Plejotropia - gdy 1 gen wływa na wytworzenie kilku cech, np. gen A->bawra kwaitów i A->kształt nasion

Współdziałanie - gdy kilka cech wpływa na powstanie 1 cechy np.gen Ai gen B->barwa kwiatów

SYNTEZA ANTOCJANÓW U GROSZKU PACH.:

P: biały biały

AAbb (Ab) aaBB (aB)

F1: AaBb - purpurowe

(AB)(Ab)(aB)(ab)-samozapylenie

-----	AB	Ab	aB	ab
AB	Pur AABB	Pur AABb	Pur AaBB	Pur AaBb
Ab	Pur AABb	Bi AAbb	Pur AaBb	Bi Aabb
aB	Pur AaBB	Pur AaBb	Bi aaBB	Bi aaBb
ab	Pur AaBb	Bi Aabb	Bi aaBb	Bi aabb

Schemat współdziałania 2genów dominujących (AiB) 9:7 9-purpurowych 9 A_B_

4 AaBb, 1AABB, 2AABb, 2AaBB

7- białych 3 aaB_: 1aaBB, 2aaBb;

3 A_bb: 1AAbb , 2 Aabb; + 1aabb

Pup barwa kwiatów powstaje w wyniku katalitycznego działania 2 różnych enzymów kontrolowanych przez 2niealleliczne geny domin AiB

Warunkiem wystąpienia kwiatów barwnych jest jednoczesna obecność w genotypie genów A iB w stanie homo-lub heterozygotycznym. Brak któregokolwiek z tych genów powoduje wystąpienie koloru białego, A,B-geny komplementarne

Zad.1: z 810 roślin o kwatach purpurowych w F2 zebrano nasiona i wysiano na poletkach na F3. na ilu poletkach na F3 powinno nastąpić rozszczepienie i w jakim stosunku?

810 pur z F2F3 810:9=90

F3: 9: A_B_

4AaBb - 4x90=360 - 9:7 (bo podwójna heterozygota)

1AABB -1x90=90-brak rozszczepienia(podw.homoz)

2AABb -2x90=180 -3pur:1bi

AABb (AB)(Ab) x AABb(AB)(Ab) (krzyżówka)

2AaBB -2x90=180 -3pur:1bi

AaBB(AB)(aB) x AaBB(AB)(aB) (krzyżówka)

*jakie rozszczepienia otrzymamy w potomstwie krzyżówek:

a)2 różnych genotypowo heterozygot o kwiatach białych?

Aabb(Ab)(ab) x aaBb (aB)(ab) (krzyżówka)

=3 białe 1 pur AaBb

b)podwójnej heterozygoty z podwójną homozygotą o kwiatach białych?

AaBb (AB)(aB)(Ab)(ab) x aabb(ab) (krzyżówka)

3białe i 1 purpurowa AaBb

9:6:1 np. kształt owoców u dyni

Schemat współdziałania genów dominujących (AiB)oraz genów recesywnych (a i b)

9: A_B_ (spłaszczone)

4 AaBb, 1 AABB, 2 AABb, 2AaBB

6: 3 aaB_ (okrągłe): 1aaBB, 2aaBb

3A_bb: 1AAbb, 2Aabb

1: aabb - wydłużone

Zad2: u dyni owocec mogą mieć kształt płaski, okrągły lub wydłużony. Skrzyżowano odmianę o owocach płaskich z odmianą o wydłużonych, w F1 otrzymano tylko owoce spłaszczone. W F2 otrzymano następujące liczebności roślin: 30 okr, 5 wydł, 45 spł. Przedstaw schemat dziedziczenia tej cechy do pokolenia F2.

6:1:9, P: spł AABB (AB) wydł aabb (ab)

F1: spł AaBa (AB)(Ab)(aB)(ab) -samozapylenie

---	AB	Ab	aB	ab
AB	spł	spł	spł	Spł
Ab	spł	okr	spł	Okr
aB	spł	spł	okr	Okr
ab	spł	okr	okr	Wydł

Schemat współdziałania 2 genów domin. (AiB) oraz 1 genu dom A z 1 genem rec b - np. barwa kwiatów wyki siewnej 9nieb: 3 róż: 4 białe

9 nieb.:A_B_ 4AbBb, 1AABb, 2AABb, 2AaBB

3różowe: aaB_: 1aaBB, 2aaBb

4 białe : A_bb: 1AAbb, 2Aabb, + 1aabb

Zad.3: zanalizowano barwę kwiatów u wyki siewnej. Po skrzyżowaniu odmiany o kwiatach Bi z odmianą o kwiatach róż otrzymano w F1 wszystkie rośliny o kwiatach nieb, które po samozapyleniu rozszczepiały się w stosunkach 9n:3r:4b. z 270 roślin o kwiatach nieb zebrano nasiona i wysiano na F3. na ilu poletkach na F3 wystąpi rozszczepienie,w jakim stos.

P: białe AABB (Ab) różowe aaBB (aB)

F1: nieb AaBb (AB)(Ab)(aB)(ab)

F2:--- AB Ab aB ab

AB	nieb	nieb	nieb	Nieb
Ab	Nieb	b	nieb	b
aB	Nieb	Bia	róż	Róż
ab	nieb	Bia	Róż	Bia

F3: 270 n z F2 F3 279:9= 30

4AaBb-4x30=120 (9n:3r:4b)

1AABB 1x30 -brak rozszczepienia, wszystkie n

2AABb 2x30=60 3n:1bi -----

2AaBb 2x30=60 3n:1róż------KRZYŻÓWKI!

Cechy ilościowe- ceechy mierzalne np. wysokośc roślin, zawartość białka, masa nasion; warunkowane są przez współdziałanie genów kumulatywnych(polimerycznych). Odkryte zostały przez Nilson-Ehle 1909 na przykładzie zabarwienia ziarniaków w pszenicy zwyczajnej.

Efekt ich działania sumuje się w kierunku wytworzonej cechy.

Dziedziczenie cech ilościowych ma charakter pośredni -intensywność wystąpienia danej cechy zależy od liczby sumujących się genów.

F1 - charakter pośredni, F2-zmienność przybiera charakter ciągły i przyjmuje wartości zbliżone do rozkładu normalnego.

W populacji zawsze najmniej jest osobników o skrajnych wartościach cechy, najwięcej o średnich.

Genotypowy stosunek: 1:4:6:4:1; fenotypowy: 15:1

P: barwa c. czerwona barwa biała

A1A1A2A a1a1a2a2

G: (A1A2) (a1a2)

F1: A1a1A2a2 (A1A2)(A1a2)(a1A2)(a1a2)

F2: 1:4:6:4:1

---	A1A2	A1a2	a1A2	a1a2
A1A2	b.c.czer	c.czer	c.czer	Czerj.czer
A1a2	c.czer	czer	Czer	j.czer
a1A2	c.czer	Czer	Czer	j.czer
a1a2	czer	j.czer	j.czer	Biał

Genotypowe stosunki rozszczepień układają się w trójkąt pascala.

1: 1:2:1

2: 1:4:6:4:1

3: 1:6:15:20:15:6:1

4: 1:8:28:56:70:56:28:8:1

Wszystkie cechy które uwarunkowane są przez geny kumulatywne podjegają w pokoleniu F2 zjawisku transgresji (przekroczenie cech rodzicielskich In+ (silnej) lub In - (słabej)) wyrażone cechy w porównaniu do form rodzicielskich. Przyczynia się do poszerzenia zakresu mienności cech.

Cechy ilościowe charakteryzują się wielkim zakresem zmienności wynikającym ze zróżnicowanego składu genetycznego i modyfikującego wpływu środowiska.

Aby określić ilościowo wpływ genotypu i środowiska na wartość cechy ilościowej można oszacować jej dziedziczność. (1939 Lush: w jakim stopniu informacja gen przekazywana jest z rodziców na potomstwo a w jakim stopniu zależy od środowiska)

WSPÓŁCZYNNIK ODZIEDZIEDZICZALNOŚCI:

-jaką część ogólnej zmienności genotypowej stanowi zmiennośc genotypowa; - wyraża uwarunkowania zmienności danej cechy; -obliczony jest tylko dla jednego -tego, w którym przeprowadzamy pomiary; -przyjmuje różne wartości w obrębie tej samej populacji.

1. sensu strricto -uwzględnia jedynie udział zmienności addytywnej w ogólnej zmienności organizmu Hss = S^Z_A / S^Z_P; Hss= S^Z_A /(S^Z_G+S^Z_E)

2.sensu lato -uwzględnia wszystkie rodzaje zmienności genetycznej; -informuje, w jakim stopniu zmienności danej zechy zależy od zróżnicowania informacji genetycznej a w jakim w wpływu środow.

Hsl = S^Z_G/S^Z_P; Hsl = S^Z_G/ (S^Z_G+S^Z_E)

WARTOŚĆ współczynnika odziedziczalności wyrazimy: liczbowo (0,0-1,0); procentowo (0-100%)

Wysokie: gdy jego wartość przekracza 50%, zmiennośc fenotypowa odpowiada w dużym stopniu zmienności genotypowej, populacja taka jak heterozygotyczna w odniesieniu do danej cechy -selekcja w kierunku określonej cechy jest łatwa, daje szybkie efekty. Wysokośc roślin, dług.okresu weg.

NISKIE:H<50% - wszystkie różnice będą wynikały z wpływu środowiska. Populacja jest homozygotyczna , selekcja nie daje prawie żadnych efektów (płodnośc roślin, plon z jednostki powierzchni).

Im wyższy współczynnik odz.tym łatwiej uzyskać postęp genetyczny: PG = H x S(odchylenie standardowe w populacji) x K

II prawo Mendla-niezależnego dziedziczenia: cechy (geny) dziedziczą się niezależnie, jeżli należą do róznych par allelicznych. Odnosi się tylko do genów nieallelicznych.

Niezależne dziedziczenie barwy i kształtu nasion grochu: 1. cecha: barwa (A- zółta, a- zielona)

2.cecha: kształt (B -Gładkie, b-pomarszczone)

P: żółte gładkie żółte pomarszcz

AABB aabb

G: (AB) (ab)

F1: AaBb

G: (AB)(Ab)(aB)(ab) -samozapylenie

---	AB	Ab	aB	ab
AB	ż gł	ż gł	Ż gł	ż gł
Ab	Ż gł	Ż pom	Ż gł	ż POM
aB	Ż gł	Ż gł	Ziel gł	Ziel gł
ab	Ż gł	Ż POM	Ziel gł	Ziel pom

F2: 9ż gł, 3ż POM, 3ziel gł, 1ziel pom

Klasy fenotypów w F2:

1. 9A_b_ (ż, gł) 1AABB,4AaBb,2AABb,2AaBB

2. 3A_bb (ż,POM) 1 AAbb, 2Aabb

3. 3aaB_(ziel,gł) 1aaBB, 2aaBb 4. 1aabb(ziel, POM)

Dowody na niezależne dziedziczenie cech:

-jeżeli rozpatrujemy każdą cechę osobno i uzyskujemy w obu cechach stosunek rozszczepień 3:1

-wynik krzyżowania testowego AaBb x aabb

(AB)(Ab)(aB)(ab) x (ab) krzyzowka

Jeżeli otrzymamy rozszczepienie zygot w stos.1:1:1:1

Rekombinacja-zjawisko polegające na powstawaniu nowych cech w wyniku połączenia ze sobą różnych genów w mieszańcach

Rekombinanty- osobniki mające inne niż u form rodzicielskich połączenia cech.

Obydwie cechy w Pisum:

f: 9:3:3:1 (4fenotypy) g: 1:2:1:2:4:2:1:2:1

obydwie cechy w Zea:

f:3:6:3:1:2:1, g:1:2:1:2:4:2:1:2:1

1 w Pisum, 1 w Zea: f=g=1:2:1:2:4:2:1:2:1

Przy większej liczbie cech:

Liczba par genów hetz	n	1	2	3	4
L różnych gamet	2^n	2	4	8	16
Lkombinacji w F2	4^n	4	16	64	256
l.Różnych genotypów w F2	3^n	3	9	27	81
Różnych fenotypów w F2	2^n	2	4	8	16

AaBb - n=2 , AABb n=1, AabbDdEeFF n=3

Zad1; u grochu żółta barwa nasion domin nad zieloną a rośliny o łodygach wysokich na karłowymi. Skrzyżowano podwójne homozygoty o nasionach ziel i łodygach wys w podwójnymi homozygotami karłowymi o żółtych nasionach. Przedstaw schemat dziedziczenia tych cech w F1 i w F2.

Barwa: zielona a zółta A

Wysokość karłowe b wysokie B

aaBB (aB) x AAbb(Ab)

F1:AaBb, F2: (Ab)(Ab)(aB)(ab)

Zad2: u pszenicy bezostność dominuje nad ościstością a czerwona barwa kłosa nad białą.

Określ fenotypy mieszańców uzyskanych z następujących krzyżowań:

a)AaBb(AB)(Ab)(aB)(ab) x aabb (ab)

bezostnośc A, ościstośc a, czerwona B, biała b

F1: krzyżówka. Wynik: 1:1:1:1

b)Aabb (Ab)(ab) x aabb(ab)

F1:krzyżówka. Wynik: bezostne białe: ościste białe

c) aaBB (aB) x AaBB (AB)(ab). F1:krzyżówka

1 bezost czerw, 1 ośc czerw.

---