NARZĄDY ZMYSŁÓW - dr. Makowiecka Maria 04.03.13

ORGANA SENSUUM – Narządy zmysłów

GAŁKA OCZNA

Organum visus- narząd wzroku

1.oculus – oko:

bulbus oculi – gałka oczna

n. wzrokowy – n. Opticus II

2. Organa oculi accessoria – narządy dodatkowe oka, s. adnexa oculi

3. drogi wzrokowe- naleza obwodowe i ośrodkowe drogi narządu zmysłu

Ośrodki pod korowe i korowy narządu zmysłu wzroku

Gałka oczna z receptorem ( siatkówka) -> nerw wzrokowy – skrzyżowanie / chiasma optimum/- przyśrodkowe pasma n. wzrokowego przechodzą na przeciwną stronę mózgowia -> pasmem wzrokowym -> jądra podkorowe , ciało kolankowate boczne ( bardzo ważny przekaźnik wzrokowy) -> impulsy przechodzą przez radiacje optimum…..-> ośrodki podkorowe. Mogą rzutować się do śródmózgowia do wzgórków śródmózgowia.

Zakres widzenia gatunkowo i usawienie gałek ocznych

Człowiek wciśnięte w twarz

Po bokch u zwierząt teleskopowo wysunięte.

Dzielimy zwierzęta

– na jedno oczne – koń, bydło ( roślinożerne)- monokularne- każdym okiem widzi inną część horyzontu. (??)

- drapieżnik – obuoczne- binokularne- obraz nakłada się, głębia ostrości. (??)

Bulbus oculi – gałka oczna,

-polus anterior – biegun przedni = vertex corneae – szczyt rogówki

- Polus posteriori – biegun tylny

Equator- równik

-meridiani- połódnik

-sulcus sclerae- bruzda twardówki

Oculus - oko

n. Optimus

axis bulbi externus- oś zewnętrzna gałki ocznej

axis bulbi internuj – oś wewnętrzna gałki ocznej

axis optimus- oś optyczna (wzrokowa)

tunica fibrosa bulbi – bł. włóknista gałki ocznej

sclera – twardówka

OKU = GAŁKA OCZNA + NERW WZROKOWY

ŚCIANA TRÓJWARSTWOWA - 1. Błona włóknista – pełna błona jest to też rogówka

2. błona naczyniowa- nie jest pełną błoną – dziura – perforowane przez źrenicę

3. Błona wewnętrzna – siatkówka – nie pełna- ale i powleka błonę naczyniową – warstwa barwnikowa.

n. wzrokowy

Wnętrzne gałki oczne z przodu od soczewki a z tyłu za rogówką – ciecz wodnista, ta przestrzen podzielona jest na komorę przednią oraz tylną gałki ocznej połączoną ….. z tyłu komora ciałą szklitego, wypełniona ciałem szklistym. N., wzrokowy wywodzi się z siatkówki i prowadzi informacje do OUN, otoczony osłonki nerwowe- wydłużenia opon mózgowia, opona twarda tworzy pochewkę. …. Przestrzeń nadtwardówkowa otacza i oddziela gałkę oczną od reszty.

n. Optimus

chiasma optimum

Vagina ex terna n. opici – pochewka zewnętrzna n. wzrokowego pochodna Dura mater encephali ( mózgowia).

Vagina interna n.optici- pochewka wewnętrzna n. wzrokowego – pochodna pia mater encephali i arachnoidea encephali

Spatia interveginalia – przestrzenia między pochówkowe- które kontaktują się z przestrzenią nadtwardówkową – spatium episclerale .

Zawieraja przestrzeń podpajęczynówkową……..

BULBUS OCULI – gałka oczna

-tunica fibrosa bulbi- bł. włóknista gałki ocznej

-tunica vasculosa bulbi- bł. naczyniowa gałki ocznej

-tunica interna bulbi – bł. wewnętrzna gałki ocznej

Tunica fibrosa bulbi

-Sclera – twardówka – 4/5 powierzchni

Anulus sclerae – pierścień twardówki ( od wewnątrz)

Sulcus sclerae – bruzda twardówki ( od zewnątrz) wchodzi w kontakt z rąbkiem rógówki

Substantia propria sclerae – istota właściwa twardówki

Lamina fusca sclerae – blaszka brunatna twardówki – ciemna część twardówki najbardziej wewnętrzna warstwa, zawiera gęsta sieć komórek pigmentalnych. Pochłania promienie świetlne.

! plexus venosus sclerae- splot żylny twardówki, zawierający sinus venosus sclerae – zatoka żylna twardówki-w tym miejscu odpływ cieczy wodnistej z komory przedniej gałki ocznej!

Area cribrosa sclerae – pole sitowe twardówki – jest to miejsce wyjścia n. wzrokowego z ściany gałki ocznej - małe otworki którymi uciekają włókna n. wzrokowymi.

TUNICA FUBROSA BULBI-

Cornea 1/5 powierzchni – jest transparentna element załamujący światło – gruba. Obficie unerwiona. Receptory dotykowe, bólowe.

n. oczny – daję nn. rzęskowe długie – gałaź nerwu trójdzielnego – nerw najgrubszy.

Limbus corneae – Rabek rogówki -

Verex corneae – szczyt rogówki.

Zapalenie rógówkiv keratitis

Zwyrodnienie rogówki – bielmo - leukoma corneae

1. Cornea nabłonek wielowarstwowy płaski – epithelium anterius corneae

2. Leży na blaszcze granicznej przedniej – lamina limit ans anterior bł. bowmana

3. Substantia propria cornea

4. Lamina limitans posteriori – błona Descemeta

5. Epithelium posterius cornea

BŁONA NACZYNIOWA GAŁKI OCZNEJ- tunica vasculosa bulbi, UVEA!! Komórki barwnikowe i gesta sieć naczyń krwionośnych

aa. ciliares posteriorer et anteriores – tt. Przęskowe tylne i przednie (tylnych więcej)

vv. vorticose- żż wirowate

CHOROIDEA - naczyniówka

CORPUS CILIARE- ciało rzęskowe – zawiera tęczówkę produkuje ciecz wodnistą

IRIS- tęczówka

Tapetum lucidum- błona / mataka odblaskowa- występuje u wszystkich zwierząt oprócz królika człowieka, świni, nieunaczyniona zawiera kryształki guaniny co powoduje rozpraszanie światła- opalizuje.

TAPETUM LUCIDUM CELLULOSUM – błona odblaskowa komórkowa – kot (zółta) pies- zielona

TAPETUM LUCIDUM FIBROSUM – błona odblaskowa włóknista - bydło, koń

CORPUS CIARE- ciało rzęskowe

Corona ciliaris- wieniec rzęskowy – składa się ze stu promieniście ułożonych listewe, tworzących wyrostki rzęskowe – proces sus ciliares – produkcja cieczy wodnistej – humor aquosus. Wieniec rzęskowy przechodzi w tęczówkę, od frontu część płaska – obrączka rzęskowa – orbiculus ciliaris rzęskowy

Naczyniówka przechodzi w orbiculus ciliaris – płaski początek potem przechodzi w corona ciliaris.

m. ciliaris- m. rzęskowy – przy wieńcu rzęskowym a twardówką mięsieć rzeńskowy z wł. gładkich ma za zadanie akomodacje soczewki. W czasie Skórczu nabrzmiewa ciało rzęskowe, …., soczewka staje się bardziej okrągła by ogniskować obiekty blisko niej.

TUNICA VASCULOSA BULBI OCULI – IRIS / tęczówka/– NAJBARDZIEJ DO PRZODU

-margo pupillaris- brzeg źreniczny

-granula iridica- ziarenka tęczówkowe- pojawiają się na brzegu źrenicznym tęczówki u zwierząt roślinoi zernych u konia na górze ale i na dolnej u bydłą. Nie znana jest ich funcja ale mówi się, że pomagają przy widzeniu przy dużej ilości promienia świetlnych. Bardzo chakterystyczna cecha osobnika – jak linie papilarne człowieka. Np. przy drogich koniach!

-margo ciliaris- brzeg rzęskowy

-facies anterior-

-anulus iridis major- pierścień większy tęczówki – znajduje się m. rozwieracz źrenicy – m.dilatator pupille – mięśnie gładkie, które kurcząc zmniejszają źrenicę- unerwiony przez włókna współczulne pochodzą ze zwoju szyjnego doczaszkowego.

-anulus iridis minor- pierścień mniejszy tęczówki – znajduje się m. zwieracz źrenicy – - m. spincter pupillae - m. gładki, jest unerwiony przez n. rzęskowe krótkie, które wywodzą się ze zwoju rzęskowego n. okoruchowego, mają charakter przywspółczulny. Daje się atropine by zbadać dno oka- działą rozluźniająco na n. przywspółczulne.

Epithelium pigmentosum- nabłonek barwnikowy, jego komórki zawierają melaninę, jeżeli niewielka ilość – błekintne szare, duża ilośc barwnika oczy brązowe. Niewielka – żółte- kot pies, przezówacze.

!!!!! Lig. Pectinatum anguli iridocornealis- wiezadło grzebieniaste kąta tęczówkowo rogówkowego. Zbudowane z beleczek kolagenowych pomiędzy którymi znajdują się przestrzenie kąta rogówkowo –tęczówkowego spatiaanguli iridocornealis przez to ciecz wodnista z komory przedniej do – splot żylny twardówki - zatokę zylną twardówki.

U ludzi: gdy za duże ciśnienie – jaskra – glaukcoma- brak zachowawczej – trzeba się distać do kąta tęczówkowo- rogówkowego by przerwać więzadło beleczek grzebieniastych.

BULBUS OCULI – TUNICA INTERNA BULBI – RETINA – SIATKÓWKA

PARS OPTICA RETINAE- część wzrokowa siatkówki, pokrywa naczyniówkę

PARS CECA RETINA – część ślepa siatkówki - POKRYWA CIAŁO RZĘSKOWE I ROGÓWKĘ RTLKO WARSTWA BARWNIKOWA BRAK WARSTWY NERWOWEJ – SIATKÓWKA SKŁADA SIĘ Z 2 CZĘŚCI

PARS CILIARIS RETINAE- część rzeskowa siatkówki

PARS IRIDIA RETINAE- część tęczówki siatkówki

DISCUS N. OPTICI – krążek n. wzrokowego

MACULA- plamka w plamce wyróżniamy AREA CENTRALIS ROTUNDA- pole ośrodkowe okrogła i AREA CENTRALIS STRIAEFORMIS- pole ośrodkowe prążkowane

ORA SERRATA- rąbek zębaty pomiedzy częścia wzrokową, a częścią ślepą. Na granicy miedzy naczyniówką a ciałem rzęskowym.

Retina section

Ora serrata- pokryta warstwą barwnikowa stratum pigmentosum

Stratum pigm. Retinae

Stratum pigm. Corporis ciliaros

Stratum pigm. Iridis

Stratum nervosum

Stratum neuroepitheliale

Cellulae opticae bacilliferae – komórki wzrokowe pręcikonośne – światłoczuły pigment – rodopsyna /obraz czarno- biało/ niewielka ilośc swiatła

Cellulae opticae coniferae- komórki wzrokowe czopkonośne / rodopsyna/ widzenie barwne-

Stratum ganglionare retinae- warstwa zwojowa siatkówki

Stratum ganglionare n. opici – warstwa zwojowa n. wzrokowego

Stratum pigmentosum

Tunica interna bulbi

Vasa sanguina reinae

Circulus vasculosus n. opici- koło naczyniowe n. wzrokowego

Ti z. srodkowa siatkówki ( żyły są grubsze! )

Fundus oculi – aa.thinner ,diseases