Zaburzenia nerwicowe

Powstają na skutek zaistnienia u pacjenta

nieuświadomionych konfliktów czy przeżyć,
których jednostka nie potrafi zintrojektować i
rozwiązać. Konflikty te mogą mieć źródło w
sprzecznych pragnieniach,
nieuświadomionych potrzebach, zakazach
społecznych i moralnych nie pozwalających na
ujawnienie i realizację potrzeb jednostki.
Często potrzeby są nieuświadomione, bądź
zepchnięte do nieświadomości, przez co dla
pacjenta ich zaspokojenie nie jest możliwe

Nerwice nie są prostym zaburzeniem.

Spektrum prezentowanych przez pacjenta
objawów jest praktycznie nieograniczone.
Mówi się też, że prawie każdy człowiek ma w
ramach swoich zachowań niektóre zachowania
nerwicowe, przy czym jeśli są one niewielkie,
słabo nasilone i nie utrudniają normalnego i
szczęśliwego przeżywania życia i
funkcjonowania w otaczającym świecie, nie
występuje potrzeba ich leczenia.

Czynniki biologiczne:

 Niektóre cechy temperamentalne, stan układu

nerwowego – jego wrażliwość i reaktywność,
neurotransmitery i ich przewodnictwo – mogą
być czynnikami, które sprawiają że
wykształcenie się zachowań nerwicowych
będzie bardziej prawdopodobne.

Czynniki psychospołeczne:

Relacje między jednostką a otoczeniem,

konflikty związane z wymaganiami
społecznymi a potrzebami jednostki, związki
pomiędzy poszczególnymi osobami w rodzinie
generacyjnej chorego, deficyty potrzeb – to
wszystko wpływa na powstanie trudności i
zaburzeń nerwicowych.

Sytuacje traumatyczne:

W wyniku osobistego, trudnego doświadczenia,

nagłej traumy może dojść do uwolnienia się
objawów nerwicowych i nasilenia ukrytego
potencjału zaburzenia. W wyniku przeżycia
traumy dojść też może do 

zespołu stresu

pourazowego PTSD

 będącego jedną z odmian

zaburzenia nerwicowego.

Objawy osiowe nerwicy

Zaburzenia wegetatywne

Bezsenność, bóle głowy, serca, brzucha,

duszności, wymioty, utrata apetytu,
zaburzenia funkcji seksualnych – od
aseksualności po brak odczuwania satysfakcji
ze współżycia, mrowienie i odrętwienia palców
rąk i nóg.

Zaburzenia lękowe w postaci fobii

Lęk – zaburzenia lękowe w postaci fobii – w

tym fobie społeczne i specyficzne (związane z
konkretnymi sytuacjami bądź przedmiotami),
zaburzenia lękowe w postaci nieokreślonego
rozlanego niepokoju, mieszane zespoły lękowo
– depresyjne, napady lękowe (lęk paniczny,
utrudniające normalne funkcjonowanie)

Egocentryzm

Egocentryzm, który występuje u wszystkich

osób, w nerwicy przybiera nasiloną formę.
Objawia się poczuciem niezrozumienia,
postawą roszczeniową, pretensjami do
otoczenia. W egocentryzmie nerwicowym
chory jest najważniejszym i jedynym
elementem odniesienia.

Nerwicowe błędne koło

U chorych występuje dodatnie sprzężenie

zwrotne między objawami. Przykładowo, chory
cierpi na bezsenność, co potęguje lęk przed
nocą i niemożliwością zaśnięcia, co z kolei
powoduje u chorego pobudzenie które
uniemożliwia mu zasypianie. Wpsychoterapii,
szczególny nacisk w procesie zdrowienia z
nerwicy kładzie się na przerwanie błędnego koła
nerwicowego.



Poza objawami osiowymi, w zależności od

rodzaju nerwicy mogą występować dodatkowe
objawy takie jak zespoły natręctw, zespół
neurasteniczny (poczucie nieustannego
zmęczenia), zaburzenia somatyzacyjne,
zespoły depresyjne i inne.

Klasyfikacja zaburzeń nerwicowych (wg

Kępińskiego)

Nerwica neurasteniczna

Chory jest przez większość czasu zmęczony,

apatyczny. Nie ma energii ani chęci do działania.
Występują trudności z koncentracją, poczucie
ogólnego osłabienia

Nerwica hipochondryczna

Chory cierpi na wysoko

zaawansowany egocentryzm, który objawia się
nadmierną troską o własne zdrowie i obawą jego
utraty

Nerwica natręctw
( zaburzenia obsesyjno – kompulsywne)

Chory doświadcza przymusu wykonywania

konkretnych czynności czy zachowań, w
sytuacjach normalnej codziennej aktywności.
Przymusowe czynności nie są z tą aktywnością
związane i mają charakter stereotypowego
powtarzania i ruminacji. Chory zdaje sobie
sprawę z bezsensowności swojego
zachowania, nie potrafi jednak się
powstrzymać.

Nerwica histeryczna

Trudna do jednoznacznego opisu przez wielość

możliwych objawów. Chory jest nadmiernie
pobudzony ruchowo bądź emocjonalnie,
pojawiają się ataki histeryczne, ataki agresji
werbalnej bądź fizycznej, niekontrolowane
reakcje emocjonalne, przechodzenie z jednego
stanu w drugi, w skrajnych przypadkach, pod
wpływem nagłego impulsu może dojść do
utraty kontroli nad zmysłami (ślepota
histeryczna, mutyzm – utrata głosu), amnezji
wybiórczej bądź czasowej, fugi, stanu
transowego. W diagnozie koniecznie rozróżnić
trzeba stan nerwicowy od psychoz

Nerwica depresyjna

Chorego cechuje permanentne obniżenie

nastroju, utrzymujące się długo i nie związane
z żadnym konkretnym wydarzeniem. Chory
odczuwa brak przyjemności z życia staje się
apatyczny, mogą pojawiać się myśli
samobójcze, Charakterystyczne jest istnienie
lęku i niepokoju. Może łączyć się z objawami
neurastenicznymi.

Nerwica lękowa

Osoba z zaburzeniami lękowymi odczuwa

ciągły, nieustający niepokój. Lęk nie ma
źródła, chory nie potrafi określić czego się boi.
Nasilenie lęku jest zmienne, ale nigdy nie
ustępuje całkowicie. Poza niepokojem
występuje napięcie, rozdrażnienie, kłopoty ze
snem.

Chory może też cierpieć na nagłe ataki paniki.

Napady mogą trwać od kilku minut do kilku
godzin i towarzyszą im ostre reakcje
fizjologiczne – kołatanie serca, poty, wymioty

Fobie

Szczególną odmianą nerwicy lękowej są fobie, w

których lęk czy niepokój pojawiają się w

określonych sytuacjach. Przedmiotów fobii jest

niezwykle dużo. Część z nich – jak lęk przed

pająkami, przestrzenią, wystąpieniami

publicznymi – doczekała się własnych, osobnych

nazw. Fobie utrudniające funkcjonowanie (jak lęk

przed wychodzeniem z domu, korzystaniem ze

środków komunikacji miejskiej, dotykiem) muszą

być leczone, gdyż nasilenie lękowe może w

efekcie doprowadzić do tak dużych napadów

lękowych, że niemożliwe jest normalne

funkcjonowanie, a nawet dojść może do

powstania psychozy.

Anoreksja, Bulimia



Zaburzenia nerwicowe związane z

odżywianiem. Najczęściej powstają w młodym
wieku, częściej u dziewcząt. W anoreksji
rokowania są niekorzystne, ponieważ przy
zaburzeniach jedzenia dochodzi do
depersonalizacji i derealizacji, czyli zaburzeń
percepcji własnego ciała, co utrudnia
przerwanie nerwicowego błędnego koła – w
tym przypadku prowokowania wymiotów czy
poczucia nieatrakcyjności fizycznej.

Nerwica eklezjogenna



Nerwice eklezjogenne to zaburzenia, których
etiologią jest religia oraz nakazy i zakazy
religijne. Elementy wiary wchodzą w konflikt z
pewnymi obszarami struktury osobowości
chorego, powodując wystąpienie objawów
nerwicowych, przyjmujących najczęściej formy
lekowe. Nerwice eklezjogenne występują
najczęściej w tych religiach, w których życie
religijne jest mocno zrytualizowane i w których
nakazy i zakazy mocno ingeruję w życie
codzienne jednostki. W chrześcijaństwie,
nerwice eklezjogenne najczęściej związane są
ze sferą seksualną.

Do wystąpienia nerwicy eklezjogennej, "nie

wystarczy" sama wiara religijna. Elementy
religijne muszą jeszcze napotkać określoną
strukturę osobowości, która okaże się podatna
na zaistnienie konfliktu pomiędzy wiarą a
życiem codziennym, nakazami religijnymi, a
potrzebami życiowymi jednostki.

PTSD - zespół stresu pourazowego



Podstawową metodą leczenia nerwicy jest
psychoterapia. W sytuacjach krytycznych, kiedy
objawy są mocno nasilone i istnieje konieczność
szybkiej redukcji lęku bądź zachować
agresywnych, można stosować środki
farmakologiczne. Nie powinno się leczyć
zaburzeń nerwicowych wyłącznie samą
farmakologią, osiągamy wtedy bowiem jedynie
efekt wytłumienia objawów, bez zmiany przyczyn
wystąpienia zaburzeń nerwicowych. W efekcie
pacjent nie zdrowieje, a tylko zaczyna
funkcjonować na bardziej społecznie
akceptowalnym poziomie.