Choroby zakaźne i

pasożytnicze

w rejonie misji w Afganistanie

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Wydział Dydaktyczny

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Malaria



Leishmanioza



Pełzakowica



Cholera



Czerwonka bakteryjna



Salmonellozy



Giardioza



Glistnice



Tasiemczyce



Trichuroza



Bruceloza



Dur wysypkowy (dur plamisty)

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

1. Malaria



polska nazwa -

zimnica



najgroźniejszy i najbardziej złożony

problem zdrowotny XX wieku.



jednym z zarodźców malarii zarażonych jest

około

300 milionów ludzi na całym świecie



rocznie umiera

1,5 miliona

z nich.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



dawniej choroba ta była

rozpowszechniona na całym świecie,



obecnie ogranicza się do

biedniejszych, tropikalnych rejonów

Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.



problemy z jej zwalczaniem polegają

na braku odpowiednich struktur

publicznej służby zdrowia w tych

krajach i na wzroście odporności

pasożyta wywołującego chorobę na

leki poprzednio w niej stosowane

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

WHO podzieliła rejony występowania

malarii

3 strefy

w zależności od ryzyka

zachorowania:



Strefa A

ryzyko zachorowania

niewielkie, zimnica występuje
sezonowo.

Inwazje P. falciparum rzadkie



Strefa B

ryzyko zachorowania na

większości obszarów niewielkie



Strefa C

ryzyko zachorowania duże.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Afganistan leży na

granicy strefy B



Transmisja choroby występuje
między

kwietniem

listopadem.

ETIOLOGIA

Malarię

wywołują

jednokomórkowe pierwotniaki

z rodzaju

Plasmodium

(zarodziec). Różne odmiany tej choroby

wywoływane są przez:



zarodziec

ruchliwy

(

Plasmodium vivax

)



zarodziec

owalny

(

P. ovale

)



zarodziec

pasmowy

(

P. malariae

)



zarodziec

sierpowy

(

P. falciparum

),-najbardziej

rozpowszechniony oraz najgroźniejszy, który nie

leczony

może w krótkim czasie doprowadzić do

mózgowej postaci malarii

kończącej się najczęściej

zgonem.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Pasożyty są przenoszone z jednej osoby na

drugą

przez

samice komara z rodzaju

Anopheles

żywiących się krwią.



takich niebezpiecznych komarów jest około

60 gatunków (z całego rodzaju

Anopheles

który obejmuje 380 gatunków), w różnym

stopniu wrażliwych na środki zwalczające

owady.



pasożyty rozwijają się w jelicie komarów

, a

później są

przenoszone z ich śliną

każdym razem, kiedy

samica pobiera swoją

kolejną porcję krwi.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



z krwią trafiają do

komórek naszej wątroby

bardzo intensywnie się tam mnożą. Po 9-16

dniach

wracają do krwi

i przechodzą do

czerwonych ciałek (erytrocytów),

gdzie po

raz kolejny ulegają podziałom,

doprowadzając w końcu do

zniszczenia całej

komórki

Wywołuje to gorączkę i

niedokrwistość.



w szczególnie niebezpiecznej

mózgowej

postaci

malarii

zarażone erytrocyty blokują

naczynia krwionośne w mózgu, co

doprowadza do jego niedokrwienia i śmierci.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Malarią można zakazić się także poprzez



przetaczanie zakażonej krwi



stosowanie wielokrotne tych samych
niesterylizowanych strzykawek i igieł



przypadkowe ukłucie igłą
zanieczyszczoną krwią chorego.

Na zachorowania najbardziej narażone są
dzieci do 5 roku życia oraz

osoby

podróżujące

do krajów

gdzie występuje

malaria

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy kliniczne i rozpoznawanie



zwykle zaczyna się ona

dreszczami

oraz

nagłym

wzrostem temperatury

do 40

lub więcej stopni.



niekiedy poprzedzają je

bóle głowy, mięśni,

nudności

ogólne złe samopoczucie



po kilku godzinach wśród obfitych potów gorączka

opada.



w klasycznym zakażeniu

P. vivax

lub ovale

gorączka

powtarza się co 48 godz

., a w infekcji

malariae

co 72 godz.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



najgroźniejszej postaci wywołanej

falciparum

napady podwyższonej

temperatury

powtarzają się codziennie

i nie

zawsze występują dreszcze.

P.falciparum

wywołuje również wspomnianą już

malarię

mózgową

, w której pojawiają się drgawki i

inne zaburzenia neurologiczne, a chory

traci przytomność.



jednym z następstw infekcji jest też

niedokrwistość.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Drogi szerzenia

poprzez ukłucie
komara z rodzaju
Anopheles.

Okres wylęgania
średnio



12 dni – P. falciparum



14 dni – P. vivax

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Rozpoznanie malarii potwierdza badanie

tzw.

grubej kropli krwi.

Na szkiełku mikroskopowym umieszcza się kroplę krwi, którą potem

rozsmarowuje się do wielkości małej monety. Następnie zabarwia się tak

otrzymany preparat i ogląda pod mikroskopem. Jeśli obecne są pasożyty,

sporządza się normalne, "cienkie" rozmazy i określa ich rodzaj.

W powyższym opisie badanie to wygląda bardzo prosto, ale w

rzeczywistości

wymaga dużego doświadczenia. Mimo rozwoju innych metod jest to wciąż

niezastąpiony sposób w diagnostyce tej choroby.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Diagnostyka:

Obecność

Plasmodium

w grubej kropli lub

rozmazie cienkim

krwi

obwodowej.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leczenie

Istnieje kilka grup leków przeciwzimniczych.

Jednym z najbardziej znanych, stosowanym

już od

300 lat jest

chinina

otrzymywana z kory

chininowca. Stosuje się ją do dzisiaj, chociaż

wskazania ograniczają się do ciężkiej postaci

choroby wywołanej przez

P. falciparum

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Chinina może jednak powodować poważne

objawy uboczne. W Afryce w latach 30.

naszego wieku u osób przyjmujących

chininę w niekontrolowany sposób

obserwowano ciężką hemolizę

(rozpuszczenie krwinek czerwonych). W

tym samym okresie odkryto inny lek

przeciwmalaryczny -

mepakrynę

W czasie

drugiej wojny światowej była ona szeroko

stosowana przez żołnierzy jako środek

profilaktyczny.



krótko po wojnie wynaleziono najważniejszy

obecnie lek przeciwzimniczy -

chlorochinę

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Chlorochina

jest bardzo skuteczna w leczeniu

różnych form malarii ma niewiele działań ubocznych



Większość szczepów najgroźniejszego z Plasmodium,

czyli

P. falciparum

, jest obecnie

oporna

chlorochinę



w 1998 r. wprowadzono na rynek nowe, bardzo

skuteczne połączenie leków, znane pod nazwą

handlową

Malarone

. Jest to kombinacja

proguanilu

i atovaquonu

- leku wynalezionego do walki z

Pneumocystis carrinii

, innego pierwotniaka

wywołującego ciężkie zapalenie płuc u chorych na

AIDS. Takie połączenie okazało się w 95% skuteczne

w zwalczaniu opornych na inne leki szczepów

Plasmodium falciparum

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



wybór środka zwalczającego pasożyty zależy w

znacznej mierze od występującego gatunku.



w najgroźniejszym zakażeniu

P. falciparum

stosowano

powszechnie

chlorochinę,

ale rozpowszechniły się już

szczepy oporne na ten lek (i inne przeciwmalaryczne).



w niepowikłanej malarii można zastosować

siarczan

chininy

Malarone

( atovaquon z proguanilem) lub

meflochinę



w ciężkiej malarii, ze śpiączką, niewydolnością nerek,

kwasicą i niedokrwistością, chininę podaje się

dożylnie.



w zakażeniach

P. vivax

P. malariae

P. ovale

większość

szczepów jest wciąż wrażliwa na

chlorochinę,

dzięki

czemu wystarcza kuracja tym lekiem z ewentualnym

dodatkiem

prymachiny.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



opylanie pomieszczeń długo działającymi
środkami owadobójczymi;



stosowanie siatek w oknach i drzwiach;



używanie moskitier;



stosowanie odpowiedniego ubrania
(szczególnie po zachodzie słońca)
chroniącego przed ukąszeniem komarów
oraz repelentów przeciw komarom na
nieosłonięte części ciała zwłaszcza kark i
dłonie;

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Chemioprofilaktyka:



do dzisiaj nie udało się stworzyć

skutecznej i bezpiecznej szczepionki

przeciwko pasożytom wywołującym

malarię



stosuje się profilaktykę

lekami

przeciwzimniczymi

. Rodzaj

stosowanego środka zależy od

rejonu

, do którego się udajemy.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Leki przeciwmalaryczne należy
przyjmować łącznie

z pokarmem

popijać

dużą ilością płynów



Stosowanie preparatów
profilaktycznych przeciw malarii

nie

zwalnia

zabezpieczania przed

ukłuciem komarów!

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

2. Leishmanioza

Leishmanioza, zwana:

kala-azar

biały

trąd



jest groźną chorobą tropikalną,

rozprzestrzenioną w 88 państwach

całego świata i dotyczącą około 16

milionów ludzi

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



w niektórych krajach

podzwrotnikowych leiszmanioza jest

tak rozpowszechniona, że

mieszkańcy uważają ją za typową

chorobę wieku dziecięcego, taką jak

u nas odra czy różyczka.



jest to choroba pasożytnicza

przenoszona przez

moskity

z rodzaju

Phlebotomus

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



ten 3 - milimetrowy

owad

jedynie

przenosi

różne

gatunki

leiszmanii

(pierwotniaków), nazywamy go

więc jej

wektorem

(przenosicielem)



przy ukłuciu zarażonych zwierząt bądź ludzi owad

pobiera pasożyta razem z zassaną krwią. Potem, o

zmierzchu czy w nocy wyrusza na poszukiwanie

kolejnej ofiary, będącej dostarczycielem niezwykle

cennego dla niego białka, które będzie później

niezbędne przy produkcji jaj moskita.

Przy ukłuciu,

razem ze śliną

owada

, zostaje wprowadzony do

naczyń krwionośnych pasożyt.

W ten sposób cały

cykl się zamyka.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



obok człowieka leiszmanią zarażone są

również zwierzęta dzikie i domowe, np. psy.

Stanowią one tzw.

rezerwuar pasożytów



istnieje wiele gatunków niebezpiecznej

leiszmanii. Trzy z nich (

L. donovani, L.

infantum

L. chagasi

) wywołują najbardziej

groźną formę choroby -

leiszmaniozę

trzewną

, zwaną również w sanskrycie

kala-

azar

. Inne gatunki są przyczyną

postaci

skórnej

bądź

skórno-śluzówkowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy i rozpoznanie leishmaniozy

Leiszmanioza trzewna

rozwija się stopniowo i

mija

często wiele miesięcy, zanim zostanie

rozpoznana.

Zwykle na początku pojawia się:



gorączka



pocenie się



osłabienie



utrata wagi ciała.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Później występują:



obrzęki



wodobrzusze (obecność płynu w

jamie otrzewnej)



krwawienia z nosa i dziąseł.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Śledziona

jest bardzo mocno powiększona, a

szpik ma kłopoty z wystarczającą produkcją

czerwonych i białych krwinek

(niedokrwistość, małopłytkowość, leukopenia,

hipoalbuminemia, hipergammaglobulinemia

Często dołączają się też

wtórne zakażenia

np. gruźlica, będące bezpośrednią przyczyną

zgonu

nieleczonego chorego na kala-azar

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leishmanioza skóry i błon śluzowych

wywoływana

jest przez

Leishmania maior, L.aethiopica,

L.mexicana, L. brasiliensis



początkowo niewielkie nacieki



następnie owrzodzenia nacieczonych

brzegach z ogniskami martwicy w środku



owrzodzenia pojedyńcze lub mnogie, wilgotne

lub suche, z nadkażeniem bakteryjnym i

powiększonymi węzłami chłonnymi



nacieki powstają po kilku tygodniach lub

miesiącach w miejscu ukłucia moskita

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



goją się samoistnie po kilku miesiącach lub

roku z pozostawieniem

szpecącej blizny



zmiany na

błonach śluzowych

powstają w

leiszmaniozach płd. I śr. amerykańskich

(powikłanie zmian skórnych)



powodują one uszkodzenie tkanek

miękkich, chrząstki i kości nosa,

podniebienia twardego, rzadziej krtani

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leiszmanioza skórna

występuje endemicznie w

okolicach:



Heratu



Kadnaharu



Mazar-e Szerif



oraz Kabulu, gdzie w
2002 roku
odnotowano 100 000
przypadków

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Leiszmanioza trzewna
występuje endemicznie
w zachodniej części
kraju.



Transmisja

leiszmaniozy

skórnej

trzewnej

występuje od

kwietnia do października

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka

Leishmanioza skórna:



wykrycie pasożytów w

rozmazach

pobranych z brzegów owrzodzenia



test śródskórny

wykonywany z

antygenem pasożyta hodowanego na
podłożu sztucznym;

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leishmanioza trzewna



obecność pasożytów w

materiale

biopsyjnym

(np. śledziona)



krew obwodowa: leukopenia i
hipergammaglobulinemia



stwierdzenie obecności swoistych
przeciwciał we krwi metodą odczynu
immunofluorescencji,
immunoenzymatycznych i aglutynacji
bezpośredniej.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



odpowiedni ubiór uniemożliwiający ukłucia
przez komary;



stosowanie repelentów.

Leczenie:



brak specyficznego leczenia



stosuje się: pentostan, ketokonazol

amfoteracyna B i paromomycyna



niepowikłane zmiany skórne ulegają
samozagojeniu

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

3. Pełzakowica

Pełzakowica (zwana: entameboza,

ameboza):



pełzakowica jest rozpowszechnioną w

świecie

inwazją jelita grubego człowieka

wywołaną przez pełzaka czerwonki-

Entamoeba histolitica.



może występować na obszarach leżących

we wszystkich strefach klimatycznych,

głównie w tropiku

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



na świecie nosicielami

E.histolytica

E.dispar

jest 500 mln ludzi, choruje 35-50 mln ludzi, a

umiera z tego powodu 40 000 osób rocznie



częstość występowania pełzakowicy zależy

przede wszystkim od lokalnego stanu

sanitarnego:

-brak czystej wody

-nieodpowiednie ustępy

-znaczne zagęszczenie ludności

-przestrzeganie zasad higieny osobistej i

żywienia

-zanieczyszczenie wody

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



w Polsce ogniska pełzakowicy mogą

powstać w otoczeniu imigrantów z krajów

endemicznych,

w zagęszczonych zamkniętych zakładach.



do zakażenia pełzakiem czerwonki

dochodzi

drogą pokarmową

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Drogi szerzenia



za pośrednictwem wody i produktów

spożywczych



szczególnie warzyw i owoców

zanieczyszczonych fekaliami

zawierającymi cysty.

Zakaźne są tylko cysty.

Okres wylęgania

: od

8 dni

miesiąca.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Postacie kliniczne:



bezobjawowa inwazja

E.histolytica



amebofobia



pełzakowica jelitowa

nie czerwonkowy pełzakowy nieżyt jelita

grubego

(powikłania: rozsiew do innych

narządów)

czerwonka pełzakowa

(powikłania:rozsiew do innych narządów,

colitis fulminans, perforacja jelita, przetoki,

pełzakowe owrzodzenie okolicy odbytu,

zwężenia światła jelita grubego, zaburzenia

czynnościowe jelita grubego.



pełzkowe zapalenie wyrostka robaczkowego

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Postacie kliniczne:



bezobjawowa inwazja

E.histolytica



amebofobia



pełzakowica jelitowa

nie czerwonkowy pełzakowy nieżyt jelita

grubego

(powikłania: rozsiew do innych

narządów)

czerwonka pełzakowa

(powikłania:rozsiew do innych narządów,

colitis fulminans, perforacja jelita, przetoki,

pełzakowe owrzodzenie okolicy odbytu,

zwężenia światła jelita grubego, zaburzenia

czynnościowe jelita grubego.



pełzkowe zapalenie wyrostka robaczkowego

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Pełzkowica pozajelitowa

a)pełzakowy ropień wątroby

(10%)

(powikłania: perforacja do jam ciała:

peritonitis, pluritis,pericarditis, przebicie

do tkanek sąsiednich, przetoki,rozsiew do

innych narządów)

b)pełzakowy ropień płuc lub mózgu

c)pełzakowy ropień skóry wokół odbytu

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:

nie czerwonkowym nieżycie pełzakowym

(colitis amoebica) dominuje:



biegunka z obecnością śluzu



bóle brzucha



wzdęcia, chudnięcie

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Najczęstsze dolegliwości i objawy



Pierwsze objawy infekcji

E. histolitica

krwawa biegunka

(kilka do kilkunastu

wypróżnień na dobę)



kurczowe bóle brzucha

nasilające się po

jedzeniu, pod wpływem stresów i wysiłków

fizycznych.



po ustąpieniu ostrych objawów okresowo

nawracają

mniej nasilone dolegliwości

brzuszne

, zakażenie objawia się

naprzemiennym występowaniem okresów

zaparć i biegunek, wzdęciami oraz

przemijającymi bólami brzucha.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



w przypadku, gdy proces chorobowy

dotyczy również

wątroby

, występują

rozpierające bóle

w prawym podżebrzu

nasilające się przy wysiłku fizycznym oraz

zmianie pozycji ciała. Bólom może

towarzyszyć

żółtaczka, utrata apetytu,

gorączka, osłabienie, chudnięcie.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Przewidywany przebieg choroby



Zakażenie może mieć przebieg

ostry

lub

przewlekły

. Nie leczona choroba

przechodzi w zakażenie przewlekłe, które

zwiększa prawdopodobieństwo

wystąpienia powikłań.

Ameboza wcześnie

rozpoznana i właściwie leczona nie stanowi

zagrożenia dla życia.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Sposoby zapobiegania

W krajach tropikalnych należy:



szczególnie przestrzegać zasad higieny

osobistej, a szczególnie dokładnie myć ręce

przed jedzeniem



starannie myć warzywa i owoce i obierać je

przed zjedzeniem



pić wodę butelkowaną (wiadomego

pochodzenia), a wodę z wodociągów do

picia i mycia zębów gotować przez kilka

minut

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Badania dodatkowe

Podstawowe znaczenie ma

badanie kału na

obecność pasożytów

. Ponadto w ostrym okresie choroby,

gdy

występuje krwawa biegunka, wykonuje się zwykle

rektoskopię

, czyli wziernikowanie odbytnicy. Jeśli lekarz

podejrzewa ropień wątroby, może zlecić badanie

Usg lub CT jamy brzusznej. W przypadku wątpliwości

wykonuje się

biopsję

nieprawidłowego obszaru (najczęściej

istnieje konieczność wykonania

biopsji wątroby

). Badania

biochemiczne krwi, wykrywające obecność przeciwciał

przeciw tym pasożytom, mogą potwierdzić rozpoznanie

w trudnych przypadkach.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



wykrycie koproantygenu

E. histolytica metodą

immunoenzymatyczną;



wykrycie trofozoitów

pełzaka w kale, materiale

uzyskanym w trakcie

kolonoskopii lub z ropnia;



identyfikacja gatunku

pełzaka metodą PCR



USG, tomografia

komputerowa, rezonans

magnetyczny jamy

brzusznej w przypadku

pełzakowego ropnia

wątroby.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leczenie



Nitroimidazole (metronidazol,

tynidazol, ornidazol, seknidazol)



dehydroemetyna



tetracyklina



erytromycyna



chlorochina –dodatkowo w ropniach

wątroby.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

4. Cholera

Cholera

to choroba, która charakteryzuje się nagłym

początkiem. Dominującym objawem jest

biegunka bez

bólów

brzucha

. Stolce szybko tracą kałowy charakter i stają się

wodnisto-ryżowate. Wydalane są bez parcia, zwykle w

ilości

kilku do kilkunastu litrów na dobę. Biegunce mogą

towarzyszyć

obfite wymioty bez nudności

. U chorych

nieleczonych występują znaczne niedobory elektrolitowe

powodowane

odwodnieniem.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:

może przebiegać subklinicznie jako łagodna

biegunka lub w sposób piorunujący. Początkowe

objawy to

nagła bezbólowa wodnista biegunka i

wymioty

Duża utrata wody i elektrolitów powoduje:



silne pragnienie



skąpomocz



kurcze mięśni, osłabienie i wyraźne obniżone
napięcie tkanek (zapadnięte oczy, plastyczna skóra).

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

przypadkach nieleczonych

dochodzi do:



rozwoju hipowolemii



zagęszczenia krwi



skąpomoczu



bezmoczu i ciężkiej kwasicy metabolicznej.

Prowadzi to do

zapaści, sinicy i zaburzeń

świadomości.

Przedłużająca się hipowolemia prowadzi do

powstania martwicy kanalików nerkowych.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny

: Przecinkowiec cholery

Vibrio cholerae szczepy 01 i

0139.

Drogi szerzenia

: drogą pokarmową poprzez

spożycie



wody lub pokarmów zanieczyszczonych
wydalinami osób chorych lub
bezobjawowych nosicieli,



rzadziej poprzez spożycie niegotowanych
skorupiaków.

Okres wylęgania

: od kilku godzin do 5 dni,

średnio 2-3 dni.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:



charakterystyczne objawy choroby;



izolacja V. cholerae grupy serologicznej 01

lub 0139 z kału lub wymazu z odbytnicy

lub wymiocin;



testy immunologiczne SMART (do

wstępnego rozpoznania).

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



nadzór nad osobami z bezpośredniego
kontaktu;



dezynfekcja i właściwe usuwanie wydalin;



zaostrzenie wymagań przestrzegania zasad
higieny zaopatrzenia w wodę i żywność;



oświata zdrowotna dotycząca
przestrzegania mycia rąk, picia
przegotowanej wody, mycia owoców oraz
unikania jedzenia surowych warzyw;



obecnie nie są zalecane masowe
szczepienia przeciw cholerze.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leczenie:

Podstawą leczenia jest

nawadnianie chorego

w celu

uniknięcia odwodnienia

uzupełnienia elektrolitów

W tym celu podaje się:



a) roztwór Ringera;



b) roztwór 0,9% NaCl z 0,17 M mleczanem sodu (w stosunku 2:1);



c) 0,9% NaCl.

Zapotrzebowanie na płyn 100 ml/kg m.c., podawany w tempie 1-2 ml /kg
m.c./min aż do normalizacji ciśnienia i tętna, resztę uzupełnia się w ciągu
3 godzin. Równocześnie stosuje się nawadnianie doustne. Chorzy
wymagają także uzupełniania niedoboru potasu.
Konieczne jest podawanie antybiotyków głównie Tetracyclinum
hydrichloride w dawkach zgodnie z zaleceniami producenta lub
specjalistów.
Podanie antybiotyków zmniejsza objętość stolców o połowę.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

5. Czerwonka bakteryjna

Czerwonka bakteryjna

(zwana: Shigelloza), to

choroba przebiegająca z silną biegunką (powyżej

stolców dziennie) i charakterystycznym zespołem
objawów:



kurczowe bóle brzucha,



bolesne parcia na stolec,



śluzowe wypróżnienia lub domieszka krwi lub
ropy w kale,



odwodnienie.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:

u dorosłych może przebiegać w formie

łagodniejszej niż u dzieci, bez gorączki i z biegunką, bez

domieszki krwi.

Jednak często występują kurczowe napady

bólów brzucha z potrzebą natychmiastowej defekacji

. Napady

te nawracają ze zwiększoną częstotliwością i są coraz

silniejsze. Pojawia się

wodnista biegunka z domieszką śluzu

ropy i krwi

. W łagodnych przypadkach objawy ustępują

samoistnie w ciągu 4-8 dni, w cięższych trwają 3-6 tygodni.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny

Gram(-)pałeczki Shigella dysenteriae.

Wytwarzają one

endotoksynę

powodującą

owrzodzenie jelit oraz

egzotoksynę

działającą

na układ krążenia.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Drogi szerzenia



najczęściej bezpośrednio

drogą

doustną

poprzez

ręce

lub przedmioty

zanieczyszczone kałem.



w epidemiach nośnikiem bakterii jest

woda

i/lub

żywność.



Zachorowaniom sprzyjają złe warunki
sanitarne, przeludnienie i niski
standard życiowy.

Okres wylęgania

: najczęściej 2 – 5 dni.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:



izolacja pałeczek Shigella sp. z kału lub
wymazu z odbytu.

Profilaktyka:



dezynfekcja przy użyciu preparatów
zawierających chlor;



oświata zdrowotne dotycząca przestrzegania
zasad higieny osobistej a szczególnie mycia
rąk zwłaszcza przed przygotowywaniem i
spożywaniem posiłków;



zaostrzenie zasad przestrzegania higieny
szczególnie zaopatrzenia w wodę i żywność.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leczenie:

podstawą leczenia jest nawadnianie chorego
w celu uniknięcia odwodnienia i uzupełnienia
elektrolitów.

Leki

Cotrimoxazole(Trimethoprim/Sulfametoksazo

Furazolidone w dawkach zgodnie z
zaleceniem producenta lub specjalistów



Ulgę przynoszą ciepłe okłady na brzuch.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

6. Salmonellozy



Salmonella

- rodzaj bakterii z rodziny

Enterobacteriaceae

, grupujący Gram-

ujemne względnie beztlenowe bakterie o

morfologii

pałeczek

, średniej wielkości,

zwykle zaopatrzone w rzęski.



Rodzaj

Salmonella

podzielony jest na dwa

gatunki:

S. enterica

oraz

S. bongori

Pierwszy z gatunków podzielony jest na

siedem podgatunków, z których pierwszy -

Salmonella enterica subspp. Enterica

obejmuje bakterie najczęściej izolowane

od ludzi i zwierząt stałocieplnych.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Liczne pałeczki

Salmonella

są chorobotwórcze dla

człowieka i zwierząt - wywołują m.in.:



dur brzuszny

dury rzekome



ostre zatrucia pokarmowe

Pałeczki

Salmonella

występują u ludzi i zwierząt. W

sprzyjających warunkach (ciepło, wilgoć, obecność

białka) mogą żyć poza organizmem żywym przez

kilka miesięcy. Przemysłowa hodowla drobiu i

przetwórstwo żywności przyczyniły się w ostatnich

latach do wzrostu zachorowań na salmonelozy na

całym świecie.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

U ludzi bakterie te wywołują najczęściej

dolegliwości

żołądkowo-jelitowe

nazywane potocznie

zatruciem

pokarmowym

. Objawy chorobowe, występujące

zwykle po 6-72 godzinach od zakażenia, to:



bóle brzucha



gorączka



biegunka



czasami nudności i wymioty.

przebyciu choroby

pałeczki mogą być

wydalane

kałem

przez kilka tygodni lub miesięcy bez

jakichkolwiek objawów chorobowych.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Człowiek zakaża się:



przez

żywność

zanieczyszczoną

odchodami zakażonych zwierząt

(najczęściej drobiu, myszy, szczurów)



przez

produkty żywnościowe

pochodzące od zwierząt zakażonych

(jaja, mięso, mleko)



zakażonych zwierząt

(kurczęta

hodowane w domach) i

ludzi

wydalających pałeczki z kałem,

zarówno

chorych

, jak i zdrowych

(

nosicieli

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Najczęstszym nośnikiem pałeczek są

produkty

zawierające:



surowe jaja (majonezy, kremy, lody,

zupy dla niemowląt i in.)



rozdrobnione przetwory mięsne



galaretki



pasztety



pierogi.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Mimo wszędobylstwa pałeczek

Salmonella

zachorowaniom można zapobiec przez:



mycie rąk po wyjściu z ubikacji i przed

przygotowaniem posiłków



utrzymywanie w czystości naczyń, sprzętów

kuchennych i samej kuchni



przechowywanie żywności w niskiej

temperaturze, zapobieganie rozmrażaniu i

ponownemu zamrażaniu żywności.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



wydzielenie miejsca w lodówce na surowy

drób, mięso i jaja tak, aby nie stykały się z

innymi produktami



całkowite rozmrażanie drobiu, mięsa, ryb i

ich przetworów przed przystąpieniem do

smażenia, pieczenia, gotowania



mycie jaj przed rozbiciem skorupki,

parzenie we wrzątku przez 10 sekund jaj

używanych do wyrobu potraw i deserów,

nie poddawanych działaniu wysokiej

temperatury

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



unikanie lodów i ciastek pochodzących od

nieznanych wytwórców i przygodnych

sprzedawców



poddawanie żywności działaniu wysokiej

temperatury (gotowanie, pieczenie,

duszenie), które jest najłatwiejszym

sposobem niszczenia zarazka (smażenie

jest mniej skuteczne),

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Dur brzuszny-

chorba wywołana przez

Salmonella typhi

Objawy

: początek jest zwykle stopniowy z:



gorączką



bólami głowy



stawów



utratą apetytu



zaparciem, bólami brzucha i tkliwością
przy palpacji.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

W nieleczonych przypadkach występuje

charakterystyczna ewolucja gorączki:



przez 2-3 dni temperatura stopniowo rośnie



następnie przez 10-14 dni utrzymuje się
wysoka gorączka dochodząca do 39,4-40oC,



obniża się ona w ciągu trzeciego tygodnia



i normalizuje w ciągu czwartego tygodnia
choroby.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Gorączce

towarzyszą względna bradykardia i

wyczerpanie. W ciężkich przypadkach objawy
ze strony o.u.n. –

majaczenie, śpiączka.

W drugim tygodniu choroby może wystąpić
charakterystyczna wysypka.



Inne objawy

to splenomegalia, leukopenia,

niedokrwistość, białkomocz.



późniejszym okresie choroby

rozwija się

biegunka z domieszką krwi.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny:

pałeczka Gram (-)

Salmonella typhi.

Drogi szerzenia:

głównie przez zakażoną wodę i

żywność.

Okres wylęgania:

najczęściej 10-14 dni.

Diagnostyka:



krew obwodowa: leukopenia rzędu 2000-5000

w 1 mm3, względna limfocytoza i brak

eozynofilów;



izolacja pałeczek Salmonella z krwi;



testy lateksowe;

Uzupełnieniem może być odczyn hemaglutynacji

biernej.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



oświata zdrowotna dotycząca

przestrzegania mycia rąk, picia

butelkowanych napojów, mycia owoców

oraz unikania jedzenia surowych warzyw,

ryb i produktów przechowywanych i

podawanych w temperaturze pokojowej;



wodę

nawet zdatną do picia należy przed

spożyciem

gotować

;



szczepienia ochronne

Leczenie:

lekiem z wyboru są cefalosporyny III

generacji -

Ceftriaxone, Cefoperazone

dawkach zgodnie z zaleceniem producenta

lub specjalistów.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Giardioza (Lamblioza)

Zarażenie przewodu pokarmowego, głównie

dwunastnicy i dróg żółciowych. Może

przebiegać pod

postacią:



jelitową



żołądowo-jelitową



żółciowo-wątrobową i innymi.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Zarażenie jest często bezobjawowe.

Występuje na całym świecie,

szczególnie na

obszarach o złych warunkach

sanitarnych.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:

zależą od intensywności inwazji, lokalizacji

pasożytów i osobniczej wrażliwości. Zwykle łagodne.

Mogą występować:



nudności, odbijania



wzdęcia



bóle nadbrzusza, skurczowe bóle brzucha, obfite o

odrażającym zapachu wypróżnienia i biegunki.

W przypadkach ciężkich upośledzenie wchłaniania

może doprowadzić do znacznego ubytku masy ciała.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny

: Giardia intestinalis.

Drogi szerzenia

forma inwazyjna –cysta- przedostaje się do
przewodu pokarmowego z zanieczyszczonym
pokarmem, napojami lub na zabrudzonych

rękach.

Okres wylęgania

: 9-15 dni.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:



wykrycie trofozoitów w świeżym kale

pobranym w czasie biegunki lub cyst w

kale uformowanym w

preparatach z

rozmazu bezpośredniego

podbarwionych płynem Lugola.

Badanie kału należy wykonać

kilkakrotnie;



immunoenzymatyczny test ELISA

oznaczenia antygenu Giardia podczas

jednorazowego badania kału.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



przestrzeganie podstawowych zasad higieny, a
szczególnie mycie rąk po skorzystaniu z WC,
przed jedzeniem i przygotowywaniem
posiłków;



dokładne mycie warzyw i owoców;



picie przegotowanej wody;



ochrona żywności i wody przed
zanieczyszczeniem odchodami.

Leczenie:

lekiem z wyboru jest Metronidazole lub

Tinidazole w dawkach zgodnie z zaleceniem
producenta lub specjalistów.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

8. Glistnica (Askarioza)

Choroba występująca na całym świecie,

charakteryzująca się :



wczesnymi objawami ze strony płuc



i późnymi ze strony przewodu pokarmowego.

Pojawia się sezonowo w okresach zwiększonych

opadów atmosferycznych lub powodzi w ciepłych

miesiącach roku.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:

W czasie migracji larw



gorączka



uporczywy kaszel, plwocina z dużą ilością
śluzu podbarwiona krwią.

W późniejszej fazie zakażenia



bóle brzucha, nudności, wymioty



biegunki lub zaparcia, niekiedy
niedrożność jelit.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Na skutek działania

toksycznych substancji

wydzielanych przez glisty

mogą wystąpić objawy

neurologiczne jak:



ból głowy



pobudzenie



bezsenność, drgawki



oraz alergiczne pokrzywka, zapalenie
spojówek, nieżyty górnych dróg
oddechowych.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny

glista ludzka Ascaris lumbricoides

Drogi szerzenia



drogą pokarmową przez przeniesienie jaj
Ascaris

lumbricoides do ust na zabrudzonych rękach



lub wraz z zanieczyszczonymi, nie gotowanymi

warzywami i owocami.

Okres wylęgania

60 – 70 dni od zarażenia do pojawienia się jaj w
kale, pierwsze objawy płucne w ciągu 4-16 dni po
Zakażeniu.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:



Wykrycie glist i jaj

w kale (jaja z cienką

otoczką o nierównej

powierzchni owalne

lub prawie okrągłe).



Pomocne odczyny

skórne wykrywające

nadwrażliwość na

glisty.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



niszczenie glist wydalanych z kałem;



przestrzeganie zasad higieny;



dokładne mycie warzyw i owoców
spożywanych na surowo;



unikanie zanieczyszczenia ziemią
produktów spożywczych;



tam gdzie glistnica występuje endemicznie
szczególna ochrona żywności przed
zanieczyszczeniami (jaja glisty mogą
znajdować się w kurzu).

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leczenie:

skuteczne tylko w przypadku dorosłych

robaków.

Preparaty:

Albendazole, Mebendazole,

Pyrantel

w dawkach zgodnie z zaleceniem producenta

lub

specjalistów.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

8. Strogyloidoza (Węgorczyca)

Choroba wywołana przez

węgorka jelitowego

występująca na całym świecie, szczególnie w

środowiskach pozbawionych podstawowych

warunków sanitarnych i nadmiernie

zagęszczonych.

Charakteryzuje się

eozynofilią

bólami brzucha

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:



gorączka, kaszel, utrudnione oddychanie mogą
wystąpić podczas wędrówki larwy przez płuca



intensywne inwazje jelitowe mogą wywołać
bóle w nadbrzuszu i napięcie powłok
brzusznych, wymioty i biegunki



charakterystycznym objawem są liniowe lub
kręte

swędzące zmiany skórne

przemieszczające się z prędkością

5 – 10

cm/h

wzdłuż trasy przesuwania się larw z miejsca
wniknięcia.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Choroba powinna być brana pod uwagę

przypadkach:



występowania eozynofilii o
niewyjaśnionym pochodzeniu



przewlekłych biegunek i stolców
tłuszczowych.

W węgorczycy następują okresy

zaostrzeń i

remisji.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny

: węgorek jelitowy –

Strongyloides

stercoralis

Drogi szerzenia

: poprzez skórę, rzadziej

przez

błonę śluzową jamy ustnej.

Okres wylęgania

: około 1 miesiąca od

zarażenia larwy pojawiają się w kale.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:

stwierdzenie obecności



larw typu rabditis w kale lub
treści dwunastnicy



oraz larw filariopodobnych w
plwocinie w okresie migracji
przez płuca



eozynofilia.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



przestrzeganie higieny osobistej w tym
unikanie spożywania surowych warzyw;



unikanie chodzenia bez obuwia.

Leczenie:

Lek z wyboru Albendazole w dawkach

zgodnie

z zaleceniem producenta lub specjalistów.
Stosuje się także Mebendazole,

Tiabendazole,

Iwermektynę.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

9. Tasiemczyce

Tasiemczyce

to choroby inwazyjne

przewodu

pokarmowego wywołane

obecnością w

jelitach tasiemców

. Inwazje przewodu

pokarmowego przebiegają często

bezobjawowo lub dają nietypowe

objawy.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny:



tasiemiec nieuzbrojony

– Taenia saginata;



tasiemiec uzbrojony

– Taenia solium;



bruzdogłowiec szeroki

– Diphyllobothrium

latum;



tasiemiec karłowaty

– Hymenolepis nana.

Drogi szerzenia:

poprzez spożycie zakażonej

żywności, za pomocą brudnych rąk.

Okres wylęgania:

od kilku do kilkunastu

tygodni.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:



czasami ogólne osłabienie



bóle głowy



bóle brzucha



nieregularne stolce



chudnięcie



wzmożone łaknienie.

W inwazji

bruzdogłowca

szerokiego

może

pojawić się niedokrwistość

megaloblastyczna

spowodowana ubytkiem wit. B12.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej



Inwazja

tasiemca karłowatego

przebiega

bezobjawowo.



wągrzycy

wywołanej przez

larwalną

postać

tasiemca uzbrojonego

objawy

zależą od umiejscowienia i liczby larw.
Umiejscowione w o.u.n. mogą
powodować ciężkie zaburzenia
neurologiczne, kalectwo, a nawet śmierć.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:

obecność

członów

jaj

kale

lub

wymazie

okołoodbytniczym.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Taenia saginata

–

człony

z gęstą siecią odgałęzień

bocznych,

wydalane pojedynczo mają

zdolność

poruszania się.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Taenia solium

–

segmenty

wydalane w odcinkach

kilkuczłonowych,

bez zdolności do

poruszania

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



wykrywanie i leczenie chorych i
nosicieli;



ochrona gleby i wody przed
zanieczyszczeniami ludzkimi fekaliami;



przestrzeganie zasad higieny osobistej.

Leczenie:

Prazykwantel, Niklosamid,

Mebendazole w dawkach zgodnie z
zaleceniem producenta lub specjalistów.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

10. Trichuroza

(włosogłowczyca)

Czynnik etiologiczny:



włosogłówka ludzka

Trichuris trichura,



włosogłowka psów

T.vulpis.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Drogi szerzenia:

pokarmowa poprzez spożywanie

zanieczyszczonych jajami

wody

oraz

produktów spożywczych

(warzywa i

owoce).

Okres wylęgania:

jaja

pojawiają się w

kale

po upływie 60 dni

zarażeniu, objawy kliniczne mogą wystąpić
wcześniej.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:

może przebiegać w sposób

bezobjawowy

, a przy

dużej inwazji występują objawy jelitowe takie jak:



bóle brzucha



biegunki



nudności, wymioty,utrata apetytu.

Choroba może przejść w

postać przewlekłą

. Podczas trwania

Trichurozy

może wystąpić jednoczesne zakażenie innym

pasożytem (np. Entamoeba histolytica, Ascaris lumbricoides).

Wówczas pojawiają się także objawy charakterystyczne dla

parazytoz wywołanych przez te gatunki.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:

Obecność

jaj

kale

(brązowe z gładką

otoczką,

2 czopy na biegunach)

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Profilaktyka:



unikanie spożywania zanieczyszczonych
przez glebę owoców i warzyw;



przestrzeganie higieny osobistej,
zwłaszcza mycie rąk przed jedzeniem.

Leczenie:



Mebendazole lub Albendazole w dawkach
zgodnie z zaleceniem producenta lub
specjalistów. Stosować tylko w
intensywnych inwazjach.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

11. Bruceloza

Czynnik etiologiczny:

Gram (-) pałeczki

rodzaju Brucella

Drogi szerzenia:

drogą pokarmową poprzez

spożycie mleka

lub

jego

przetworów zawierających

żywe pałeczki

oraz

praca z zakażonymi zwierzętami

Okres wylęgania:

kilka dni do kilku miesięcy,

przeważnie 1-3 tygodnie

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Bruceloza to choroba zakaźna przebiegająca

ostrym okresie



gorączką i niewielkimi objawami
miejscowymi

fazie przewlekłej



z nawrotami gorączki



osłabieniem, potliwością i bólami o trudnej
do określenia lokalizacji.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Objawy:

bardzo zmienne,

początek może być ostry

z :



gorączką, dreszczami, silnym bólem głowy



osłabieniem czasami biegunką

lub

skryty

z :



nieznacznie pogorszonym samopoczuciem



bólami mięśniowymi, bólami głowy, pleców
i karku nasilającymi się przy wieczornym
wzroście temperatury.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

W miarę postępu choroby

temperatura wzrasta

40 – 41oC, a

następnie stopniowo spada

prawidłowych wartości w godzinach rannych,

kiedy

to często występują zlewne poty.

Charakterystyczna

przerywana gorączka trwa 1-5 tygodni

. Potem

następuje 2-14 dniowy okres bezobjawowy i

gorączka pojawia się ponownie.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Fazy takie

mogą pojawiać się wielokrotnie

ciągu miesięcy a nawet lat lub

gorączka

występuje jeden raz. W przebiegu choroby
pacjenci skarżą się na:



utratę apetytu, spadek masy ciała,



bóle brzucha,



osłabienie, bezsenność.

Stwierdza się w większości przypadków

powiększenie wątroby i śledziony

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

brucelozie przewlekłej

występują

często:



zwyrodnienia układu kostno-
stawowego najczęściej kręgosłupa



powikłania neurologiczne.

Postać przewlekła

prowadzi do

trwałego

kalectwa.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:



izolacja bakterii z materiału klinicznego

(np. krew)



testy serologiczne: odczyn zlepny Wrighta.
W rejonach nieendemicznego
występowania brucelozy miano 1:100-160
i wyższe są znamienne diagnostycznie.

Profilaktyka:



spożywanie wyłącznie pasteryzowanego
mleka i przetworów mlecznych

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Leczenie:

skojarzone

Doxycycline

hydrochloride

Streptomycin sulfate

dawkach zgodnie z zaleceniem producentów
lub specjalistów. W przypadku dużej toksemii
można zastosować również

Prednisone

W przypadku silnych bólów
stawowo-mięśniowych można podać

Codeine

phosphate.



W czasie gorączkowania pacjent powinien
leżeć w łóżku.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

12.DUR WYSYPKOWY EPIDEMICZNY

(TYFUS PLAMISTY)

Ostra choroba zakaźna o charakterystycznych

objawach:



wysoka gorączka



umiejscowiona na skórze tułowia i kończyn

plamista lub

grudkowo-plamista przechodząca po kilku dniach

w postać krwotoczną

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Transmisja choroby występuje od
grudnia do kwietnia.

Objawy:



rozpoczyna się nagle

dreszczami

wysoką

gorączką

do 39-40oC



bólami

mięśni i głowy.



w 5 dniu choroby pojawia się
charakterystyczna

wysypka

. W

następnych dniach wysypka nasila się i
pojawiają się

wybroczyny

. W dalszej

fazie choroby może dojść do utraty
przytomności.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Czynnik etiologiczny:

Rickettsia prowazekii

Drogi szerzenia:

z udziałem

przenosiciela,

którym jest

wesz odzieżowa

poprzez

wtarcie

w uszkodzoną skórę

bakterii znajdujących

się

w kale wszy.

Okres wylęgania:

zwykle 10-14 dni.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Diagnostyka:



wykazanie obecności swoistych

przeciwciał w surowicy krwi metodą

odczynu immunofluorescencji pośredniej.

Profilaktyka:



zapobieganie i zwalczanie wszawicy;



higiena osobista i dobre warunki sanitarne

szczególnie w dużych skupiskach ludzkich.

Leczenie:

Tetracyclinum hydrochloride w

dawkach zgodnie z zaleceniami

producenta lub specjalistów do osiągnięcia

spadku temperatury i przez kolejne 2 dni.

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Centrum Szkolenia Wojskowych Służb Medycznych

Wydział Dydaktyczny

Cykl OPBMR i Epidemiologii Wojskowej

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100
Slide 101
Slide 102
Slide 103
Slide 104
Slide 105
Slide 106
Slide 107
Slide 108
Slide 109
Slide 110
Slide 111
Slide 112
Slide 113
Slide 114
Slide 115
Slide 116
Slide 117
Slide 118
Slide 119
Slide 120
Slide 121
Slide 122
Slide 123
Slide 124
Slide 125
Slide 126
Slide 127
Slide 128
Slide 129
Slide 130
Slide 131
Slide 132
Slide 133
Slide 134
Slide 135
Slide 136
Slide 137
Slide 138
Slide 139
Slide 140
Slide 141
Slide 142
Slide 143
Slide 144
Slide 145
Slide 146
Slide 147
Slide 148
Slide 149
Slide 150
Slide 151
Slide 152

CHOROBY ZAKAŻNE I PASOŻYTNICZE

Document Outline