LEKI WYMIOTNE I

PRZECIWWYMIOTNE

Czynniki pobudzające odruch

wymiotny



Substancje chemiczne znajdujące się we krwi



Napromieniowanie



Uszkodzenie błędnika



Ciąża



Mechaniczne drażnienie narządów trzewnych i gardzieli



Drażnienie błony śluzowej żołądka



Bodźce zapachowe i smakowe



Bodźce psychiczne



Uszkodzenie OUN



Wady anatomiczne przewodu pokarmowego

Środki przeciwwymiotne -

wskazania



Zapobieganie chorobie lokomocyjnej



Poprawa komfortu życia przy stosowaniu leków

powodujących wymioty



Zagrożenie zachłyśnięciem treścią pokarmową



Przy stosowaniu znieczulenia ogólnego



Przy wyraźnych przeciwwskazaniach do wysiłku



Nieustępliwe wymioty ciężarnych



Zagrożenie zaburzeniami wodno-elektrolitowymi

i równowagi kwasowo-zasadowej

Wymioty w przebiegu

chemoterapii

Kategoria 1: wymioty wczesne (ostre)
Pojawiają się tuż po zastosowaniu leku

Kategoria 2: wymioty późne
Pojawiają się powyżej 24 godzin

Kategoria 3: wymioty antycypacyjne

Metoklopramid



Blokuje receptory dopaminergiczne w

strefie chemoreceptorowej



Pobudza czynność skurczową górnego

odcinka przewodu pokarmowego, zamyka

zwieracz wpustu, rozkurcza odźwiernik



Zwiększa napięcie i siłę skurczu żołądka



Działa agonistycznie na receptory 5-HT4

słabo antagonistycznie na receptory 5-HT3

Metoklopramid

Wskazany w

wymiotach:



Wynikających z
drażnienia
chemoreceptorów w oun



W okresie
okołooperacyjnym



Po zastosowaniu
opioidów



Po chemio i radioterapii

Inne wskazania:



Refluks żołądkowo-
przełykowy



Przed zgłębnikowaniem jelit



Przed radiografią przewodu
pokarmowego



Zaburzenia motoryki
żołądka w przebiegu
cukrzycy

Metoklopramid



Przeciwwskazania



Guz chromochłonny



Padaczka



Krwawienie do
przewodu
pokarmowego



Stosowanie
neuroleptyków



Działania
niepożądane



Niepokój ,senność
lub bezsenność,
nudności,
zmęczenie, bóle
głowy



Hiperprolaktynemia



Wysypka

Domperidon



Działanie przeciwwymiotne i
prokinetyczne



Jest antagonistą receptorów
dopaminergicznych



Słabo przenika barierę krew-mózg



Może powodować hiperprolaktynemię



Podawany doustnie lub doodbytniczo

Leki neuroleptyczne



Działanie dopaminolityczne



Skuteczny w większości rodzajów
wymiotów-skuteczność poszczególnych
preparatów jest zależna od
mechanizmu powstawania wymiotów

Chlorpromazyna



Stosowana w nieustępliwych wymiotach
ciężarnych



Nie hamuje wymiotów o mechanizmie
błędnikowym

Prochlorperazyna



Silne dziłanie przeciwwymiotne przy
pobudzeniu strefy chemoreceptorowej



Mogą wystąpić objawy pozapiramidowe

Tietylperazyna



Stosowana tylko jako lek
przeciwwymiotny



Hamuje wymioty o mechanizmie
błędnikowym



Działania niepożądane: objawy
pozapiramidowe, senność, pogorszenie
sprawności umysłowej

Antagoniści receptora 5-HT3



Ondasteron , tropisteron, granisteron



Stosowane głównie w czasie chemio i
radioterapii



W mniejszym stopniu działają na
wymioty ciążowe i pooperacyjne



Podawane doustnie lub dożylnie



Działania niepożądane: zaparcia, bóle i
zawroty głowy

Kanabinoidy



Dronabinol



Agonista receptora CB1 w ośrodku
wymiotnym



Podawany doustnie



Stosowany w czasie chemioterapii

Antagoniści receptora NK1



Aprepitant



Zaakceptowany do hamowania
wymiotów w przebiegu chemoterapii



Działania niepożądane: osłabienie,
odwodnienie, zawroty głowy, biegunka,
czkawka

Leki przeciwhistaminowe



Dimenhydrinat (Aviomarin)



Lek przeciwhistaminowy I generacji



Działania niepożądane: senność, obniżenie
ciśnienia



Stosowany głównie w chorobie lokomocyjnej, także
w hamowaniu wymiotów o innej etiologii oprócz
wywołanych przez leki przeciwnowotworowe

Leki przeciwhistaminowe



Nie podawać:



Kobietom w I trymestrze ciąży i karmiącym
piersią



Dzieciom do 2 roku życia



Osobom prowadzącym pojazdy lub
obsługującym urządzenia mechaniczne



Pacjentom z jaskra lub przerostem prostaty



Nie można łączyć z alkoholem i lekami
działającymi depresyjnie na oun

Leki cholinolityczne



Skopolamina



Działa tylko w przypadku błędnikowej
etiologii wymiotów

Inne metody zapobiegania

wymiotom



Środki miejscowo znieczulające



Leki anksjolityczne (np. lorazepam)



Klonidyna



Psychoterapia



Leczenie operacyjne

Leki wymiotne



Stosowane w niektórych zatruciach



Podział ze względu na mechanizm działania:



Ośrodkowe – pobudzają ośrodek wymiotny



Obwodowe – prowokują wymioty poprzez
drażnienie błony śluzowej żołądka



Nie można ich stosować u osób
nieprzytomnych lub z ograniczonym
kontaktem

Leki o działaniu ośrodkowym

Apomorfina

Pobudza receptory dopaminergiczne w

ośrodku wymiotnym

Podawana pozajelitowo
Działa do kilkunastu minut
Może powodować depresję ośrodka

oddechowego

Odtrutka: nalokson

Leki o działaniu obwodowym

Emetyna



Alkaloid pochodzący z korzenia
wymiotnicy



Działa w ciągu 15-40 minut po podaniu



W zatruciach nie powinno stosować się
nalewek alkoholowych

Leki o działaniu obwodowym

Siarczan miedzi



Działa w ciągu kilku minut po zażyciu



Nie wchłania się przez prawidłowe

błony śluzowe



W stężeniu powyżej 10% wykazuje

działanie żrące



Dawka kilku gram powoduje śmiertelne

uszkodzenie narządów miąższowych