Uzasadnienie wyboru tematu

Wyróżniające umiejętności

Wyróżniające umiejętności

Przewaga konkurencyjna

Przewaga konkurencyjna

Konkurencyjnoś

Konkurencyjnoś

ć

ć

Globalna

Globalna

Koncentrac

Koncentrac

ja

ja

na kliencie

na kliencie

Informacja

Informacja

i benchmarking

i benchmarking

Innowacje

Innowacje

I technologia

I technologia

Przywództwo

Przywództwo

i planowanie

i planowanie

Jakość i koncentracja

Jakość i koncentracja

na dostawach

na dostawach

źródło: Knuckey S., Johnston H. Firm foundation 2002, Ministry of Economic Development, www.med.govt.nz

źródło: Knuckey S., Johnston H. Firm foundation 2002, Ministry of Economic Development, www.med.govt.nz

Praktyka

Praktyka

zatrudnienia

zatrudnienia

Uzasadnienie wyboru tematu



Niska innowacyjność polskich przedsiębiorstw

Niska innowacyjność polskich przedsiębiorstw

Źródło: GUS: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw przemysłowych w latach 2002-2004,

Źródło: GUS: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw przemysłowych w latach 2002-2004,

Warszawa 2006

Warszawa 2006

Projekt innowacji 1

Projekt innowacji n

Źródło: Shaw E., O’loughlin A., McFadzean E.: Corporate entrepreneurship and innovation part 2: a role and process based approach.

European Journal of Innovation Management Vol. 8 No. 4 (2005), pp. 393-408

Projekt innowacji 2

Źródło: Shaw E., O’loughlin A., McFadzean E.: Corporate entrepreneurship and innovation part 2: a role and process based

approach. European Journal of Innovation Management Vol. 8 No. 4 (2005), pp. 393-408

Innowacyjna Gospodarka

• Program Operacyjny Innowacyjna

Gospodarka 2007-2013 (PO IG)

ma

na celu wspieranie szeroko rozumianej
innowacyjności obejmującej zarówno
bezpośrednie wsparcie dla:

• przedsiębiorstw

,

• instytucji otoczenia biznesu

• jednostek naukowych

świadczących

przedsiębiorstwom usługi o wysokiej
jakości.

• Zawiera m.in.

diagnozę obszarów

służących budowie i rozwojowi gospodarki

opartej na-wiedzy

,

• informację na temat dotychczasowego

wsparcia krajowego i zagranicznego dla
sektora przedsiębiorstw i sektora nauki

• oraz szczegółową strategię

określającą cel główny i cele
cząstkowe.

• Beneficjenci znajdą tam także informację

o systemie wdrażania programu oraz
szacunkowy plan finansowy.

• W ramach Programu Operacyjnego

Innowacyjna Gospodarka

wspierane są

projekty innowacyjne co najmniej w skali
kraju lub na poziomie międzynarodowym.

• Finansowany jest ze środków

Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego (EFRR) oraz budżetu państwa.

• Kwota na realizację programu, wynosi 9,711

mld euro, w tym 8,254 mld euro z EFRR.

• Uzupełnieniem tych środków będzie

współfinansowanie prywatne, a więc środki

własne beneficjentów

Programu.

• Głównym celem tej ustawy jest

wzrost konkurencyjności i
innowacyjności

gospodarki

• poprzez poprawę efektywności

wdrażania

polityki innowacyjnej

na poziomie krajowym i regionalnym.

• Ustawa i jej nowelizacja z 2007 r.

przyczynią się do wzrostu
efektywności wykorzystywania
środków publicznych przeznaczonych
na działalność innowacyjną.

• Dla firm wprowadziła nowatorski

instrument:

kredyt technologiczny

przewidujący umarzanie części
kredytu

(40-65%)

w

postaci

premii technologicznej

wypłacanej po zrealizowaniu projektu.

• Korzystanie z kredytu przyczynia się

do

wzrostu nakładów

sektora

prywatnego na działalność

badawczo-rozwojową

i usługi w tym

zakresie.

• Od 2007 r. Fundusz Kredytu

Technologicznego

, z którego pochodzą środki

na kredyt technologiczny, zasilany jest ze

środków funduszy strukturalnych w ramach

PO IG.

• Kwota, która została zaalokowana na wypłatę

premii technologicznych w okresie 2007-

2013, sięga

409,5 min euro, z czego 348

min euro to są środki

pochodzące z

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

a 61,5 to dofinansowanie z budżetu państwa.

• Kwota dofinansowania ze środków budżetu

państwa w

roku 2007 r. w wysokości 8,7

min zł.

będzie wypłacana ze środków rezerwy

celowej budżetu państwa.

Wędka technologiczna

 Program ma radykalnie zmienić warunki współpracy

środowiska biznesu

ze środowiskiem

naukowo-

badawczym.

 Wśród najważniejszych celów wymienia się

przyspieszenie wzrostu gospodarczego

dzięki

wykorzystaniu

polskiego potencjału intelektualnego

.

 Program ten zakłada wprowadzenie rozwiązań

legislacyjnych

umożliwiających ośrodkom badawczym

komercjalizację patentów i wynalazków,

 stworzenie

wyspecjalizowanego zespołu

koordynującego

współpracę

 i wymianę informacji pomiędzy przedsiębiorcami a

badaczami,

finansowanie prac badawczych

związanych z działalnością proinnowacyjną

w Polsce,

 oraz wspieranie procesu powstawania

nowych

przedsiębiorstw

na podstawie polskich wynalazków.

Kierunki zwiększania innowacyjności

gospodarki na lata 2007-2013

• „Kierunki zwiększania

innowacyjności gospodarki na lata
2007-2013" to:

• dokument zawierający

ocenę stanu

innowacyjności

polskiej gospodarki i

rekomendujący kierunki działań,

• których realizacja umożliwi stworzenie w

naszym kraju gospodarki opartej na

wiedzy (GOW) i wysokiej
innowacyjności.

• Celem strategicznym

tej polityki

jest

wzrost innowacyjności

przedsiębiorstw mający na celu
utrzymanie gospodarki na ścieżce

szybkiego rozwoju i tworzenie
nowych, lepszych miejsc pracy.

• W największym stopniu proponowane

kierunki powinny dotyczyć sektorów
stanowiących nośniki GOW, takich jak:

• edukacja,
• nauka,
• działalność badawczo-rozwojowa,
• gałęzie przemysłu tzw. wysokiej

techniki,

• usługi biznesowe związane z GOW
• oraz sektor usług społeczeństwa

informacyjnego.

• Innowacyjność"

to słowo, które

robi w Polsce ogromną karierę
mniej więcej od 2005 roku.

• A to z kilku powodów.

• Jednym z nich - jest to, że dużemu

programowi (zasilanemu z funduszy
strukturalnych) skierowanemu do:

• przedsiębiorstw,
• instytucji otoczenia biznesu
• placówek naukowo-badawczych,

nadano miano „Innowacyjna
Gospodarka".

• jak to się najczęściej określa - z

transferem wiedzy i
technologii ze świata nauki
do biznesu

• (kryje się tu zresztą błędne założenie,

że w firmach nie rodzą się
pomysły,

tymczasem to one

często inspirują

badaczy,

zgłaszając zapotrzebowanie na
konkretne rozwiązania).

Nie ma żartów

• Projekty są coraz bardziej

widoczne

, bo ich twórcy zdali sobie

sprawę, że muszą aktywnie

zdobywać przychylność

i

zainteresowanie zarówno biznesu, jak
i naukowców.

• Większość polskich przedsiębiorstw

jednak po raz pierwszy styka się z
problematyką

innowacyjności.

• Nie bardzo wie, dlaczego to takie

ważne zagadnienie,

czym w ogóle

jest innowacyjność

i co firma

powinna robić, by

uchodzić za

innowacyjną.

• Według Strategii Lizbońskiej

, UE w

2010 roku miała się stać najbardziej

konkurencyjnym obszarem świata.

• Tymczasem

- wedle studium

Eurochambers - Wspólnota pozostaje 22

lata w tyle za gospodarką USA.

• Polska zaś blado wypada na tle UE.

• W najnowszym raporcie brytyjskiego

Centrum ds. Reform Europejskich (Centre

for European Reform - CER) dotyczącym

realizacji Strategii Lizbońskiej znaleźliśmy

się na

ostatnim miejscu w Unii

Europejskiej

(Mazowsze -185. miejsce pod

względem nakładów na sferę B+R wśród

239 regionów UE).

• W dodatku czołówka peletonu

innowacyjnych krajów

Polsce ucieka.

Co tak bardzo naszemu krajowi przeszkadza w

dotrzymywaniu tempa najlepszym? W zasadzie od wielu

lat to samo:

• wysoki poziom fiskalizmu i biurokracja
• niestabilny, niespójny i przeregulowany

system prawny

• brak wizji wspierania przyszłościowych

sektorów

• koncentracja na tradycyjnych branżach

przemysłowych

• przestarzała infrastruktura
• mentalny bezwład

(zarówno niechęć

badaczy do zajmowania się badaniami

stosowanymi, jak i brak zainteresowania

przedsiębiorców wdrażaniem nowych

rozwiązań).

• Oczywiście te problemy nie

przeszkadzają

niektórym firmom i

niektórym ośrodkom

badawczym

w realizowaniu innowacyjnych
projektów.

• Brak jednak powszechnej

świadomości potrzeby
konkurowania poprzez
wdrażanie innowacji

Podstawowe pytania

• Żadnym

dekretem nie

stworzymy

w Polsce drugiej Doliny

Krzemowej.

• Jak więc

rozbudzić

innowacyjność

w naszej

gospodarce?

• Czym w ogóle jest

innowacyjność?

Definicji ”I” jest tyle, ilu naukowców

• Można jednak znaleźć

wspólne punkty

,

• Otóż innowacje traktuje się jako

ciągłe

zmiany

, obejmujące z jednej strony

proste modyfikacje istniejących
produktów, procesów i praktyk

(które

mogą być nowe dla firmy, ale
niekoniecznie dla przemysłu),

• z drugiej zaś powstawanie

zupełnie

nowych

produktów i procesów

(które

są nowe tak dla przemysłu, jak i dla firmy).

• Innowacyjność firm

określana jest

najogólniej jako zdolność i motywacja
do poszukiwania i

komercyjnego

wykorzystywania

jakichkolwiek

wyników

• badań naukowych,
• nowych koncepcji,
• pomysłów i wynalazków,
• prowadzących do wzrostu pozycji

konkurencyjnej firmy.

• Jeszcze krócej można powiedzieć, że

innowacyjność

to umiejętność

wdrażania

nowych pomysłów i

wyników badań do praktyki.

• Z kolei innowacje to wszelkie

przejawy działalności
innowacyjnej.

Unijne programy

• przede wszystkim

Program Operacyjny

Innowacyjna Gospodarka,

• specjalnie tak skonstruowano, by zachęcać

przedsiębiorstwa z jednej strony do wdrażania

nowych

technologii, pomysłów

biznesowych oraz metod zarządzania,

• z drugiej skłaniać je do współpracy

z

sektorem badawczym.

• Ryzykowne jest jedynie to, że oferta

skierowana jest w zasadzie do

bardzo

silnych firm

• Może się przez to

pogłębiać dystans

między

słabymi finansowo a silnymi,

• a także przyspieszyć

wykoszenie z rynku

słabej konkurencji

w ramach branż.

• Określono dolny próg dofinansowania

przedsięwzięć inwestycyjnych na 2 mln
euro. Oto cele programu:

• rozwój polskiej gospodarki w oparciu o

innowacyjne przedsiębiorstwa (cel główny)

• zwiększenie innowacyjności

przedsiębiorstw

• wzrost konkurencyjności polskiej nauki
• zwiększenie roli nauki w rozwoju

gospodarczym

• zwiększenie udziału innowacyjnych polskich

produktów w rynku międzynarodowym

• tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy
• wzrost wykorzystania ICT w gospodarce.

Wprowadzam nowe rozwiązanie

• Przedsiębiorcy zastanawiają się, jak w

ogóle zabrać się do wdrożenia
pomysłu do praktyki.

• Taki proces określa się naukowo jako

„cykl innowacyjny".

• Nie zawsze składające się na proces

działania muszą być realizowane w
samej firmie.

• Zwykle tzw. faza badań i rozwoju

(B+R) odbywa się poza firmą.

• To, jaki

potencjał innowacyjny

drzemie w firmie, zależy

nie tylko

od jej aktywów

, ale też od:

• Kompetencji,
• motywacji kadr,
• metod zarządzania.

• Warto przejrzeć

swoje zasoby

(również ludzkie),

• funkcjonujące procedury

,

• by móc odpowiedzieć sobie na

pytanie: czy moja firma

może

wdrożyć nowy pomysł.

• Często dzieje się to dynamicznie i

spontanicznie.

• Ale warto mieć

pod ręką jakiś

schemat postępowania,

który

może wiele ułatwić i uporządkować.

11 kroków od pomysłu do innowacji

Kroki1: Analiza rynku (ocena bieżących i przyszłych potrzeb klienta

oraz analiza konkurencji).

Krok 2: Ocena stanu wiedzy technicznej i organizacyjnej w dziedzinie,

w której firma działa lub zamierza działać. Ustalenie potencjalnych

źródeł innowacji własnych.

Krok 3: Zdefiniowanie przedmiotu działań innowacyjnych

(sformułowanie zadania projektowego)

Krok 4: Stworzenie zespołu realizującego projekt (ustalenie jego

składu, struktury i wyznaczenie lidera)

Krok 5: Opracowanie wstępnej koncepcji realizacji projektu.

Zaprojektowanie ścieżki (harmonogramu) innowacji. Przygotowanie

wstępnej oceny kosztów i rezultatów projektu. Analizy rynkowe.

Krok 6: Decyzja o realizacji projektu (może również nastąpić jego

odrzucenie).

Krok 7: Opracowanie projektu technicznego ze szczegółowym

podziałem na zadania

Krok 8: Ocena techniczna i ekonomiczna. Decyzja o przydziale

środków na realizację (możliwe pozyskanie dofinansowania)

Krok 9: Przystąpienie do realizacji. Próby techniczne. Promocja.
Krok 10: Wdrożenie do produkcji.
Krok 11: Ocena wyników. Wnioski do wykorzystania przy realizacji

kolejnych projektów.

Słownik pojęć

[Innowacyjna przedsiębiorczość akademicka - światowe
doświadczenia, PARP, Warszawa 2005]

• anioł biznesu (ang. business angel) prywatny

inwestor, często z doświadczeniem w

działalności gospodarczej, który inwestuje

swoje własne pieniądze i doświadczenie w

małe przedsiębiorcze firmy.

• Aniołowie biznesu są najstarszym,

największym i najczęściej używanym źródłem

zewnętrznego finansowania przedsiębiorczych

firm.

• Gwałtowny rozwój działalności aniołów biznesu

i upowszechnienie ich angielskiej nazwy na

świecie nastąpiło na przełomie XX i XXI wieku.

• W Polsce aniołowie biznesu skupieni są w

dwóch sieciach: Polban (www .

polban.pl

) i klub

Lewiatan Business Angels (

www.lba.pl

).

badania naukowe - realizowane przez sferę B+R;

wyróżniamy następujące typy:

badania dochodowe

(incremental), na które

składa się małe B (badania podstawowe i

teoretyczne) i duże R (prace rozwojowe,

eksperymentalne i wdrożeniowe

); badania te

nie są nastawione na uzyskanie konkretnych

zastosowań praktycznych,

badania radykalne (radical),

które obejmują

zarówno duże B jak i duże R (badania stosowane);

badania te mają na celu:

uzyskanie nowej wiedzy nastawionej na

konkretne zastosowanie,

badania fundamentalne

(fundamental) - duże B i

małe R (badania rozwojowe); badania polegające

na zastosowaniu istniejącej wiedzy do

opracowania nowych lub istotnego ulepszenia

istniejących produktów, wyrobów lub usług z

wyłączeniem prac wdrożeniowych

• dyfuzja innowacji -

upowszechnianie nowych rozwiązań
w innych przedsięwzięciach,
podmiotach, kolejnych fazach
realizacji projektu czy na innym
obszarze geograficznym.

• działalność badawcza i rozwojowa

(B+R) [„Proponowane zasady
gromadzenia i interpretacji danych
dotyczących
innowacji technologicznej - Podręcznik
Oslo", OECD/EUROSTAT 1997]

praca

twórcza podejmowana w sposób
systematyczny w
celu zwiększenia zasobów wiedzy, w
tym wiedzy o człowieku, kulturze i
społeczeństwie oraz wykorzystanie
tych zasobów wiedzy
do tworzenia nowych zastosowań.

• działalność gospodarcza [Ustawa

„Prawo działalności gospodarczej", 19
listopada 1999]

zarobkowa

działalność wytwórcza,
budowlana, handlowa,
usługowa oraz poszukiwanie,
rozpoznawanie i wydobywanie
kopalin ze złóż, a także
działalność zawodowa,
wykonywana w sposób
zorganizowany i ciągły

• działalność innowacyjna

[Raport o

stanie nauki i techniki w Polsce 1999, GUS,

Warszawa 2000]

szereg działań o

charakterze

• naukowym (badawczym),

• technicznym,

• organizacyjnym,

• finansowym i handlowym

(komercyjnym), których celem jest

opracowanie i wdrożenie nowych lub

istotnie ulepszonych produktów i procesów.

• Niektóre z tych działań są

innowacyjne same w sobie,

• inne zaś mogą nie zawierać elementu

nowości, lecz są niezbędne do

opracowania i wdrożenia innowacji.

• firma innowacyjna [A. Sosnowska, S.

Łobejko, A. Kłopotek, „Zarządzanie firmą
innowacyjną", Difin, Warszawa 2000]

• inteligentna organizacja

,

permanentnie generująca i realizująca

innowacje, znajdująca uznanie

u

odbiorców ze względu na wysoki

poziom

nowoczesności i konkurencyjności.

• Struktura i sposób

zarządzania firmą

innowacyjną są dostosowane do jej
podstawowego zakresu działalności.

• globalizacja - może być postrzegana jako

proces zanikania barier w światowym

przepływie informacji, pomysłów, czynników

(głównie kapitału i wyspecjalizowanej siły

roboczej), technologii i towarów.

• Rolę głównej siły w procesie globalizacji

pełnią dwa czynniki: zmiana technologiczna

oraz liberalizacja rynków międzynarodowych

i krajowych. Jej rezultaty w postaci szybkiego

postępu w technologiach informatycznych i

sieciach, znaczne zwiększenie wydajności

systemów transportowych i większa zdolność

handlowa produktów i usług wzmocniły

elastyczność decyzji dotyczących lokalizacji

działalności przedsiębiorstw.

innowacja [G.S. Altshuller]

złożone zjawisko i zbiór umiejętności,

odmienny sposób organizowania,
syntezy i wyrażania wiedzy,

postrzegania świata i tworzenia

nowych idei, perspektyw, reakcji i
produktów.

[Tadeusz Szucki, „Encyklopedia marketingu", wyd.

I., Agencja Wydawniczo-Poligraficzna "Placet",

Warszawa 1998] -

innowacje
w biznesie obejmują produkty i usługi oraz

działania mające na celu doprowadzanie ich

do nabywców oraz przekonanie o ich

użyteczności. Innowacje stwarzają dla

przedsiębiorców i menedżerów korzystne

możliwości dokonania istotnych zmian,

podjęcia

nowej działalności, świadczenia nowych usług

i pozyskiwania dzięki temu innowacyjnych

nabywców. Sprawdzianem udanej

innowacji jest jej powodzenie na rynku.

innowacja [„Oslo Manual"]

- wprowadzenie do praktyki w

przedsiębiorstwie nowego lub znacząco

ulepszonego rozwiązania w odniesieniu

do produktu (towaru lub usługi), procesu,

marketingu lub organizacji. Istotą innowacji

jest wdrożenie nowości do praktyki.

Wdrożenie nowego produktu (towaru lub

usługi) polega na zaoferowaniu go na

rynku. Wdrożenie nowego procesu, nowych

metod marketingowych lub nowej organizacji

polega na ich zastosowaniu w bieżącym

funkcjonowaniu przedsiębiorstwa.

• innowacja marketingowa [Oslo

Manual] - zastosowanie nowej
metody marketingowej obejmującej
znaczące zmiany w wyglądzie
produktu, jego opakowaniu,
pozycjonowaniu, promocji, polityce
cenowej lub modelu biznesowym,
wynikającej z nowej strategii
marketingowej przedsiębiorstwa.

• innowacja organizacyjna [Oslo Manual] -

zastosowanie w przedsiębiorstwie nowej metody

organizacji jego działalności biznesowej, nowej

organizacji miejsc pracy lub nowej organizacji

relacji zewnętrznych. Innowacyjne rozwiązanie

(produkt, proces, marketing lub organizacja)

może być wynikiem własnej działalności

badawczo-rozwojowej przedsiębiorstwa,

współpracy z innymi przedsiębiorstwami i

instytucjami lub Może być wynikiem zakupu

wiedzy w postaci niematerialnej (patenty,

licencje, oprogramowanie, know-how, usługi o

charakterze technicznym, marketingowym,

organizacyjnym, szkoleniowym itp.) lub

materialnej (maszyny i urządzenia o

podwyższonych parametrach).

• innowacja produktowa [Ogólnopolska Sieć Transferu

Technologii i Wspierania Innowacyjności MŚP] -dotyczy

wyrobów i procesów - są to wszelkiego rodzaju zmiany

polegające na udoskonaleniu wyrobu już wytwarzanego

przez przedsiębiorstwo, bądź na rozszerzeniu struktury

asortymentowej o nowy produkt. Produkt nowy pod

względem technologicznym to produkt, którego cechy lub

przeznaczenie różnią się znacząco od uprzednio

wytwarzanych. Innowacje produktowe mogą wiązać się z

całkowicie nowymi technologiami, opierać się na połączeniu

istniejących technologii w nowych zastosowaniach lub też

na wykorzystaniu nowej wiedzy. Innowacja produktowa

została wdrożona jeśli została wprowadzona na rynek.

Stosowany tu termin produkt należy rozumieć w ujęciu

marketingowym, obejmującym zarówno towary jak i usługi.

[Oslo Manual] - wprowadzenie na rynek przez dane

przedsiębiorstwo nowego towaru lub usługi, lub znaczące

ulepszenie oferowanych uprzednio towarów lub usług w

odniesieniu do ich charakterystyk lub przeznaczenia.

Ulepszenie może dotyczyć charakterystyk technicznych,

komponentów, materiałów, wbudowanego

oprogramowania, bardziej przyjaznej obsługi przez

użytkownika oraz innych cech funkcjonalnych.

• innowacja procesowa (technologiczna)

[Ogólnopolska Sieć Transferu Technologii i

Wspierania Innowacyjności MŚP] zmiany w

stosowanych przez organizację metodach

wytwarzania i docierania z produktem do

odbiorców. Metody te mogą polegać na

dokonywaniu zmian w urządzeniach lub w

organizacji produkcji, mogą też stanowić

połączenie tych dwóch rodzajów zmian lub

być wynikiem wykorzystania nowej wiedzy.

Mogą mieć na celu produkcję lub dostarczenie

nowych lub udoskonalonych produktów, które

nie mogłyby być wytworzone czy też

dostarczone przy pomocy metod

konwencjonalnych. [Oslo Manual] -

wprowadzenie do praktyki w

przedsiębiorstwie nowych, lub znacząco

ulepszonych, metod produkcji lub dostaw.

Podział innowacji

dokonany przez Komisję

Europejską w programie EQUAL, oparty na

typologii wynikłej z oceny programów

Employment i Adapt:

innowacje zorientowane na proces

- dotyczą

rozwoju nowych metod, instrumentów i

podejść oraz poprawy istniejących metod,

innowacje zorientowane na cel

- formułują

nowe cele oraz podejścia celem identyfikacji

nowych i obiecujących kwalifikacji oraz

tworzenia nowych obszarów zatrudnienia na

rynku pracy,

innowacje zorientowane na kontekst

-

odnoszą się do struktur politycznych i

instytucjonalnych. Dotyczą rozwoju systemu

na rynku pracy

• innowacyjność [Ogólnopolska Sieć

Transferu Technologii i Wspierania
Innowacyjności MŚP]

• proces, którego wynikiem jest

innowacja.

Nieznany wcześniej produkt

danego przedsiębiorstwa jest wynikiem
jego innowacyjności. Jeśli zostanie
wdrożony w praktyce stanie się
innowacją.

Innowacyjność jest więc

zdolnością zastosowania aktu
kreatywności, nowych idei,
wynalazków, czego wynikiem jest
innowacja.

• kapitał - jeden z czynników wytwórczych;

nagromadzone dobra (zasoby materialne i

pieniądze), które mogą przynosić właścicielowi

dochód w postaci wartości dodanej.

• Kapitał w przedsiębiorstwie występuje w postaci

kapitału własnego i kapitału obcego;

• kapitał obcy - środki będące czasowo do dyspozycji

przedsiębiorstwa. Obejmuje m.in.: pożyczki,

kredyty, zobowiązania wobec dostawców i

pracowników, itp.

• kapitał własny - środki będące własnością

przedsiębiorstwa. Obejmuje: kapitał (fundusz)

podstawowy, należne lecz nie wniesione wkłady na

poczet kapitału podstawowego, kapitał (fundusz)

zapasowy, kapitał (fundusz) rezerwowy z

aktualizacji wyceny, pozostałe kapitały (fundusze)

rezerwowe, nie podzielony wynik finansowy z lat

ubiegłych, wynik finansowy netto roku obrotowego.

• kapitał intelektualny

[M. Bratnicki, Spojrzenie na

kapitał intelektualny z punktu widzenia wartości przedsiębiorstwa,

[w:] Przedsiębiorstwo na rynku kapitałowym, red. J.Duraj, Wyd.

Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1999]

• kapitał ludzki

, czyli ludzie trwale związani z

przedsiębiorstwem, kreatywni, chętni do

współpracy i posiadający odpowiednie

kwalifikacje, kompetencje i motywację,

• kapitał organizacyjny,

w skład którego

wchodzą: kapitał innowacyjny, kapitał

rozwojowy, struktura wewnętrzna

przedsiębiorstwa i jego powiązania z

otoczeniem,

• kapitał społeczny

czyli stosunki

międzyludzkie, kapitał poznawczy i kapitał

strukturalny

• kultura innowacyjna

[Regionalna Strategia

Innowacji dla Wielkopolski oraz Plan Działań na lata 2004-2006 -

ocena wstępnego etapu realizacji działań, Poznań, marzec 2006]

obejmuje zachowania (elastyczność,
otwartość na współpracę, świadomość o
konieczności wprowadzania zmian i
ustawicznego zdobywania wiedzy)
charakterystyczne dla danej
zbiorowości społecznej stwarzające
dobre warunki dla powstawania i
rozwoju innowacji.

• narodowy system innowacji

[red.

Krystyna Poznańska, „Sfera badawczo-rozwojowa i
przedsiębiorstwa w działalności innowacyjnej", Instytut

Funkcjonowania Gospodarki Narodowej, Warszawa 2001]

-

oznacza całokształt powiązanych ze
sobą instytucjonalnych i
strukturalnych czynników w
gospodarce narodowej i
społeczeństwie, które generują,
selekcjonują i wchłaniają innowacje
technologiczne.

• przedsiębiorca

[Ustawa o swobodzie

działalności gospodarczej, 2 lipca 2004]

osoba

fizyczna, osoba prawna i jednostka
organizacyjna nie będąca osobą
prawną, której odrębna ustawa
przyznaje zdolność prawną -
wykonująca we własnym imieniu
działalność gospodarczą.

• Za przedsiębiorców uznaje się także

wspólników spółki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich działalności
gospodarczej.

• mały przedsiębiorca

[

Ustawa o swobodzie

działalności gospodarczej, 2 lipca 2004]

przedsiębiorca,

który w co najmniej jednym z dwóch
ostatnich lat obrotowych:

• zatrudniał średniorocznie

mniej niż 50

pracowników oraz

• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży

towarów, wyrobów i usług oraz operacji
finansowych nie przekraczający
równowartości w złotych

10 milionów euro,

• lub sumy aktywów jego bilansu

sporządzonego na koniec jednego z tych lat
nie przekroczyły równowartości w złotych

10

milionów euro

.

• mikroprzedsiębiorca

[Ustawa o swobodzie

działalności gospodarczej, 2 lipca 2004]

przedsiębiorca,

który w co najmniej

• jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
• zatrudniał średniorocznie

mniej niż 10

pracowników

• oraz osiągnął roczny obrót netto ze

sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz
operacji finansowych nie przekraczający
równowartości w złotych

2 milionów euro

,

lub sumy aktywów jego bilansu
sporządzonego na koniec jednego z tych lat
nie przekroczyły równowartości w złotych

2

milionów euro

.

• średni przedsiębiorca

[Ustawa o

swobodzie działalności gospodarczej, 2 lipca
2004] przedsiębiorca, który w co najmniej
jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

• zatrudniał średniorocznie

mniej niż 250

pracowników oraz

• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży

towarów, wyrobów i usług oraz operacji
finansowych nie przekraczający
równowartości w złotych

50 milionów euro

,

• lub sumy

aktywów

jego bilansu

sporządzonego na koniec jednego z tych lat
nie przekroczyły równowartości w złotych

43

milionów euro

.

• przedsiębiorstwo

[

Tadeusz Szucki, „Encyklopedia

marketingu", wyd. I., Agencja Wydawniczo-Poligraficzna "Placet",
Warszawa 1998]

• organizacja, która zużywa zasoby aby wytwarzać

dobra i usługi.

• Przedsiębiorstwo jako biznes istnieje po to aby

tworzyć wartości dla nabywców i rynku i

uzyskiwać zyski będące potwierdzeniem

celowości jego działania i podstawą rozwoju.

• Przedsiębiorstwo jest systemem złożonym z

uporządkowanych i wzajemnie powiązanych

działów i komórek organizacyjnych, które dążą do

osiągania ustalonych celów, podejmując dla ich

realizacji autonomiczne decyzje.

• Przedsiębiorstwo jest formalnie wydzielone pod

względem organizacyjnym i własnościowym oraz

jest osobą prawną zdolną do wykonywania

czynności prawnie określonych

• przedsiębiorstwo innowacyjne

[Raport o stanie nauki i techniki w Polsce 1999, GUS,

Warszawa 2000]

- w rozumieniu

metodologii Oslo jest to
przedsiębiorstwo, które w badanym
okresie - najczęściej trzyletnim -
wprowadziło przynajmniej jedną
innowację technologiczną: nowy lub
ulepszony produkt bądź nowy lub
ulepszony proces, będące nowością
przynajmniej z punktu widzenia tegoż
przedsiębiorstwa.

• [Oslo Manual] - przedsiębiorstwo, w

którym w przyjętym okresie obserwacji (np.

w ostatnich trzech latach) dokonano

innowacji, czyli wprowadzono pewną nowość

do praktyki w odniesieniu do produktu

(towaru lub usługi), procesu, marketingu lub

organizacji. Zgodnie z powyższą definicją,

nie jest przedsiębiorstwem innowacyjnym

takie przedsiębiorstwo, które dysponuje

pewną wysoką technologią i sprzedaje ją

innym przedsiębiorstwom, ale nie rozwija

jej. Wskaźnik innowacyjności określa udział

w badanej populacji przedsiębiorstw

przemysłowych tych przedsiębiorstw, które

w okresie 3-letnim wprowadziły innowacje.

• przedsiębiorstwo zorientowane na

innowacje [K. Poznańska, A. Sosnowska,

„Źródła przewagi konkurencyjnej

przedsiębiorstw", IFGN, SGH, Warszawa 2002]

- według A. Jasińskiego - to przedsiębiorstwo,

które: prowadzi w szerokim zakresie prace

badawczo - rozwojowe (lub dokonuje zakupów

nowych produktów czy technologii),

przeznacza na tę działalność stosunkowo

wysokie nakłady finansowe, systematycznie

wdraża nowe rozwiązania naukowo-

techniczne, reprezentuje duży udział nowości

(wyrobów i technologii) w wolumenie

produkcji i usług, stale wprowadza innowacje

na rynek.

• przedsiębiorczość [Innowacyjna przedsiębiorczość

akademicka - światowe doświadczenia, PARP,

Warszawa 2005] szeroko rozumiana zdolność do

podejmowania różnych przedsięwzięć, która jest

cechą ludzi aktywnych i energicznych, ujawniającą

się w różnym wieku. Psychologia kwalifikuje

przedsiębiorczość jako cechę psychiczną

warunkującą zdolność bycia dobrym przedsiębiorcą.

Według P.F.Druckera przedsiębiorczość jest praktyką,

sposobem zachowania, a jej podstawami są

koncepcja i teoria bardziej niż intuicja.

Przedsiębiorczość polega na stworzeniu nowego

rynku i klienta ale nie odnosi się tylko do instytucji

gospodarczych

• przedsiębiorczość akademicka [Innowacyjna

przedsiębiorczość akademicka - światowe doświadczenia,

PARP, Warszawa 2005] rozumienie potoczne - wszelkiego

rodzaju zaangażowanie placówek naukowych, pracowników

naukowych, pomocniczych i administracji, doktorantów i

studentów w działalność gospodarczą; zachęcanie do

tworzenia firm; rozumienie klasyczne -

•

zaangażowanie pracowników nauki w tworzenie nowych

przedsiębiorstw (tzw. spin-out). W USA głównym przejawem

przedsiębiorczości akademickiej jest bezpośrednie

tworzenie firm opartych na wiedzy. W Europie natomiast

przedsiębiorczość akademicka definiowana jest jako całe

spektrum działań polegających na wspieraniu relacji

pomiędzy nauką i gospodarką, pre-inkubacji i inkubacji

przedsiębiorstw wywodzących się z uczelni.

• regionalny system innowacji

[Regionalna Strategia Innowacji dla

Wielkopolski oraz Plan Działań na lata

2004-2006 - ocena wstępnego etapu

realizacji działań, Poznań, marzec

2006] zbiór firm i instytucji wzajemnie

powiązanych na terytorium regionu,

działających na rzecz lub sprzyjających

procesowi innowacji i postępu

technologicznego w gospodarce.

• sektor B+R (badawczo-rozwojowy) [Regionalna

Strategia Innowacji dla Wielkopolski oraz Plan Działań na

lata 2004-2006 -ocena wstępnego etapu realizacji działań,

Poznań, marzec 2006] ogół instytucji i osób zajmujących się

pracami twórczymi podejmowanymi w celu zwiększenia

zasobów wiedzy i możliwości jej zastosowań. W skład sfery

B+R w Polsce wchodzą:

• placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk,

• jednostki badawczo-rozwojowe (JBR),

• szkoły wyższe publiczne i prywatne prowadzące działalność

B+R,

• jednostki obsługi nauki,

• jednostki rozwojowe - przedsiębiorstwa posiadające własne

zaplecze badawcze.

• venture capital - [Innowacyjna

przedsiębiorczość akademicka - światowe

doświadczenia, PARP, Warszawa 2005]

środki finansowe angażowane w młode,

innowacyjne przedsiębiorstwa, kiedy ryzyko

i potencjalne zyski są bardzo wysokie.

Venture capital dostarczany przez aniołów

biznesu jest zazwyczaj bardziej

spekulacyjny i na wcześniejszym etapie

rozwoju firmy niż oferowany przez formalnie

działające firmy typu venture capital.

• wiedza [T.A. Stewart, Intellectual

Capital: The New Wealth of
Organisations, Nicholas Brealey,
London 1997] patenty, procesy,
umiejętności, technologie, informacje
na temat klientów i dostawców oraz
doświadczenie.

• własność intelektualna [Innowacyjna

przedsiębiorczość akademicka - światowe

doświadczenia, PARP, Warszawa 2005]

niematerialne zasoby przedsiębiorstwa takie jak

patenty, znaki towarowe, znaki handlowe, marka,

itp.

• zarządzanie wiedzą [T. Jakubowski, Zarządzanie

wiedzą w firmach konsultingowych, Gazeta IT,

[w:]

http://www.gazeta-it.pl/archiwum/git07/

zarzadzanie_wiedza_kons.html

, 2005] - ogół

procesów umożliwiających tworzenie,

upowszechnianie i wykorzystywanie wiedzy do

realizacji celów organizacji.

•

Innowacje — innovation — postępowe zmiany polegające na zastępowaniu istniejących stanów

nowymi pozytywnie ocenianymi w świetle kryteriów danej organizacji polepszające warunki jej

funkcjonowania na rynku i w otoczeniu, przyczyniające się do jej rozwoju i postępu w

gospodarowaniu. W znaczeniu potocznym innowacja oznacza nowatorstwo, wprowadzanie czegoś

jakościowo nowego w danej dziedzinie życia a także nowa idea, zmiana postrzegana jako pewne

novum. W przedsiębiorstwie przez innowacje rozumie się najczęściej nowości zastosowane w

produktach, technice lub w zarządzaniu. Faktycznie zaś innowacje w przedsiębiorstwie dzielą się na

procesowe, produktowe, organizacyjne, marketingowe i środowiskowe. Termin innowacje w nauce

ekonomii jest łączony szczególnie z J. Schumpeterem, który uznawał, że innowacje to: 1)

wprowadzenie na rynek nowego produktu, w sposób istotny różniącego się od innych, 2)

wprowadzenie nowej techniki produkcji, 3) otwarcie nowego rynku zbytu, 4) zdobycie nowych źródeł

surowców i 5) nowa organizacja jakiegoś przemysłu, np. utworzenie monopolu lub jego likwidacja.

•

Zakres przedmiotowy definicji innowacji jest bardzo szeroki i ogarnia w zasadzie podstawową część

najważniejszych zmian technicznych i organizacyjnych, jakie występują w życiu każdej firmy i całego

społeczeństwa. innowacje ftac. innavatio < innovare 'odnawiać'], nowości, rzeczy nowo

wprowadzone; w gospodarce wdrażanie nowych technologii, tworzenie organizacji i instytucji; i.

technologiczne są dzielone na: i. produktowe — wprowadzanie do produkcji nowych wyrobów i

usług, oraz i. procesowe — zastosowanie nowych sposobów uzyskiwania tych samych wyrobów; i.

technologiczne są następstwem postępu nauk.-techn.; i. organizacyjne i instytucjonalne są ściśle

związane z -> przedsiębiorczością stanowią jej nieodzowny element; wdrażanie i. jest rodzajem

działalności gosp. o szczególnie wysokim stopniu ryzyka, dlatego w rozwiniętych gospodarkach

rynkowych wykształcono specjalne sposoby finansowania i. (->

•

venture capital); ponieważ innowatorzy, tzn. osoby wprowadzające i., muszą przełamywać opór społ.

wynikający z konserwatyzmu, stosunki społ. mają istotny wpływ na wdrażanie i.; jedynie gospodarka

rynkowa wytworzyła stosunki społ. wręcz wymuszające i. — poprzez konkurencję.

•

P.F. DRUCKER Innowacja i przedsiębiorczość Praktyka i zasady. Warszawa 1992; J.A. SCHUMPETER

Kapitalizm, socjalizm, demokracja, Warszawa 1995.

• Innowacyjność to jedno z najważniejszych

wyzwań, przed jakimi stoją społeczeństwa

na progu XXI wieku. Określa ona pozycję

konkurencyjną zarówno państw, związków

państw (UE), jak i najmniejszych regionów

je tworzących. To, czy Polsce uda się odejść

od gospodarki opartej na węglu (gow) do

gospodarki opartej na wiedzy (GOW), jak to

ujął profesor Antoni Kukliński (2001), zależy

w dużej mierze od poziomu innowacyjności

adaptatywności do zmieniających się

warunków społecznych, gospodarczych

politycznych.

• Przez potencjał innowacyjny rozumiem zdolność do

wytwarzania, dyfuzji i konsumpcji innowacji przez

badane jednostki -w przypadku moich badań były to

polskie powiaty i województwa. Sama innowacja to

nie tylko wynalazki w zakresie najwyższych

technologii, ale także, o czym warto pamiętać, nowe

przedmioty, procesy, sposoby organizacji dotyczące

codziennego życia. Tak naprawdę potencjał

innowacyjny regionu jest pochodną innowacyjności

jego mieszkańców oraz firm, które się tam znajdują.

Region sam w sobie jest tylko „kontenerem" lepiej

lub gorzej urządzonym (np. infrastruktura), co może

sprzyjać innowacyjności lub ją hamować.

• Polski potencjał innowacyjny w porównaniu z

przeciętną europejską jest bardzo niski.

• Udział wydatków na badania i rozwój wynosi

jedynie 0,7 % podczas gdy przeciętna dla

• UE sięga 1,99 % a w USA 2,8 % PKB. Sytuacja

ta jest tym gorsza, iź aż 61,1 %>

• środków pochodziło w roku 2002 ze źródeł

publicznych, a jedynie 22,7 % ze środków

• przedsiębiorstw. W UE proporcje te są odwrotne -

55,9 % nakładów przypada na sektor

• przedsiębiorstw, a 34,3 % na budżety państwowe.

• Innowacja jest pracą zorganizowaną,

systematyczną i racjonalną. Innowacja

jest szczególnym narzędziem

przedsiębiorców, za pomocą którego ze

zmiany (otocze nia) [niekoniecznie z

wiedzy ...] czynią okazję do podjęcia

nowej działalności gospo darczej lub do

świadczenia nowych usług poprzez nowe

kombinacje czynników pro dukcji, nowe

wyroby, sposoby dystrybucji dóbr i usług.

• Systematyczna innowacja polega ona

na celowym i zorganizowanym
poszukiwaniu zmian (otoczenia) i na
systematycznej analizie okazji do
innowacji, którą taka zmia na
mogłaby umożliwiać

• Innowacja produktowa obejmuje

szereg działań, których celem jest
opracowanie i wdrożenie nowych lub
istotnie ulepszonych produktów

• Innowacja procesowa obejmuje

szereg działań mających na celu
zastosowanie w produkcji nowych lub
istotnie ulepszonych procesów

• Innowacja organizacyjna obejmuje szereg działań

dotyczących organizacji firmy

• -

organizacji procesów lub sposobów organizacji

sprzedaży, dystrybucji, magazyno

wania, współpracy z innymi firmami itp.

• Innowacje organizacyjne mogą występować w dwóch

zasadniczych formach:

• innowacje organizacyjne nie związane z innowacjami

technicznymi, których ce lem jest poprawa sprawności

działania i wykorzystania istniejących zasobów pra cy oraz

majątku przedsiębiorstwa,

• innowacje organizacyjne wywołane innowacjami

technicznymi i aktywnie współdziałające z nimi oraz

przyczyniające się do wzrostu ich efektywności eko

nomicznej.

• Instytucje wspierające rozwój

innowacji to centra transferu
technologii, jednostki naukowo-
badawcze, wyższe uczelnie,
instytucje wspierające typu PARP (np.
udzie lające dotacji czy wspierające
proces innowacyjny w inny sposób)

• Świadomość innowacyjna - to świadomość

możliwości rozwojowych i konkuren cyjności firmy

poprzez innowacyjność. Świadomość innowacyjna

jest warunkiem

• koniecznym do rozwoju innowacyjnych

przedsiębiorstw. Przedsiębiorca o wysokiej

świadomości innowacyjnej to taki, który:

• rozumie mechanizmy procesów innowacyjnych i

planuje rozwój swojej firmy z ich uwzględnieniem,

• wie, jakich korzyści można się spodziewać w

wyniku wprowadzenia innowacji,

• potrafi korzystać z dostępnych instrumentów

wspomagających rozwój innowa cyjności,

• na bieżąco monitoruje pojawiające się rozwiązania

technologiczne w swojej bran ży oraz wie, w jaki

sposób do nich dotrzeć, a następnie wdrożyć,

• poszukuje możliwości współpracy sieciowej z

innymi firmami i jednostkami B+R.

• Klaster -jest przestrzenną koncentracją

przedsiębiorstw, instytucji i organiza cji

wzajemnie powiązanych rozbudowaną

siecią relacji o formalnym jak i niefor

malnym charakterze, opartych o wspólną

trajektorię rozwoju (np. technologiczną

wspólne rynki docelowe itd.) jednocześnie

konkurujących i kooperujących w pew nych

aspektach działania.

• Definicje klastra obejmują zazwyczaj cztery

charakterystyczne dla niego obszary:

• koncentrację przestrzenną

• interakcyjność - powiązania,

• wspólną trajektorię rozwoju,

• konkurencję i kooperację.

• Potencjał innowacyjny

-potencjał innowacyjny firmy

jest determinowany przez

wewnętrzny potencjał

innowacyjny

i dostęp do

zewnętrznych źródeł

innowacji

informacji niezbędnych w procesie

innowacyjnym.

Wewnętrzny potencjał

innowacyjny to:

• kadra

(wiedza i doświadczenie, umiejętności i

kwalifikacje oraz sposób zarządza nia dostępnymi

zasobami, zarządzanie informacją),

• badania i rozwój

(wyodrębnione komórki B+R,

prowadzone prace B+R, prace zlecane itp.),

• technologia

(komputery i technologia ICT, maszyny i

urządzenia, stopień nowo czesności maszyn i urządzeń).

• Zewnętrzne źródła innowacji to:
• wyższe uczelnie i jednostki badawczo-rozwojowe,
• konkurencja,
• odbiorcy/dostawcy.