WYKŁAD I Sobota, dn. 06.10.2007
Wykłady są wykładami nieobowiązkowymi (warto na nie chodzić,bo exam ciężki!)
Zaliczenie pisemne: I termin (4-6 pytań) II termin (20 pytań)
Mogą wystąpić pytania w stylu „Na przykładzie z wykładu II wyjaśnij(...)” etc.
Literatura:
„Psychologia społeczna”
Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M. (1997), Poznań Zysk i S-ka
„Psychologia i życie”
Zimbardo P.G., Ruch F.L. (2004)
„Człowiek istota społeczna. Wybór tekstów”
Aronson E. (2005)
„Wywieranie wpływu na ludzi”
Cialdini R.B. (2001)
„Psychologia. Podręcznik akademicki”
Strelan J. (red.) (1999, 2000, 2003)
„W co grają ludzie? Psychologia stosunków międzyludzkich”
Berne E. (2004)
„Komunikowanie się w organizacji”
Stankiewicz J. (1999)
„Stanowczo, łagodnie, bez lęku”
Maria Król - Fijewska
Kompetencje a kwalifikacje osób pracujących z ludźmi
Kompetencje - umiejętności, to co w rzeczywistości człowiek potrafi zrobić w odniesieniu do stanowiska pracy, nawet wtedy, jeśli jego możliwości nie są udokumentowane
Kwalifikacje - dokumenty stwierdzające przygotowanie się do wykonywania czynności zawodowych w danej dziedzinie (dyplomy, certyfikaty, zaświadczenia etc.)
Kwalifikacje nie równają się kompetencjom. Może być tak, że dana osoba może nie mieć dyplomów i dokumentacji, a mieć umiejętności i doskonale sprawdzać się na miejscu pracy. Ktoś może mieć wszystkie możliwe dokumenty i ukończone kursy(kwalifikacje), a nie ma kompetencji (nie ma np. podejścia)
Przykłady:
Skrzypaczka - miała idealną technikę gry i była przygotowana do gry od strony technicznej, wyuczona wszystkiego (kwalifikacje), ale nie umiała grać razem z pianinem, ponieważ cały czas się gubiła i grała po swojemu tak jak ją wyuczono, nie czuła muzyki (kompetencje)
Nauczyciel - chodził na wszystkie możliwe kursy jakie były, zaliczał je i dostawał dyplomy (kwalifikacje), a pracując w szkole przez wiele lat nie potrafił uczyć dzieci (brak kompetencji)
Rodzaje kompetencji:
Kompetencje specjalistyczne - w zakresie swojej specjalności zawodowej (np. psychologii, ekonomii, turystyki etc.)
Kompetencje organizacyjne - umiejętność przygotowania pracy, planowania, organizowania, można je rozpatrywać w dwóch aspektach: -organizowanie pracy własnej
- organizacja innych ludzi, grupy osób
Kompetencje psychologiczne - wyróżnić tutaj można:
autentyczność
pozytywne nastawienie do ludzi
szacunek do innych
brak nastawień neurotycznych ( czyli nerwicowych objawów, strachu, lęku, negatywnego nastawienia etc.) przykładem może być japońskie metro. Działa ono co do sekundy. Jest przeznaczony czas dla wsiadających i wysiadających, czas postoju, czas na zatrzymanie i na jazdę. Pociąg taki musi zatrzymać się w odpowiednim miejscu, ponieważ wszystko jest idealnie wyliczone, jeśli zatrzyma się choćby 2 metry dalej - już ma opóźnienie. Wszystko zależy od maszynisty takiego pociągu (od jego kompetencji). Ludzi pracujący w tym zawodzie żyją w wielkim stresie. Gdy motorniczy nie sprawdza się w tym zawodzie zostaje zdegradowany i najczęściej wykonuje pracę pielenia torów i prac porządkowych. Dla Japończyków, jako narodu, który bardzo przywiązuje wagę do rangi społecznej, jest to upokorzenie i hańba. W wyniku stresu i napięcia tacy ludzie, którzy zostali zdegradowani do niższej pozycji w hierarchii pracy, umierają bardzo młodo.
Pozytywne nastawienie do porozumiewania się w ogóle (brak tendencji do manipulowania ludźmi)
Umiejętność komunikowania się i unikania najczęstszych przyczyn zakłóceń (niezrozumienie, spory, kłótnie, pretensji etc.) w komunikowaniu się z ludźmi, czyli umiejętność przełożenia tego co się myśli, co się ma w głowie, na to co się chce powiedzieć i to co się mówi - płynność wypowiedzi, która powinna przychodzić z łatwością, komunikatywność wypowiedzi
Umiejętność pracy z grupą (rozumienie procesów grupowych (należy tutaj pamiętać, że grupa jest zawsze silniejsza od jednostki) przykładem tutaj może być przewodnik dzieci : taka osoba musi mieć przez cały dzień te same ubrania, bądź charakterystyczne rzeczy jak czapka, apaszka etc. Dzieci widząc taką osobę natychmiast kodują sobie w głowach jej wygląd i zapamiętują detale jak kolczyki, kolory ubrań, butów, czapki, rękawiczki etc. Jeśli przewodnik przebrałby się, lub np. ściągnął kolczyki - dzieci szukałyby go po detalach jakie miał wcześniej i mogłyby się zgubić lub nie znaleźć stojącego nawet nieopodal przewodnika.
Elastyczność w dostosowaniu własnego stylu działania w zależności o rodzaju interakcji - czyli chodzi tutaj o rozpoznawanie tego czy poradzę sobie w różnych sytuacjach i pracach, np. sprawdzam się jako przewodnik dzieci, ale jako przewodnik dorosłych już nie.
Umiejętność kontrolowania stresu
Umiejętności społeczne :
Asertywność - umiejętność społeczna, która uchroni nas przed wchodzeniem i wdawaniem się w gry społeczne
Autoprezentacja - pokazywanie siebie tak, by spostrzegano nas tak, jak my tego chcemy, a nie tak, jak jest rzeczywistości
pozytywne nastawienie do ludzi etc.
Przykłady kompetencji psychologicznych:
Dwie sekretarki. Pierwsza i druga mają takie same kwalifikacje, znają języki, są po studiach etc. Jedna jednak ma atrakcyjny wygląd i jest zadbana, a druga już nie. Pracę dostanie sekretarka pierwsza.
Sytuacja głośna w TV - nauczyciel, którego gnębili uczniowie, wrzucili mu kosz na śmieci na głowę, pobili, opluli - nauczyciel ten nie miał kompetencji psychologicznych, by zapanować nad grupą dzieci
Adam Małysz - kompetencjami psychologicznymi tego sportowca było przygotowanie go przez psychologów i sztabu ludzi, nauka do skoków. Kwalifikacje miał takie jak inni skoczkowie - po prostu skakał, jednak zajmowali się nim także psychologowie. Gdy odsunięto od niego ekipę psychologiczną zaczął przegrywać, ponieważ nikt już z nim nie pracował nad kompetencjami psychologicznymi niezbędnymi do dobrego skakania. Gdy przywrócono stare zasady, a w tym psychologów - Małysz znów zaczął wygrywać w Pucharze Świata.
UKRYTA TEORIA OSOBOWOŚCI
Schematy, które ludzie stosują, by pogrupować różne rodzaje cech osobowości
Sieć powiązań między poszczególnymi cechami osobowości (UTO, gdzie słowo „ukryta” oznacza tyle, co bezwiedna czy nieświadomie używana).
UTO pomaga określić, jaka jest dana osoba i wypełnić luki wiedzy na jej temat (jest zawsze fałszywa). Składa się z naszych własnych przekonań o zasadach współwystępowania cech osobowości.
Jeśli np. jest ktoś uprzejmy, to nasza UTO wskazuje, że ta osoba jest także -> życzliwa, miła, sympatyczna, uczciwa, słowna, wspaniałomyślna etc.
Jeśli np. ktoś jest zgryźliwy, to nasza UTO wskazuje, że ta osoba jest także irytująca, złośliwa, zła, niemiła, nieuprzejma etc.
Takie określenia jak „ciepły”, „zimny” są doskonałymi określeniami do tworzenia skojarzeń z UTO.
Dobry intelektualnie Zły intelektualnie
Dobry społecznie Zły społecznie
Spostrzeżenia interpersonalne ludzi
Pytania:
Jaka jest różnica między kwalifikacjami a kompetencjami?
Grupy kompetencji osób pracujących z ludźmi?
Kompetencje osób pracujących z ludźmi?
Co to jest UTO?