr 2
ul. Nowy Świat 7/11 60-581 , Poznań
Telefon: (061) 847-32-91
Dzienny Dom Pomocy Społecznej Nr 3 - "Klub Promień"
os. Piastowskie 101 61-164 , Poznań
Telefon: (061) 875-41-69
Dzienny Dom Pomocy Społecznej Nr 4 "Klub Starówka"
ul. Wielka 1 61-774 , Poznań
Telefon: (061) 855-76-47
Dzienny Dom Pomocy Społecznej Nr 5 "Klub Winogrady"
os. Kosmonautów 15 61-639 , Poznań
Telefon: (061) 820-55-41
Dzienny Dom Pomocy Społecznej nr 6
ul. Racjonalizatorów 3 61-453 , Poznań
Telefon: 0-61 832 04 62
Fax: 0-61 832 04 62
Zakład Opiekuńczo-Leczniczy-Rehabilitacji Medycznej
ul. Mogileńska 42 61-044 , Poznań
Telefon: (061) 879-46-71
Przykładów opieki dla seniorów w naszej poznańskiej gminie jest na pewno o wiele, wiele więcej. Dochodzą do tego różnego rodzaju stowarzyszenia, wolontariaty, nieformalne spotkania przyjaciół czy też spotkania osób starszych w salkach parafialnych.
Wszystkie kluby działkowców, hobbystyczne, chóralne, pieśni i tańca- w tych wszystkich miejscach są , przebywają, aktywnie uczestniczą, i czynnie się sami organizują nasi kochani seniorzy. Jest w nich tyle chęci życia, zapału i wigoru że czasami im zazdroszcze.
Jak mawiała moja Babcia kochana „W moim wieku to już wszystko wypada i nic już nie mam do stracenia”. Obym i ja kiedyś miała tyle dobroci co Ona.
Choć burza huczy wkoło nas
do góry wznieśmy skroń
Nie straszny dla nas burzy, burzy czas,
Bo silną przecież mamy, mamy dłoń
Weselmy bracia się weselmy
Choć wicher żagle rwie
Zróbmy przyjacielskie koło
I zanućmy pieśń wesołą
Póki mamy czas, póki mamy czas
Zróbmy przyjacielskie koło
I zanućmy pieśń wesołą
Póki mamy czas
(hymn Uniwerytetu III wieku)
Literatura
USTAWA z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
Gazeta Autorska "IMPRESjee" nr RPR 2190 w Rejestrze Dziennikow i Czasopism SO w Poznaniu.
Informacyjny Biuletyn Inicjatyw Społecznych > Numery archiwalne > IBIS kwiecień 2000 (nr 9/1/00) > Życie dodane do lat
„Podstawy gerontologii społecznej”- Barbara Szatr-Jaworska, Piotr Błędowski, Małgorzata Dzięgielewska
„Najstarsi z poznańskich seniorów” -Zbigniew Woźniak