WPŁYW GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH NA SKÓRĘ I PRZYDATKI.
Układ wydzielania wewnętrznego- gruczoły wydzielania wewnętrznego i hormony.
Hormony- substancje regulujące pracę poszczególnych narządów i powstające w komórkach gruczołowych.
W obrębie układu dokrewnego można wyszczególnić wielokomórkowe gruczoły dokrewne, czyli takie które nie posiadają przewodów odprowadzających, a wytwarzane przez nie substancje (hormony) przenikają bezpośrednio do krwi lub limfy (chłonki): szyszynkę, podwzgórze, przysadkę mózgową, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, grasicę, gruczoły mleczne, trzustkę, nadnercza, gruczoły płciowe - gonady.
Na skórę wpływa kilka hormonów: androgeny (hormony męskie), melatonina, DHEA, w pewnym stopniu hormon wzrostu, jednak przede wszystkim estrogeny i progesteron, czyli hormony żeńskie.
Gruczoł dokrewny- podwzgórze.
Hormony oddziałujące na przysadkę mózgową. Hormon wazopresyna. Działanie: reguluje gospodarkę wodną, zmniejsza ilość wody w moczu.
Gruczoł: przysadka mózgowa.
Hormon: wzrostu- pobudzanie wzrostu, regulacja przemiany materii.
Niedobór to karłowatość. Nadmiar to gigantyzm.
Hormony tropowe: pobudza czynności tarczycy, gonad i nadnerczy.
Hormon: prolaktyna- potrzebny do produkcji mleka.
Gruczoł: szyszynka.
Hormon: melatonina odpowiada za dobowy rytm czuwania i snu. Zbyt mała ilość snu na dobę, a nawet sen w nieodpowiednich warunkach powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu układu hormonalnego, co niekorzystnie odbija się na stanie skóry.
Gruczoł: tarczyca.
Hormon: tyroksyna (metabolizm)
Hormon: kalcytonina (gospodarka wapniowa)- obniża poziom wapnia we krwi.
Gruczoł: przytarczyce.
Hormon: parahormon podnosi poziom wpania we krwi.
Gruczoł: grasica.
Hormon: tyrozyna (odporność organiczna)
Gruczoł: trzustka.
Hormon: insulina (obniża poziom glukozy we krwi).
Hormon: glukagon (podwyższa poziom glukozy we krwi).
Gruczoł: nadnercza.
Hormon: kortyzol- podnosi poziom glukozy. Odpowiada za stres. Nadmiar obniża odporność organizmu.
Hormon: adrenalina- mobilizacja, przyspieszenie oddechu.
Hormon: DHEA (dehydroepianandrosteron), produkowany przez nadnercza, nazywany jest hormonem młodości, ponieważ opóźnia proces starzenia. Z wiekiem jednak jego stężenie maleje.
Gruczoł: gonady.
Jajniki- hormon: estrogeny, progesteron.
Estrogeny, żeńskie hormony płciowe, wydzielane są przede wszystkim przez jajniki, ale również przez korę nadnerczy i jądra, choć w niewielkich ilościach. Należą tu: estardiol, estron, estriol. Odpowiedzialne są przede wszystkim za drugorzędne cechy płciowe, a także proces rozmnażania, mają ponadto pośredni wpływ na wygląd skóry:
•wpływają na syntezę kolagenu,
•wpływają na poziom nawilżenia naskórka,
•wpływają na ilość wydzielanego sebum, przyczyniając się do zabezpieczenia skóry przed utratą wody.
Jądra- testosteron (dojrzewanie plemników).
Androgeny odpowiadają za męskie drugorzędne cechy płciowe, jak barwa głosu, owłosienie ciała.
Jakie hormony oddziaływują na skórę?
Najważniejszy jest wpływ żeńskich hormonów estrogenów, progesteronu, a ponadto męskich androgenów. Poza hormonami płciowymi pewien wpływ na skórę ma także hormon wzrostu, melatonina i dehydroepiandrosteron.
Jak hormony docierają do skóry?
Hormony docierają do tkanek skórnych drogą krwi. Powstają w gruczołach wewnątrz wydzielniczych, tzw. dokrewnych. Określenie gruczoły dokrewne bierze się faktu, że hormony uwalniane są bezpośrednio do krwi.
Brak hormonów uzmysławia ich rolę dla wyglądu skóry.
Jak bardzo są potrzebne skórze dowiadujemy się dobitnie kiedy ich już brak, czyli np. u kobiet po menopauzie, kiedy jajniki zaprzestają ich wytwarzania. Szybko narastający wówczas deficyt estrogenów i progesteronu we krwi powoduje gwałtowne pogorszenie się właściwości skóry doprowadzając w ciągu kilku lat do nadmiernej suchości i wiotkości oraz wielu innych dolegliwości, które są uznawane za charakterystyczne dla tego okresu.
Estrogeny i skóra.
Wpływ estrogenów na skórę jest wieloraki. Nadzorują odżywienie i nawodnienie skóry, poprzez receptory estrogenowe zlokalizowane w jej tkankach, stymulują odporność na zarazki. Estrogeny są m.in. zaangażowane w proces tworzenia nowych naczyń włosowatych zaopatrujących skórę w substancje odżywcze, energetyczne, budulcowe i tlen.
Gdy wystąpi niedobór estrogenów.
Niedobór estrogenów prowadzi do zmniejszenia grubości warstw skóry, utraty jej elastyczności. Estrogeny, mają bowiem wpływ na elastyczność i charakterystyczną dla kobiet strukturę tkanki łącznej. Deficyt estrogenów powoduje również wysychanie innych ważnych wytworów skórnych - śluzówki jamy ustnej, powiek i gałki ocznej.
Zaburzenia hormonalne osłabiają skórę - okresowy nadmiar estrogenów.
Cellulit, czyli tzw. pomarańczowa skórka - najczęściej atakuje kobiety w czasie dojrzewania, w ciąży i przed menopauzą. A to dlatego, że do jej powstawania najbardziej przyczyniają się żeńskie hormony - estrogeny, a ściśle mówiąc ich zbyt wysoki poziom w stosunku do progesteronu (drugiego ważnego hormonu żeńskiego wydzielanego przez jajniki). Od tej dysproporcji zaczyna się sekwencja reakcji, której skutkiem jest degeneracja elastycznych włókien kolagenu - „rusztowania” tkanki łącznej skóry - a w konsekwencji grudki i nierówności na udach, pośladkach, brzuchu, a czasem nawet na piersiach i wewnętrznej stronie ramion.
2