Pieniądz i polityka

Pieniądz i polityka

pieniężna

pieniężna



Istota pieniądza – funkcje

Istota pieniądza – funkcje

pieniądza

pieniądza



Geneza i ewolucja pieniądza

Geneza i ewolucja pieniądza



Popyt i podaż pieniądza

Popyt i podaż pieniądza



Geneza i funkcje banku

Geneza i funkcje banku

centralnego

centralnego



Polityka pieniężna jako

Polityka pieniężna jako

instrument stabilizacji

instrument stabilizacji

makroekonomicznej

makroekonomicznej

Istota pieniądza - funkcje

Istota pieniądza - funkcje

pieniądza

pieniądza



Środek wymiany

Środek wymiany

1.

1.

pieniądz to ogólny ekwiwalent, czyli

pieniądz to ogólny ekwiwalent, czyli

powszechnie akceptowany w danym kraju

powszechnie akceptowany w danym kraju

środek pełniący rolę pośrednika w

środek pełniący rolę pośrednika w

wymianie

wymianie

2.

2.

warunki determinujące spełnianie tej

warunki determinujące spełnianie tej

funkcji: powszechna akceptacja, wygoda

funkcji: powszechna akceptacja, wygoda

w użyciu, łatwo podzielny i trudny do

w użyciu, łatwo podzielny i trudny do

podrobienia

podrobienia



Jednostka obrachunkowa – wyraża

Jednostka obrachunkowa – wyraża

ceny (wartości) wszystkich towarów i

ceny (wartości) wszystkich towarów i

umożliwia określenie relacji między

umożliwia określenie relacji między

nimi

nimi

Funkcje pieniądza -

Funkcje pieniądza -

kontyn.

kontyn.



Środek płatniczy

Środek płatniczy

1.

1.

odroczonych płatności pojawia się wraz z

odroczonych płatności pojawia się wraz z

upowszechnieniem transakcji kredytowych

upowszechnieniem transakcji kredytowych

2.

2.

problem siły nabywczej w związku z inflacją

problem siły nabywczej w związku z inflacją

(skrócenie okresu spłaty lub jej powiększenie o

(skrócenie okresu spłaty lub jej powiększenie o

odsetki

odsetki



Środek tezauryzacji (przechowywania

Środek tezauryzacji (przechowywania

wartości)

wartości)

1.

1.

umożliwia odłożenie konsumpcji w czasie

umożliwia odłożenie konsumpcji w czasie

2.

2.

warunek: stabilna siła nabywcza; inflacja podnosi

warunek: stabilna siła nabywcza; inflacja podnosi

koszty posiadania pieniądza

koszty posiadania pieniądza

3.

3.

rodzi to problem wyboru struktury posiadanych

rodzi to problem wyboru struktury posiadanych

aktywów pod kątem szukania aktywów o

aktywów pod kątem szukania aktywów o

najmniejszym ryzyku i relatywnie najwyższych

najmniejszym ryzyku i relatywnie najwyższych

dochodach związanych z ich posiadaniem

dochodach związanych z ich posiadaniem

Geneza pieniądza

Geneza pieniądza



Geneza pieniądza

Geneza pieniądza

– niedogodności wymiany

– niedogodności wymiany

barterowej (wymiana bezpośrednia która wymaga

barterowej (wymiana bezpośrednia która wymaga

istnienia podwójnej zbieżności zapotrzebowania)

istnienia podwójnej zbieżności zapotrzebowania)

doprowadziły do wyłonienia się z ogólnej masy

doprowadziły do wyłonienia się z ogólnej masy

towarów takiego towaru, który zaczął pełnić rolę

towarów takiego towaru, który zaczął pełnić rolę

powszechnego ekwiwalentu stanowiąc w ten sposób

powszechnego ekwiwalentu stanowiąc w ten sposób

czynnik umożliwiający szybki rozwój wymiany

czynnik umożliwiający szybki rozwój wymiany

towarowej

towarowej



Historia pieniądza

Historia pieniądza

to poszukiwanie najlepszej

to poszukiwanie najlepszej

formy pieniądza dostosowanej do zmieniających się

formy pieniądza dostosowanej do zmieniających się

warunków funkcjonowania gospodarki i

warunków funkcjonowania gospodarki i

umożliwiającej minimalizowanie kosztów wymiany

umożliwiającej minimalizowanie kosztów wymiany

(kosztów transakcyjnych)

(kosztów transakcyjnych)

Ewolucja pieniądza

Ewolucja pieniądza



Pieniądz towarowy – ma wartość

Pieniądz towarowy – ma wartość

substancjalną, czyli posiada wewnętrzną

substancjalną, czyli posiada wewnętrzną

wartość (pełnowartościowy)

wartość (pełnowartościowy)

1.

1.

Pierwszy okres ewolucji – rozmaitość towarów

Pierwszy okres ewolucji – rozmaitość towarów

pełniących rolę powszechnego ekwiwalentu: bydło,

pełniących rolę powszechnego ekwiwalentu: bydło,

sól, zboże, skóry i ich niedogodności: trudne do

sól, zboże, skóry i ich niedogodności: trudne do

przechowania,, przenoszenia, nietrwałe i

przechowania,, przenoszenia, nietrwałe i

niedostatecznie podzielne

niedostatecznie podzielne

2.

2.

Pieniądz metalowy – żelazo, miedź, nikiel, brąz

Pieniądz metalowy – żelazo, miedź, nikiel, brąz

3.

3.

Pieniądz kruszcowy – złoto, i srebro: bimetalizm i

Pieniądz kruszcowy – złoto, i srebro: bimetalizm i

monometalizm

monometalizm

4.

4.

Wynalezienie monety – kawałki kruszcu określonego

Wynalezienie monety – kawałki kruszcu określonego

kształtu z gwarantowanym przez państwo (władcę)

kształtu z gwarantowanym przez państwo (władcę)

oznaczeniem ich wagi i próby: ułatwiały wymianę bo

oznaczeniem ich wagi i próby: ułatwiały wymianę bo

wystarczało je tylko przeliczyć

wystarczało je tylko przeliczyć

Ewolucja pieniądza –

Ewolucja pieniądza –

kontyn.

kontyn.



Pieniądz symboliczny (papierowy)

Pieniądz symboliczny (papierowy)

1.

1.

Długa historia (znany już w starożytnych Chinach)

Długa historia (znany już w starożytnych Chinach)

2.

2.

Początek współczesnego pieniądza papierowego – rozwój

Początek współczesnego pieniądza papierowego – rozwój

banków doprowadził w XVII wieku do pojawienia się

banków doprowadził w XVII wieku do pojawienia się

banknotów stanowiących zobowiązanie banku – emitenta do

banknotów stanowiących zobowiązanie banku – emitenta do

wypłaty na żądanie określonej ilości złota lub złotych;

wypłaty na żądanie określonej ilości złota lub złotych;

3.

3.

Przez długi okres (do I wojny światowej) wymienialność na

Przez długi okres (do I wojny światowej) wymienialność na

złoto (system waluty złotej)

złoto (system waluty złotej)

4.

4.

Przejście do pieniądza niewymienialnego spowodowało

Przejście do pieniądza niewymienialnego spowodowało

powstanie pieniądza papierowego stanowiącego tylko

powstanie pieniądza papierowego stanowiącego tylko

symbol wartości

symbol wartości

5.

5.

Jest to pieniądz z nakazu władzy państwowej, która

Jest to pieniądz z nakazu władzy państwowej, która

gwarantuje jego siłę nabywczą, nadaje zdolność do

gwarantuje jego siłę nabywczą, nadaje zdolność do

pełnienia funkcji pieniądza oraz płacenia podatków

pełnienia funkcji pieniądza oraz płacenia podatków

6.

6.

O rozmiarach tego pieniądza decyduje władza państwowa,

O rozmiarach tego pieniądza decyduje władza państwowa,

która nie jest skrępowana zasobami posiadanego złota

która nie jest skrępowana zasobami posiadanego złota

7.

7.

Uniezależnienie od złota likwiduje mechanizm chroniący

Uniezależnienie od złota likwiduje mechanizm chroniący

przed nadmierną podażą pieniądza (inflacja)

przed nadmierną podażą pieniądza (inflacja)

8.

8.

Całkowite odejście od wymienialności na złoto nastąpiło w

Całkowite odejście od wymienialności na złoto nastąpiło w

czasie I wojny światowej (w USA w 1971)

czasie I wojny światowej (w USA w 1971)

Ewolucja pieniądza –

Ewolucja pieniądza –

kontyn.

kontyn.



Pieniądz bezgotówkowy

Pieniądz bezgotówkowy

1.

1.

bankowy, wkładowy, żyrowy – występuje

bankowy, wkładowy, żyrowy – występuje

w formie zapisów na rachunkach

w formie zapisów na rachunkach

bankowych, które uruchamiane są za

bankowych, które uruchamiane są za

pomocą czeków

pomocą czeków

2.

2.

coraz ważniejszą obecnie jego formą

coraz ważniejszą obecnie jego formą

pieniądz elektroniczny (plastikowy), który

pieniądz elektroniczny (plastikowy), który

oprócz tradycyjnych funkcji pieniądza

oprócz tradycyjnych funkcji pieniądza

umożliwia także korzystanie z kredytu do

umożliwia także korzystanie z kredytu do

wysokości przyznanego limitu (karty

wysokości przyznanego limitu (karty

kredytowe)

kredytowe)

Korzyści z istnienia

Korzyści z istnienia

pieniądza

pieniądza



Bezpośrednie - spadek kosztów

Bezpośrednie - spadek kosztów

transakcyjnych, w tym przede

transakcyjnych, w tym przede

wszystkim skrócenie czasu i

wszystkim skrócenie czasu i

wysiłku niezbędnego do

wysiłku niezbędnego do

zrealizowania transakcji

zrealizowania transakcji



Pośrednie

Pośrednie

a.

a.

rozwój rynku – pieniądz umożliwia

rozwój rynku – pieniądz umożliwia

specjalizację, która prowadzi do obniżki

specjalizację, która prowadzi do obniżki

kosztów i zwiększa konkurencję

kosztów i zwiększa konkurencję

b.

b.

wzrost efektywności mechanizmu alokacji –

wzrost efektywności mechanizmu alokacji –

pieniądz umożliwia prowadzenie rachunku

pieniądz umożliwia prowadzenie rachunku

ekonomicznego

ekonomicznego



Zagrożenie – inflacja

Zagrożenie – inflacja

Pojęcie zasobu pieniądza

Pojęcie zasobu pieniądza



Różne definicje w zależności od przyjętej miary ilościowej

Różne definicje w zależności od przyjętej miary ilościowej

zasobów pieniądza i w związku z tym posługiwanie się w

zasobów pieniądza i w związku z tym posługiwanie się w

praktyce kilkoma rodzajami agregatów pieniężnych,

praktyce kilkoma rodzajami agregatów pieniężnych,

1.

1.

MO – tzw. baza monetarna lub pieniądz wielkiej mocy –

MO – tzw. baza monetarna lub pieniądz wielkiej mocy –

banknoty i monety w obiegu, gotówkowe rezerwy banków i ich

banknoty i monety w obiegu, gotówkowe rezerwy banków i ich

wkłady gotówkowe w BC, czyli jest to łączna ilość banknotów i

wkłady gotówkowe w BC, czyli jest to łączna ilość banknotów i

bilonu będących w obiegu pozabankowym oraz w posiadaniu

bilonu będących w obiegu pozabankowym oraz w posiadaniu

systemu bankowego – dokonywane przez Bank Centralny

systemu bankowego – dokonywane przez Bank Centralny

zmiany tego agregatu będą wpływać - poprzez zmiany wartości

zmiany tego agregatu będą wpływać - poprzez zmiany wartości

wkładów w bankach - na podaż na kreowanego przez nie

wkładów w bankach - na podaż na kreowanego przez nie

pieniądza

pieniądza

2.

2.

M1 – gotówkę krajową oraz wkłady bankowe na żądanie

M1 – gotówkę krajową oraz wkłady bankowe na żądanie

sektora prywatnego, czyli przedsiębiorstw i gospodarstw

sektora prywatnego, czyli przedsiębiorstw i gospodarstw

domowych – pieniądz

domowych – pieniądz

sensu stricte;

sensu stricte;

jest to rodzaj pieniądza

jest to rodzaj pieniądza

przyjmowany powszechnie w analizach ekonomicznych

przyjmowany powszechnie w analizach ekonomicznych

3.

3.

M2 – M5

M2 – M5

quasi

quasi

pieniądz (pieniądze w szerokim rozumieniu)–

pieniądz (pieniądze w szerokim rozumieniu)–

aktywa finansowe o malejącej płynności – czyli wkłady krótko i

aktywa finansowe o malejącej płynności – czyli wkłady krótko i

długoterminowe oraz inne instrumenty rynku pieniężnego

długoterminowe oraz inne instrumenty rynku pieniężnego

(papiery wartościowe)

(papiery wartościowe)

Koszt posiadania

Koszt posiadania

pieniądza

pieniądza



Posiadanie bogactwa w formie pieniądza (gotówki

Posiadanie bogactwa w formie pieniądza (gotówki

przechowywanej w domu) kosztuje

przechowywanej w domu) kosztuje

1.

1.

Koszt te wynikają z utraty dochodów (straty) jakie

Koszt te wynikają z utraty dochodów (straty) jakie

przyniosłoby przechowywanie bogactwa w innych

przyniosłoby przechowywanie bogactwa w innych

formach (lokatach, aktywach)

formach (lokatach, aktywach)

2.

2.

Koszt posiadania pieniądza można zatem obliczać w

Koszt posiadania pieniądza można zatem obliczać w

stosunku do każdego, alternatywnego rodzaju

stosunku do każdego, alternatywnego rodzaju

aktywów

aktywów

3.

3.

Najprostszym, alternatywnym rodzajem aktywu są

Najprostszym, alternatywnym rodzajem aktywu są

obligacje państwowe – przynoszące stały,

obligacje państwowe – przynoszące stały,

odpowiadający stopie oprocentowania obligacji

odpowiadający stopie oprocentowania obligacji

dochód: jego utrata jest kosztem posiadania

dochód: jego utrata jest kosztem posiadania

pieniądza)

pieniądza)

4.

4.

Nominalna stopa oprocentowania obligacji (lub

Nominalna stopa oprocentowania obligacji (lub

odpowiednio każdego innego aktywu) wyznacza

odpowiednio każdego innego aktywu) wyznacza

poziom oczekiwanego kosztu posiadania pieniądza; w

poziom oczekiwanego kosztu posiadania pieniądza; w

warunkach inflacji jest to utrata dochodu mierzona

warunkach inflacji jest to utrata dochodu mierzona

realną stopą procentową powiększona o dochód

realną stopą procentową powiększona o dochód

ujemny mierzony stopą inflacji

ujemny mierzony stopą inflacji

Popyt na pieniądz

Popyt na pieniądz



Popyt na pieniądz to ilość pieniądza, na

Popyt na pieniądz to ilość pieniądza, na

którą istnieje zapotrzebowanie zgłaszane

którą istnieje zapotrzebowanie zgłaszane

przez podmioty gospodarcze

przez podmioty gospodarcze



Popyt wynika:

Popyt wynika:

a.

a.

głównie z potrzeb obsługi procesu cyrkulacji dóbr,

głównie z potrzeb obsługi procesu cyrkulacji dóbr,

realizacją pewnych płatności i zachowaniami ludzi

realizacją pewnych płatności i zachowaniami ludzi

(skłonność do spekulacji)

(skłonność do spekulacji)

b.

b.

oraz rodzaju pieniądza – gotówka + wkłady

oraz rodzaju pieniądza – gotówka + wkłady

a vista

a vista



Wielkość popytu na ten rodzaj pieniądza

Wielkość popytu na ten rodzaj pieniądza

determinowana jest przez: wielkość

determinowana jest przez: wielkość

produkcji, liczbę zawieranych transakcji,

produkcji, liczbę zawieranych transakcji,

przeciętny poziom cen produktów i usług,

przeciętny poziom cen produktów i usług,

stopę nominalną i realną oprocentowania

stopę nominalną i realną oprocentowania

środków pieniężnych oraz koszt zmiany

środków pieniężnych oraz koszt zmiany

aktywów

aktywów

Czynniki kształtujące popyt na

Czynniki kształtujące popyt na

pieniądz – motywy

pieniądz – motywy



Motywy (przyczyny, korzyści)

Motywy (przyczyny, korzyści)

trzymania

trzymania

pieniądza w formie gotówki i depozytów

pieniądza w formie gotówki i depozytów

bankowych na żądanie

bankowych na żądanie

1.

1.

Motyw transakcyjny – trzymanie pieniędzy z

Motyw transakcyjny – trzymanie pieniędzy z

powodu niedoskonałej synchronizacji wpływów i

powodu niedoskonałej synchronizacji wpływów i

wydatków; popyt zależy tu od wielkości zakupów,

wydatków; popyt zależy tu od wielkości zakupów,

poziomu cen, stopnia rozbieżności między

poziomu cen, stopnia rozbieżności między

dochodami a wydatkami

dochodami a wydatkami

2.

2.

Motyw przezornościowy – niepewność co do

Motyw przezornościowy – niepewność co do

przyszłych dochodów oraz zabezpieczenie przed

przyszłych dochodów oraz zabezpieczenie przed

nieprzewidzianymi wydatkami (zdarzenia losowe)

nieprzewidzianymi wydatkami (zdarzenia losowe)

3.

3.

Motyw spekulacyjny – związany z chęcią

Motyw spekulacyjny – związany z chęcią

natychmiastowego, wykorzystania pojawiających

natychmiastowego, wykorzystania pojawiających

okazji przynoszącego zysk zakupu aktywów (ten

okazji przynoszącego zysk zakupu aktywów (ten

motyw związany z funkcją pieniądza jako środka

motyw związany z funkcją pieniądza jako środka

tezauryzacji)

tezauryzacji)

Podaż pieniądza

Podaż pieniądza



Ilość pieniądza wprowadzonego do obiegu

Ilość pieniądza wprowadzonego do obiegu

w tym także przez system banków

w tym także przez system banków

komercyjnych (kreacja pieniądza

komercyjnych (kreacja pieniądza

bankowego)

bankowego)

1.

1.

Podaż pieniądza podlega regulacji państwa

Podaż pieniądza podlega regulacji państwa

2.

2.

Głównym podmiotem polityki regulowania

Głównym podmiotem polityki regulowania

podaży pieniądza zwanej polityką pieniężną jest

podaży pieniądza zwanej polityką pieniężną jest

bank centralny

bank centralny

3.

3.

Bank centralny dysponuje różnymi

Bank centralny dysponuje różnymi

instrumentami regulacji, które stosuje, aby

instrumentami regulacji, które stosuje, aby

realizować cele polityki pieniężnej

realizować cele polityki pieniężnej

4.

4.

Ważnym obszarem regulacji jest kreacja

Ważnym obszarem regulacji jest kreacja

pieniądza przez system bankowy

pieniądza przez system bankowy

Geneza i funkcje banku

Geneza i funkcje banku

centralnego

centralnego



Geneza banku centralnego

Geneza banku centralnego

- potrzeba stabilności

- potrzeba stabilności

systemu pieniężnego doprowadziła do monopolizacji

systemu pieniężnego doprowadziła do monopolizacji

emisji pieniądza pod kontrolą państwa

emisji pieniądza pod kontrolą państwa



Funkcje banku centralnego

Funkcje banku centralnego

1.

1.

Posiada monopol na emisję pieniądza gotówkowego

Posiada monopol na emisję pieniądza gotówkowego

2.

2.

Jest bankiem banków – dostarcza bankom komercyjnym

Jest bankiem banków – dostarcza bankom komercyjnym

pieniądza gotówkowego (udziela pożyczek) i reguluje

pieniądza gotówkowego (udziela pożyczek) i reguluje

ich rezerwy

ich rezerwy

3.

3.

Jest bankiem państwa - prowadzi rozliczenia z rządem,

Jest bankiem państwa - prowadzi rozliczenia z rządem,

obsługuje budżet państwa, pokrywa zobowiązania

obsługuje budżet państwa, pokrywa zobowiązania

zagraniczne państwa, utrzymuje rezerwę państwową

zagraniczne państwa, utrzymuje rezerwę państwową

4.

4.

Występuje jako ostatnia instancja kredytowa –

Występuje jako ostatnia instancja kredytowa –

przeciwdziała panice finansowej i chroni banki

przeciwdziała panice finansowej i chroni banki

komercyjne przed bankructwem

komercyjne przed bankructwem

5.

5.

Prowadzi politykę pieniężną państwa – kontroluje i

Prowadzi politykę pieniężną państwa – kontroluje i

reguluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce

reguluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce

decydując w ten sposób o jakości pieniądza

decydując w ten sposób o jakości pieniądza

Bank centralny a rząd –

Bank centralny a rząd –

problem autonomii

problem autonomii



Dwa modele usytuowania banku centralnego

Dwa modele usytuowania banku centralnego

1.

1.

W pełni niezależny od rządu i samodzielnie ustalający

W pełni niezależny od rządu i samodzielnie ustalający

cele swojej działalności – z reguły jest to utrzymanie

cele swojej działalności – z reguły jest to utrzymanie

stabilności cen (w Polsce cel inflacyjny – 2.5%)

stabilności cen (w Polsce cel inflacyjny – 2.5%)

–

–

model obecnie dominujący w krajach rozwiniętych

model obecnie dominujący w krajach rozwiniętych

gospodarczo

gospodarczo

2.

2.

Zależny od rządu jeśli chodzi o określanie kierunków

Zależny od rządu jeśli chodzi o określanie kierunków

jego polityki; zwykle chodzi o wspieranie polityki

jego polityki; zwykle chodzi o wspieranie polityki

gospodarczej rządu w sposób który może prowadzić do

gospodarczej rządu w sposób który może prowadzić do

inflacji; stąd też w ostatnim czasie coraz rzadziej

inflacji; stąd też w ostatnim czasie coraz rzadziej

spotykany;

spotykany;



Europejski Bank Centralny –

Europejski Bank Centralny –

cele

cele

1.

1.

Utrzymanie stabilności cen przy pomocy podobnych

Utrzymanie stabilności cen przy pomocy podobnych

instrumentów jak banki narodowe oraz wspieranie

instrumentów jak banki narodowe oraz wspieranie

polityki gospodarczej, o ile nie grozi to inflacją (cel

polityki gospodarczej, o ile nie grozi to inflacją (cel

inflacyjny – 2%)

inflacyjny – 2%)

2.

2.

Wyłączne prawo emisji euro

Wyłączne prawo emisji euro

Status i zadania NBP

Status i zadania NBP



Status i zadania NBP określone w

Status i zadania NBP określone w

Konstytucji RP z 1997 roku

Konstytucji RP z 1997 roku



Podstawy niezależności NBP –

Podstawy niezależności NBP –

kadencyjność i wymóg fachowości

kadencyjność i wymóg fachowości



Organy władzy NBP

Organy władzy NBP

1.

1.

Prezes – powoływany przez Sejm na 6 lat,

Prezes – powoływany przez Sejm na 6 lat,

przewodniczy RPP, zarządowi oraz reprezentuje

przewodniczy RPP, zarządowi oraz reprezentuje

na zewnątrz

na zewnątrz

2.

2.

Rada Polityki Pieniężnej – Prezes + 9 członków

Rada Polityki Pieniężnej – Prezes + 9 członków

wybieranych na 6-letnią kadencję przez

wybieranych na 6-letnią kadencję przez

Prezydenta, Sejm i Senat

Prezydenta, Sejm i Senat

3.

3.

Zarząd realizuje uchwały RPP oraz podejmuje

Zarząd realizuje uchwały RPP oraz podejmuje

uchwały w sprawach niezastrzeżonych do

uchwały w sprawach niezastrzeżonych do

wyłącznej kompetencji innych organów NBP

wyłącznej kompetencji innych organów NBP

Rada Polityki Pieniężnej

Rada Polityki Pieniężnej



Główny podmiot polityki pieniężnej –

Główny podmiot polityki pieniężnej –

ustala jej coroczne założenia oraz ją

ustala jej coroczne założenia oraz ją

realizuje poprzez:

realizuje poprzez:

1.

1.

ustalanie wysokości stóp procentowych

ustalanie wysokości stóp procentowych

NBP (redyskontowej i lombardowej)

NBP (redyskontowej i lombardowej)

2.

2.

ustalanie stopy rezerw obowiązkowych

ustalanie stopy rezerw obowiązkowych

(rezerwy są w większości przekazywane

(rezerwy są w większości przekazywane

nieodpłatnie NBP

nieodpłatnie NBP

3.

3.

dokonywanie oceny działalności Zarządu

dokonywanie oceny działalności Zarządu

w zakresie realizacji założeń polityki

w zakresie realizacji założeń polityki

pieniężnej

pieniężnej

4.

4.

ustalanie zasad operacji otwartego

ustalanie zasad operacji otwartego

rynku

rynku

Komisja Nadzoru

Komisja Nadzoru

Bankowego

Bankowego



Autonomiczny organ –kierowany przez

Autonomiczny organ –kierowany przez

Prezesa NBP i Ministra Finansów –

Prezesa NBP i Ministra Finansów –

działający na rzecz bezpieczeństwa

działający na rzecz bezpieczeństwa

systemu bankowego

systemu bankowego



Uprawnienia

Uprawnienia

1.

1.

Udzielanie zezwoleń na utworzenie banku

Udzielanie zezwoleń na utworzenie banku

2.

2.

Określanie zasad ich funkcjonowania i nadzór na

Określanie zasad ich funkcjonowania i nadzór na

przestrzeganiem prawa zwłaszcza w zakresie

przestrzeganiem prawa zwłaszcza w zakresie

wymogów decydujących o ich wypłacalności

wymogów decydujących o ich wypłacalności

3.

3.

Dokonywanie ocen stanu finansowego banków

Dokonywanie ocen stanu finansowego banków

4.

4.

Nakładanie kar, zawieszanie działalności i

Nakładanie kar, zawieszanie działalności i

wnioskowanie o upadłość

wnioskowanie o upadłość

5.

5.

Akceptowanie programu naprawczego banku i w

Akceptowanie programu naprawczego banku i w

razie potrzeby wyznaczanie zarządu

razie potrzeby wyznaczanie zarządu

komisarycznego dla jego realizacji

komisarycznego dla jego realizacji

Instrumenty oddziaływania B.C. na

Instrumenty oddziaływania B.C. na

podaż pieniądza

podaż pieniądza



Zmiany stopy rezerw obowiązkowych – ustalania

Zmiany stopy rezerw obowiązkowych – ustalania

minimalnego poziomu rezerw w gotówce w kasie

minimalnego poziomu rezerw w gotówce w kasie

banku i w BC

banku i w BC

a.

a.

cele: zapewnienie wypłacalności banków

cele: zapewnienie wypłacalności banków

komercyjnych (utrzymanie płynności) oraz regulacja

komercyjnych (utrzymanie płynności) oraz regulacja

podaży pieniądza poprzez kontrolowanie zdolności

podaży pieniądza poprzez kontrolowanie zdolności

banków do kreowania pieniądza

banków do kreowania pieniądza

b.

b.

znaczenie drugiego celu rośnie – bo

znaczenie drugiego celu rośnie – bo

-

same banki mają ogromne aktywa i

same banki mają ogromne aktywa i

doświadczenie w prowadzeniu polityki

doświadczenie w prowadzeniu polityki

kredytowej w sposób skutecznie chroniący je

kredytowej w sposób skutecznie chroniący je

przed niebezpieczeństwem bankructwa

przed niebezpieczeństwem bankructwa

-

mogą liczyć na pomoc BC

mogą liczyć na pomoc BC

c.

c.

efekty: podwyższenie prowadzi do ograniczenie

efekty: podwyższenie prowadzi do ograniczenie

kreacji, obniżenie zysków, mobilizacji do ściągania

kreacji, obniżenie zysków, mobilizacji do ściągania

wierzytelności i sprzedaży papierów wartościowych

wierzytelności i sprzedaży papierów wartościowych

co w rezultacie skutkuje spadkiem aktywności

co w rezultacie skutkuje spadkiem aktywności

gospodarczej

gospodarczej

Instrumenty oddziaływania B.C. na

Instrumenty oddziaływania B.C. na

podaż pieniądza-

podaż pieniądza-

kontyn.

kontyn.



Zmiany stopy redyskontowej -

Zmiany stopy redyskontowej -

stopy

stopy

procentowej od pożyczek udzielanych przez B.C.

procentowej od pożyczek udzielanych przez B.C.

bankom komercyjnym pod zastaw weksli i innych

bankom komercyjnym pod zastaw weksli i innych

papierów wartościowych

papierów wartościowych

a. skutki zmian:

a. skutki zmian:

-

podniesienie stopy podraża kredyt i w efekcie

podniesienie stopy podraża kredyt i w efekcie

zmniejsza ekspansję kredytową banków

zmniejsza ekspansję kredytową banków

komercyjnych – restrykcyjna polityka pieniężna

komercyjnych – restrykcyjna polityka pieniężna

lub polityka trudnego pieniądza

lub polityka trudnego pieniądza

-

obniżenie stopy zwiększa ekspansję kredytową –

obniżenie stopy zwiększa ekspansję kredytową –

ekspansywna polityka

ekspansywna polityka

b. implikacje makroekonomiczne:

b. implikacje makroekonomiczne:

podwyżka stopy

podwyżka stopy

osłabia aktywność gospodarczą a zatem możliwa do

osłabia aktywność gospodarczą a zatem możliwa do

stosowania w okresach ożywienia; obniżka

stosowania w okresach ożywienia; obniżka

stymuluje wzrost aktywności a zatem pożądana w

stymuluje wzrost aktywności a zatem pożądana w

okresach dekoniunktury (recesji)

okresach dekoniunktury (recesji)

Instrumenty oddziaływania B.C. na

Instrumenty oddziaływania B.C. na

podaż pieniądza-

podaż pieniądza-

kontyn.

kontyn.



Operacje otwartego rynku –

Operacje otwartego rynku –

sprzedaż i zakup przez B.C.

sprzedaż i zakup przez B.C.

papierów wartościowych

papierów wartościowych

a.

a.

sprzedaż papierów skutkuje zmniejszeniem

sprzedaż papierów skutkuje zmniejszeniem

spadkiem podaży pieniądza w gospodarce i

spadkiem podaży pieniądza w gospodarce i

zmniejszeniem potencjału kredytowego

zmniejszeniem potencjału kredytowego

banków, co w rezultacie prowadzi do

banków, co w rezultacie prowadzi do

osłabienia aktywności gospodarczej; skup

osłabienia aktywności gospodarczej; skup

prowadzi do przeciwnych skutków

prowadzi do przeciwnych skutków

b.

b.

zaletą tego instrumentu duża elastyczność i

zaletą tego instrumentu duża elastyczność i

skuteczność

skuteczność

c.

c.

warunki efektywnego działania: istnienie

warunki efektywnego działania: istnienie

rozbudowanego i dobrze działającego rynku

rozbudowanego i dobrze działającego rynku

obrotu aktywami finansowymi

obrotu aktywami finansowymi

Rodzaje polityki pieniężnej

Rodzaje polityki pieniężnej

jako

jako

instrumentu stabilizacji

instrumentu stabilizacji

makroekonomicznej

makroekonomicznej



Ekspansywna – sprzyjać może

Ekspansywna – sprzyjać może

pobudzania koniunktury poprzez

pobudzania koniunktury poprzez

a.

a.

obniżenie stopy rezerw obowiązkowych

obniżenie stopy rezerw obowiązkowych

b.

b.

obniżenie stopy redyskontowej

obniżenie stopy redyskontowej

c.

c.

skup papierów wartościowych przez BC

skup papierów wartościowych przez BC



Restrykcyjna – może być

Restrykcyjna – może być

wykorzystywana do przeciwdziałania

wykorzystywana do przeciwdziałania

przegrzewaniu się koniunktury

przegrzewaniu się koniunktury

poprzez

poprzez

a.

a.

Podniesienie stopy rezerw obowiązkowych

Podniesienie stopy rezerw obowiązkowych

b.

b.

Podniesienie stopy redyskontowej

Podniesienie stopy redyskontowej

c.

c.

Sprzedaż papierów wartościowych przez BC

Sprzedaż papierów wartościowych przez BC