Rodzaje świetlic:
Termin świetlica oznacza nie tylko lokal ,chociaż etymologicznie wyraz ten pochodzi od izby jasnej ,odświętnej .dla pedagoga świetlica to także zespół treści ,form,,metod oddziaływania na pewien określony zespół dzieci .
Świetlica planowana - to świetlica z określonym programem i tokiem zajęć tj. przebiegiem zajęć w którym biorą udział dzieci pod kierunkiem wychowawcy.Jeżeli program zajęć powiązany jest jednym tematem czy problemem przewijającym się przez wszystkie zajęcia danej jednostki metodycznej ,mówimy wtedy o świetlicy tematycznej .Tematykę czerpiemy głównie z aktualnych wydarzeń ,bądź nawiązujemy do rocznic .wydarzeń ,świąt
Świetlice klubowe -urządzamy dla dzieci starszych ,przynajmniej w dwóch pomieszczeniach . W jednej sali do zajęć cichych i indywidualnych przygotowujemy różnorakie czasopisma ,książki ,przybory do wycinania ,rysowania ,klejenia w drugiej sali di do zajęć towarzyskich ,ruchowych ,gry stolikowe, , loteryjne i zręcznościowe , odpowiednie pomoce i rekwizyty do gier dramatycznych , instrumenty muzyczne, audiowizualne itp. Dzieci mogą wybrać sobie ulubioną książkę, czasopismo , wykonać ulubioną pracę , posłuchać muzyki , potańczyć .
Świetlica kramikowa- urządzana jest z myślą o dzieciach młodszych . Do tego rodzaju działalności wystarczy jedna sala . Na specjalnych stolikach lub półkach gromadzimy książeczki , pisemka , albumiki , w innym miejscu przybory do rysowania i malowania , w innym zaś zabawki do indywidualnego wyboru . Oddzielnie ustawiamy gry zręcznościowe i konstrukcyjne , czy pomoce do gier dydaktycznych , łamigłówek itp. Dzieci zależnie od zainteresowań i chęci gromadzą się przy danym stole lub w kąciku . Potrzebne materiały , gry , zabawki wydają dyżurni . Z czasem , jeśli nauczą się szanować wspólne rzeczy i dbać o porządek mogą mieć bezpośredni dostęp do szaf , pólek , stolików . Wychowawca pomaga podczas tych zajęć i dyskretnie kieruje , niezdecydowanym doradza , podsuwa pomysły i zachęca do działania . Świetlica tego typu pozwala ujawnić zainteresowania dzieci i stwarza warunki do rozwijania zdolności każdego dziecka.
Świetlica typu instruktorskiego - to najczęściej zajęcia artystyczne , rytmiczne, umuzykalniające , praktyczno -techniczne prowadzone przez instruktora - specjalistę w określonych rozkładem tygodnia godzinach . Instruktorzy ściśle współpracują z wychowawcami świetlicy.
Świetlica zielona - organizowana jest zwykle na wolnym powietrzu pod kierunkiem wychowawcy , instruktora , dyżurnego .Świetlica zielona ma charakter dydaktyczno - rozrywkowy , czasem przypominający charakter zbiórki harcerskiej . Są tu ogniska , gry terenowe , a także prace społecznie użyteczne. Świetlice te najczęściej prowadzone są metodami harcerskimi.
TYPY I RODZAJE ZAJĘĆ ŚWIETLICOWYCH
Z punktu widzenia metodyki pracy świetlicowej wyodrębniamy typy i rodzaje zajęć . Za kryterium podziału zajęć na typy przyjmujemy główne cele ; np. rozwój umysłowy wychowanka , kształtowanie jego wrażliwości estetycznej, rozwijanie postaw społecznych , sprawności fizycznej i politechnicznej . Wyodrębniając rodzaje zajęć bierzemy pod uwagę treści , metody i środki realizacji oraz cele bardziej szczegółowe.
TYPY ZAJĘĆ RODZAJE ZAJĘĆ
Zajęcia umysłowe Czytelnictwo pism i książek , zajęcia bibliotekarskie ,
Konkursy o charakterze umysłowym , zgaduj
zgadule
Opowiadanie bajek i baśni , audycje radiowe i telewizyjne, filmy o walorach naukowych , prowadzenie kronik , korespondencji , informacje i poradnictwo , nauka własna
Zajęcia artystyczne Rysunek, malarstwo , rzeźba , grafika , zajęcia z zakresu żywego słowa : recytacje , teatry lalek , cieni , żywego planu . Zajęcia muzyczne - zespoły wokalne , perkusyjne , występy solistów kabaretu , wieczornice , wystawy , pokazy .
Zajęcia rozrywkowe Gry i zabawy ze śpiewem , przy muzyce , stolikowe , konkursy sprawnościowe , imprezy rozrywkowe, tańce towarzyskie , rozwiązywanie szarad , rebusów , zagadek , audycje i filmy o charakterze rozrywkowym .
Zajęcia praktyczno- techniczne Szycie , dziewiarstwo , tkanie , haftowanie, prace z papieru , drewna, sznurka, rafii, słomy , mas plastycznych i tworzyw . Zajęcia gospodarskie , kulinarne , przyrodnicze , modelarskie , konstrukcyjne, fotograficzne, prace dekoratorskie.
Zajęcia sportowe i turystyczne Gry i zabawy ruchowe , rajdy piesze i rowerowe, lekkoatletyka, pływanie, saneczkarstwo , narciarstwo , łyżwiarstwo , rozgrywki , turnieje w różnych dyscyplinach , gimnastyka. Spacery , wycieczki , biwaki , obozy . Zajęcia organizacyjno - społeczne . Udział w konkursach : czystości , estetyki , oszczędzania :zbiórki: makulatury , opakowań szklanych . Organizowanie imprez , wystaw . Kontakty z rodziną i środowiskiem - kominki , ogniska , występy artystyczne .
Zajęcia opiekuńcze indywidualne .Ćwiczenia usprawniające manualnie . Poprawa wymowy , ćwiczenia korekcyjno - kompensacyjne - gimnastyka , zajęcia wyrównawcze z czytania , pisania , matematyki , psychoterapia.
Zadania i funkcje świetlicy
-zapewnienie opieki wychowawczej
-eliminowanie zaburzeń zachowania
- zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa
-pomoc dziecku odnaleźć się w nowej sytuacji życiowej ,ułatwić mu start szkolny
-przezwyciężyć trudności związane z pełnieniem roli ucznia
-tworzyć możliwie optymalne warunki dla jego wszechstronnego rozwoju
-możliwość wyżycia się ruchowego
-rozwijanie zainteresowań, uzdolnień wychowanków
-kształtowanie nawyków higieny i czystości oraz dbałości o zachowanie zdrowia
-organizowanie gier i zabaw ruchowych
Warsztat pracy wychowawcy
Dokumentacja
Każda praca w tym też wychowawcy świetlicy wymaga odpowiednio zorganizowanego warsztatu tj narzędzi i materiałów przydatnych w działaniu pedagogicznym warsztat wychowawcy to:
-dokumentacja pracy z grupą
-środki dydaktyczne
-narzędzia
-materiały do zajęć
-biblioteczka podręczna wychowawcy
teczka metodyczna
Dokumentację dzielimy na formalną i nieformalną ,bądź obowiązkową lub nieobowiązkową ,a przydatną wychowawcy w długofalowym planowaniu.
Do dokumentacji formalnej zaliczamy :
-kartę skierowania ucznia do świetlicy
arkusz obserwacyjny
-dziennik zajęć wychowawczych
-plan pracy grupy wychowawczej
scenariusze zajęć
Do dokumentacji nieformalnej zaliczmy :
-teczkę metodyczną ( spis fachowej literatury ,interesujące artykuły ,wykaz czasopism pedagogicznych ,wytyczne do pisania scenariuszy ,zestawienie technik plastycznych ,szablony do wykorzystania przez wychowawców przy planowaniu i przygotowywaniu zajęć)
-kronikę dzieci
-rysunki
-wytwory prac ręcznych
-ciekawe dekoracje
-wykonane pomoce do zajęć
MATERIAŁY POMOCNICZE DO PROWADZENIA ZAJĘĆ
I PRZYGOTOWANIE MERYTORYCZNE
1.Temat zajęć
speryzowany jasno , zrozumiale, wyjaśniony dodatkowo ,
korelacja z planem pracy i zadaniami tygodniowymi ,
dostosowany do aktualnych potrzeb .
2.Cele zajęć
trafność sformułowania ,
umiejętność wyodrębnienia celów
- ogólnych
- wychowawczych
oraz
- specjalistycznych w zależności od charakteru placówki
- terapeutycznych
- rewalidacyjnych
- resocjalizacyjnych.
3. Forma zajęć.
wynikająca z tematu i uzasadniona załączonymi celami .
dostosowana do struktury wiekowej grupy ,
wyzwalająca inwencję twórczą dziecka
rozwijającą jego osobowość .
4.Przygotowanie środków dydaktycznych i materiałów do zajęć.
wykorzystanie fachowej literatury,
wykorzystanie środków dydaktycznych gotowych
przygotowanych przez wychowawcę .
5.Przygotowanie miejsca do zajęć
( warsztatu pracy dla grupy , zespołu , indywidualnych miejsc )
6.Czas trwania zajęć
( uzależniony od wieku dzieci , dynamiki zajęć oraz zainteresowania dzieci
tymi zajęciami ).
7. Stosowane metody , zasady wychowawcze i formy pracy .
-może przebiegać poprzez instruktaż , dyskusję pracę z tekstem lub ćwiczenia grupowe i indywidualne .
część utrwalająco - podsumowująca -5-10 min
- zebranie wiadomości wyciąganie wniosków , stawianie hipotez , rozwiązywanie testów , wystawa prac i ich omówienie .
b) porządkowanie stanowisk
III Kalendarz imprez
Walka z „ Jesiennym Królem śmieciem `'
- narada wojenna , wybór wodza ,
- wezwanie do walki ,
- wręczenie broni ( rękawiczki ochronne , kije , worki ).
- uroczyste spalenie śmieci ,
-wręczenie orderów .
2.Dzień nauczyciela
konkurs pt.” Kto to jest?”
- kabaret pt. „Jeden dzień z życia szkoły”
Święto pieczonego ziemniaka
- konkurs wiedzy o ziemniakach,
- gry i zabawy na wesoło
- wybór „ Ziemniaczanego Króla ”.
Andrzejki
- popołudnie wróżb , czarów i zaklęć ,
- konkurs na najlepszą wróżkę , najciekawszą wróżbę .
Mikołajki
-samodzielne wykonywanie prezentów dla personelu i kolegów,
- impreza „ mikołajkowa ”
Choinka w naszej świetlicy
- uroczyste powitanie i ubieranie choinki wykonanymi własnoręcznie ozdobami,
- pląsy i zabawy w blasku choinkowych lampek,
- jasełka .
Powitanie Nowego Roku
- wielka loteria fantowa
bal karnawałowy z konkursem na najoryginalniejsze przebranie oraz najlepiej tańczącą parę
-kukiełkowa szopka noworoczna
7.Walentynki
-konkurs na najładniejszą kartę walentynkową
-poczta walentynkowa
-przedstawienie Romeo i Julia w dzisiejszych czasach
8.Powitanie wiosny
- walka z „ Wiosenną śmieciarą ”,
-Wiosenny pokaz mody kombinowanej