Wykład XXIV

Wykład XXIV

Żywienie

chorego w chirurgii



Chorzy, którzy nie mogą lub
nie powinni odżywiać się przez
przewód pokarmowy muszą
być karmieni pozajelitowo

Całkowite karmienie pozajelitowe

Całkowite karmienie pozajelitowe

polega na podawaniu bezpośrednio do

polega na podawaniu bezpośrednio do

układu krwionośnego tego wszystkiego

układu krwionośnego tego wszystkiego

co normalnie wchłania się z przewodu

co normalnie wchłania się z przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Aminokwasów



Cukrów prostych



Emulsji tłuszczowych



Elektrolitów



Pierwiastków śladowych



Wody



Witamin

Wszystkie te substancje są podawane

w postaci roztworów wodnych

Wskazania do żywienia

Wskazania do żywienia

pozajelitowego

pozajelitowego

1.

W okresie przedoperacyjnym:

stany wyniszczenia z niemożnością

przyjmowania pokarmów przez

przewód pokarmowy (zwężenie

przełyku po oparzeniu chemicznym,

w przebiegu achalazji, z powodu

nowotworu, po radioterapii;

zamknięcie światła żołądka lub

dwunastnicy przez nowotwór,

niedrożność odźwiernika,

niedrożność jelita cienkiego lub

grubego; głodzenie w przygotowaniu

do badań diagnostycznych).

2. W okresie po operacji na

przewodzie pokarmowym:

-u wszystkich chorych, u których czas

głodzenia po operacji przekracza 5

dni, we wszystkich przypadkach

powikłań pooperacyjnych (przetoka

przewodu pokarmowego,

pooperacyjne zapalenie trzustki,

ropień wewnątrzotrzewnowy,

przedłużająca się niedrożność

porażenna), u wszystkich chorych

wyniszczonych.

-

3. Rozległe urazy i oparzenia, w

których pokrycie zapotrzebowania

białkowego i energetycznego przez

przewód pokarmowy jest

niewystarczające.

4. Zaostrzenie choroby Leśniowskiego-

Crohna i wrzodziejącego zapalenia

jelita grubego.

5. Ostre zapalenie trzustki.
6. Zła tolerancja żywienia doustnego w

okresie radio- i chemioterapii w

chorobach nowotworowych.

7. Ostra niewydolność nerek.

8. Niewydolność wątroby w fazie

zaostrzenia encefalopatii

wątrobowej lub śpiączki wątrobowej.

9. Zespół złego wchłaniania po

totalnej lub subtotalnej resekcji

jelita cienkiego -zespół krótkiego

jelita (short bowel syndrom).

10. Wszystkie ww. choroby i stany u

noworodków, niemowląt i dzieci, u

których tego typu postępowanie

musi być rozpoczęte natychmiast po

odstawieniu żywienia drogą

naturalną.

Preparaty stosowane w

Preparaty stosowane w

żywieniu pozajelitowym

żywieniu pozajelitowym

Źródło białka- zapotrzebowanie około

50-100g/70 kg/ dobę



Aminoplasmal L10, Aminomal 10,
Aminosteril Hepa, Aminosteril Nephro

Źródło energii



Węglowodany (30-70 % dobowego
zapotrzebowania energetycznego)



Glukoza, fruktoza, ksylitol

Tłuszcze nie więcej niż 70 %

dobowego zapotrzebowania
energetycznego



Intralipid, lipofundin, Lipovenoes

Elektrolity



Roztwór aminokwasów



10% roztwór NaCl



Roztwór Elkintona I, II



15% roztwór KCL



10% roztwór Calcium Polfa

Stosowane hipertoniczne roztwory

Stosowane hipertoniczne roztwory

węglowodanów i aminokwasów

węglowodanów i aminokwasów

działają uszkadzająco na śródbłonek

działają uszkadzająco na śródbłonek

naczyń, dlatego żywienie przez

naczyń, dlatego żywienie przez



Żyłę główną



Żyłę obwodową wg zasad

Żywienie przez żyłę główną

Żywienie przez żyłę główną

Dojście



Żyła szyjna

wewnętrzna



Żyła

podobojczykowa



Kąt żylny



Wyjątkowo żyła

dołu łokciowego

Zasady



Jałowe

postępowanie

chirurgiczne( odkaż

enie pola, jałowe

ręce, rękawiczki)



Kontrola położenia

cewnika ( rtg)



Wykonywanie zmian

opatrunków



Nie wolno zostawiać

otwartego cewnika!

ZATOR



Obserwacja objawów zakażenia

czy posocznicy odcewnikowej

Żywienie przez żyłę obwodową



Stosowanie wenflonów nie igieł



Stosowanie ciągłego wlewu

izoosmolarnej emulsji tłuszczowej



Obserwacja objawów zapalenia

żyły w miejscu wkłucia

Zasady podawania płynów

Zasady podawania płynów

alimentacyjnych

alimentacyjnych



Wlew płynów z żywienia
pozajelitowego musi być wolny
i równomierny



Może trwać przez całą dobę lub
być ograniczony

W zleceniach powinny znajdować się

następujące informacje:



1. Nazwa aminokwasów, ich stężenie,

symbol i dawka.



2. Nazwa węglowodanów, ich stężenie i

dawka.



3. Nazwy i dawki poszczególnych

dodatków ze szczegółowym

określeniem, co ma być dodane do

której butelki.



4. Nazwy i dawki witamin podawanych

domięśniowo.



5. Dokładny czas przetaczania

poszczególnych butelek z zaznaczeniem,

do której żyły powinny być podane.



6. Czas i sposób pobierania badań.



Zapamiętaj

Do płynów odżywczych nie wolno

podawać żadnych leków, ponieważ
może dojść do ich wytrącania lub
takiej przemiany chemicznej, która
zmieni ich aktywność. Dodatkowo
nakłucie butelki z płynem
odżywczym może spowodować
jego zakażenie

Powikłania żywienia

Powikłania żywienia

pozajelitowego

pozajelitowego



Powikłania występujące w
czasie żywienia pozajelitowego
można podzielić na powikłania
techniczne i metaboliczne.

Powikłania techniczne

Powikłania techniczne

l. Związane z kaniulacją żyły głównej:
-zator powietrzny (śmiertelnie niebezpieczny),

-zator cewnikiem (śmiertelnie niebezpieczny),

-posocznica z cewnika (śmiertelnie

niebezpieczna w razie późnego wykrycia),

-zakrzepica żyły podobojczykowej lub głównej.
2. Związane z metodą przetaczania płynów:
-hipoglikemia w przypadku nagłego przerwania

wlewu glukozy, -hiperglikemia, glikozuria i

odwodnienie związane ze zbyt szybkim

wlewem płynów hiperosmolalnych,
-kwasica metaboliczna w przypadku

przetaczania samych aminokwasów, bez

równoległego wlewu glukozy.

Powikłania

Powikłania

metaboliczne

metaboliczne

l. Niedoborowe, związane z

niewystarczającą podażą lub brakiem

podaży poszczególnych składników

żywienia pozajelitowego, dotyczą

głównie elektrolitów, pierwiastków

śladowych, witamin. Mogą być bardzo

niebezpieczne:

2. Powikłania związane ze źle dobranym

składem żywienia pozajelitowego.

3. Powikłania związane z rozwijaniem się

choroby podstawowej.

Do zadań pielęgniarskich w

Do zadań pielęgniarskich w

żywieniu pozajelitowym należą

żywieniu pozajelitowym należą

l. Przygotowanie jałowych zestawów do

wprowadzenia cewnika do żyły

głównej górnej, do jego usunięcia, do

zmiany opatrunku na cewniku.

2. Codzienna zmiana opatrunku na

cewniku w żyle głównej górnej, jałowe,

chirurgiczne umycie miejsca

wniknięcia cewnika pod skórę, ocena

tej okolicy, czy nie ma stanu

zapalnego, czy cewnik nie wysunął się,

położenie jałowego opatrunku,

odpowiednie umocowanie go i
zabezpieczenie przed przemoczeniem i
zakażeniem.

3. Przygotowanie płynów i dodatków.
4. Podłączenie płynów alimentacyjnych.
5. Codzienna wymiana kompletu

aparatów do przetaczania z
zachowaniem niezbędnej jałowości
postępowania.

6. Dbanie o zachowanie jałowości całego

układu zewnętrznego cewnika w żyle
głównej -ze szczególną dbałością o
jałowość wszelkiego rodzaju połączeń,
kraników, korków itd.

7. Ustalanie szybkości wlewu

poszczególnych preparatów, a w

systemie jednego pojemnika

-szybkości wlewu mieszaniny

odżywczej.

8. Częsta kontrola szybkości wlewu,

zwłaszcza jeśli nie używa się pomp

infuzyjnych, kontrola sprawności i

szczelności wszystkich połączeń

układu zewnętrznego.

9. Umożliwienie lub ułatwienie

choremu wykonania toalety i

innych czynności, które są

utrudnione przez stosowanie

żywienia pozajelitowego.

10. Dokładna i częsta obserwacja

chorego.

11. Prowadzenie precyzyjnego

bilansu płynów.

12. Życzliwa rozmowa z chorym,

wyjaśnianie mu istoty leczenia,

dodawanie odwagi, gdy leczenie

przeciąga się, co się często

zdarza.

W czasie żywienia pozajelitowego

W czasie żywienia pozajelitowego

trzeba badać

trzeba badać



Gazometrie



Elektrolity



Osmolalność surowicy i moczu



Białko i albuminy



Mocznik i kreatyninę

W krajach rozwiniętych tworzy się

W krajach rozwiniętych tworzy się

zespoły żywienia pozajelitowego

zespoły żywienia pozajelitowego

Tworzą je



Lekarze



Pielęgniarki



Pracownicy laboratorium



Pracownicy apteki szpitalnej



Żywienie takie może być
prowadzone zarówno w szpitalu
jak i w warunkach domowych



Koniec