SKŁAD CHEMICZNY ORGANIZMÓW ŻYWYCH

1. SKŁADNIKI CHEMICZNE KOMÓRKI

ZWIĄZKI CHEMICZNE PIERWIASTKI

- makroelementy

związki organiczne związki nieorganiczne - mikroelementy

- ultraelementy

- woda - białko

- sole mineralne -tłuszcze (lipidy)

- węglowodany

- kwasy nukleinowe

- inne: barwniki, garbniki,

alkaloidy, olejki

OKREŚL DWIE GRUPY SKŁADNIKÓW WYRÓŻNIAJĄCYCH KOMÓRKI ROŚLINNE I ZWIERZĘCE

ROŚLINNE:

- więcej węglowodanów (budują ścianę komórkową tj. celuloza oraz są produktem fotosyntezy, glukoza)

- białka niepełnowartościowe – nie zawiera wszystkich aminokwasów

ZWIERZĘCE:

- więcej tłuszczu, znacznie większe zapotrzebowanie energii

- bardziej zasobne w białko

2. BIAŁKA

a) BUDOWA

ZAWARTOŚĆ W ŻYWYM ORGANIZMIE

6 pierwiastków biogennych: węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor, siarka

w białkach złożonych: miedź, cynk, molibden, żelazo

Około 20% w organizmie to białka.

WZÓR OGÓLNY AMINOKWASÓW – POSTAĆ ZDYSOCJOWANA

WIĄZANIA PEPTYDOWE – miedzy grupą karboksylową jednego aminokwasu z grupą aminową drugiego z jednoczesnym wydzielaniem cząsteczki wody.

AMINOKWASY

ENDOGENNE EGZODENNE

1. alanina 2. asparagina 3. asparaginian 4. arginina 5. glutaminian 6. glutamina 7. glicyna 8. prolina 9. seryna 10. tyrozyna 11. cysteina	1. lizyna 2. metionina 3. leucyna 4. histydyna 5. fenyloalanina 6. treonina 7. tryptofan 8. izoleucyna 9. walina

białka – aminokwasy połączone wiązanie peptydowym

dipeptyd – składające się z dwóch aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym

polipeptyd – składające się z więcej niż 100 aminokwasów połączone wiązaniem peptydowym

b) STRUKTURY BUDOWY BIAŁEK

STRUKTURA 1-RZĘDOWA

liniowy układ aminokwasów połączony wiązaniami

- insulina

STRUKTURA 2-RZĘDOWA

struktury powstające w wyniku tworzenia się wiązań wodorowych pomiędzy tlenem, a wodorem, połączone wiązaniem peptydowym

α helix	β - harmonijka

STRUKTURA 3-RZĘDOWA

przestrzenne złożenie 2-rzędowej, wiązanie peptydowe

STRUKTURA 4-RZĘDOWA

kilka struktur 3-rzędowych połączonych wiązaniem peptydowym

przestrzenna budowa białka zbudowanego z kilku łańcuchów polipeptydowych oraz zawierająca struktury niebiałkowe

c) FUNKCJE BIAŁEK

odpornościowa: istnieje możliwość precyzyjnego rozpoznania tego co jest w organizmie

budulcowa: białka tworzą wszystkie organelle komórkowe

katalityczna: białkową budowę mają wszystkie enzymy ustrojowe

transportowa: przemieszanie substancji z komórki i z powrotem do niej, może transportować na długie dystanse

regulatorowa: wpływ hormonów białkowych i peptydowych na koordynacyjne funkcji życiowych organizmu

lokomotoryczna: białka kurczliwe (mięsnie) zapewniają ruch organizmów zwierzęcych

d) KLASYFIKACJA BIAŁEK

PROSTE ZŁOŻONE

(zbudowane z samych aminokwasów) (oprócz aminokwasów zawierają

tzw. składniki niebiałkowe)

chromoproteina nukleoproteiny fosfoproteiny

(barwniki np. hem w hemoglobinie) (kwas nukleinowy) (reszty fosforu)

hemoglobina, mioglobina

metaloproteiny glikoproteiny lipoproteiny

(metale) (węglowodany) (tłuszcze)

transferyna (białka osocza) glikoproteina (sterydy,

ferredoksyna (u fotoautotrofów) kwasy tłuszczowe)