Termoablacja mięśniaków macicy przy pomocy zogniskowanej wiązki ultradźwięków

Nieinwazyjne leczenie zmian guzowych jest opcją wysoce pożądaną i stanowi realną alternatywę dla klasycznych zabiegów chirurgicznych. Jedną z możliwości terapii nieinwazyjnej stanowi chirurgia przy pomocy zogniskowanej wiązki ultradźwięków. Energia wiązki jest źródłem ciepła, które w odpowiedniej dawce może być przekazane do tkanki, powodując uszkodzenie i śmierć komórek w obrębie zmiany patologicznej, denaturacje białek i/lub martwicę, przy jednoczesnym zaoszczędzeniu otaczających tkanek.

Jedną z trudności związanych z tego rodzaju terapią jest prawidłowe ukierunkowanie wiązki ultradźwięków. Z tych powodów zabiegi ablacji wykonuje się pod kontrolą MRI. Ostatnio chirurgia przy pomocy zogniskowanej wiązki ultradźwięków pod kontrolą MRI znalazła zastosowanie w leczeniu mięśniaków macicy. W celu identyfikacji tkanki, która ma zostać poddana termoablacji można posłużyć się obrazami T1- zależnymi wykonanymi po podaniu gadoliny.

W teorii po podaniu środka cieniującego i skutecznym wykonaniu zabiegu obszar usuniętej tkanki powinien uwidocznić się jako zmiana hipointensywna, z uwagi na zaburzenia hemodynamiki. Ten rodzaj obrazowania nie dostarcza jednak informacji na temat zmian na poziomie komórkowym.

Obrazowanie oparte na dyfuzji (DWI) jest metodą czułą na zmiany mikrodyfuzji wody w przestrzeni wewnątrz i zewnątrzkomórkowej. Pozwala ono na określenie ilościowego parametru biofizycznego jakim jest współczynnik dyfuzji wody (ADC). Jak dotychczas nie opublikowano badań, które dotyczyłyby zastosowania obrazowania dyfuzji i map współczynnika dyfuzji (ADC) w monitorowaniu zmian związanych z leczeniem mięśniaków macicy przy użyciu zogniskowanej wiązki ultradźwięków pod kontrolą MRI. Autorzy badali hipotezę, iż obszar po usuniętej tkance macicy będzie charakteryzował się w obrazach opartych na dyfuzji cechami podobnymi do tkanki niedokrwionej, a w szczególności, iż zmiany w zakresie ADC pozwolą na nieinwazyjne uzyskanie informacji o tkance na poziomie komórkowym. Zaplanowano trzykrotne wykonanie badania DWI - przed zabiegiem, bezpośrednio po zabiegu oraz po 6 miesiącach.

Do badania włączono czternaście pacjentek (średni wiek badanych wynosił 46 lat +/- 5), u których wykonano wstępne badanie DWI. U 12 z nich wykonano badanie kontrolne. Zabieg terapeutyczny przeprowadzał radiolog przy pomocy aparatu do zabiegów chirurgii ultradźwiękami (TX Sonix) połączonego z 1.5 T aparatem rezonansu magnetycznego. Pierwsze badanie MRI (obrazy T1 po podaniu kontrastu, obrazy T2- zależne oraz DWI) wykonywano na kilka dni przed zabiegiem, kolejne badania bezpośrednio po zabiegu oraz po 6 miesiącach. Całkowity czas trwania zabiegu pod kontrolą MRI wynosił od 1 do 3 godzin. U wszystkich pacjentek obliczono mapy współczynnika dyfuzji.

Mięśniaki macicy ulegające wzmocnieniu kontrastowemu na obrazach T1-zależnych przed zabiegiem, nie charakteryzowały się przed leczeniem zmianami hipo- czy hiperintensywnymi na obrazach DWI czy też zmianami na mapach ADC. Średnia wartość współczynnika dyfuzji mięśniaka przed leczeniem wynosiła 1553 mm-6/sek2 =+/- 269 (n=14). Po leczeniu średnia wartość współczynnika ADC wynosiła dla mięśniaka 1078 mm-6/sek2 =+/- 293 (n=12), i była istotnie mniejsza niż wartość ADC mięśniaka nie leczonego. Przed zabiegiem wartość współczynnika ADC, była taka sama w przypadku mięśniaków leczonych i nie leczonych.

W 12 pacjentek, u których wykonano badanie kontrolne po 12 miesiącach, zmiany na obrazach DWI miały wygląd niejednolity (izointensywne i hipointensywne). W obszarze po usuniętych mięśniakach stwierdzano istotne zwiększenie wartości ADC - (1905 mm-6/sek2 =+/- 446) w stosunku do okresu bezpośrednio po leczeniu. W obszarze tkanki nie poddanej działaniu ultradźwięków nie stwierdzono zmian wartości ADC w okresie sześciu miesięcy.

Autorzy wykazali, iż przy pomocy obrazów DWI i map ADC możliwa jest ocena i monitorowanie stanu tkanki macicy poddanej chirurgii ultradźwiękami. Mimo, iż obecnie nieznany jest przebieg czasowy zmian w zakresie ADC tkanki macicy po zastosowaniu wiązki ultradźwięków, autorzy uważają, iż parametr ten może w przyszłości służyć jako marker skuteczności terapii ultradźwiękami.