Drugie ujęcie przedmiotu ekonomii
Ekonomia bada jak ludzie radzą sobie z rzadkością.
Rzadkość to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego co chcemy w danym czasie.
Rzadkość to luka pomiędzy potrzebami a możliwościami ich zaspokojenia.
Na ogół istnieje więcej niż jeden sposób wykorzystania zasobów.
Z każdym wyborem wiąże się koszt alternatywny, koszt straconych szans (możliwości).
Koszt alternatywny to wartość najbardziej cennej, ale nie wybranej alternatywy. Są to utracone korzyści w wyniku dokonania wyboru.
Zasoby to podstawowe elementy wykorzystywane w procesie gospodarowania.
Adam Smith dokonał klasycznego podziału zasobów. Podzielił zasoby na:
*kapitał
*praca
*ziemia
Kapitał to wynik procesu produkcyjnego, który używany jest do produkcji dóbr.
Praca jest to każdy sposób w jaki ludzka energia fizyczna i umysłowa może być sensownie wydatkowana dla osiągnięcia celu.
Ziemia to powierzchnia, ale również wszelkie bogactwa naturalne.
Współcześnie do wymienionych dodaje się jeszcze takie zasoby jak:
*technika i technologia gospodarowania
*talent przedsiębiorczości
*czas
Technologia gospodarowania to wiedza o technikach gospodarowania.
Technika gospodarowania to sposób połączenia zasobów w określonych proporcjach dla osiągnięcia celu.
Talent przedsiębiorczości to zespół cech osobowości, które charakteryzują przedsiębiorcę.
Atrybuty przedsiębiorczości:
*motyw działania - dążenie do osiągnięcia możliwie największych korzyści.
*mechanizm działania - inwestowanie własnych (pożyczonych) kapitałów w określone przedsięwzięcie.
*skłonność do poniesienia ryzyka majątkowego.
Ryzyko zawiera się w niepewności.
Niepewność są to dodatnie i ujemne odchylenia od zamierzonych efektów działania.
Ryzyko to ujemne odchylenia.
Józef Schumpeter mówił, że przedsiębiorca to kombinator czyli osoba poszukująca ciągle nowości.
Wyróżnił 5 przypadków kombinacji:
*wprowadzenie nowego produktu na rynek
*zastosowanie nowej techniki produkcji
*zdobycie nowych źródeł zaopatrzenia
*zdobycie nowych rynków zbytu
*przeprowadzenie nowej organizacji jakiejś gałęzi przemysłu, np. doprowadzenie do sytuacji monopolistycznej.
Przedsiębiorca to osoba zajmująca się działalnością gospodarczą, która odkrywa potencjalnie zyskowne możliwości, organizuje i kieruje przedsięwzięciami mającymi produktywny charakter.
Potrzeba jest to stan niedoboru lub braku czegoś, co w związku ze strukturą organizmu, jego indywidualnym doświadczeniem, miejsca w społeczeństwie jest niezbędne dla utrzymania przy życiu, zapewnienia rozwoju, utrzymania określonej roli społecznej itp.
Z punktu widzenia ekonomii potrzeby należy kojarzyć z konkretnymi dobrami.
Dobra to przedmioty służące do zaspokojenia potrzeb (jest to wąskie znaczenie). W szerokim znaczeniu do dóbr oprócz przedmiotów materialnych zaliczamy usługi, wartości niematerialne (np. prawo do licencji) oraz stany (np. czyste środowisko).
Właściwości potrzeb:
*są nieograniczone co do rozwoju
*są ograniczone w swej pojemności
*są substytucyjne (zastępowalne, czyli jedną potrzebę można zastąpić drugą)
*są komplementarne (uzupełniające się)
*są odradzające się
Ekonomia jest nauką społeczną ponieważ bada społeczeństwo gospodarujące.
Ekonomia stała się samodzielną nauką w XVIII w., kiedy zaczął gwałtownie rozwijać się nowy system gospodarczy kapitalizm. Wcześniej wchodziła w skład polityki jako ogólnej techniki rządzenia.
Tradycyjna ekonomia badając gospodarkę brała pod uwagę tylko najważniejsze czynniki ekonomiczne na nią wpływające.
Współczesna ekonomia bierze pod uwagę pozostałe czynniki ekonomiczne odrzucone przez ekonomię tradycyjną jako mniej ważne oraz czynniki poza ekonomiczne (np. kultura, religia, filozofia państwa).
Coraz częściej wysuwa się tezę, że czynniki pozaekonomiczne mają większy wpływ na gospodarkę niż ekonomiczne. Metoda działań, która zaleca takie całościowe spojrzenie na gospodarkę nazywa się analizą systemową.
Ekonomia deskryptywna - w Japonii narodził się ten nurt. Przedstawiciele tego nurtu twierdzą, że zjawiska nie są powtarzalne w czasie i przestrzeni. Stąd nie należy czynić uogólnień, tylko badać każdorazowo zjawisko od podstaw.