RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA

dr Cezary Kozłowski

Egzamin

Test – zal. min. 60%

Kolokwium - księgowanie, zadania

Lelusz 2003 Zbiór zadań z rachunkowości finansowej UWM
Matuszewicz 2009 Rachunkowość od podstaw Finanse-Servis
Szczypa 2011 Rachunkowość finansowa Cedetu
Turyna 2008 Rachunkowość finansowa CH Beck
Cebrowska 2009 Rachunkowość finansowa i podatkowa

07.10.2014

PODSTAWY RACHUNKOWOŚCI

Rachunkowość – wprowadzenie:

Działalność gospodarcza przyniesie zamierzony efekt, gdy będzie się opierać na dokładnej orientacji o:

• Stanie i ruchu zasobów zaangażowanych w działalność jednostki,

• Przebieg procesów gospodarczych,

• Osiąganych wynikach ekonomicznych.

Umożliwia to dobrze zorganizowany i sprawnie działający system ewidencji gospodarczej.

Podstawowym systemem mikroekonomicznej ewidencji gospodarczej jest rachunkowość.

DEFINICJE I CELE:

• Rachunkowość jest sformalizowanym systemem gromadzenia i przetwarzania danych o zdarzeniach jakie miały miejsce w jednostce gospodarczej w celu dostarczenia informacji ekonomiczni-finansowych.

• Rachunkowość stanowi logiczny, zwarty system, który rozpoczyna się od pomiaru , udokumentowania i księgowego ujęcia operacji gospodarczych, a kończy się sporządzeniem i zatwierdzeniem sprawozdań finansowych.

• Celem rachunkowości jest opracowanie informacji związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą – z funkcjonowaniem jednostki.

PRZEDMIOT I PODMIOT RACHUNKOWOŚCI:

• Przedmiotem rachunkowości są wszystkie transakcje gospodarcze wyrażone w mierniku pieniężnym, które powodują zmiany w sytuacji finansowo-majątkowej danego podmiotu gospodarującego.

• Podmiotem rachunkowości są jednostki gospodarcze funkcjonujące na rynku. Rachunkowość ma charakter podmiotowy, tzn. że wszystkie transakcje gospodarcze (zmiany w sytuacji finansowo-majątkowej) rozpatrywane są z punktu widzenia jednego, konkretnego podmiotu.

PODSYSTEMY RACHUNKOWOŚĆI:

SYSTEM INFORMACYJNY RACHUNKOWOŚCI:

OBSZARY RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ:

• Ewidencja i wycena:

• Księgi rachunkowe,

• Konta księgowe,

• Zasady wyceny.

• Kalkulacja kosztów:

• Rozliczanie kosztów na produkty i usługi.

• Sprawozdawczość finansowa:

• Bilans,

• Rachunek zysków i strat,

• Rachunek przepływów pieniężnych.

CECHY RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ:

• Informacje prezentowane są głównie na zewnątrz jednostki,

• Informacje opracowywane są wg ściśle regulowanych prawnie zasad dokumentacji, wyceny, ewidencji, sporządzania sprawozdań finansowych,

• Opracowane informacje cechuje dokładność, wiarygodność oraz sprawdzalność,

• Dostarczone informacje dotyczą przeszłości,

• Serwisy informacyjne zawiązane są ściśle z określonymi miesiącami, kwartałami, a zwłaszcza z rokiem obrotowym,

• Informacje dotyczą głównie wielkości finansowych (pieniężnych).

WYMAGANIA STAWIANE RACHUNKOWOŚCI:

• Fakt, iż z informacji dostarczonych przez sprawozdania finansowe korzystają użytkownicy zewnętrzni ma istotny wpływ na wymagania stawiane rachunkowości,

• Rachunkowość musi odpowiadać jakościowym standardom w zakresie:

• Wiarygodności,

• Rzetelności,

• Prawidłowości,

• Sprawdzalności.

• Standardy rachunkowości zostały określone w ustawie z dn. 29.09.1994 r. o rachunkowości – na jej bazie stworzono fundament gospodarczego porządku prawnego.

REGULACJE PRAWNE RACHUNKOWOŚCI:

• Ustawa z dn. 29.09.1994 r. o rachunkowości,

• MSR (Międzynarodowe Standardy Rachunkowości),

• MSSF (Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej),

• Krajowe Standardy Rachunkowości (KSR),

• Rozporządzenia Ministra Finansów,

• Dyrektywy Unii Europejskiej,

• Ustawy podatkowe – nie są źródłem prawa rachunkowego.

ISTOTNOŚĆ STANDARDÓW JAKOŚCIOWYCH RACHUNKOWOŚCI:

Rachunkowość-standardy jakościowe:

- właściciele podejmują decyzje dotyczące rozwoju firmy,

- inwestorzy oceniają ryzyko związane z lokowaniem kapitału,

- kredytodawcy oceniają zdolność płatniczą firmy,

- rząd decyduje o polityce gospodarczej (polityce podatkowej).

21.10.2014

PODMIOTY RACHUNKOWOŚCI: (PEŁNA RACHUNKOWOŚĆ)

• Spółki kapitałowe (spółki z o.o.)

• Osoby prawne (z wyjątkiem Skarbu Państwa i NBP) – spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, kościoły (również jednostki organizacyjne – diecezje, parafie, organizacje kościelne), szkoły wyższe, fundacje, stowarzyszenia, partie polityczne, związki zawodowe.

• Osoby fizyczne, spółki cywilne, spółki jawne, spółki partnerskie oraz spółdzielnie socjalne- przychody netto ze sprzedaży za poprzedni rok obrotowy wynosiły, co najmniej 1 200 000 euro.

• Banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeniowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, fundusze emerytalne.

• Gminy, powiaty, województwa, a także jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe.

• Podmioty zagraniczne- w odniesieniu do działalności prowadzonej na terenie Polski.

POLITYKA RACHUNKOWOŚCI:

Każda jednostka zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady rachunkowości, a w szczególności:

1. Określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych (rok obrotowy nie musi być rokiem kalendarzowym).

2. Metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego.

3. Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych.

4. System służący ochronie danych i ich zbiorów.

POLITYKA RACHUNKOWOŚCI- ZAKŁADOWY PLAN KONT (ZPK).

• Istotnym elementem polityki rachunkowości jest zakładowy plan kont (ZPK).

• ZPK stanowi element porządkujący ewidencję księgową.

• Od jego konstrukcji zależy jakość i zakres uzyskiwanych informacji uwzględniających potrzeby odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych.

• ZPK musi spełniać formalne wymogi ustalone w ustawie o rachunkowości.

WYBRANE ELEMENTY ZPK:

• Wykaz kont księgi głównej.

• Przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń.

• Zasady prowadzenia ksiąg pomocniczych i ich powiązania z kontami księgi głównej.

• Określenie dowodów stanowiących podstawę zapisów księgowych.

• Sprecyzowane zasady amortyzacji.

• Zasady ewidencji i rozliczanie kosztów.

• Zasady wyceny poszczególnych aktywów i pasywów.

POLITYKA RACHUNKOWOŚCI - ODPOWIEDZIALNOŚĆ

• Dokumentację ustala kierownik jednostki, który potwierdza na piśmie przyjęcie zasad rachunkowości, zapewniających w warunkach danej jednostki rzetelne, bezbłędne, sprawdzalne i bieżące prowadzenie ksiąg rachunkowych.

• Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą w tym z tytułu nadzoru.

• Przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę powinno być stwierdzone w formie pisemnej.

KSIĘGI RACHUNKOWE:

Księgi rachunkowe- obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą:

1. Dziennik- zawiera chronologiczne ujęcie operacji gospodarczych (dowody księgowe), jakie wystąpiły w danym okresie sprawozdawczym.

2. Księga główna- konta księgi głównej zawierają zapisy o operacjach gospodarczych w ujęciu syntetycznym.

3. Księgi pomocnicze- zawierają zapisy będące uszczegółowieniem zapisów kont księgi głównej.

4. Zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych.

5. Inwentarz- wykaz składników aktywów i pasywów potwierdzony inwentaryzacją.

ZAPIS KSIĘGOWY

• Zapisy w księgach rachunkowych dokonywane są w sposób trwały, bez pozostawiania miejsc pozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany.

• Zapis księgowy powinien zawierać, co najmniej:

1. datę dokonania operacji gospodarczej,

2. określenie rodzaju i numeru identyfikacyjnego dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu,

3. zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji,

4. kwotę i datę zapisu,

5. oznaczenie kont, których dotyczy (dekretacja).

FUNKCJE RACHUNKOWOŚCI

• Informacyjna – podstawowa

• Kontrolna – ochrona majątku oraz ocena rzeczywistej sytuacji gospodarczej

• Sprawozdawcza – sporządzanie zestawień i sprawozdań dla potrzeb różnych odbiorców

• Analityczna – analiza i interpretacja rachunkowa

• Dowodowa – wykorzystywanie wiarygodnych urządzeń i dowodów księgowych w postępowaniu sądowym i podatkowym

ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Zasady rachunkowości to głównie normy postępowania w rachunkowości, zapewniające spełnienie przez nią we właściwy sposób funkcji informacyjnej i kontrolnej. Zostały one zawarte w ustawie o rachunkowości z dnia 29.09.1994 roku. Są to m.in.:

• Zasada wiernego i rzetelnego obrazu (zasada wiarygodności)

• Zasada memoriałowa

• Zasada współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów

• Zasada ostrożności

• Zasada zakazu kompensat

• Zasada istotności

• Zasada ciągłości formalnej i materialnej

• Zasada kontynuacji działania

• Zasada dokumentacji zapisów księgowych

• Zasada wewnętrznej zgodności ksiąg rachunkowych

• Zasada kompletności i chronologii zapisów

• Zasada aktualizacji stanu aktywów i pasywów za pomocą inwentaryzacji

Zasada wiernego i rzetelnego obrazu (zasada wiarygodności)

• jest uznawana za naczelną zasadę rachunkowości,

• rachunkowość (w tym sprawozdawczość finansowa) powinna wiernie, zgodnie z prawdą odzwierciedlać sytuację finansową, majątkową i dokonania jednostki gospodarczej,

• zasada ta znajduje wyraz w art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości „Jednostki obowiązane są stosować określone ustawą zasady rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy”.

Zasada memoriałowa

• W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty,

• Wg tej zasady przychody uważa się za osiągnięte, a koszty za poniesione w momencie ich wystąpienia, a nie w momencie wpływu lub wydatku pieniężnego

Przykłady.

• Należne pracownikom wynagrodzenia za grudzień danego roku, mimo iż mają być wypłacone w styczniu kolejnego roku, podlegają zarachowaniu do kosztów tego roku i miesiąca, którego dotyczą (w tym przypadku grudnia)

• Wykonane na rzecz jednostki usługi obce w grudniu, zafakturowane na początku stycznia roku następnego, mają być zaliczone także do kosztów roku obrotowego, którego dotyczą. Jeśli zgodnie z umową nabywca odebrał sprzedany dla niego towar w końcowych dniach grudnia, zapłacił za niego w styczniu roku następnego, to operację tę należy zaliczyć do przychodów ze sprzedaży w grudniu roku bieżącego, a nie w styczniu roku następnego

5.11.2014

Zasada memoriałowa, a zasada kasowa

W styczniu firma kupiła za gotówkę towary za 70 000z, które sprzedała za 110 000zł (zapłata ma nastąpić w lutym)

Zasada memoriałowa	Zasada kasowa
Przychód	110 000 zł
Koszt	70 00 0zł
Wynik	+ 40 000 zł

W styczniu firma kupiła towary za 70 000zł (zapłata w lutym), które sprzedała za gotówkę za 110 000zł

Zasada memoriałowa	Zasada kasowa
Przychód	110 000 zł
Koszt	70 000 zł
Wynik	+ 40 000 zł

Zasada współmierności przychodów i kosztów

• Zakłada zgodność czasową i merytoryczną kosztów z przychodami przy obliczaniu wyniku finansowego osiągniętego w jednostce w danym okresie.

• Według ustawy do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą:

• Koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów,

• Przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.

Zasada współmierności przychodów i kosztów – rozliczenia międzyokresowe

• Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów (np. koszty zapłaconej z góry prenumeraty lub czynszu).

• Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów (np. planowane zobowiązania wobec klientów z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku)

• Rozliczenia międzyokresowe przychodów ( np. otrzymana z góry zapłata za wynajęcie magazynów na okres kilku lat).

Zasada współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów – zmiana stanu produktów

• Współmierność przychodów i kosztów musi być też zachowana co do przedmiotu ( współmierność merytoryczna)

• Praktycznym przejawem zachowania zasady współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów jest występowanie w porównawczym wariancie rachunku zysków i strat pojęcia „ zmiana stanu produktów”

• Zmiana stanu produktów oznacza:

• Zmianę stanu produktów gotowych , produkcji w toku (przedmiotowy aspekt współmierności),

• Zmianę rozliczeń międzyokresowych ( czasowy aspekt współmierności).

Zasada współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów

• Założenia:

• Cena jednostkowa wyrobu 2 zł

• Koszt wytworzenia jednostki wyrobu 1,5

• Produkcja w okresie 1000szt

• Sprzedaż w okresie 800szt

Ustalić wynik na sprzedaży w okresie w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym RZS

- Wariant kalkulacyjny

Wyszczególnienie	Sztuk	Cena/ Koszt	Wartość
Przychód ze sprzedaży	800	2	1 600
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów	800	1,50	1 200
Wynik na sprzedaży		400

- Wariant porównawczy …

- założenia

Firma szkoleniowa prowadzi kurs trwający 5 miesięcy (styczeń-maj). W styczniu kursanci wpłacili 75000zł za cały kurs. W styczniu firma opłaciła z góry czynsz za I półrocze w wysokości 30 000zł. Miesięczne koszty operacyjne (wynagrodzenia, materiały itp.) wynoszą 7000zł

Jaki jest wynik finansowy w kolejnych miesiącach trwania kursu?

WYCENA BILANSOWA

Wymóg prawny sporządzania sprawozdania finansowego

• Wszystkie jednostki prowadzące pełną rachunkowość zobowiązane są do sporządzania na dzień zamknięcie ksiąg rachunkowych, sprawozdań finansowych, w celu przedstawienia na dany moment, tj. na określone w ustawie dni bilansowe, ich sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego( art.45 ust. 1 ustawy o rachunkowości).

• Podstawowy obowiązek sprawozdawczy:

• Bilans,

• Rachunek zysków i strat,

• Informacja dodatkowa

Klasyfikacja majątku w ujęciu rzeczowym i finansowym - BILANS

- majątek przedsiębiorstwa

A) składniki majątku AKTYWA

1)aktywa trwałe

2) aktywa obrotowe

+ aspekt rzeczowy

B) Źródła finansowania – PASYWA

1) kapitał własny

2) kapitał obcy

+ aspekt finansowy

Aktywa trwałe – grupy

• Wartości niematerialne i prawne

• Rzeczowe aktywa trwałe

• Należności długoterminowe

• Inwestycje długoterminowe

• Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa obrotowe – grupy

• Zapasy

• Należności krótkoterminowe

• Inwestycje krótkoterminowe

• Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Kapitały własne- grupy

• Kapitał podstawowy

• Należne wpłaty na kapitał podstawowy (-)

• Udziały (akcje) własne (-)

• Kapitał zapasowy

• Kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny

• Pozostałe kapitały rezerwowe

• Zysk (strata) z lat ubiegłych

• Zysk (strata) netto roku obrotowego

• Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (-)

Kapitały obce – grupy

• Rezerwy na zobowiązania

• Zobowiązania długoterminowe

• Zobowiązania krótkoterminowe

• Rozliczenia międzyokresowe

25.11.2014

WYMÓG PRAWNY WYCENY BILANSOWEJ MAJĄTKU:

• Warunkiem sporządzenia wiarygodnego sprawozdania finansowego jest właściwe przeprowadzenie inwentaryzacji ,jej rozliczenie, a następnie odpowiednia wycena wszystkich składników majątku.

• Wycena bilansowa ma wartość prezentowanych w bilansie składników aktywów i pasywów oraz na wynik finansowy.

• Konieczność wyceny na dzień bilansowy wynika z faktu, że wartość aktywów i pasywów ustalona na dzień ich ujęcia początkowego w księgach rachunkowych na dzień bilansowy jest już wartością historyczną, która może nie być zgodna z definicją aktywów bądź pasywów.

DEFINICJA AKTYWÓW

• Aktywa to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe:

• O wiarygodnie określonej wartości,

• Powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń,

• Które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

PRZYSZŁE KORZYŚCI EKONOMICZNE –PRZYKŁADY

• Składnik aktywów może być wykorzystany do wytwarzania produktów lub usług przeznaczonych do sprzedaży,

• Zamieniony na inne aktywa,

• Wykorzystany do uregulowania zobowiązań,

• Rozdzielony pomiędzy właścicieli jednostki,

WYCENA BILANSOWA A ZASADA OSTROŻNOŚCI

• Poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się, stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności (art.7 ustawy o rachunkowości).

• Oznacza to uwzględnienie w wyniku finansowym zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywanego w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych

• Odpisy aktualizujące dokonywane są in minus.

• Zgodnie z zasadą ostrożności przy ustalaniu wartości aktywów i przychodów oraz kosztów i zobowiązań należy kierować się przezornością i przyjmować „pesymistyczny” punkt widzenia, a więc:

• Nie zawyżać wartości aktywów i przychodów,

• Nie zaniżać kosztów i zobowiązań.

• Dzięki takiemu podejściu nie dopuści się do wykazania wyniku finansowego w zawyżonej, nierealnej wysokości, istniejącej tylko „na papierze”.

WYCENA BILANSOWA A POLITYKA RACHUNKOWOŚCI

• Jednym z elementów obowiązkowych polityki rachunkowości jest określenie metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego.

• Opisane w polityce rachunkowości zasady wyceny aktywów i pasywów to podstawa sporządzenia wiarygodnego i rzetelnego sprawozdania finansowego.

• Rzetelnie sporządzona, kompletna polityka rachunkowości nie tylko ułatwia prowadzenie bieżącej ewidencji zdarzeń gospodarczych w jednostce, ale także przyczynia się do sprawnego przeprowadzenia wyceny bilansowej.

KATEGORIE CEN STOSOWANYCH DO WYCENY BILANSOWEJ

• Cena zakupu

• Cena nabycia

• Koszt wytworzenia produktu

• Cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych

• Cena sprzedaży netto

• Wartość godziwa

• Kwota wymaganej zapłaty/ wymagająca zapłaty

CENA ZAKUPU

• Kwota należna sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu:

• Podatku VAT

• Podatku akcyzowego

• W przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym (cło),

• Obniżona o rabaty, upusty, itp.

CENA NABYCIA

• Cena zakupu powiększona o:

• Koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzania do obrotu (np. transport, załadunek, wyładunek, składowania lub wprowadzenia do obrotu)

• Naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania nabycia środków trwałych ( np. odsetki, prowizje i różnice kursowe od kredytów i pożyczek).

KOSZT WYTWORZENIE PRODUKTU

• Koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadniona część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.

• Koszty bezpośrednie obejmują ( materiały bezpośrednie, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją oraz inne koszty, poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.

PRZEPŁYW INFORMACJI O KOSZTACH W RACHUNKU KOSZTÓW PEŁNYCH

CENA NABYCIA I KOSZT WYTWORZENIA ŚRODKÓW TRWAŁYCH W BUDOWIE, ŚRODKÓW TRWAŁYCH, WNIP

• Ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcie do używania, w tym również:

• Niepodlegający odliczeniu podatku VAT oraz podatek akcyzowy

• Koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

CENA SPRZEDAŻY NETTO

• Możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena sprzedaży składnika aktywów, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszona o:

• Rabaty i opusty i inne podobne zmniejszenia

• Koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży.

WARTOŚĆ GODZIWA

• Kwota, za jaką dany składnik aktywów i pasywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane w warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

• Zasady ustalania wartości godziwej:

• Wycena dokonywana jest na warunkach rynkowych,

• Strony chcą dokonać tej transakcji ( bez przymusu),

• Obie strony transakcji posiadają wystarczającą wiedzę i informację, umożliwiające im pełną ocenę wartości przedmiotu transakcji,

• Transakcja zawierana jest pomiędzy niepowiązanymi ze sobą stronami ( brak stosunku nadrzędności i podporządkowania).

KWOTA WYMAGANEJ ZAPŁATY / WYMAGAJĄCA ZAPŁATY

• Wartość nominalna powiększona / pomniejszona o odsetki ( umowne, ustawowe – aktualnie 13%, podatkowe – aktualnie 8%).

• Wyceny należności dokonuje się w kwocie wymaganej zapłaty, a zobowiązań w kwocie wymaganej zapłaty.

• Odsetki od należności – zalicza się do przychodów finansowych.

• Odsetki od zobowiązań – zalicza się do kosztów finansowych.

09.12.2014.

METODY WYCENY – ŚRODKI TRWAŁE:

• Wycena początkowa:

• Cena nabycia,

• Koszt wytworzenia,

• Cena sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu w przypadku nieodpłatnego otrzymania (darowizny),

• Wycena bilansowa:

• Cena nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszone o odpisy amortyzacyjne i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

ŚRODKI TRWAŁE – UMORZENIE:

• Skutki wyceny na dzień bilansowy:

• Odpisy aktualizujące obciążające pozostałe koszty operacyjne.

Wycena środków trwałych – przykład:

• Spółka posiada urządzenie, które jest nieprzydatne z uwagi na zmianę techniki produkcji i przewiduje jego sprzedaż.

• Informacje do wyceny:

• Cena nabycia urządzenia (wycena początkowa) 500000zł,

• Dotychczasowe umorzenie (amortyzacja) 100000 zł,

• Wartość urządzenia na dzień bilansowy 400000 zł,

• Przewidywana cena sprzedaży netto 150000 zł (wycena bilansowa).

• Należy dokonać odpisu z tytułu trwałej utraty wartości do poziomu możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto, czyli o 250000 zł (różnica między ceną bieżącą a ceną sprzedaży),

• Odpis z tytułu trwałej utraty jest księgowany w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych (niższy wynik finansowy - spadek kapitałów własnych).

METODY WYCENY – ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE:

• Wycena początkowa:

• Cena nabycia/koszt wytworzenia (za okres budowy, montażu).

• Wycena bilansowa:

• Ogól kosztów pozostających w bezpośrednim związku z nabyciem lub wytworzeniem pomniejszony o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości,

• Skutki wyceny na dzień bilansowy:

• Odpisy aktualizujące obciążają pozostałe koszty operacyjne.

Wycena środków trwałych w budowie – przykład:

• Przedsiębiorstwo prowadzi inwestycję (budowę hali produkcyjnej). Z uwagi na trudną sytuację finansową nie zrealizuje jej w pełnym zakresie.

• Informacje do wyceny:

• Wartość dotychczasowych nakładów (wycena początkowa) 250000 zł,

• Wartość dotychczasowych nakładów, które nie przyniosą efektów 25000 zł (odpis z tytułu trwałej utraty wartości),

• Wartość bilansowa 225000 zł.

• Należy dokonać odpisu z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie w wysokości 25000 zł,

• Odpis z tytułu trwałej utraty wartości jest ujmowany w pozostałe koszty operacyjne (niższy wynik finansowy – spadek kapitałów własnych).

METODY WYCENY – NIERUCHOMOŚCI ORAZ WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE ZALICZONE DO INWESTYCJI:

• Wycena początkowa:

• Cena nabycia,

• Koszt wytworzenia.

• Wycena bilansowa:

• Cena nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszone o odpisy z tytułu utraty wartości,

• Cena rynkowa,

• Wartość godziwa.

• Skutki wyceny na dzień bilansowy:

• Odpisy amortyzujące obciążają pozostałe koszty operacyjne,

• Aktualizację wyceny wg wartości godziwej zalicza się do przychodów finansowych.

Wycena nieruchomości inwestycyjnej – przykład:

• W ZPK spółka przyjęła, że wycenia inwestycje długoterminowe wg ceny rynkowej,

• Przedsiębiorstwo zakupiło nieruchomość (gruntowa niezabudowana za 1,5 mln zł (wycena początkowa)).

1. Na dzień bilansowy wartość rynkowa ww. nieruchomości wzrosła do 1,8 mln zł (wycena bilansowa).

• Wzrost wartości powinien być ujęty (zaksięgowany) na koncie przychody finansowe (wzrost o 0,3 mln wyniku finansowego – wzrost kapitałów własnych).

1. Na dzień bilansowy wartość rynkowa ww. nieruchomości spadła do 1,3 mln zł (wycena bilansowa).

• Spadek wartości powinien być ujęty na koncie koszty finansowe (wzrost o 0,2 mln zł – spadek wyniku finansowego – spadek kapitałów własnych).

METODY WYCENY – UDZIAŁY W INNYCH JEDNOSTKACH:

• Wycena początkowa:

• Cena nabycia,

• Wycena bilansowa:

• Cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwalej utraty wartości,

• Wartość godziwa.

• Skutki wyceny na dzień bilansowy:

• Odpis aktualizujący dokonywany jest w ciężar kosztów finansowych,

• Aktualizacje wyceny rozlicza się z kapitałem z aktualizacji wyceny.

Wycena udziałów jako inwestycji długoterminowej – przykład:

• W 2012 r. spółka przyjęła, iż wycenia inwestycje finansowe długoterminowe wg wartości godziwej.

• Przedsiębiorstwo posiada udziały w spółce z o. o. o wartości wg ceny nabycia (wycena początkowa) 100 tys. zł.

1. Na dzień bilansowy wartość godziwa określona przez rzeczoznawcę wzrosła do 120 tys. zł (wycena bilansowa),

• Wzrost wartości powinien być ujęty na koncie kapitał z aktualizacji wyceny (wzrost o 20 tys. zł – wzrost kapitałów własnych).

1. Na dzień bilansowy wartość godziwa określona przez rzeczoznawcę spadła do 70 tys. zł (wycena bilansowa).

• Spadek wartości powinien być ujęty na koncie koszty finansowe (wzrost kosztów o 30 tys. zł – spadek kapitałów własnych).

METODY WYCENY – INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE:

• Wycena początkowa:

• Cena nabycia.

• Wycena bilansowa:

• Cena (wartość) rynkowa,

• Cena nabycia bądź cena (wartość) rynkowa w zależności od tego, która z nich jest niższa,

• Skorygowana cena nabycia, jeżeli został określony termin wymagalności,

• Wartość godziwa, jeżeli nie istnieje aktywny rynek.

• Skutki wyceny na dzień bilansowy:

• Cena rynkowa – skutki wyceny odnosi się w przychody lub koszty finansowe.

Wycena akcji jako inwestycji krótkoterminowej – przykład:

• W ZPK spółka przyjęła wycenę krótkoterminowych aktywów finansowych (np. akcji) wg ceny nabycia nie wyższej od ceny sprzedaży netto.

• Spółka zakupiła akcje spółki giełdowej XXX za 100000 zł (wycena początkowa).

1. Na dzień bilansowy wartość rynkowa akcji wg kursu giełdowego XXX wyniosła 94000 zł. spadek wartości zakupionych akcji o 6000 zł zostanie zaksięgowany jako koszt finansowy (spadek kapitałów własnych).

2. Na dzień bilansowy wartość rynkowa akcji wg kursu giełdowego spółki XXX wyniosła 108000 zł.

Wartość wartości zakupionych akcji 8000 zł nie zostanie zaksięgowany (cena nabycia niższa od ceny sprzedaży netto).

METODY WYCENY – RZECZOWE SKŁADNIKI AKTYWÓW OBROTOWYCH:

• Wycena początkowa:

• Cena nabycia,

• Cena zakupu,

• Cena ewidencyjna,

• Koszt wytworzenia.

• Wycena bilansowa:

• Cena nabycia lub koszt wytworzenia nie wyższa od ceny sprzedaży netto na dzień bilansowy.

• Skutki wyceny na dzień bilansowy: odpisy aktualizujące zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.

Wycena towarów – przykład:

• W ZPK spółka przyjęła wycenę towarów wg ceny nabycia nie wyższej od ceny sprzedaży netto.

• Spółka posiada towary spożywcze, które zakupiła za 100000zł (wycena początkowa).

• Ww. towary zalegają w magazynie a termin ich przydatności do spożycia niedługo minie. Ich sprzedaż jest możliwa za 80000 zł (wycena bilansowa).

• Odpis z tytułu utraty wartości wynosi 20000 zł – kwota odpisu powiększy pozostałe koszty operacyjne zmniejszając wynik finansowy (spadek kapitałów własnych).

METODY WYCENY – NALEŻNOŚCI I UDZIELONE POŻYCZKI

• Wycena początkowa:

• Wartość nominalna.

• Wycena bilansowa:

• Kwota wymaganej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności.

• Skutki wyceny na dzień bilansowy:

• Odsetki zwiększają przychody finansowe,

• Odpisy aktualizujące stanowią:

• Pozostałe koszty operacyjne – jeśli dotyczą należności głównej,

• Koszty finansowe – jeśli dotyczą odsetek.

Wycena należności – przykład:

• W ZPK spółka przyjęła wycenę należności wg kwoty wymaganej zapłaty z uwzględnieniem zasady ostrożności.

• Spółka posiada na koniec roku należności za sprzedane produkty w kwocie 103000 zł (wycena początkowa).

• W kwocie 103000 zł mieszczą się należności przeterminowane uznane jako nieściągalne o wartości 23000 zł (w tym 3000 zł to należne odsetki).

• W bilansie należy wykazać należności w kwocie 80000 zł (wycena bilansowa). Odpis aktualizujący wartość należności 20000 zł należy zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych, a 3000 zł ujęte zostanie w koszty finansowe (spadek wyniku finansowego i kapitałów własnych o 23000 zł).

13.01.2015.

Metody wyceny – zobowiązania

• Metoda początkowa

-wartość nominalna

• Wycena bilansowa

- Kwota wymagająca zapłaty

• Skutki wyceny na dzień bilansowy

- odsetki stanowią koszty finansowe

Przykład:

W ZPK spółka wycenia zobowiązania według kwoty wymagającej zapłaty.

- Spółka posiada na koniec roku zobowiązania za zakupione materiały w kwocie 150 000zł (wycena początkowa).

- Ww. zobowiązanie jest przeterminowane o 3 miesiące.

- W bilansie należy wykazać zobowiązania w kwocie 150 000zł powiększone o należne kontrahentowi odsetki (13%) 4875zł, tj w kwocie 154 875 (wycena bilansowa), a naliczone odsetki należy ująć w koszty finansowe (spadek wyniku finansowego i kapitałów własnych).

Metody wyceny – rezerwy

• Wycena początkowa

• Wycena bilansowa

- uzasadniona, wiarygodnie oszacowana wartość

• Skutki wyceny na dzień bilansowy

-stanowią pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe lub straty nadzwyczajne

Wycena rezerw – przykład

- Spółka prowadzi spór sądowy i z przebiegu procesu wynika, że będzie musiała zapłacić odszkodowanie.

- Wysokość odszkodowania oszacowano na 26000zł.

• - W bilansie należy wykazać rezerwę na zobowiązania w kwocie 26000zł (wycena bilansowa- wzrost kapitałów obcych), a wyliczone przyszłe odszkodowanie należy ująć w pozostałe koszty operacyjne ( spadek kapitałów obcych)

Metody wyceny – Kapitały (fundusze własne)

• Wycena początkowa

-wartość nominalna

• Wycena bilansowa

- wartość nominalna

• Skutki wyceny na dzień bilansowy

T:Systemy ewidencyjne kosztów a warianty RZS

Wynik finansowy jako efekt działalności gospodarczej

• Posiadany przez jednostkę majątek jest środkiem służącym do realizacji podstawowego celu działalności jednostki - osiągnięcia dodatniego wyniku finansowego czyli zysku.

• Wynik finansowy stanowi wyrażony w pieniądzu rezultat działalności firmy osiągnięty w pewnym okresie i jest przedstawiany w rachunku zysku i strat (RZS) – obok bilansu najważniejszego elementu sprawozdania finansowego jednostki.

• W zależności od wielkości kształtujących go czynników może on być:

- wielkością dodatnią (zysk)- przychody wyższe od kosztów

- wielkością ujemną (strata) – przychody niższe od kosztów

Przychody

• Przychody są to korzyści ekonomiczne powstałe w okresie sprawozdawczym w postaci przychodów ze sprzedaży, zwiększenia aktywów bądź zmniejszenia zobowiązań, prowadzące do wzrostu kapitału własnego w sposób inny niż wniesienie środków przez akcjonariuszy lub właścicieli

• Przychody – to należna lub uzyskane kwoty z tytułu sprzedaży wyrobów gotowych, usług, towarów, sprzedaży składników majątku (np. środków trwałych, należności, papierów wartościowych), otrzymane dary, odszkodowania, odsetki.

• Pojęcie przychodu nie należy jednak utożsamiać z pojęciem wpływu środków pieniężnych, gdyż przychód ze sprzedaży wykazuje się w momencie sprzedaży, bez względu na wpływ środków pieniężnych ( zasada memoriałowa).

Rodzaje przychodów (3 grupy)

• Przychody ze sprzedaży

• Pozostałe przychody operacyjne

• Przychody finansowe

Przychody ze sprzedaży (tzw. Przychody operacyjne) należy rozumieć jako wartość sprzedaży (suma iloczynów ilości sprzedanych produktów, usług i towarów oraz właściwej dla nich jednostkowej ceny sprzedaży).

Przychodu nie stanowi podatek od towarów i usług ( PTU, VAT) zawarty w fakturach VAT- dowodach stanowiących podstawę kwalifikacji przychodu.

Pozostałe przychody operacyjne – przykłady: przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego, przychody z likwidacji środków trwałych (sprzedaż złomu), dotacje przedmiotowe, subwencje, dopłaty, wartość rozwiązanych rezerw, otrzymane odszkodowania, odpisanie przedawnionych lub umorzonych zobowiązań, rozwiązanie odpisu aktualizując należności.

Przychody finansowe- przykłady

Przychody ze sprzedaży akcji, udziałów i papierów wartościowych, otrzymane odsetki od lokat, otrzymane należne odsetki za zwłokę w zapłacie należności, otrzymane odsetki od udzielonych pożyczek, dyskonto od weksli obcych, otrzymane dywidendy od akcji obcych, dodatnie różnice kursowe, rozwiązanie rezerwy utworzonej w ciężar kosztów finansowych, przychody z udziałów w innych jednostkach, aktualizacja inwestycji finansowych krótkoterminowych.

Koszty

Kosztem jest wyrażone w pieniądzu:

• Celowe zużycie środków gospodarczych (np. materiałów, środków trwałych),

• Wynagrodzenie za pracę

• Świadczenia na rzecz pracowników (składki ZUS, FP, FGŚP)

• Wartość zakupionych usług obcych (np. transportowych, telekomunikacyjnych),

• Inne wydatki związane z normalną działalnością jednostki w danym okresie (np. podatek od środków transportowych).

Rodzaje kosztów (3 grupy):

• Koszty działalności operacyjnej,

• Pozostałe koszty operacyjne

• Koszty finansowe

Koszty działalności operacyjnej (zwykłej) wg wariantów RZS

• Wg wersji porównawczej RZS:

- koszty według rodzaju

- wartość sprzedanych towarów i materiałów wg cen nabycia lub zakupu

• Wg wersji kalkulacyjnej RZS:

- koszt wytworzenia sprzedanych produktów,

- wartość sprzedanych towarów i materiałów wg cen nabycia lub zakupu

- koszty sprzedaży

-koszty ogólnego zarządu

Pozostałe koszy operacyjne – przykłady: wartość netto sprzedanych składników majątku trwałego, koszty likwidacji środków trwałych, zapłacone lub zarachowane kary, odszkodowania i grzywny, przekazane darowizny łącznie z należnym podatkiem VAT, odpisanie należności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, utworzenia odpisów aktualizujących wartość należności, koszty postępowania sądowego, rozliczenie niezawinionych niedoborów, odpisy aktualizujące wartość zapasów, nieplanowe odpisy amortyzacyjne.

Koszty finansowe – przykłady: rozchód sprzedanych akcji, udziałów i papierów wartościowych w cenie nabycie, odsetki od kredytów i pożyczek ( z wyjątkiem odsetek od kredytu na inwestycje w okresie jej realizacji), dyskonto od weksli własnych, ujemne różnice kursowe,

Zarachowanie rezerwy na przewidywane straty z tytułu operacji finansowych, odsetki i opłaty dodatkowe od środków trwałych przyjętych w leasing finansowy, aktualizacja inwestycji finansowych krótkoterminowych.

System ewidencji kosztów a rachunek zysków i strat (schemat pierwszy z ćw. z dn. 13.01.2015)