Dr n. med. Bogusław Bucki

Żywienie w

Żywienie w

Pediatrii

Pediatrii

cz. I

cz. I

Instytut Dietetyki

PWSZ w Nysie

Żywienie dzieci zdrowych.

Prawidłowe żywienie dziecka to niezbędny
czynnik w

arunkujący jego właściwy

oraz

harmonijny rozwój:

- prawidłowy przyrost masy ciała
- prawidłowy rozwój intelektualny
- profilaktyka wielu schorzeń

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie piersią

Karmienie sztuczne

Karmienie mieszane

Żywienie dzieci zdrowych.

Rezerwy białka i substratów energetycznych
u noworodka są małe, szczególnie dotyczy
to wcześniaków i noworodków z LBW, niską
urodzeniową masą ciała, u których są bardzo
małe.

Zapotrzebowanie noworodka na substraty odżywcze jest
trzykrotnie większe niż u dzieci starszych i dorosłych.

Żywienie dzieci zdrowych.

Każdego noworodka można żywić

drogą
przewodu pokarmowego, jeżeli:

- nie ma objawów niedrożności porażennej,

( wynikającej z niedojrzałości i/lub ciężkiego stanu ogólnego)

- wady wrodzonej przewodu pokarmowego

uniemożliwiającej karmienie,

- nie ma najmniejszych objawów

nietolerancji karmienia,

Żywienie dzieci zdrowych.

Żywienie pokarmem
naturalnym

- Karmienie piersią

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie piersią jest naturalnym procesem

w biologicznym cyklu reprodukcji człowieka.

Mleko kobiece ma wyższość nad każdym

mlekiem zwierzęcym, jego jakościowy

i ilościowy skład jest swoisty dla potrzeb

związanych z rozwojem dziecka.

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie piersią należy rozpocząć

bezpośrednio po porodzie i

kontynuować

co najmniej do końca pierwszego roku

życia.

Jego zakończenie należy zaplanować oraz

stopniowo przyzwyczajać dziecko do

pokarmów sztucznych.

Żywienie dzieci zdrowych.

Mleko kobiece to wodny roztwór

i zawiesina białek, tłuszczów,

węglowodanów, witamin, elektrolitów,

enzymów, hormonów,

oraz wolnych komórek.

Żywienie dzieci zdrowych.

Wartość energetyczna i zawartość tłuszczu

w mleku kobiecym zwiększa się stopniowo

podczas karmienia.

Mleko początkowe zaspokaja pragnienie

a mleko końcowe daje poczucie sytości.

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm matki w pełni zaspokaja

zapotrzebowanie noworodka i niemowlęcia

we wszystkie niezbędne składniki

pokarmowe i większość witamin.

Bezpośredni kontakt matki i dziecka podczas karmienia
wpływa na prawidłowy rozwój sfery emocjonalnej dziecka
i więzi je łączących.

Żywienie dzieci zdrowych.

Siara – Colostrum

Pierwszy wydzielany przez gruczoły
sutkowe pokarm ( 1-5 dni):

- bogaty w białko
- immunoglobulinę SIgA
- subst. odpornościowe (lizozym)
- laktoferynę
- czynniki wzrostu, hormony, enzymy

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm przejściowy

Wydzielany jest pomiędzy 5 - 14
dniem po porodzie, charakteryzuje
się zwiększającą się stopniowo ilością
laktozy i tłuszczu przy jednoczesnym
zmniejszeniu się zawartości białka.

Żywienie dzieci zdrowych.

Mleko dojrzałe

Wydzielane jest w okresie późniejszym,
o składzie regulowanym w zależności
od:

- fazy karmienia
- pory dnia
- stanu odżywienia matki
- stosowanej diety

Żywienie dzieci zdrowych.

Mleko matki karmiącej wcześniaka
zawiera dużo więcej białka.

W fazie początkowej karmienia pokarm
zaspokaja pragnienie a następnie
zwiększająca się zawartość tłuszczu
uzupełnia zapotrzebowanie na energię.

Mleko wieczorne jest bogate w tłuszcz.

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy

vs. pokarm sztuczny.

Białka

0,9 – 1,4 g% 1,4 – 1,7 g%

Kazeina

0,2 – 0,25 g% -

Serwatka

0,64 g%

-

Kaz./ ser.

40 / 60

α-laktoalbumina

0,25g%

-

ß-laktoalbumina

-

-

IgA

0,1 g% -

IgG

0,003g%

-

IgM

0,002g%

-

Laktoferyna

0,170g%

-

Lizozym

0,05g% -

Tauryna

3-5mg%

3,4 - 5,4 mg%

Karnityna

0,006mgN/l

1,1 - 2,7 mg%

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy vs. pokarm sztuczny.

Tłuszcze

3,9 – 4,4 g% 3,4 3,6 g%

Trójglicerydy 98,7 %-
Diglicerydy

0,01% -

Wol. Kw. T.

0,08% -

Fosfolipidy

0,015 – 0,02g%

-

Cholesterol

0,016 – 0,04g%

-

Kw. Linolowy 9%

0,4 – 0,7%

Kw. α-linolenowy

1%

Linol / α-linolen

9 / 1

13 / 1

Kw. Arachidonowy

0,5% -

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy vs. pokarm sztuczny.

Witaminy

A

190 - 240 j.

200 - 270 j.

D

2 - 8 j. 40 - 54 j.

E

0,35-0,56 mg 0,9 - 1,6 mg

K

15 - 20μg

5-7 μg

C

4,5 - 5 mg

5,4 - 8 mg

B1 0,01 mg

0,04 - 0,05 mg

B2 0,04 mg

0,07 - 0,1 mg

B6 0,01 mg

0,04 - 0,05 mg

B12 0,05 μg

0,15 - 0,3 μg

Kw.foliowy

5,2 μg 4 - 10 μg

Niacyna

0,18 mg

0,4 - 0,68 mg

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

4 x więcej Kazeiny 80 / 20 serwatka
wysokie stężenia aminokwasów
- metioniny
- fenyloalaniny
- tyrozyny

Aminokwasy te niekorzystnie wpływają na rozwój OUN
u wcześniaków oraz zaburzają mielinizację mózgu

.

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

Mleko kobiece zawiera więcej cystyny,

(prekursora tauryny warunkującego rozwój OUN)

0,3 g% ß-laktoalbuminy odpowiedzialnej za
alergizację

.

Białka mleka kobiecego wykazują lepszą
przyswajalność, a wskaźnik wartości odżywczej
białek = 100%

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

Brak naturalnych oligosacharydów

–

zawierających laktozaminę niezbędna do zasiedlenia
jelit przez probiotyczne pałeczki acidofilne

Podobna zawartość Fe 005 mg%/ 100
ml.

Różnice wchłaniania 2 – 25% v.s. 75 % z pokarmu
matki

Żywienie dzieci zdrowych.

Dlaczego nie mleko krowie?

Brak w jego składzie
kw. arachidonowego i dekozaheksaenowego

–

(niedobór negatywnie wpływa na właściwości błon
komórkowych prowadząc do zaburzeń czynnościowych
w obrębie OUN, procesów widzenia i wzrastania).

Karnityny –

odpowiedzialnej m.in. za transport kwasów

tłuszczowych
do mitochondriów, ich utlenianie i prawidłowy bilans

azotowy, oraz wit. E i D do wnętrza komórki.

Żywienie dzieci zdrowych.

Mechanizm laktacji
-

uwalnianie prolaktyny

pobudzenia receptorów czuciowych brodawki
i otoczki sutkowej podczas ssania

.

- regulacja autokrynna

lokalna regulacja zależna od bodźca ssania
i opróżniania piersi.

Żywienie dzieci zdrowych.

Czas karmienia jest indywidualny.

W pierwszych 5 minutach dziecko uzyskuje
80 - 90% dostępnego pokarmu.

O czasie trwania karmienia decyduje dziecko

Dobowy rytm i częstość karmień kształtuje się na
drodze wzajemnego oddziaływania
matka/dziecko.

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie „na żądanie”

w pierwszych dniach należy
przystawiać dziecko do piersi tak
często i na tak długo jak chce, nawet
do 20 razy/dobę.

Żywienie dzieci zdrowych.

Karmienie pokarmem naturalnym

wymaga codziennej suplementacji

wit. D w ilości 400 j.m., już od

pierwszych dni życia.

Żywienie dzieci zdrowych.

Technika karmienia piersią

Otoczka musi być uchwycona i ssana przez
dziecko w różnych płaszczyznach wzdłuż osi
brodawki.

Należy dziecko przystawiać do piersi, aby
chwyciło brodawkę w jej osi.

Matka decyduje o pozycji podczas karmienia.

Żywienie dzieci zdrowych.

Żywienie dzieci zdrowych.

Plan karmienia

- kontakt „skóra do skóry” po porodzie
- nie zawsze efektywne ssanie 1-2 doba,
- intensywne ssanie od 2 -3 doby życia,
- karmienie „na żądanie” noworodek sam
ustali plan karmień,
- jak najdłuższe utrzymanie karmień nocnych,
- stosowanie smoczków zaburza kształtowanie
się dobowego rytmu karmień,

Żywienie dzieci zdrowych.

Monitorowanie żywienia naturalnego

- uzyskanie ur.m.c. do 10 dnia życia,
- dobowy przyrost m. c. 15 -30 g / dobę,
- do 5 miesiąca życia przyrost masy ciała
ok.700 - 1000 g / m-c,
- do 12 miesiąca życia przyrost masy ciała
ok. 500 g / m-c,

Żywienie dzieci zdrowych.

Zalety żywienia pokarmem naturalnym

-

właściwy skład pokarmu, najlepiej

przyswajalne,
- zmniejszenie ryzyka chorób alergicznych,
- ochrona przed chorobami cywilizacyjnymi wieku
dorosłego,
- korzystny wpływ na rozwój psychomotoryczny
i emocjonalny,
- zmniejsza ryzyko raka piersi i jajników,

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

1 – 6 miesiąc

1 – 6 miesiąc

wyłącznie karmienie piersią na żądanie

5 miesiąc

5 miesiąc

karmienie piersią na żądanie
1 x z.j. z mięsem (10 g) lub / oraz kleik ryżowy
z jabłkiem, przecierem lub sokiem owocowym

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

6 miesiąc

6 miesiąc

3 – 4 x karmienie piersią na żądanie,
1 x z.j. z mięsem (10 g) lub papka

jarzynowa z mięsem oraz przecier lub sok

owocowy z dodatkiem bezglutenowego

kleiku ryżowego lub kukurydzianego

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

7 miesiąc

7 miesiąc

3 – 4 x karmienie piersią na żądanie,
1 x zupa lub papka jarzynowa z rosołem i
mięsem
(10 g) lub papka jarzynowa z mięsem, sok
owocowy z dodatkiem bezglutenowego
biszkoptu,
lub innego produktu zbożowego, ½ żółtka
dodawana do posiłku bezmlecznego

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

8 – 9 miesiąc

8 – 9 miesiąc

3 x karmienie piersią,
1 x zupa jarzynowa z rosołem lub papka
jarzynowa z rosołem z mięsem (10 g),
½ żółtka dodawana do posiłku bezmlecznego,
sok owocowy z dodatkiem bezglutenowego
produktu zbożowego, lub biszkopt

bezglutenowy,
chrupki kukurydziane

Żywienie dzieci zdrowych.

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Model żywienia niemowląt karmionych piersią

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

zalecany przez Instytut Matki i Dziecka.

10 – 12 miesiąc

10 – 12 miesiąc

Utrzymanie karmienia piersią , szczególnie

w porze nocnej.
posiłki mleczne z modyfikowanym mlekiem

następczym

Pozostałe posiłki zgodnie ze schematem żywienia

sztucznego zdrowych niemowląt.

Żywienie dzieci zdrowych.

W przypadkach koniecznych, jeżeli

nie

można przystawić dziecka do piersi

można

podawać pokarm matki łyżeczką,

zakraplaczem lub z kubeczka

Żywienie dzieci zdrowych.

Czynniki zaburzające karmienie piersią:

- konstytucjonalne cechy gruczołu sutkowego,
- stres i negatywne nastawienie matki,
- dopajanie glukozą, dokarmienie,
- stosowanie smoczków,
- błędna technika karmienia
- nieprawidłowe odżywianie się matki

Żywienie dzieci zdrowych.

Czynniki sprzyjające karmieniu
piersią:

- pozytywne nastawienie,
- odpowiednie odżywianie się matki,
- karmienie „na żądanie”,
- stosowanie łyżeczki i kubeczka,
- rozszerzanie diety po 6 m-cu życia.

Żywienie dzieci zdrowych.

Pokarm kobiecy jest zawsze świeży i

ma odpowiednią temperaturę.

Karmienie piersią zapobiega

rozwinięciu się w wieku późniejszym

u dzieci nadwagi oraz otyłości,

cukrzycy, nadciśnienia, wady zgryzu.

Przechowywanie pokarmu

- temp. pokojowa

- 10 -12

godzin

- w lodówce (+ 4

o

C) - 48 godzin

- temp. (- 10

o

C)

- 7 dni

- temp. (- 18

o

C)

- 6 m-cy

Bibliografia

Januszewicz P.,SochaJ.,Stolarczyk A.;Zalecenia żywienia niemowlat ; Standardy Medyczne 2001. 7/8

(21/22). 10-17