Ekonomia - sylabus
Plan wykładów
Ekonomia - przedmiot, podstawowe pojęcia..
Ekonomia jako nauka społeczna. Podstawowe warunki i zasady dokonywania wyborów w działalności gospodarczej.
Podstawowe narzędzia analizy ekonomicznej Zakres badań ekonomicznych.
Główne nurty współczesnej ekonomii: podstawowe obszary sporów.
System gospodarczy - uwarunkowanie procesów ekonomicznych
System gospodarczy: instytucje i mechanizmy. Współczesne systemy społeczno - gospodarcze.
Ewolucja systemu gospodarczego Polsce po drugiej wojnie światowej.
Gospodarka rynkowa.
Podstawowe mechanizmy funkcjonowania rynku: cena i konkurencja. Konkurencja doskonała, ograniczenia, monopol w gospodarce.
Popyt: determinanty popytu. Wybór w skali mikro i makro. Elastyczność popytu.
Podaż: wybór i ograniczenia.
Cena i jej rola w gospodarce rynkowej. Równowaga rynkowa. Równowaga rynkowa a równowaga gospodarcza.
Podmioty w gospodarce rynkowej: wybory, powiązania
Gospodarstwo domowe: ekonomiczne kryteria wyodrębnienia, preferencje, pole wyboru ekonomicznego.
Przedsiębiorstwo: formy własności i organizacja. Cele działania; strategia. Ocena wyników.
Instytucje rynku finansowego. Rynek papierów wartościowych.
Powiązania ekonomiczne podmiotów gospodarczych na rynkach: towarów, pracy i rynku kapitałowym
Państwo w gospodarce rynkowej. Elementy polityki gospodarczej państwa
Gospodarka rynkowa: mechanizmy działania
Ograniczenia gospodarki rynkowej.
Ekonomiczne funkcje państwa: zawodność rynku, zawodność państwa.
Podstawowe dziedziny i mechanizmy oddziaływań polityki gospodarczej
Koszty interwencji w długim i krótkim okresie.
Współczesne spory o rolę państwa w gospodarce. Uwarunkowania i granice regulacji państwowej: historyczne procesy
Sektor publiczny w gospodarce.
Sektor publiczny: pole wyboru. Instytucje państwowe - formy i obszar działania.
Społeczne uwarunkowania polityki gospodarczej państwa. Kontrowersje między celami gospodarczymi i społecznymi
Interes publiczny a interesy osób i grup społecznych.
Mierzenie efektów gospodarowania.
Sposoby mierzenia procesów i efektów gospodarczych w skali makro (gospodarki narodowej).
Produkt narodowy i dochód narodowy: jak liczymy, do czego wykorzystujemy uzyskane informacje.
Długi i krótki okres w procesie gospodarowania. Problemy pomiarów w długim okresie.
Trudności porównań międzynarodowych.
oraz 9 Wzrost i rozwój gospodarczy.
Wzrost i rozwój jako cel gospodarowania. Czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego.
Jak mierzymy wzrost i rozwój: mierniki zmian i zmiany niemierzalne.
Równowaga w gospodarce.
Wzrost gospodarczy a dobrobyt.
Bariery wzrostu.
Stymulowanie wzrostu i rozwoju- rola państwa.
Koniunktura gospodarcza i jej zmiany.
Wzrost zrównoważony i wzrost w warunkach braku równowagi.
Polityka fiskalna
Funkcje finansów publicznych i polityki budżetowej
Aktywna i pasywna polityka fiskalna.
Cechy „dobrej” polityki fiskalnej.
Polityka fiskalna a koniunktura gospodarcza.
Elementy teorii wyboru publicznego
Budżet państwa .
Budżet państwa: funkcje i rola. Zasady tworzenia budżetu państwa.
Budżet państwa a finanse regionalne, finanse lokalne, fundusze celowe, finanse ubezpieczeń społecznych.
Równowaga budżetowa. Deficyt budżetowy. Ekonomiczne i społeczne konsekwencje finansowania deficytu
Dług publiczny. Źródła i makroekonomiczne konsekwencje.
Dochody i wydatki publiczne.
Źródła dochodów publicznych.
Polityka podatkowa: rodzaje i technika, efektywne opodatkowanie. Swoboda wyboru i jej ograniczenia.
Gospodarcze i społeczne skutki podatków: wpływ podatków na zachowania producentów i konsumentów. Granice opodatkowania. Cechy dobrego systemu podatkowego.
Podatki w Polsce i innych krajach: skala, struktura.
Wydatki publiczne: rodzaje. Cele wydatków publicznych, efektywność, wpływ na podział dochodów. Problem racjonalizacji wydatków publicznych.
Budżet państwa a finansowanie gospodarki.
Pieniądz, rynek pieniężny. System bankowy
Pieniądz - rodzaje i funkcje. Podaż i popyt na pieniądz. Metody kontroli podaży pieniądza.
Funkcje banku centralnego. Polityka pieniężna: cele, narzędzia.
Inflacja - przyczyny, skutki ekonomiczne i społeczne. Sposoby przeciwdziałania.
Banki komercyjne - funkcje gospodarcze, zasady funkcjonowania. Rola kredytu.
Plan ćwiczeń
Przedmiot ekonomii, podstawowe pojęcia, podmioty gospodarcze
Przedmiot zajęć, wymagania i zasady zaliczania
Makro i mikroekonomia. Problem wyboru ekonomicznego. Rachunek ekonomiczny
Podmioty ekonomiczne: gospodarstwo domowe, gospodarstwo rolne, przedsiębiorstwo, banki komercyjne i inne instytucje rynku finansowego, bank centralny, Kryteria wyodrębniania, pole decyzji, ekonomiczny cel działania.
Rynek: zasady i mechanizmy funkcjonowania
Rynek: rodzaje.
Powiązania ekonomiczne podmiotów gospodarczych na rynkach: towarów, pracy i rynku kapitałowym
Podstawowe mechanizmy funkcjonowania rynku: cena i konkurencja. Rodzaje konkurencji: konkurencja doskonała, ograniczenia.
Popyt: wpływ cen i dochodów na popyt. Elastyczność popytu. Wybór w skali mikro i makro
Podaż: wybór i ograniczenia.
Równowaga rynkowa.
Monopol w gospodarce. Państwo w gospodarce rynkowej
Przedsiębiorstwo
Formy własności i organizacja.
Funkcje, cele działania.
Wybór strategii przedsiębiorstwa.
Majątek, fundusze i wyniki finansowe przedsiębiorstwa.
Próg rentowności
Zasady budowy biznes - planu
Mierzenie efektów gospodarowania w skali gospodarki narodowej.
Sposoby mierzenia procesów i efektów gospodarczych w skali makro (gospodarki narodowej).
Produkt narodowy i dochód narodowy: jak liczymy, do czego wykorzystujemy uzyskane informacje.
Wzrost i rozwój gospodarczy
Wzrost i rozwój jako cel gospodarowania
Czynniki i bariery wzrostu i rozwoju gospodarczego.
Problemy pomiaru w krótkim i długim okresie.
Porównania międzynarodowe
Gospodarka w roczniku statystycznym:
zbiór danych i sposób ich prezentacji
rocznik jako źródło wiedzy o zjawiskach społecznych i gospodarczych; problemy pomiaru zjawisk
jak zbiera się dane statystyczne: problemy metodologiczne
metody porównań międzynarodowych
Rola państwa w gospodarce. Sektor publiczny
Metody i narzędzia ingerencji państwa w gospodarkę: cele alokacyjne, stabilizacyjne, redystrybucyjne. Kontrowersje między celami gospodarczymi i społecznymi.
Sektor publiczny: definicje, pomiar, zadania.
Polityka prowzrostowa. Strategie rozwoju.
Ile państwa w gospodarce? koncepcja państwa opiekuńczego, koncepcja państwa liberalnego.
Budżet państwa, budżety lokalne .
Budżet państwa: funkcje i rola.
Zasady tworzenia budżetu państwa.
Równowaga budżetowa. Dochody i wydatki publiczne. Deficyt budżetowy. Deficyt jako kryterium ceny władz publicznych. Deficyt w krajach europejskich.
Dług publiczny - przyczyny powstawania. Dług a deficyt: skala, rola, finansowanie, swoboda kształtowania i ograniczenia.
Dochody publiczne.
Rodzaje dochodów publicznych.
Polityka podatkowa: rodzaje i technika. Skala a efektywne opodatkowanie.
Gospodarcze i społeczne skutki podatków: wpływ podatków na zachowania producentów i konsumentów, skutki redystrybucyjne podatków. Inne systemy redystrybucji dochodów i transferów socjalnych. Granice opodatkowania.
Cechy dobrego systemu podatkowego.
Wydatki publiczne: społeczna i gospodarcza rola, zmiany.
Wydatki publiczne: rodzaje, cele, efektywność.
Skala wyboru i ograniczenia. Problem racjonalizacji wydatków publicznych: próby reform.
Budżet państwa a finansowanie gospodarki.
Ustawa budżetowa 2009: podstawowe założenia
System pieniężno - kredytowy
Pieniądz w gospodarce: podaż i popyt na pieniądz.
Bank centralny - rola w gospodarce, polityka monetarna. Jaka niezależność?
Polityka fiskalna - polityka monetarna: zależności, niespójnosć.
Banki komercyjne - funkcje gospodarcze, zasady funkcjonowania. Rola gospodarcza kredytu.
Sprawność gospodarki. Wahania cykliczne
Cykl koniunkturalny. Przyczyny, następstwa.
Inflacja - przyczyny, teorie powstawania: monetarna, popytowa, kosztowa. Skutki ekonomiczne i społeczne. Sposoby przeciwdziałania.
Podstawowe makrowskaźniki gospodarki polskiej a cykl.
Literatura:
Obowiązkowa: (do wyboru jeden z podręczników)
R. Milewski (red) Podstawy ekonomii, PWN Warszawa 2002
Ekonomia dla prawników i nie tylko. Red. Marka Bednarskiego i Jerzego Wilkina, Lexis Nexis, Warszawa 2005, (zalecane)
M. Nasiłowski, System Rynkowy, Podstawy mikro i makroekonomii , Key Text, Warszawa 2002 Lub:
Bieżąca lektura zielonych stron „Rzeczpospolitej” lub części gospodarczej „Gazety Wyborzczej” albo „Dziennika”
Rocznik statystyczny - wybrane fragmenty
Projekt ustawy budżetowej z uzasadnieniem ,na rok 2009 (fragmenty)
Uzupełniająca:
D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia t. 2, wybrane fragmenty, PWE Warszawa 1993 lub nast.
J.M.Buchanan, R.A.Musgrave, Finanse publiczne a wybór publiczny, Dwie odmienne wizje państwa. Wybrane fragmenty, W.Sejm., 2005
E.I.J.Bowden: Ekonomia. Nauka zdrowego rozsądku, Warszawa: Fundacja Innowacja, 2002
J. K. Galbraith, Ekonomia w perspektywie. Krytyka historyczna, tłum. z ang. W. i S. Rączkowscy, Warszawa: PWE, 1992
W. Morawski, Socjologia ekonomiczna, Problemy, teoria, empiria. PWN Warszawa 2001, rozdz. 1, 7, 8, 11, 12
Polityka gospodarcza, pod red. Bolesława Winiarskiego, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, rozdz. 1 i 2, s. 16-57oraz część III
Ponad Ekonomią, (wyb. i przekł. J. Grosfeld), Warszawa 1985)
J. E. Stigltz, Ekonomia sektora publicznego (wybrane fragmenty), PWN 2005
Wilkin J. (red) Efektywność i sprawiedliwość, Key Text Warszawa 1997
Wymagania egzaminacyjne Znajomość kursu na podstawie podręczników, wykładu i ćwiczeń. (test):
Zaliczenie ćwiczeń:
(na podstawie 2 kartkówek, aktywności na zajęciach i obecności).
1
1