BUDOWA I FUNKCJE WĄTROBY TRZUSTKI I ŚLINIANEK
Wątroba jest największym gruczołem trawiennym o złożonej budowie cewkowej. Jest to narząd o dość zwartej konsystencji, czerwono-cynamonowej barwie, której odcień zależy od stopnia ukrwienia. Wątroba spełnia w organizmie wielorakie zadania. Wydziela żółć emulgującą tłuszcze (dlatego jest większa u zwierząt mięsożernych odżywiających się pokarmem o dużej zawartości tłuszczów niż u roślinożernych). W związku z tą funkcją wydzielania żółć trafia do początkowego odcinka dwunastnicy. Wątroba jest również swego rodzaju filtrem krwi płynącej z przewodu pokarmowego, krew jest tu oczyszczana z tksyn wchłoniętych w jelitach. Wątroba neutralizuje trujące produkty rozpadu białek oraz gromadzi zapasy węglowodanów w postaci glikogenu. Poza tym w życiu płodowym jest ona ważnym narządem krwiotwórczym i w tym okresie wypełnia niemal całą jamę brzuszną. Wątroba jest w związku z tym ściśle związana z naczyniami krwionośnymi, cała bowiem krew żylna odpływająca od żołądka, jelita i śledziony przechodzi przez nią za pośrednictwem żyły wrotnej. Żyła ta na obszarze wątroby rozpada się na żylną sieć włosowatą, z której powstają żyły wątrobowe, którymi krew, o zmienionym już składzie, trafia do żyły głównej tylnej. Wątroba jest jednym z głównych magazynów krwi, może bowiem zatrzymać do 20% całej krwi organizmu. U dorosłych zwierząt wątroba leży w płaszczyźnie środka ciężkości ciała, bezpośrednio za przeponą. Jej powierzchnia przeponowa jest wypukła , przylegająca zaś do żołądka i jelita wklęsła. Na brzegu brzusznym występują wcięcia międzypłatowe dzielące wątrobę na płaty. Miąższ wątroby utworzony jest ze zrazików wątroby. Na powierzchni trzewnej płata prawego znajduje si pęcherzyk żółciowy z przewodem pęcherzykowym. Wątroba unerwiona jest przez nerw błędny, a unaczyniona przez tętnice wątrobową i żyły wrotna i wątrobowe.
Pies wątroba jest bardzo duża, z głębokimi wcięciami międzypłatowymi. Płat prawy i lewy dzielą się na boczny i przyśrodkowy. Płat ogoniasty ma prócz wyrostka ogoniastego silnie wykształcony wyrostek brodawkowaty ma on kształt trójkątny.
Świnia wątroba stosunkowo duża. Płat lewy i prawy podzielone są głębokimi wcięciami na płaty boczne i przyśrodkowe. Wyrostek ogoniasty słabo rozwinięty.
Przeżuwacze podział wątroby na płaty jest niewyraźny, płat czworoboczny oddziela od płata prawego jedynie pęcherzyk żółciowy.
Koń brak pęcherzyka żółciowego. Tylko płat czworoboczny od płata prawego oddzielony jest wcięciem.
Czynności wątroby. Wątroba jest największym gruczołem w organizmie zwierzęcym. Wydziela żółć do przewodu pokarmowego. Ta funkcja stanowi jednak tylko znaczna część jej zadań, jakim spełnia w organizmie. Poza zdolnością wytwarzania i wydzielania żółci, co w znacznym stopniu polega na aktywnym transporcie wielu składników z krwi i komórek wątrobowych do przewodów żółciowych, należy wymienić inne funkcje wątroby.
1.w zakresie przemiany pośredniej węglowodanów wątroba syntetyzuje glikogen i w razie potrzeby uwalnia z niego glukozę, wytwarza glukozę z produktów niecukrowych.
2.W zakresie przemian tłuszczowych wątroba syntetyzuje kwasy tłuszczowe z octanów i cukrów, zamienia nienasycone kwasy tłuszczowe w kwasy nasycone, syntetyzuje cholesterol.
3.W zakresie przemian białkowych wątroba bierze udział w syntezie albumin alfa i betaglobulin, jest czynnym magazynem białka i aminokwasów
W zakresie przemian nukleotydów wątroba ma zdolność wytwarzania kwasu moczowego i innych puryn
5, do funkcji obronnych spełnianych przez wątrobę należą: zdolność fagocytozy reprezentowana przez komórki siateczkowo-śródbłonkowe gwiaździste, intaktywowanie trucizn.
6.W zakresie hemapoezy należy wymienić udział wątroby w budowie erytrocytów i leukocytów w okresie życia embrionalnego
7.Magazynujące funkcje wątroby obejmują magazynowanie czynne krwi, glikogenu, białek, witamin A, D, E, K, B12, żelaza, miedzi, cynku i manganu.
TRZUSTKA
Trzustka jest gruczołem o podwójnej funkcji,a mianowicie zewnątrz- i wewnątrzwydzielniczej. Część zewnątrzwydzielnicza produkuje sok trzustkowy, zawierający enzymy trawienne uchodzący do dwunastnicy. Część wewnątrzwydzielnicza produkuje hormon insulinę, doprowadzany bezpośrednio do krwi. Główną masę gruczołu stanowi część zewnątrzwydzielnicza, ona też z decyduje o zewnętrznym wyglądzie trzustki. Jest to gruczoł o budowie zrazikowej, pęcherzykowej złożonej. Część wewnątrzwydzielnicza utworzona jest z małych komórek nabłonkowych skupiających się w wyspy, które leżą między pęcherzykami. Trzustka znajduje się w krezce dwunastnicy, na powierzchni trzewnej wątroby, rozróżnia się w niej płat prawy, lewy i trzon niejednakowo rozwinięte u różnych gatunków zwierząt. Przewód trzustkowy uchodzi do dwunastnicy albo samodzielnie albo razem z przewodem żółciowym wspólnym. Unerienie -nerw błędny,unaczynienie tętnica trzewna i tętnica krezkowa przednia.
Pies trzustka jest długa i wąska, barwy czerwonawej, ma szeroki płat lewy i długi, bo sięgający nerek,płat prawy.
Świnia trzustka ma zabarwienie szarożółte. Wyróżnia się w niej trzon ,płat prawy i lewy, układa się na wysokości dwóch pierwszych kręgów lędźwiowych.
Przeżuwacze trzustka leży wzdłuż dwunastnicy na przestrzeni od XII kręgu piersiowego do IV kręgu lędźwiowego
Koń trzustka ma barwę żółtawą,trzon jako część ośrodkowa gruczołu przylega do pętli esowatej dwunastnicy,wąski i długi płat lewy sięga lewe4j strony worka ślepego żołądka, śledziony i lewej nerki, połączony z nimi za pomocą tkanki łącznej, płat prawy jest najgrubszą i najszerszą częścią trzustki i dotyka do prawej nerki, jelita ślepego i okrężnicy, łącząc się z nimi tkanką łączną,od strony górnej przylega do przepony.