Procesy uprzedmiotowienia i upodmiotowienia
Pojęciami tymi określa się pozycję jednostek i grup we współzależnych społecznościach.
Upodmiotowionymi w sensie społecznym są te jednostki i grupy, które mają zdolność i możliwość decydowania o losie własnym i współzależnej społeczności. Cechuje jednostki i grupy samoświadome swych interesów, zdolne do ich artykułowania i wpływania na zachowanie całego organizmu społecznego. Samoświadomość polityczna! Drugim warunkiem jest skłonność i zdolność do wchodzenia w koalicje. Trzecim jest aktywne uczestnictwo w procesach politycznych.
Uprzedmiotowione pozycje w stosunkach międzyludzkich zajmują te jednostki i odłamy społeczeństwa, które pozbawione są zdolności bądź możliwości artykułowania swych odrębnych interesów i zabiegania o ich realizację. Przedmiotową pozycję mają grupy, które są: nieświadome natury swych interesów, niezdolne do zorganizowania i uczestnictwa w życiu politycznym, niesamodzielne politycznie.
Determinanty postępu politycznego upodmiotowienia
Zapotrzebowanie na wyedukowanego pracownika przemysłowego oraz nabywcę wytwarzanej masowo produkcji
Zapotrzebowanie na spokój społeczny
Zapotrzebowanie na żołnierza patriotę z powszechnego poboru
Kryterium uzdolnienia a nie majętności
Nowe aspiracje podmiotowości