Życie

społeczne

i jego

podstawy

Co to jest życie

społeczne ?

Życie społeczne - to ogół zjawisk

wynikających ze wzajemnego oddziaływania

jednostek i zbiorowości przebywających na

odpowiednio wyodrębnionej przestrzeni.

Wszędzie tam w różnorodny sposób przejawia

się życie społeczne, gdzie osobnicy,

zaspakajając potrzeby w skutek korzystania ze

wspólnej przestrzeni, modyfikują swoje

procesy życiowe i zachowania. Tak pojmowane

życie społeczne ma szeroki zakres i odnosi się

nie tylko do świata ludzkiego, ale również do

świata roślinnego i zwierzęcego. Życie

społeczne ludzi różni się od życia społecznego

roślin i zwierząt głównie tym, że opiera się na

więzi społecznej, czyli względnie trwałych

zależnościach
i stosunkach. Na życie społeczne składa się

wiele zjawisk, które zachodzą w rodzinie,

szkole, fabryce, mieście jak i gminie,

województwie czy kraju.

PODSTAWY

ŻYCIA

SPOŁECZNEGO

DZIELI SIĘ NA

PRZYRODNICZE

PODSTAWY

ŻYCIA

SPOŁECZNEGO

KULTUROWE

PODSTAWY

ŻYCIA

SPOŁECZNEGO

Przyrodnicze

podstawy

życia

społecznego

Warunki przyrodnicze wywierają
istotny wpływ na strukturę i
funkcjonowania społeczeństwa
będącego częścią przyrody.
Obejmują one czynniki dotyczące
samego człowieka jako istoty
biologicznej, jego środowiska
geograficznego i struktury
ludności.

Przyrodnicze podstawy

życia społecznego

Geograficzne

Demograficzne

Biologiczne

Wyróżniamy

trzy rodzaje

czynników

przyrodniczych

Biologiczne wyznaczniki

życia społecznego

Funkcjonowanie

jednostki ludzkiej zależy
przede wszystkim od
cech i budowy jej
organizmu, od
zachodzących w nim
procesów
fizjologicznych,
mechanizmu
dziedziczenia cech,
popędów i potrzeb,
odruchów i skłonności.

W życiu społecznym człowieka najbardziej
istotne są takie cechy jego organizmu jak:

* wyprostowana postawa, umożliwiająca lepsze
widzenie i uwalniająca przednie
kończyny
* chwytliwe ręce z ruchomymi palcami,
pozwalające na wykonywanie delikatnych i
skomplikowanych czynności
* wzrok skierowany naprzód, umożliwiający lepsze
widzenie i ogarnięcie przestrzeni
*duży mózg i złożony system nerwowy,
umożliwiający wysoki rozwój intelektu i życia
psychicznego
*złożony mechanizm głosowy, umożliwiający
rozwój mowy
*długi okres zależności dziecka od rodziców,
umożliwiający kształtowanie umiejętności,
postaw i zachowań dziecka
* popędy i potrzeby
* trwałość popędu seksualnego działającego na
kształt i funkcje rodziny oraz na
zjawiska społeczna

Geograficzne uwarunkowania

życia społecznego

Czynniki
wyznaczające
dynamikę i
kierunki rozwoju
społeczno
gospodarczego
kraju. Mają
bezpośredni wpływ
na kształt
struktury
zawodowej
i na różne
procesy
zachodzące
w
społeczeństwie.

Specyfika środowiska geograficznego
współwyznacza główne zajęcia ludności i
odpowiadające im zawody, a zwłaszcza te
związane z górnictwem, leśnictwem,
pasterstwem, rolnictwem czy
rybołówstwem. Znaczący wpływ na życie
społeczne ma klimat. Oddziałuje on na
najbardziej na społeczności rolnicze.
Warunkuje ogólną aktywność człowieka.
Klimat zbyt gorący paraliżuje energie
ludzką, natomiast zimny sporo jej
pochłania. Optymalny dla życia społeczne
go jest klimat umiarkowany.

Innymi ważnymi czynnikami
geograficznymi są : ciśnienie powietrza,
jego wilgotność, wiatry, nasłonecznienie,
które maja wpływ na życie społeczne.
Warunki geograficzne wpływają na
rozmieszczenie ludności na powierzchni
globu. Wywierają wpływ na zdrowotność,
rozrodczość, szerzenie się chorób i
występowanie pasożytów co z
kolei wpływa na zjawiska i procesy życia
społecznego, a także na aktywność
człowieka i na sfery życia zbiorowego.
Czynniki geograficzne mogą także
stanowić linię obrony występowanie mórz,
gór i pustyń powoduje
powstawanie państw i ich systemów
władzy.

Teorie podstaw życia

geograficznego

Teoria determinizmu geograficznego

zakłada, że istnieje jednoznaczna i

jednokierunkowa zależność między

cechami środowiska naturalnego, a

cechami psychicznymi ludzi w nim

żyjących oraz procesami społecznego

współżycia i twórczości kulturowej.

Teoria posybilizmu geograficznego,

która zakłada, że przyroda i warunki

stwarzają różne możliwości, które

człowiek może wybierać i użytkować

w zależności od swojej woli,

umiejętności technicznych.

Demograficzne determinanty

życia społecznego

Zdrowotność

populacji

Przeciętna

długość życia

Przyrost

naturalny

Płodność

Wiek

Płeć

Gęstość

zaludnienia

Czynniki

demograficzne

Czynniki te są podstawą
planowania i
prognozowania społecznego, czyli
przewidywania i dokonywania
intencjonalnych przekształceń
określonych struktur społecznych
i mechanizmów ich
funkcjonowania. Wpływ tych
czynników na życie społeczne jest
pośredni jak i
bezpośredni.

Gęstość

zaludnienia

Wpływa na poziom

organizacji danej

społeczności terytorialnej,

na funkcjonowanie

kontroli społecznej oraz

obieg idei

i informacji. Im większa

gęstość zaludnienia, tym

idee krążą szybciej,

wymagany jest wyższy

poziom organizacji życia

zbiorowego i wysoki

stopień dyscypliny

społecznej.

Od gęstości zaludnienia

zależy charakter

rolnictwa i rozwój

przemysłu.

Wiek

Wiek ludności dzieli się na trzy kategorie

wiekowe
Osoby w wieku

przedprodukcyjn

ym

Osoby w

wieku

produkcyjnym

Osoby w wieku

poprodukcyjny

m

Od grup wiekowych zależy
mobilność społeczna,
funkcjonowanie gospodarki,
rodzaj i kierunki rozwoju
infrastruktury społecznej oraz
inne dziedziny życia
społecznego. Wiek, płeć i inne
cechy biologiczne ludności, na
czele ze zdrowotnością
pozostają w ścisłej korelacji z
różnymi zjawiskami
i procesami społecznymi.

Przedstawione powyższe
czynniki demograficzne, tak jak
czynniki biologiczne i
geograficzne, składają
się na przyrodnicze podstawy
życia społecznego. Różnorodne
czynniki przyrodnicze mają
wpływ na zjawiska i
procesy społeczne zachodzące
w społeczeństwie.

Bibliografia

• Stanisław Kosiński, Socjologia ogólna,

wyd. PWN Warszawa 1987

• Jan Szczepański, Elementarne pojęcia

socjologii, wyd. PWN 1965