USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO ORAZ JEGO ROZLICZENIE
Wynik finansowy oraz rachunek zysków i strat można ustalać:
w wariancie porównawczym
w wariancie kalkulacyjnym
Zależy to od sposobu ewidencji kosztów, czyli tylko w układzie rodzajowym, tylko kalkulacyjnym lub obydwóch jednocześnie. Możliwość wyboru wariantu porównawczego lub kalkulacyjnego mają te jednostki, które księgowały koszty w układzie rodzajowo-kalkulacyjnym. Jeżeli księgowały koszty tylko w układzie rodzajowym, to rachunek zysków i strat i wynik finansowy będą sporządzać w wariancie porównawczym. Jeśli tylko w kalkulacyjnym, to wynik finansowy i rachunek zysków i strat będą sporządzać w wariancie kalkulacyjnym.
Ustalając wynik finansowy w wariancie kalkulacyjnym przychodom ze sprzedaży produktów należy przeciwstawić koszty z nimi współmierne, czyli tzw. koszt własny sprzedaży, na który składają się:
- koszt wytworzenia sprzedanych produktów
- koszty ogólnego zarządu
- koszty sprzedaży
W wariancie porównawczym ustalenie wyniku finansowego wiąże się z koniecznością ustalenia, czy poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym koszty według rodzajów są współmierne z osiągniętymi przychodami ze sprzedaży. Zatem należy skorygować przeksięgowane na wynik finansowy koszty rodzajowe, jeżeli:
zostały poniesione nakłady na produkcję, która w tym okresie nie została sprzedana, czyli wystąpiło zwiększenie stanu produktów
jednostka sprzeda produkty, które wytworzone zostały w poprzednich okresach sprawozdawczych, wystąpi zatem zmniejszenie stanu produktów
Księgowanie zwiększenia stanu produktów będzie przebiegało w następujący sposób:
| Rozliczenie kosztów | Wynik finansowy | |
|---|---|---|
| równowartość poniesionych kosztów według rodzajów (przeksięgowanie w trakcie okresu na koszty układu kalkulacyjnego ) | ||
| Zmiana stanu produktów (zwiększenie) | ||
W przeciwnej sytuacji – gdy nastąpi zmniejszenie stanu produktów księgowanie tej korekty będzie odwrotne.
| Rozliczenie kosztów | Wynik finansowy | |
|---|---|---|
| równowartość poniesionych kosztów według rodzajów (przeksięgowanie w trakcie okresu na koszty układu kalkulacyjnego ) | ||
| Zmiana stanu produktów (zwiększenie) | ||
Jeżeli w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo w bieżącym okresie sprawozdawczym wytworzy i sprzeda całą produkcję nie ma konieczności dokonywania korekty kosztów rodzajowych w ustalaniu wyniku finansowego.
Korekta kosztów rodzajowych nosi nazwę „zmiany stanu produktów” i w przedsiębiorstwie produkcyjnym oblicza się ją według formuły:
zmiana stanu produktów=saldo końcowe produktów gotowych i produkcji niezakończonej – saldo początkowe produktów gotowych i produkcji niezakończonej
Zmianę stanu produktów ustala się na koncie 490 Rozliczenie kosztów rodzajowych.
Ustalenie wyniku finansowego według kalkulacyjnego rachunku zysków i strat
1) Przeksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia sprzedanych produktów
2) Przeksięgowanie kosztów sprzedaży
3) Przeksięgowanie kosztów zarządu
4) Przeksięgowanie wartości sprzedanych towarów i materiałów wg cen zakupu lub nabycia
5) Przeksięgowanie kosztów finansowych
6) Przeksięgowanie pozostałych kosztów operacyjnych
7) Przeksięgowanie strat nadzwyczajnych
8) Przeksięgowanie obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego
9) Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów
10) Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów
11) Przeksięgowanie przychodów finansowych
12) Przeksięgowanie pozostałych przychodów operacyjnych
13) Przeksięgowanie zysków nadzwyczajnych
| Koszt wytworzenia sprzedanych produktów | Wynik finansowy | Sprzedaż produktów | ||
|---|---|---|---|---|
| 1) | 1) | 9) | ||
| Koszty sprzedaży | ||||
| 2) | 2) | 10) | ||
| Koszty zarządu | ||||
| 3) | 3) | 11) | ||
| Wartość sprzedanych materiałów i towarów wg cen zakupu (nabycia) | ||||
| 4) | 4) | 12) | ||
| Koszty finansowe | ||||
| 5) | 5) | 13) | ||
| Pozostałe koszty operacyjne | ||||
| 6) | 6) | |||
| Straty nadzwyczajne | ||||
| 7) | 7) | |||
| Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego | ||||
| 8) | 8) | |||
Ustalanie wyniku finansowego według porównawczego rachunku zysków i strat
1) Przeksięgowanie kosztów rodzajowych (zużycia materiałów i energii, amortyzacji, usług obcych, wynagrodzeń, ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń, podatków i opłat, pozostałych kosztów)
2) Korekta wyniku finansowego o zmianę stanu produktów (zmniejszanie stanu)
3) Przeksięgowanie wartości sprzedanych materiałów i towarów wg cen zakupu lub nabycia
4) Przeksięgowanie pozostałych kosztów operacyjnych
5) Przeksięgowanie kosztów finansowych
6) Przeksięgowanie strat nadzwyczajnych
7) Przeksięgowanie obowiązkowych zmniejszeń wyniku finansowego
8) Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów
9) Korekta wyniku finansowego o zmianę stanu produktów (zwiększenie stanu)
10) Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów
11) Przeksięgowanie pozostałych przychodów operacyjnych
12) Przeksięgowanie przychodów finansowych
13) Przeksięgowanie zysków nadzwyczajnych
| Konta kosztów wg rodzaju | Wynik finansowy | Sprzedaż produktów | ||
|---|---|---|---|---|
| 1) | 1) | 8) | ||
| Rozliczenie kosztów | ||||
| 2) | 2) | 9) | ||
| Wartość sprzedanych materiałów i towarów wg cen zakupu (nabycia) | ||||
| 3) | 3) | 10) | ||
| Pozostałe koszty operacyjne | ||||
| 4) | 4) | 11) | ||
| Koszty finansowe | ||||
| 5) | 5) | 12) | ||
| Straty nadzwyczajne | ||||
| 6) | 6) | 13) | ||
| Obowiązkowe zmniejszenia wyniku finansowego | ||||
| 7) | 7) | |||
Przychody ze sprzedaży produktów, materiałów, towarów
- zmiana stanu produktów
- koszty układu rodzajowego
- wartość sprzedanych materiałów, towarów cen zakupu (nabycia
ZYSK STRATA ZE SPRZEDAŻY
- koszt wytworzenia sprzedanych produktów
- wartość sprzedanych materiałów, towarów wg cen zakupu (nabycia)
ZYSK (STRATA) BRUTTO ZE SPRZEDAŻY
- koszty zarządu
- koszty sprzedaży
ZYSK (STRATA) ZE SPRZEDAŻY
+ Pozostałe przychody operacyjne
- Pozostałe koszty operacyjne
ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
+ Przychody finansowe
- Koszty finansowe
ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
+ Zyski nadzwyczajne
- Straty nadzwyczajne
ZYSK (STRATA) BRUTTO
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
ZYSK (STRATA) NETTO
Ewidencja podziału zysku netto
1) Przeksięgowanie zysku netto z roku ubiegłego
2) Przeznaczenie części zysku netto na zasilenie kapitału zapasowego
3) Przeznaczenie części zysku netto na zasilenie kapitału rezerwowego
4) Przeznaczenie części zysku netto na zasilenie funduszy specjalnych
5) Przeznaczenie części zysku netto na wypłaty dywidend
6) Przeznaczenie części zysku netto na wypłatę nagród i premii
| Kapitał zapasowy | Rozliczenie wyniku finansowego | Wynik finansowy | ||
|---|---|---|---|---|
| 2) | 2) | 1) | ||
| Kapitał rezerwowy | ||||
| 3) | 3) | |||
| Fundusze specjalne | ||||
| 4) | 4) | |||
| Pozostałe rozrachunki | ||||
| 5) | 5) | |||
| Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń | ||||
| 6) | 6) | |||
Z kolei pokrycie straty netto następuje najczęściej droga jej rozliczenia z kapitałem zapasowym.
Ewidencja pokrycia straty netto
| Wynik finansowy | Rozliczenie wyniku finansowego | Kapitał zapasowy | ||
|---|---|---|---|---|
| 1) | 1) | 2) | ||
1) Przeksięgowanie straty netto z roku ubiegłego
2) Pokrycie straty netto z roku ubiegłego z kapitału zapasowego