PIENIĄDZ

I POLITYKA PIENIĘŻNA

Szmidt Kamil
Walczak Jarosław

1. Definicja pieniądza
2. System finansowy Wielkiej Brytanii i

Polski

3. Podaż pieniądza. Podaż pieniądza

a stopa procentowa

4. Popyt na pieniądz. Popyt na pieniądz

a stopa procentowa

5. Równowaga na rynku pieniądza i rynku

walutowym

6. Polityka pieniężna.

TEMATYKA

Definicja pieniądza

Pieniądz

Towarowy:

- drogie kruszce
(złoto, srebro,
diamenty itd.)

- dobra materialne

- usługi

Symboliczny:

- banknoty

- monety

- weksle

- papiery
wartościowe

Bezgotówkowy
:

- karty płatnicze

- pieniądze
elektroniczne

- banki

Pieniądz powinien być jednorodny, podzielny,
rzadki, trwały.

• środek wymiany

• środek gromadzenia bogactwa

• miernik wartości

• środek do ustalania przyszłych roszczeń i

zobowiązań

Funkcje pieniądza

Rola banków w systemie pieniężnym

Bank centralny

Narodowy Bank Polski (NBP)

Banki detaliczne

Banki inwestycyjne (banki hurtowe)

System finansowy Wielkiej Brytanii

i Polski

Funkcje banku centralnego:
• bank emisyjny
• bank banków
• centralny bank państwa

System finansowy Wielkiej Brytanii

i Polski

Narodowy Bank

Polski (NBP)

System finansowy Wielkiej Brytanii

i Polski

System finansowy Wielkiej Brytanii

i Polski

Aktywa – posiadane środki i

należności

• Gotówka i wkłady w banku

centralnym

• Pożyczki krótkoterminowe:

– pożyczki rynkowe
– weksle
– operacje „repo”

• Pożyczki długoterminowe

System finansowy Wielkiej Brytanii

i Polski

Pasywa (zobowiązania) –

uprawnione roszczenia osób
zewnętrznych wobec danej instytucji

• wkłady awista
• wkłady terminowe
• certyfikaty depozytowe
• transakcje sprzedaży i odkupu

papierów wartościowych („repo”)

Zyskowność – zysk powstaje wtedy,

gdy bank udziela kredytów na wyższy
procent niż wynosi oprocentowanie
depozytów.

Płynność – jest to łatwość z jaką

można bez strat zamienić dany
aktyw na gotówkę. Gotówka z
definicji jest doskonale płynna.

System finansowy Wielkiej Brytanii

i Polski

Równoległy rynek pieniężny:

- rynek międzybankowy

- rynek certyfikatów depozytowych

- rynek depozytowy przedsiębiorstw

- rynek walutowy

- rynek pożyczek dla gospodarstw domowych

- rynek kas budowlanych

- rynek papierów dłużnych

System finansowy Wielkiej Brytanii

i Polski

podaż pieniądza = gotówka + wykreowany

pieniądz kredytowy

Pierwotna kreacja pieniądza:

- wprowadzanie gotówki przez bank centralny do

systemu

- kredyty udzielane bankom komercyjnym przez

bank centralny

Wtórna kreacja pieniądza:

- udzielanie kredytów przez banki komercyjne

swoim klientom

Podaż pieniądza

Podmioty biorące udział w
kreacji pieniądza:

1. bank centralny
2. banki komercyjne (operacyjne)
3. sektor prywatny
4. budżet państwa

Podaż pieniądza

3 główne komplikacje kreacji kredytu:

• Zmienność wskaźników płynności

banków

• Złożoność wskaźników płynności

• Wycofanie części dodatkowej gotówki

z banków

Podaż pieniądza

M

s

M

s

Ilość
pieniądza

Ilość
pieniądza

S

to

p

a

p

ro

ce

n

to

w

a

S

to

p

a

p

ro

ce

n

to

w

a

Podaż pieniądza

Egzogeniczna podaż

pieniądza

Endogeniczna podaż

pieniądza

Podaż pieniądza

Rezerwa

obowiązkowa

wynosi 3,5%

Wprowadzenie gotówki do systemu bankowego
(np. poprzez złożenie depozytu) prowadzi do wycofania
części tych środków w postaci rezerwy obowiązkowej
(naliczanej od każdego przyjętego depozytu) oraz
możliwość przeznaczenia pozostałej kwoty na dalszą
kreację pieniądza (poprzez udzielanie kredytów). Jeżeli
kredyt zostanie wykorzystany, a środki te ponownie
trafią do systemu bankowego, banki będą mogły
dokonywać dalszej kreacji pieniądza (kolejne depozyty,
kolejne rezerwy i kolejne kredyty). W ten sposób podczas
kreacji pieniądza w systemie bankowym mamy do
czynienia z procesami mnożnikowymi.

Podaż pieniądza

Skala potencjalnych procesów mnożnikowych zależy
bezpośrednio od:
1. Wielkości gotówki wprowadzonej dostępnej dla gospodarki
2. Wielkości środków, jakie ludzie zechcą przechowywać w

systemie bankowym

3. Wielkości rezerw obowiązkowych, które będą

pomniejszały dostępne dla gospodarki środki z
przeznaczeniem na kredyty

Skala procesów mnożnikowych i w konsekwencji podaży
pieniądza zależy oczywiście także od popytu na pieniądz
(zwłaszcza kredyty) oraz pozostałych narzędzi polityki
pieniężnej banku centralnego, które regulują kreację
pieniądza w systemie bankowym.

Podaż pieniądza

Kreacja pieniądza - zależności
1. Im większa jest baza monetarna tym więcej pieniądza

można wykreować

2. Im wyższa stopa preferencji gotówkowych (im więcej

środków przechowujemy w postaci gotówki), tym
mniejszy jest mnożnik kreacji pieniądza i mniejsze
możliwości zwiększania podaży pieniądza
(jak to sprawdzić: policz pochodną mnożnika po c i
zobacz, że jest ujemna)

3. Im wyższa jest stopa rezerw obowiązkowych, tym

mniejsze są możliwości kreacji pieniądza
(jak to sprawdzić: policz pochodną mnożnika po a i
zobacz, że jest ujemna)

Podaż pieniądza

3 motywy popytu na pieniądz:

1. motyw transakcyjny („wiem, że czekają mnie

transakcje i muszę posiadać odpowiednie zasoby
pieniądza transakcyjnego, aby móc je zrealizować”

2. motyw przezornościowy („oprócz transakcji, o

których wiem, że nastąpią, mogę potrzebować
środków pieniężnych na dodatkowe transakcje,
których nie jestem pewien”)

3. motyw spekulacyjny („mogę tak alokować posiadane

zasoby pieniężne, aby uzyskać dodatkowy zysk;
niestety, wraz ze wzrostem zysku rośnie także
ryzyko”)

Popyt na pieniądz

Popyt na pieniądz

Pieniądz aktywny – zasoby pieniądza

trzymywane

z powodów transakcyjnych i z przezorności.

Pieniądz pasywny – zasoby pieniądza

utrzymywane z powodów spekulacyjnych.

Popyt na pieniądz a stopa procentowa

Całkowite zasoby
pieniężne

S

to

p

a

p

ro

ce

n

to

w

a

Krzywa popytu na pieniądz (preferencji
płynności)

L

Równowaga na rynku pieniądza i rynku

walutowym

Równowaga na rynku pieniądza występuje wtedy, gdy popyt na

pieniądz (L) jest równy podaży pieniądza (M

S

). Zostaje ona

osiągnięta w wyniku zmian stopy procentowej.

S

to

p

a

p

ro

ce

n

to

w

a

Pieniądz

L

M

s

M

e

Wykres równowagi
na rynku pieniądza

Polityka pieniężna

L

M

s

’

M

s

Popyt na pieniądz i podaż pieniądza

Pieniądz

S

to

p

a

p

ro

ce

n

to

w

a

Polityka pieniężna

Techniki kontroli podaży

pieniądza:

• operacje otwartego rynku

• konwersja długu publicznego

• depozyty specjalne