O ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU RADCÓW PRA WNYCH

ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE

SAMORZĄDU RADCÓW PRAWNYCH

Opracowanie Aplikantów rocznika 2013 -2015

OIRP w Krakowie

2015

Spis treści

Proszę omówić istotne cechy samorządu radców prawnych. ................................................... 5

Proszę omówić zadania samorządu radców prawnych na tle konstytucyjnych zadań

samorządów zawodów zaufania publicznego. ...................................................................................... 5
3.

Proszę omówić sposoby sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu przez

samorząd radców prawnych. ................................................................................................................. 7
4.

Członkostwo w samorządzie radców prawnych – charakter, nabycie i utrata. ....................... 8

Samorząd radców prawnych jako podmiot prawa publicznego i prywatnego. Czy i w jakim

zakresie samorząd zawodowy sprawuje władzę publiczną? .............................................................. 10
6.

Proszę omówić nadzór Ministra Sprawiedliwości nad działalnością samorządu zawodowego

radców prawnych. ................................................................................................................................ 12
7.

Proszę omówić nadzór judykacyjny nad działalnością samorządu zawodowego radców

prawnych. ............................................................................................................................................. 14
8.

Krajowa Izba Radców Prawnych i jej organy ........................................................................... 15

Okręgowe izby radców prawnych i ich organy ........................................................................ 16

10.

Zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych – uczestnicy, kompetencje, zasady

przeprowadzania. ................................................................................................................................. 17
11.

Krajowy Zjazd Radców Prawnych – uczestnicy, kompetencje, zasady przeprowadzania ...... 18

12.

Krajowa Rada Radców Prawnych i jej prezydium - wyłanianie, kadencja, kompetencje oraz

funkcjonowanie. ................................................................................................................................... 20
13.

Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych – pozycja ustrojowa, sposób wyboru, zadania. ... 22

14.

Jednostki organizacyjne działające przy Krajowej Radzie Radców Prawnych ........................ 25

15.

Rada okręgowej izby radców prawnych i jej prezydium – wyłanianie, kadencja, kompetencje

oraz funkcjonowanie ............................................................................................................................ 27
16.

Dziekan rady okręgowej izby radców prawnych – pozycja ustrojowa, sposób wyboru,

zadania. ................................................................................................................................................. 29
17.

Komisje rewizyjne w strukturze samorządu radców prawnych – pozycja ustrojowa, sposób

wyboru, zadania.................................................................................................................................... 31
18.

Rzecznicy dyscyplinarni – pozycja ustrojowa, sposób wyboru, kompetencje. ....................... 34

19.

Sądy dyscyplinarne – pozycja ustrojowa, sposób wyboru, kompetencje. ............................. 35

20.

Organy i funkcje w samorządzie radców prawnych, wyposażone w kompetencje związane z

odpowiedzialnością dyscyplinarną. ..................................................................................................... 36
21.

Komisje, zespoły problemowe i komitety w samorządzie radców prawnych – pozycja

ustrojowa, zasady tworzenia, członkostwo, struktury obligatoryjne. ................................................ 37
22.

Czynne i bierne prawo wyborcze do organów i na funkcje w samorządzie radców prawnych

23.

Wybory przeprowadzane w Okręgowych Izbach Radców Prawnych ..................................... 40

24.

Wygaśnięcie mandatu członka organu lub osoby pełniącej funkcję w samorządzie radców

prawnych oraz zasady kooptacji. ......................................................................................................... 42
25.

Sprawowanie funkcji w organach samorządowych – czynne prawo wyborcze, ograniczenia

dotyczące sprawowania tej samej funkcji, podstawowe zasady sprawowania funkcji. .................... 44
26.

Gospodarka finansowa samorządu radców prawnych – źródła finansowania działalności

samorządu, zasady prowadzenia gospodarki finansowej, organy i funkcje związane z gospodarką
finansową. ............................................................................................................................................. 45

27.

Listy prowadzone przez okręgowe izby radców prawnych na podstawie ustawy o radcach

prawnych oraz ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w
Rzeczypospolitej Polskiej. ..................................................................................................................... 47
28.

Jawność ewidencji radców prawnych i aplikantów radcowskich. .......................................... 48

29.

Prawnicy zagraniczni a samorząd zawodowy radców prawnych ............................................ 49

30.

Wpis na listę radców prawnych obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej,

uprawnionego do wykonywania zawodu lub posiadającego kwalifikacje zawodowe wymagane do
wykonywania zawodu przy użyciu tytułu zawodowego, odpowiadającego zawodowi radcy
prawnego lub adwokata. ...................................................................................................................... 49
31.

Patron aplikanta radcowskiego – sposób i warunki powołania, obowiązki patrona i zasady

ich wykonywania .................................................................................................................................. 52
32.

Proszę omówić obowiązki aplikanta radcowskiego. ............................................................... 54

33.

Skreślenie z listy aplikantów radcowskich – przesłanki, tryb postępowania. ........................ 56

34.

Egzamin radcowski – cel, zakres, zasady przeprowadzania i oceniania, tryb weryfikacji ocen,

ponowne zdawanie. ............................................................................................................................. 57
35.

Zwolnienie z wymogu odbycia aplikacji radcowskiej i złożenia egzaminu radcowskiego ..... 59

36.

Proszę omówić postępowanie w sprawie wpisu na listę radców prawnych. ......................... 60

37.

Przesłanki i tryb przenoszenia wpisu na listę radców prawnych oraz aplikantów

radcowskich. ......................................................................................................................................... 64
38.

Przepływ osób między zawodami prawniczymi- zasady, tryb postępowania. ....................... 66

39.

Proszę omówić podstawowe obowiązki radców prawnych wobec samorządu radców

prawnych. ............................................................................................................................................. 68
40.

Radca prawny nie wypełnia obowiązku uiszczania składki członkowskiej. Proszę ocenić

zaistniałą sytuację i prawidłowy model postępowania właściwych organów samorządu
zawodowego w przypadku gdy zaległość dotyczy trzech miesięcy oraz gdy przekracza rok. ........... 70
41.

Zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego – przesłanki, tryb

postępowania ....................................................................................................................................... 71
42.

Utrata prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego – przesłanki, tryb postępowania . 73

43.

Przesłanki odpowiedzialności dyscyplinarnej radców prawnych i aplikantów radcowskich. 75

44.

Proszę omówić etapy postępowania dyscyplinarnego ........................................................... 76

45. Proszę omówić podstawowe zasady proceduralne, obowiązujące w postępowaniu
dyscyplinarnym. .................................................................................................................................... 79
46.

Strony i organy biorące udział w postępowaniu dyscyplinarnym. ......................................... 80

47.

Kary dyscyplinarne – katalog, zasady wymierzania kar .......................................................... 81

48.

Środki dyscyplinarne i środki zabezpieczające w postępowaniu dyscyplinarnym – rodzaje,

przesłanki i zasady stosowania. ........................................................................................................... 82
49.

Formy rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu dyscyplinarnym i środki odwoławcze w

tym postępowaniu. ............................................................................................................................... 83
50.

Wykonywanie kar dyscyplinarnych .......................................................................................... 85

51.

Proszę omówić nadzór Ministra Sprawiedliwości nad postępowaniem dyscyplinarnym ..... 87

52.

Proszę omówić zagadnienie sądowej kontroli postępowania dyscyplinarnego. ................... 89

53.

Ostrzeżenie dziekańskie – przesłanki i tryb stosowania oraz weryfikacji. ............................. 91

54.

Proszę omówić problematykę przedawnienia w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej.

55.

Proszę omówić problematykę odpowiedzialności dyscyplinarnej prawników zagranicznych

Proszę omówić istotne cechy samorządu radców prawnych.

Art. 40. 1. Samorząd jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko przepisom
prawa.
2. Przynależność radców prawnych i aplikantów radcowskich do samorządu jest obowiązkowa.

Samorząd radców prawnych stanowi przykład samorządu zawodu zaufania publicznego.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji RP w drodze ustawy mogą być tworzone samorządy zawodowe
reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym
wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Samorząd zawodu zaufania publicznego jest instytucją o charakterze przymusowym, obligatoryjnie
zrzeszającą wszystkie osoby wykonujące dany zawód zaufania publicznego. Jest to warunek
realizacji konstytucyjnego obowiązku sprawowania przez samorząd pieczy nad należytym
wykonywaniem danego zawodu. (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 maja 2001 r., sygn.
akt K. 37/2000, LexPolonica nr 352056). Zawieszenie prawa wykonywania zawodu radcy prawnego z
powodu podjęcia pracy w organach ścigania, nie zwalnia radcy z obowiązku płacenia składek
członkowskich na rzecz samorządu radców prawnych (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 kwietnia
1997 r., sygn. akt III SZ 1/97, LexPolonica nr 326120).

Samorząd radców prawnych jest niezależny w wykonywaniu swych zadań oraz posiada
autonomiczne organy (Krajowy Zjazd Radców Prawnych, Krajowa Rada Radców Prawnych, Wyższa
Komisja Rewizyjna, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych, rada
okręgowej izby radców prawnych, okręgowa komisja rewizyjna, okręgowy sąd dyscyplinarny),
wybierane w głosowaniu tajnym przy nieograniczonej liczbie kandydatów. Kadencja organów trwa 3
lata. Natomiast jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną to:. okręgowe izby radców
prawnych oraz Krajową Izbę Radców Prawnych.

W przypadku samorząd zawodów zaufania publicznego dopuszczalne, a niekiedy nawet konieczne
jest ograniczanie przez te samorządy wolności wykonywania zawodu lub działalności gospodarczej,
co wiąże się ściśle ze sprawowaniem przez te samorządy pieczy nad należytym wykonywaniem
zawodów zaufania publicznego.
Michał Koszowski

2.

Proszę omówić zadania samorządu radców prawnych na tle konstytucyjnych zadań

samorządów zawodów zaufania publicznego.

Art. 41. uorp
Do zadań samorządu [radców prawnych] należy w szczególności:
1) udział w zapewnianiu warunków do wykonywania ustawowych zadań radców prawnych;
2) reprezentowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz ochrona ich interesów
zawodowych;

3) współdziałanie w kształtowaniu i stosowaniu prawa;
4) przygotowywanie aplikantów radcowskich do należytego wykonywania zawodu radcy prawnego
oraz doskonalenie zawodowe radców prawnych;
5) nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu przez radców prawnych i aplikantów
radcowskich;
6) prowadzenie badań w zakresie funkcjonowania pomocy prawnej.

art. 17 ust. 1 Konstytucji RP
W drodze ustawy mogą być tworzone samorządy zawodowe reprezentujące osoby wykonujące
zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w
granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Samorząd radców prawnych stanowi przykład samorządu zawodu zaufania publicznego.

Ustrojodawca powierzył tym samorządom dwa konstytucyjne zadanie, mianowicie reprezentowanie
osób wykonujących tego rodzaju zawody oraz sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem
tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony – realizacja obu tych zadań przez
samorządy zawodowe jest równie ważna. Żadne z zadań nie może być priorytetowe. Oba powiny być
realizowane w taki sposób, aby zachowana była równowaga pomiędzy ochroną przez samorządu
interesu grupowego ich członków – poprzez reprezentację tych grup zawodowych i ich interesów – a
ochroną interesu publicznego, poprzez działania zmierzające do zapewnienia nalezytego
wykonywania danego zawodu.

Zadania wynikające z akty rangi ustawowej odnoszącego się do samorządu radców prawnych
wskazuje art. 41. uorp (przedstawiony w ramce powyżej). Są uszczegółowieniem zadań

konstytucyjnych.

Instrumenty prawne umożliwiające realizację wyżej wskazanych zadań to:
- niezależność w wykonywaniu swych zadań oraz podleganie tylko przepisom prawa (art.40 ust. 1
uorp),
- obowiązkowa przynależności do samorządu wszystkich osób wykonujących dany zawód zaufania
publicznego a także aplikantów,
- wykonywanie przez samorząd funkcji władczych (w rozumieniu sprawowania władztwa
publicznego) wobec wszystkich osób wykonujących dany zawód zaufania publicznego np. poprzez
decydowanie o prawie do wykonywania danego zawodu oraz kontrolowanie sposobu wykonywania
tego zawodu,
- zapewnieni właściwej jakości czynności podejmowanych w wykonywaniu zawodu np. poprzez
kształcenie aplikantów,
- sprawowanie sądownictwa dyscyplinarnego, czuwanie nad przestrzeganiem etyki wykonywania
zawodu,
- prowadzenie rejestru osób mających prawo wykonywania zawodu,
- doskonalenie zawodowe,
- określanie programów szkolenia w zawodzie,
- udzielanie wsparcia (pomocy) członkom samorządu w wykonywaniu ich obowiązków zawodowych,

- organizacja przebiegu aplikacji oraz współudział w przeprowadzaniu egzaminu radcowskiego,
których skutkiem ma być należyte wykonywanie tego zawodu.

3.

Proszę omówić sposoby sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu przez

samorząd radców prawnych.

Funkcja sprawowania pieczy przez samorządy nad wykonywaniem zawodu całkowicie
podporządkowana jest realizacji interesu publicznego. Sprawowanie pieczy nad należytym
wykonywaniem zawodu może odnosić się jedynie do osób uczestniczących już w wykonywaniu
zawodu objętego zasięgiem odpowiedniej korporacji. Sprawowanie pieczy odnosi się również do
aplikantów, w tym radcowskich, w zakresie wykonywania przez nich powierzonych im czynności
zawodu. Nie odnosi się jednak do kandydatów na aplikantów. Konstytucja nie przesądza o
szczegółach rozwiązań w zakresie zadań i kompetencji poszczególnych samorządów. Trybunał
Konstytucyjny wskazuje, że w zakresie sprawowania pieczy istnieje pewna wspólna grupa zadań
dla wszystkich zawodów zaufania publicznego m. in: nadzór nad należytym wykonywaniem
zawodu zaufania publicznego, dopuszczenie osób do jego wykonywania, prowadzenie rejestru
osób mających prawo wykonywanie danego zawodu, czuwanie nad przestrzeganiem etyki
wykonywania zawodu, doskonalenie zawodowe i określenie programów kształcenia w zawodzie
oraz sądownictwo dyscyplinarne. Należy zauważyć, że „piecza” nie jest tożsama z „nadzorem” nad
należytym wykonywaniem zawodu. W ramach pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu
mieści się także przebieg aplikacji radcowskiej oraz współudział w przeprowadzeniu egzaminu
radcowskiego. Trybunał Konstytucyjny uznał także, że w ramach omawianej instytucji mieszczą się
także zadania subsydiarnie wykonywane przez samorząd w ramach obowiązków związanych z
wykonywaniem zawodu i że nałożone na samorządy zawodowe zaufania publicznego tego rodzaju
zadania mieszczą się w ramach zadań tych samorządów.

Podstawa prawna
Art. 17 ust 1 Konstytucji RP
Art. 32 ust. 3 i art. 35 ustawy o radcach prawnych
Wyroki TK, sygn. akt.: K 37/00, P 21/02, P 66/07, K 4/08 K 6/06, K 20/08, K 1/10, K 3/10.

Opracowanie szczegółowe

Zarówno Konstytucja, jak i ustawy zwykłe nie definiują pojęcia „pieczy” nad wykonywaniem zawodu.
Przyjmuje się, że piecza to rodzaj nadzoru. Piecza nad wykonywaniem zawodów zaufania publicznego
obejmuje działania kontrolne i nadzorcze podejmowane przez korporacje zawodowe i przez organy
państwa, mające na celu zagwarantowanie wysokich standardów wykonywania tych zawodów.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego piecza nie może być jednak utożsamiana wyłącznie z nadzorem
nad należytym wykonywaniem zawodu. Jest pojęciem szerszym, obejmującym między innymi
udzielanie wsparcia (pomocy) członkom samorządu w wykonywaniu ich obowiązków, a także
egzekwowanie odpowiedzialności z tytułu nienależytego wykonywania zawodu.

Przepis art. 17 ust. 1 Konstytucji określa granice tej pieczy. Piecza obejmuje wykonywanie zawodu.
Szczegółowe wypowiedzi na temat granic pieczy nad wykonywaniem zawodu zaufania publicznego

można spotkać w wielu orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał podkreślał, że piecza
obejmuje osoby wykonujące określony zawód zaufania publicznego, a więc poza np. adwokatami i
radcami prawnymi obejmuje również aplikantów wykonujących czynności zawodowe. Poza pieczą
pozostają natomiast kandydaci na aplikacje, ponieważ nie są to osoby wykonujące takie zawody.
Niemniej jednak w orzecznictwie TK podkreśla się również, że zakres sprawowania pieczy nad
wykonywaniem zawodu powinien być rozumiany szeroko. Możliwość wywiązania się korporacji
zawodowej z obowiązku zapewnienia należytego wykonywania zawodu jest bowiem warunkowana
jakością przygotowania osób ubiegających się o dostęp do tego zawodu. Stąd piecza powinna
obejmować także dokonywanie czynności związanych z władczym decydowaniem lub
współdecydowaniem o dopuszczeniu do wykonywania zawodu. Sprawowanie pieczy nad należytym
wykonywaniem zawodu zaufania publicznego odbywa się zatem na dwóch płaszczyznach. Obejmuje
mianowicie pieczę nad działalnością członków samorządu zawodowego oraz nad procesem naboru
osób do tego zawodu. A zatem sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu zaufania
publicznego zakłada pewien udział samorządu zawodowego w procesie przygotowania i naboru do
zawodu.
Korporacje zawodów zaufania publicznego mają niejako podwójne cele – reprezentowanie osób te
zawody wykonujące i sprawowanie pieczy nad należytym ich wykonywaniem. Te cele mogą być
wobec siebie konkurencyjne i dlatego zadaniem państwa jest przyznanie korporacjom zawodowym
samodzielności w zakresie gwarantującym ich działanie w interesie publicznym. Nadzór państwa nad
sprawowaniem przez samorządy zawodowe pieczy nad wykonywaniem zawodów zaufania
publicznego ma więc m.in. chronić przed przekształceniem samorządów w związki zawodowe,
skupiające się głównie na reprezentowaniu interesów ich członków.

4.

Członkostwo w samorządzie radców prawnych – charakter, nabycie i utrata.

Przynależność radców prawnych i aplikantów radcowskich do samorządu jest obowiązkowa (art.
40 ust. 2 URP). Członkami samorządu radców prawnych są radcowie prawni oraz aplikanci
radcowscy – wpisani na listę odpowiednio radców prawnych bądź listę aplikantów radcowskich i
którzy złożyli ślubowanie (art. 23 URP oraz art. 33 ust. 2, 3 i 5 URP). Utrata członkostwa w
samorządzie radców prawnych następuje po wystąpieniu okoliczności opisanych w URP,
uzasadniających skreślenie danego członka z odpowiednio listy radców prawnych bądź aplikantów
radcowskich (art. 29 i art. 37 URP). O nabyciu bądź utracie członkostwa w samorządzie radców
prawnych decyduje rada właściwej OIRP w drodze uchwały.

Charakter członkostwa.
Stosownie do art. 40 ust. 2 URP członkostwo w samorządzie radców prawnych i aplikantów
radcowskich jest obowiązkowe. Zawód radcy prawnego jest zawodem zaufania publicznego, nad
którego pieczę sprawują organy samorządu zawodowego z uwagi na fakt, że takiego ochronnego
rozwiązania wymaga interes publiczny. W świetle dotychczasowego orzecznictwa TK samorząd
zawodu zaufania publicznego jest instytucją o charakterze przymusowym , obligatoryjnie zrzeszającą
wszystkie osoby wykonujące dany zawód zaufania publicznego. Jest to – w ocenie TK – warunek
realizacji konstytucyjnego obowiązku sprawowania przez samorząd zawodu zaufania publicznego
pieczy nad należytym wykonywaniem danego zawodu, z którym immamentnie wiąże się funkcja

władztwa publicznego przez ten samorząd. Jednakże „z faktu, że zgodnie z art. 40 ust. 2 URP,

przynależność radców prawnych do samorządu jest obowiązkowa, nie wynika, że sam wybór zawodu

radcy prawnego nie jest dobrowolny. W takim znaczeniu użyć należy argumentu o dobrowolności

członkostwa w samorządzie radcowskim” (tak postanowienie SN z dnia 26.11.2014 r., sygn. akt: SDI
36/14). Takie stanowisko odpowiada gwarantowanej w Konstytucji RP zasadzie wolności wyboru i
wykonywania zawodu (art. 65 ust. 1 Konstytucji RP).
Nabycie członkostwa.
Członkami samorządu radców prawnych są radcowie prawni oraz aplikanci radcowscy– wpisani na
listę odpowiednio radców prawnych bądź listę aplikantów radcowskich i którzy złożyli ślubowanie
(art. 23 URP oraz art. 33 ust. 2, 3 i 5 URP). Członkostwo w samorządzie radców prawnych nabywa:

Aplikant radcowski po spełnieniu następujących wymogów:

spełnia wymogi określone w art. 24 ust. 1 pkt. 1 i 3-5 URP (art. 33 ust. 2 URP), tj.:
- ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra
lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej;
- korzysta w pełni z praw publicznych;
- ma pełną zdolność do czynności prawnych;
- jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię
prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego;

uzyskał pozytywny wynik z egzaminu wstępnego na aplikację radcowską, co stwierdza
uchwała komisji kwalifikacyjnej powołanej przez Ministra Sprawiedliwości (art. 33 ust. 2
URP)

uzyskał wpis na listę aplikantów radcowskich na podstawie uchwały rady OIRP właściwej
ze względu na miejsce złożenia zgłoszenia, o przystąpieniu do egzaminu wstępnego na
aplikację radcowską. Uchwałę w sprawie wpisu na listę aplikantów radcowskich właściwa
rada OIRP podejmuje w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku przez uprawnionego do
złożenia wniosku. Uzyskanie przez kandydata pozytywnego wyniku z egzaminu
wstępnego uprawnia go do złożenia wniosku o wpis na listę aplikantów radcowskich w
ciągu 2 lat od dnia doręczenia uchwały o wyniku egzaminu wstępnego (art. 33 ust. 3 i 6
URP). Nie można odmówić wpisu osobie spełniającej warunki, o których mowa w art. 33
ust. 2 i 3 URP.
d) złoży ślubowanie (art. 33 ust. 5 URP w zw. z art. 23 URP, który stosuje się
odpowiednio).

Radca prawny po spełnieniu następujących wymogów:

spełnia wymogi określone w art. 24 ust. 1 pkt. 1 i 3-5 URP;

odbył w Rzeczypospolitej Polskiej aplikację radcowską i uzyskał pozytywny wynik z egzaminu

radcowskiego, z zastrzeżeniem art. 25 ust. 1 i 2 URP;

uzyskał wpis na listę radców prawnych na podstawie uchwały podjętej przez radę OIRP

właściwą odpowiednio ze względu na - miejsce odbycia aplikacji radcowskiej, miejsce
złożenia wniosku lub miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o wpis. Uchwałę właściwa
OIRP podejmuje na wniosek uprawnionego do złożenia wniosku. Uzyskanie pozytywnego
wyniku z egzaminu radcowskiego uprawnia do złożenia wniosku o wpis na listę radców
prawnych w terminie 10 lat od dnia doręczenia uchwały o wyniku egzaminu radcowskiego.

złożył ślubowanie.

Stosownie do art. 23 URP prawo wykonywania zawodu radcy prawnego powstaje z chwilą dokonania
wpisu na listę radców prawnych i złożenia ślubowania. Nabycie prawa do wykonywania zawodu

radcy prawnego nie powoduje automatycznie obowiązku wykonywania tego zawodu. W świetle URP

należy rozróżnić dwie odrębne sytuacje: - nabycie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego,

oraz - wykonywanie zawodu radcy prawnego (zob. wyrok NSA z dnia 27.02.1991 r., sygn. akt: II SA
77/91).
Utrata członkostwa.
Utrata członkostwa w samorządzie radców prawnych następuje po wystąpieniu okoliczności
opisanych w URP, uzasadniających skreślenie danego członka z odpowiednio listy radców prawnych
bądź aplikantów radcowskich przez radę właściwej OIRP.
Art. 29. 1. Skreślenie z listy radców prawnych następuje w wypadku:
1) wniosku radcy prawnego;
2) choćby częściowego ograniczenia zdolności do czynności prawnych;
4) utraty z mocy wyroku sądowego praw publicznych;
4a) nieuiszczania składek członkowskich za okres dłuższy niż jeden rok;
5) śmierci radcy prawnego;
6) orzeczenia dyscyplinarnego lub wyroku sądowego o pozbawieniu prawa do wykonywania zawodu
radcy prawnego;
7) w związku z czynem popełnionym przed wpisem na listę, jeżeli czyn ten nie był znany radzie w
chwili wpisu, a stanowiłby przeszkodę do wpisu (art. 29

URP).

Art. 30 1. W przypadku gdy przeciwko radcy prawnemu toczy się postępowanie dyscyplinarne, do
czasu zakończenia takiego postępowania można odmówić skreślenia z listy radców prawnych
pomimo wniosku radcy prawnego, o którym mowa w art. 29 pkt 1.

Art. 37. 1. Aplikanta radcowskiego skreśla się z listy aplikantów radcowskich w wypadku:
1) o którym mowa w art. 29 pkt 1 lub 3-5 albo art. 29

, stosowanych odpowiednio;

Samorząd radców prawnych jako podmiot prawa publicznego i prywatnego. Czy i w jakim

zakresie samorząd zawodowy sprawuje władzę publiczną?

Art. 17. Konstytucji RP 1. W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące
osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym
wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
2. W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą
naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności
gospodarczej.
Art. 5 ust. 2 ustawy o radcach prawnych Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi
osobowość prawną są okręgowe izby radców prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych.

I Samorząd jako podmiot prawa publicznego

Zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji RP cyt. „w drodze ustawy mogą być tworzone samorządy

zawodowe reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad
należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony."

Samorząd zawodowy jest instytucją publicznoprawną, ustanowioną w celu wykonywania

określonej (przydzielonej przez prawo) części zadań i funkcji administracji publicznej. Może on
podejmować wobec swoich członków pewne działania o charakterze władczym, a także posiada
pewna niezależność wobec władzy publicznej (patrz też pytania O006)

Sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu przez samorządy zawodów

zaufania publicznego jest związane z wykonywaniem przez te samorządy funkcji władczych i jest
zadaniem publicznym Dla realizacji tego zadania samorząd został wyposażony w kompetencje o
charakterze publicznym w tym kompetencje władcze : m.in.
- decydowanie o prawie wykonywania danego zawodu, (wyroki TK z dnia 18 lutego 2004 r., sygn. Akt.
P 21/02 i z dnia 22 maja 2001 r., sygn. Akt. K 37/00).
- prowadzenie rejestru osób aktualnie wykonujących ten zawód. (wyroki j.w.)
- sprawowanie sądownictwa dyscyplinarnego (wyroki j.w.)
- czuwanie nad przestrzeganiem etyki wykonywania zawodu
- doskonalenie zawodowe i określanie programów kształcenia w zawodzie

Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 18 lutego 2002 r., sygn. akt P 21/02 (OTK-A

2004/2/9), wskazał, iż piecza samorządów prawniczych nad wykonywaniem zawodów zaufania
publicznego sprawowana winna być w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Interes ten
nie może być utożsamiany z interesem korporacji zawodowej czy też jej członków. Kształtowane
przez ustawy kompetencje samorządów zawodowych muszą respektować interes publiczny. W
swoim orzecznictwie Trybunał wypowiedział się również w przedmiocie wzajemnej relacji zadań,
których wykonywanie powierzone zostało tym samorządom przez Konstytucję RP.

Wypowiadając się w przedmiocie atrybutów pieczy nad należytym wykonywaniem zawodów

zaufania publicznego, Trybunał wskazał na szereg kompetencji, jakie mieszczą się w tym pojęciu.
Trybunał wskazał między innymi, że należyte wykonywanie konstytucyjnych funkcji samorządu
zawodowego wymaga zapewnienia mu możliwości decydowania o tym, kto może wykonywać dany
zawód oraz kontrolowania sposobu jego wykonywania (wyrok TK z dnia 22.05.2001 r., sygn. akt K
37/00)

Należyte wykonywanie zawodu to uwzględnianie zarówno przepisów prawa, jak i etyki

zawodowej. Sprawowanie pieczy, a więc istnienie samorządu, a tym samym zaliczenie danego

zawodu do zawodów zaufania publicznego uzależnione jest więc od możliwości etycznej oceny jego
wykonywania. Nie jest możliwe odgórne nadanie reguł etycznych, musza one być wypracowane przez
samorząd zawodowy, umożliwiają one pociąganie do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

II Samorząd jako podmiot prawa prywatnego

Okręgowe izby radców prawnych oraz Krajową Izbę Radców Prawnych posiadają osobowość

prawną. Mogą one być podmiotem praw i obowiązków oraz dokonywać czynności prawnych (np.
zawieranie umów o aplikację czy umów o praktyki :)).

Okręgowe izby radców prawnych mogą samodzielnie podejmować czynności prawne

mieszczące się w zakresie "zwykłego zarządu". Zgodnie z § 27 Regulaminu działalności samorządu
zawodowego "Zaciąganie przez okręgową izbę radców prawnych zobowiązań przekraczających zakres
zwykłego zarządu następuje na podstawie uchwały Rady" (zgodnie z §3 uchwały zapadają zwykłą
większością głosów w głosowaniu jawnym w obecności co najmniej połowy członków organu. Organ
może uchwalić tajność głosowania.).

6.

Proszę omówić nadzór Ministra Sprawiedliwości nad działalnością samorządu zawodowego

radców prawnych.

art. 47. urp 1. Organy samorządu przesyłają Ministrowi Sprawiedliwości odpis każdej uchwały w
terminie 21 dni od daty jej podjęcia.
2. Minister Sprawiedliwości zwraca się do Sądu Najwyższego o uchylenie sprzecznych z prawem
uchwał organów samorządu w terminie 3 miesięcy od dnia ich doręczenia. Jeżeli zaskarżona
uchwała rażąco narusza prawo, termin ten wynosi 6 miesięcy. Sąd utrzymuje zaskarżoną uchwałę
w mocy bądź uchyla ją i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu organowi
samorządu, ustalając wytyczne co do sposobu jej załatwienia. Skargę spóźnioną Sąd Najwyższy
pozostawia bez rozpoznania.
Art. 48 urp Minister Sprawiedliwości może zwrócić się do Krajowego Zjazdu Radców Prawnych lub
Krajowej Rady Radców Prawnych o podjęcie uchwały w określonej sprawie należącej do
właściwości samorządu.
Uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych powinna być podjęta w terminie dwóch miesięcy, a
uchwała Krajowego Zjazdu Radców Prawnych na najbliższym Zjeździe.
Uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych powinna być podjęta w terminie dwóch miesięcy, a
uchwała Krajowego Zjazdu Radców Prawnych na najbliższym Zjeździe.

Podstawa prawna
art. 5 ust. 3 ustawy o radcach prawnych (urp) Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór nad
działalnością samorządu w zakresie i formach określonych ustawą.

Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór nad działalnością samorządu w zakresie i formach
określonych ustawą (art. 5 ust. 3 ustawy o radcach prawnych). Do kompetencji Ministra należą:
1. zwracanie się do SN o uchylenie sprzecznych w prawem uchwał organów samorządu

2. zwracanie się do KZRP lub KRRP o podjecie uchwał w określonych sprawach należących do
kompetencji samorządu.
Nadzór Ministra Sprawiedliwości nad samorządem zawodowym radców prawych uregulowany został
w art. 47 i 48 urp.

Art. 47 ust. 1 nakłada na organy samorządu obowiązek przesyłania Ministrowi Sprawiedliwości
odpisu każdej uchwały w terminie 21 dni od jej podjęcia. Podobne regulacje są zawarte także w
regulaminie działalności samorządu radców prawnych i jego organów, stanowiącym załącznik do
uchwały nr 34/VIII/2008 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 26 września 2008 r., m.in. § 18,
który nakazuje przesyłanie odpisów uchwały rad okręgowych izb radców prawnych zarówno
Ministrowi Sprawiedliwości jak i Krajowej Radzie Radców Prawnych.
Zgodnie z art. 47 ust. 2 sąd ma możliwość utrzymania zaskarżonej uchwały w mocy bądź uchylenia jej
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania właściwemu organowi samorządu, ustalając
wytyczne co do sposobu jej załatwienia.
Minister Sprawiedliwości ma także prawo zwracania się do Krajowego Zjazdu Radców Prawnych lub
Krajowej Rady Radców Prawnych o podjęcie uchwały w określonej sprawie należącej do właściwości
samorządu (art. 48).
Dodatkowo, zgodnie z art. 60 urp: „Do zakresu działania Krajowej Rady Radców Prawnych należy: (…)
pkt 13) współdziałanie z Ministrem Sprawiedliwości w zakresie określonym w ustawie.”
Pojęciem "nadzoru" zajmował się Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z 15 stycznia 2009 r. (sygn. akt K
45/2007, LexPolonica nr 1985430, OTK ZU 2009/1A poz. 3), dotyczącym zwierzchniego nadzoru
Ministra Sprawiedliwości nad działalnością administracyjną sądów stwierdził, że najczęściej
określenia „nadzór” używa się do sytuacji, w której organ jest wyposażony w środki oddziaływania na
postępowanie podmiotów i jednostek nadzorowanych, nie może jednak wyręczać tych organów w
ich działalności. W wyroku tym Trybunał podkreślił jednocześnie, że pojęcie nadzoru w
poszczególnych ustawach należy interpretować z uwzględnieniem celu, jakiemu w ramach
konkretnych rozwiązań prawnych ma służyć ta instytucja. W uzasadnieniu wyroku z dnia 1 grudnia
2009 r. (sygn. akt K. 4/2008, LexPolonica nr 2101972) Trybunał zawarł głównie natury ogólnej
dotyczące nadzoru ze strony państwa nad wszystkim tego rodzaju samorządami. Przekazanie
samorządom zawodów zaufania publicznego konstytucyjnego zadania sprawowania pieczy nad
należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony nie
wyłącza możliwości przyznania organom państwowym kompetencji nadzorczych nad działalnością
tego rodzaju samorządu, w tym nad sprawowaniem przez samorząd pieczy nad należytym
wykonywaniem danego zawodu. Nadzór nie implikuje istnienia relacji hierarchicznego
podporządkowania podmiotu nadzorowanego temu organowi, który nadzór sprawuje, stąd też fakt
sprawowania nadzoru nad działalnością samorządów zaufania publicznego ze strony organów
państwowych nie pozbawia tych samorządów ani osób wykonujących zawodu zaufania publicznego
niezbędnej samodzielności. Ustawowe uregulowanie nadzoru na działalnością ww. samorządów
zawodowych musi mieścić się w graniach wyznaczonych przez treść art. 17 ust. 1 Konstytucji RP, co
oznacza, że nadzór ten nie może polegać na przejęciu przez organ państwowy konstytucyjnych zadań
nadzorowanego samorządu zawodu zaufania publicznego.
Jednocześnie Trybunał odniósł się do sytuacji samorządu adwokackiego i stwierdził, że nadzór nad
działalnością samorządu uzasadniony jest potrzebą ochrony takich wartości konstytucyjnych, jak
ochrona praw obywateli oraz bezpieczeństwo obrotu prawnego, pośrednio (poprzez nadzór nad
prawidłowością sprawowanej pieczy) służy bowiem kontroli jakości świadczonej pomocy prawnej.

Trybunał podkreślił, że już z zasady praworządności statuowanej przez art. 7 Konstytucji RP, zgodnie z
którą organy państwowe mogą działać wyłącznie na podstawie prawa i w jego graniach, wynika, iż
organ nadzoru może stosować tylko takie środki, w jakie wyposażył go ustawodawca i tylko w celach
określonych przez właściwe przepisy.

7.

Proszę omówić nadzór judykacyjny nad działalnością samorządu zawodowego radców

prawnych.

1)

Możliwość wniesienia do Sądu Najwyższego kasacji od orzeczenia wydanego przez Wyższy Sąd
Dyscyplinarny (art. 62

ustawy o radcach prawnych, dalej „Ustawa”).

Możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego:

•

od ostatecznej uchwały Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych odmawiającej wpisu na
listę aplikantów radcowskich (art. 33 ust. 8 Ustawy).

•

w przypadku niepodjęcia uchwały przez radę okręgowej izby radców prawnych w terminie
30 dni od dnia złożenia wniosku o wpis na listę aplikantów radcowskich lub niepodjęcia
uchwały przez Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych - skarga na bezczynność do wsa
(art. 33 ust. 9 Ustawy).

•

od uchwały Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie skreślenia z listy
aplikantów radcowskich (art. 37 ust 4 Ustawy).

Ad. 1 Sądowa kontrola postępowania dyscyplinarnego na podstawie Ustawy realizowana jest poprzez
możliwość wniesienia do Sądu Najwyższego kasacji od orzeczenia wydanego przez Wyższy Sąd
Dyscyplinarny (dalej: „WSD”) w II instancji. Kasacja przysługuje stronom, Ministrowi Sprawiedliwości,
Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz Prezesowi KKRP. Niezależnie od tego, kto wnosi kasację, nie
podlega ona opłacie sądowej. Kasację wnosi się do SN, za pośrednictwem WSD w terminie 30 dni od
dnia doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Orzeczenie wydane przez WSD doręcza się stronom,
Ministrowi Sprawiedliwości oraz Krajowej Radzie Radców Prawnych. Kasacja może być wniesiona z
powodu rażącego naruszenia prawa jak również rażącej niewspółmierności kary dyscyplinarnej. SN
rozpoznaje kasację na rozprawie w składzie 3 sędziów. Do czasu wniesienia kasacji lub
bezskutecznego termin do jej wniesienia, orzeczenie, od którego przysługuje kasacja nie podlega
wykonaniu, a w przypadku wniesienia kasacji, orzeczenie od którego kasację wniesiono nie podlega
wykonaniu do czasu jej rozpoznania.

Ad. 2. Możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego:

−

w przypadku niepodjęcia uchwały przez OIRP w terminie 30 dni od złożenia wniosku o wpis na
listę radców prawnych, lub niepodjęcia uchwały przez Prezydium Krajowej Rady Radców
Prawnych w terminie 30 dni od doręczenia odwołania. Termin 30 dni odnosi się do obowiązku
podjęcia uchwały przez radę okręgową izby radców prawnych od złożenia wniosku lub uchwały
przez Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych i od doręczenia odwołania. Nie jest to termin
do złożenia skargi do sądu administracyjnego na niepodjęcie uchwały - bezczynność organu.

Dopiero upływ powyższego terminu otwiera stronie możliwość zaskarżenia bezczynności organu
do sądu administracyjnego (Wyrok NSA, 03.04.2007 r., II GSK 367/06).

−

od ostatecznej uchwały Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych odmawiającej wpisu na listę
aplikantów radcowskich (można wnieść w terminie 30 dni od doręczenia odwołania). Sąd
uprawniony jest jedynie do dokonania kontroli pod względem jej zgodności z prawem tak
materialnym, jak też procesowym. Sąd administracyjny nie bada natomiast celowości, czy też
słuszności zaskarżonego aktu.

−

w przypadku niepodjęcia uchwały przez radę okręgowej izby radców prawnych w terminie 30 dni
od dnia złożenia wniosku o wpis na listę aplikantów radcowskich lub niepodjęcia uchwały przez
Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych -> skarga na bezczynność do sądu administracyjnego.

−

od uchwały Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie skreślenia z listy aplikantów
radcowskich (można wnieść w terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały).

Krajowa Izba Radców Prawnych i jej organy

KIRP jest jednostką organizacyjną samorządu radców prawnych, posiada ona osobowość prawną.
Radcowie prawni i aplikanci zamieszkali na terenie kraju tworzą KIRP. Organami Krajowej Izby
Radców Prawnych są: Krajowy Zjazd Radców Prawnych, Krajowa Rada Radców Prawnych,
Wyższy Sąd Dyscyplinarny, Wyższa Komisja Rewizyjna.

Podstawa prawna
Ustawa z 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych i uchwała nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców
Prawnych z 6 listopada 2010 roku w sprawie zasad przeprowadzania wyborów do organów
samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także
podejmowania uchwał przez organy samorządu
Opracowanie szczegółowe
Krajową Radę Radców Prawnych stanowią prezes i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Radców
Prawnych oraz członkowie wybrani bezpośrednio przez zgromadzenia okręgowych izb, po jednym z
każdej izby. Organ ten sprawuje funkcję wykonawczą. Krajowy Zjazd Radców Prawnych zwołuje
Krajowa Rada Radców Prawnych Krajowy Zjazd Radców Prawnych stanowią: delegaci wybrani przez
zgromadzenia okręgowych izb radców prawnych oraz, z głosem doradczym, niebędący delegatami:
członkowie ustępującej KRRP, Przewodniczący Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, Główny Rzecznik
Dyscyplinarny i Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej. Jest to organ stanowiący. Czynne i bierne
prawo wyborcze przysługuje radcom prawnym stanowiącym zgromadzenie okręgowej izby radców
prawnych Kadencja Krajowego Zjazdu Radców Prawnych trwa trzy lata i rozpoczyna się z dniem jego
ukonstytuowania się. Do Krajowego Zjazdu Radców Prawnych należy: wybór prezesa Krajowej Rady
Radców Prawnych; wybór Krajowej Rady Radców Prawnych, Wyższej Komisji Rewizyjnej, Wyższego
Sądu Dyscyplinarnego oraz Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i jego zastępców; uchwalanie
wytycznych działania samorządu i jego organów; określanie zasad przeprowadzania wyborów do
organów samorządu, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także zasad
podejmowania uchwał przez organy samorządu; rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Krajowej
Rady Radców Prawnych, Wyższej Komisji Rewizyjnej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Głównego

Rzecznika Dyscyplinarnego; uchwalanie zasad etyki radców prawnych; ustalanie podstawowych zasad
gospodarki finansowej samorządu. Wyższa Komisja Rewizyjna w liczbie 13 osób wybierana jest przez
Wyższej Komisji Rewizyjnej w liczbie 13 osób. Do zakresu działania Wyższej Komisji Rewizyjnej należy
kontrola działalności finansowej Krajowej Rady Radców Prawnych. Wyższy Sąd Dyscyplinarny jest
organem samorządu radców prawnych. Jego kadencja, zgodnie z brzmieniem art. 43 ust. 1 trwa trzy
lata. Wyższy Sąd Dyscyplinarny jest powoływany przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych (art. 57 pkt
2). Ze składu Wyższego Sądu Dyscyplinarnego są wybierani: przewodniczący oraz zastępcy
przewodniczącego. Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpatruje, jako sąd pierwszej instancji, sprawy
dyscyplinarne członków Krajowej Rady Radców Prawnych i rad okręgowych izb radców prawnych.
Odwołania od orzeczeń wydanych w tym trybie rozpatruje ten sam sąd w innym, pięcioosobowym
składzie. Wyższy Sąd Dyscyplinarny jako sąd II instancji rozpatruje odwołania od orzeczeń
okręgowego sądu dyscyplinarnego. Od orzeczenia wydanego przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w II
instancji przysługuje stronom, Ministrowi Sprawiedliwości, Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz
Prezesowi Krajowej Rady Radców Prawnych kasacja do Sądu Najwyższego. Członkowie sądu
podlegają tylko przepisom prawa. WSD rozstrzyga także spory pomiędzy okręgowymi sądami
dyscyplinarnymi.

9.

Okręgowe izby radców prawnych i ich organy

OIRP jest jednostką samorządu radców prawnych na szczeblu regionalnym wyposażoną w
osobowość prawną. OIRP tworzą radcowie prawni i aplikanci radcowscy mający miejsce
zamieszkania na terenie jej okręgu.
Organami OIRP są:
(szczegółowe omówienie pozycji i kompetencji w pytaniach nr: 10,15,16,17,18,19)
- zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych,
- rada okręgowej izby radców prawnych,
- okręgowa komisja rewizyjna,
- okręgowy sąd dyscyplinarny,
- rzecznik dyscyplinarny

Podstawa prawna: art. 42-45, 49

Opracowanie szczegółowe:

OIRP jest jednostką samorządu radców prawnych na szczeblu regionalnym wyposażoną w osobowość
prawną. OIRP tworzą radcowie prawni i aplikanci radcowscy mający miejsce zamieszkania na terenie
jej okręgu. Podstawą utworzenia OIRP i zakreślenia jej granic terytorialnych jest uchwała Krajowej
Rady Radców Prawnych przy uwzględnieniu podziału administracyjnego kraju.
Okręgowa izba radców prawnych ma prawo zaciągania zobowiązań. Jeśli przekraczają one zakres
zwykłego zarządu, działania takie wymagają uchwały rady.

Organami OIRP są:
(szczegółowe omówienie pozycji i kompetencji w pytaniach nr: 10,15,16,17,18,19)

- zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych,
- rada okręgowej izby radców prawnych,
- okręgowa komisja rewizyjna,
- okręgowy sąd dyscyplinarny,
- rzecznik dyscyplinarny

Członkami organów samorządu mogą być tylko radcowie prawni.

Kadencja organów trwa cztery lata, jednakże organy są obowiązane działać do czasu
ukonstytuowania się nowo wybranych organów. Członkowie organów mogą być odwołani przez
organ, który ich wybrał. Tej samej funkcji w organach samorządu nie można sprawować dłużej niż
przez dwie następujące po sobie kadencje (nie dotyczy to sprawowania funkcji członka okręgowego
sądu dyscyplinarnego i rzecznika dyscyplinarnego). Wybory do organów samorządu odbywają się w
głosowaniu tajnym przy nieograniczonej liczbie kandydatów.

Organy samorządu podejmują uchwały w obecności co najmniej połowy członków danego organu.

10.

Zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych – uczestnicy, kompetencje, zasady

przeprowadzania.

W Zgromadzeniu uczestniczą wszyscy radcowie prawni i aplikanci (bez prawa głosu). Gdy liczba
członków oirp przekracza 300 osób w zgromadzeniu uczestniczą delegaci wybrani w głosowaniu
tajnym na zebraniach rejonowych. Zgromadzenie zwołuje raz do roku rada oirp. Do uprawnień
zgromadzenia należy:

ustalanie liczby członków rady oirp, wybór dziekana rady oirp oraz

pozostałych członków rady, ustalenie liczby członków okręgowej komisji rewizyjnej i okręgowego
sądu dyscyplinarnego, wybór rzecznika dyscyplinarnego, uchwalanie budżetu oirp i zatwierdzanie
sprawozdań rady oirp z jego wykonania oraz rocznych lub okresowych planów pracy rady
okręgowej izby, odwoływanie organów oirp lub poszczególnych członków tych organów,
dokonywanie podziału terenu działania oirp na rejony i ustalenie liczby delegatów na
zgromadzenie oirp z poszczególnych rejonów, ocena działalności organów oirp, wybór delegatów
na Krajowy Zjazd Radców Prawnych, wybór członka Krajowej Rady Radców Prawnych.

Podstawa prawna – ustawa o radcach prawnych, uchwała nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców
Prawnych z dnia 6 listopada 2010 r. w sprawie zasad przeprowadzania wyborów do organów
samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także
podejmowania uchwał przez organy samorządu.

Opracowanie szczegółowe.

Zgodnie z art. 42 ustawy o radcach prawnych zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych

jest jednym z organów samorządu radców prawnych. W zgromadzeniu okręgowej izby radców
prawnych uczestniczą wszyscy radcowie prawni należący do danej izby oraz, bez prawa głosu,
aplikanci radcowscy tej izby. W przypadku, gdy liczba członków oirp przekracza 300 osób,
zgromadzenie stanowią delegaci wybrani w głosowaniu tajnym na zebraniach zwoływanych dla

poszczególnych rejonów, objętych działalnością danej izby (zebraniach rejonowych) przy
nieograniczonej liczbie kandydatów. Aplikanci wybierają spośród siebie po 1 przedstawicielu z
każdego roku.

Zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych zwołuje rada okręgowej izby raz do roku. Do

uprawnień zgromadzenia okręgowej izby radców prawnych należy:
-ustalanie liczby członków rady okręgowej izby radców prawnych;
-wybór dziekana rady okręgowej izby radców prawnych oraz pozostałych członków rady w liczbie od
10 do 25 osób;
-ustalanie liczby członków okręgowej komisji rewizyjnej (w liczbie od 3 do 9 osób) i okręgowego sądu
dyscyplinarnego (w liczbie od 6 do 18 osób) oraz ich wybór;
-wybór rzecznika dyscyplinarnego (w liczbie do 9 osób);
-uchwalanie budżetu okręgowej izby radców prawnych i zatwierdzanie sprawozdań rady okręgowej
izby radców prawnych z jego wykonania oraz rocznych lub okresowych planów pracy rady okręgowej
izby;
-dokonywanie podziału terenu działania okręgowej izby radców prawnych na rejony, o których mowa
w ust. 2, i ustalenie liczby delegatów na zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych z
poszczególnych rejonów;
-odwoływanie organów okręgowej izby radców prawnych lub poszczególnych członków tych
organów;
-ocena działalności organów okręgowej izby radców prawnych;
-wybór delegatów na Krajowy Zjazd Radców Prawnych (w liczbie ustalonej przez Krajową Radę
Radców Prawnych, z tym że 1 delegat przypada na od 80 do 120 radców prawnych wpisanych na listę
radców prawnych w danej okręgowej izbie radców prawnych w dniu 1 stycznia roku, w którym
podjęto uchwałę o zwołaniu Zjazdu);
-wybór członka Krajowej Rady Radców Prawnych, o którym mowa w art. 59 ust. 1.

Uchwały zgromadzeń oirp podejmowane są zwykłą większością głosów w obecności co

najmniej połowy członków w głosowaniu jawnym, zgromadzenie może uchwalić tajność głosowania
w określonej sprawie. Wybory do organów samorządu radców prawnych są przeprowadzane m.in.
podczas zgromadzeń okręgowych izb radców prawnych – do ważności wyborów wymagana jest
obecność co najmniej połowy uprawnionych do głosowania delegatów lub radców prawnych.
Podczas zgromadzeń aplikanci wybierają 1 przedstawiciela na Krajowy Zjazd Radców Prawnych.

11.

Krajowy Zjazd Radców Prawnych – uczestnicy, kompetencje, zasady przeprowadzania

Uczestnicy (tylko radcowie prawni):
- delegaci wybrani przez zgromadzenia OIRP,
- z głosem doradczym niebędący delegatami: członkowie ustępującej Krajowej Rady Radców
Prawnych, Przewodniczący Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, Główny Rzecznik Dyscyplinarny,
Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej.

Kompetencje:
1.

Wybór: prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych i jej członków, członków Wyższej Komisji

Rewizyjnej, sędziów Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i jego
zastępców;
2.

uchwalanie: wytycznych działania samorządu i jego organów, zasad etyki radców

prawnych;
3.

określanie: zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu, liczby członków tych

organów oraz trybu ich odwoływania, zasad podejmowania uchwał przez organy samorządu;
4.

rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Krajowej Rady Radców Prawnych, Wyższej

Komisji Rewizyjnej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego;
5.

ustalanie podstawowych zasad gospodarki finansowej samorządu.

Zasady przeprowadzania: Zwoływany przez Krajową Radę Radców Prawnych, o treści uchwały
informuje się w formie pisemnej delegatów na Krajowy Zjazd Radców Prawnych na co najmniej 14
dni przed dniem rozpoczęcia Zjazdu. Zjazd, na którym przeprowadza się wybory, zwołuje Krajowa
Rada Radców Prawnych na termin przypadający przed upływem jej kadencji.

Podstawa prawna: Uchwała nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 6 listopada
2010 roku, art. 56-58 u.r.p.

Uczestnicy (tylko radcowie prawni):
- delegaci wybrani przez zgromadzenia OIRP,
- z głosem doradczym niebędący delegatami:
a) członkowie ustępującej Krajowej Rady Radców Prawnych,
b) Przewodniczący Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,
c) Główny Rzecznik Dyscyplinarny,
d) Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej.
Zasady przeprowadzania wyborów delegatów na Krajowy Zjazd oraz liczbę delegatów z okręgowych
izb radców prawnych określa Krajowa Rada Radców Prawnych (Uchwała nr 10/2010 IX Krajowego
Zjazdu Radców Prawnych z dnia 6 listopada 2010 roku). Wybory delegatów odbywają się w
głosowaniu tajnym przy nieograniczonej liczbie kandydatów. Do swej ważności uchwała w
przedmiocie wyboru musi być podjęta w obecności co najmniej połowy członków danego organu.
Delegaci na Krajowy Zjazd Radców Prawnych mogą być odwołani przez ten organ, który ich wybrał.
Kadencja organów samorządu trwa 3 lata, jednakże organy są obowiązane działać do czasu
ukonstytuowania się nowo wybranych organów; ponadto tej samej funkcji w organach samorządu
nie można sprawować dłużej niż przez 2 następujące po sobie kadencje.

Kompetencje (art. 57 u.r.p.):
1.

Wybór:

prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych i jej 33 członków (innych niż wybieranych przez

zgromadzenia okręgowych izb radców prawnych),
b)

13 członków Wyższej Komisji Rewizyjnej,

30 sędziów Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,

Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i jego 9 zastępców;

uchwalanie:

wytycznych działania samorządu i jego organów,

zasad etyki radców prawnych;

określanie:

zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu, liczby członków tych organów oraz

trybu ich odwoływania,
b)

zasad podejmowania uchwał przez organy samorządu;

rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Krajowej Rady Radców Prawnych, Wyższej Komisji

Rewizyjnej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego;
5.

ustalanie podstawowych zasad gospodarki finansowej samorządu.

Zasady przeprowadzania:
Krajowy Zjazd Radców Prawnych zwołuje Krajowa Rada Radców Prawnych.
Krajowy Zjazd Radców Prawnych, na którym przeprowadza się wybory, zwołuje Krajowa Rada
Radców Prawnych na termin przypadający przed upływem jej kadencji. Zwołując Krajowy Zjazd
Radców Prawnych, Krajowa Rada Radców Prawnych postanawia o terminie, miejscu, proponowanym
porządku oraz sposobie głosowania na tym Zjeździe. O treści uchwały informuje się w formie
pisemnej delegatów na Krajowy Zjazd Radców Prawnych na co najmniej 14 dni przed dniem
rozpoczęcia Zjazdu.

Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych zwołuje Krajowa Rada Radców Prawnych:
1) z własnej inicjatywy;
2) na wniosek swego prezydium lub Wyższej Komisji Rewizyjnej;
3) na wniosek co najmniej 1/3 rad OIRP.
Nadzwyczajny Krajowy Zjazd powinien być zwołany w ciągu 2 miesięcy od dnia wpływu wniosku o
zwołanie Zjazdu. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych może zostać wołany w celu
rozpatrzenia każdej sprawy w tym także zajęcia stanowiska w sprawach znajdujących się w zakresie
ustawowych zadań samorządu, realizacji uprawnień zastrzeżonych dla zgromadzenia zwyczajnego w
tym wyborczego lub realizacji funkcji kontrolnej nad działalnością pozostałych organów i reagowania
na ich bezczynność.

12.

Krajowa Rada Radców Prawnych i jej prezydium - wyłanianie, kadencja, kompetencje oraz

funkcjonowanie.

Członkowie KRRP są wyłaniani przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych oraz bezpośrednio przez
zgromadzenia okręgowych izb (po jednym z każdej izby). Kadencja trwa cztery lata,
z zastrzeżeniem, że organ działa do czasu ukonstytuowania nowego organu. W ramach KRRP działa
prezydium – organ wykonawczy Rady, w skład którego wchodzi prezes i wybrani przez KRRP
wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie. Do obowiązków KRRP (sprawowanych przez
prezydium) należy m.in. reprezentowanie samorządu wobec sądów, organów państwowych
i samorządowych, instytucji i organizacji, udzielanie opinii o projektach aktów prawnych oraz
przedstawianie wniosków dotyczących unormowań prawnych, koordynowanie działań okręgowych
izb radców prawnych. Do obowiązków KRRP, których nie sprawuje prezydium należą: tworzenie
okręgowych izb radców prawnych, określanie ich liczby oraz zakresu terytorialnego, uchwalanie
regulaminów a także kompetencje związane z finansami samorządu: ustalanie zasad gospodarki
finansowej samorządu, wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego,

wysokości składki członkowskiej i zasad jej podziału, wysokości opłat związanych z decyzją
w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz opłat manipulacyjnych
czy uchwalanie zasad zwalniania aplikantów od ponoszenia w całości lub w części opłaty rocznej,
a także odraczania jej płatności lub rozkładania jej na raty.

Krajowa Rada Radców Prawnych (dalej KRRP) jest jednym z organów samorządu radców prawnych.
W skład KRRP wchodzą:
1. prezes wybrany przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych lub wyjątkowo samo KRRP gdy kadencja
wygaśnie w okresie pomiędzy Krajowymi Zjazdami Radców Prawnych;
2. członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych;
3. członkowie wybrani bezpośrednio przez zgromadzenia okręgowych izb (po jednym z każdej izby).
Członkowie mogą być odwołani przez organ, który ich wybrał.

Kadencja KRRP, tak jak innych organów samorządu radców prawnych, trwa cztery lata, jednakże
organy są obowiązane działać do czasu ukonstytuowania się nowo wybranego organu. Tę samą
funkcję można sprawować maksymalnie przez dwie następujące po sobie kadencje.

Kompetencje wymienione zostały przede wszystkim w art. 60 ustawy o radcach prawnych.

Art. 60 Do zakresu działania Krajowej Rady Radców Prawnych należy:

1) reprezentowanie samorządu wobec sądów, organów państwowych i samorządowych, instytucji

i organizacji;

2) udzielanie opinii o projektach aktów prawnych oraz przedstawianie wniosków dotyczących

unormowań prawnych;

3) koordynowanie działalności okręgowych izb radców prawnych i sprawowanie nadzoru nad ich

działalnością;

4) uchwalanie budżetu Krajowej Rady Radców Prawnych i zatwierdzanie sprawozdań z jego

wykonania oraz rozpatrywanie wniosków Wyższej Komisji Rewizyjnej;*

5) wybór Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego, jeżeli

jego mandat wygasł w okresie pomiędzy Krajowymi Zjazdami Radców Prawnych;*

5a) wybór przewodniczącego Krajowego Zespołu Wizytatorów, jego zastępcy i członków;*

6) rozpatrywanie odwołań od uchwał rad okręgowych izb radców prawnych;

7) koordynowanie doskonalenia zawodowego radców prawnych;

8) uchwalanie regulaminów:*

a) działalności samorządu i jego organów,

b) zakresu, trybu działania oraz zasad wynagradzania wizytatorów,

c) odbywania aplikacji radcowskiej,

d) prowadzenia list radców prawnych i aplikantów radcowskich,

e) dotyczących zasad współdziałania radcy prawnego z prawnikiem zagranicznym

reprezentującym klienta w postępowaniu, w którym zgodnie z obowiązującymi przepisami

wymagane jest, aby strona była reprezentowana przez adwokata lub radcę prawnego,

f) dotyczących szczegółowych zasad wykonywania zawodu radcy prawnego;

8a) uchylanie sprzecznych z prawem uchwał zgromadzenia okręgowej izby radców prawnych;*

9) tworzenie okręgowych izb radców prawnych, określanie ich liczby oraz terytorialnego zasięgu
(w formie uchwały, biorąc pod uwagę zasadniczy podział terytorialny państwa);*

9a) określanie zasad działania zastępców Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i zastępców

rzeczników dyscyplinarnych oraz trybu i sposobu ich wyboru;*

9b) określanie wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego (w drodze
uchwały, mając na względzie przeciętne koszty postępowania);*

10) ustalanie zasad gospodarki finansowej samorządu;*

11) określanie wysokości składki członkowskiej i zasad jej podziału oraz wysokości opłat związanych z

decyzją w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz opłat

manipulacyjnych;*

11a) uchwalanie zasad zwalniania aplikantów od ponoszenia w całości lub w części opłaty rocznej,

a także odraczania jej płatności lub rozkładania jej na raty;*

12) wykonywanie zadań określonych w ustawie o świadczeniu przez prawników zagranicznych

pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;

13) współdziałanie z Ministrem Sprawiedliwości w zakresie określonym w ustawie.

KRRP określa zasady przeprowadzania wyborów delegatów na Krajowy Zjazd Radców Prawnych,
liczbę tych delegatów z poszczególnych okręgowych izb radców a także zwołuje Krajowy Zjazd
Radców Prawnych. KRRP zwołuje również Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych
w następujących przypadkach:
1) z własnej inicjatywy;
2) na wniosek swego prezydium lub Wyższej Komisji Rewizyjnej;
3) na wniosek co najmniej jednej trzeciej rad okręgowych izb radców prawnych.
Nadzwyczajny Krajowy Zjazd powinien być zwołany w ciągu dwóch miesięcy od dnia wpływu wniosku
o zwołanie Zjazdu.

Krajowa Rada Radców Prawnych ma również obowiązek corocznego przedstawiania Prezydentowi RP
informacji o funkcjonowaniu samorządu.

Działalność finansowa KRRP kontrolowana jest przez Wyższą Komisję Rewizyjną.

W ramach KRRP działa Prezydium KRRP, w skład którego wchodzi prezes i wybrani przez KRRP
wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie. Prezydium jest organem wykonawczym Rady i zdaje jej
sprawę ze swojej działalności. Prezydium sprawuje czynności należące do zakresu działania KRRP (z
wyjątkiem tych oznaczonych na powyższej liście gwiazdką).

13.

Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych – pozycja ustrojowa, sposób wyboru, zadania.

Prezes KRRP wybierany jest przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych. Wybór przeprowadza się w
głosowaniu tajnym, bezwzględną większością ważnie oddanych głosów. Wybory są ważne jeżeli
zostały przeprowadzone w obecności co najmniej połowy radców prawnych, którym przysługuje
prawo wybierania w danych wyborach. Kadencja osoby wybranej na funkcję Prezesa Krajowej Rady
Radców Prawnych rozpoczyna się z dniem wyboru. Prezes KRRP

kieruje pracami Krajowej Rady,

reprezentuje ją na zewnątrz, a także wykonuje czynności pracodawcy wobec pracowników Biura
Krajowej Rady

PODSTAWA PRAWNA
–

Ustawa o Radcach Prawnych

–

Nr 67/IX/2014 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 16 lipca 2014 r. w sprawie
ogłoszenia tekstu jednolitego Regulaminu działalności samorządu radców prawnych i jego
organów

–

Uchwała Nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 6 listopada 2010 r. w
sprawie zasad przeprowadzania wyborów do organów samorządu radców prawnych, liczby
członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także podejmowania uchwał przez
organy samorządu

Obecnie Prezesem KRRP jest mecenas Dariusz Sałajewski

Sposób wyboru:
Zasady przeprowadzania wyboru Prezesa KRRP określa Uchwała Nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu
Radców Prawnych z dnia 6 listopada 2010 r. w sprawie zasad przeprowadzania wyborów do organów
samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich odwoływania, a także
podejmowania uchwał przez organy samorządu.
Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) Prezesa KRRP przysługuje radcom prawnym
– delegatom na Krajowy Zjazd Radców Prawnych. Bierne prawo wyborcze przysługuje również radcom
prawnym – delegatom na Krajowy Zjazd Radców Prawnych. Nie można przy tym być kandydatem do
więcej niż jednego organu samorządu bądź na funkcję. Prezes KRRP wybierany jest przez Krajowy
Zjazd Radców Prawnych (w przypadku, gdy jego mandat wygaśnie w okresie pomiędzy Krajowymi
Zjazdami RP prezesa wybiera KRRP. ). Krajowy Zjazd RP, na którym przeprowadza się wybory zwołuje
Krajowa Rada RP na termin przypadający przed upływem jej kadencji. Zwołując Krajowy Zjazd,
Krajowa Rada postanawia o terminie, miejscu, proponowanym porządku obrad, oraz sposobie
głosowania na tym Zjeździe. Zgodnie z § 6 powołanej wyżej uchwały, do przeprowadzenia wyborów
Krajowy Zjazd Radców Prawnych powołuje komisje skrutacyjne. Przed przeprowadzeniem głosowania
kandydaci na urząd Prezesa informują o : przebiegu swojej pracy zawodowej (w tym jako radcy
prawnego), dotychczasowej działalności w samorządzie, a także o zamierzeniach jakie chcieliby
realizować po objęciu funkcji. Delegaci na Krajowy zjazd mają prawo zadawania pytań każdemu z
kandydatów. Wybór przeprowadza się w głosowaniu tajnym. Liczba kandydatów jest nieograniczona.
Głosować można wyłącznie osobiście, przy czym oddanie głosu jest obowiązkiem delegata (§7).
Wybór następuje bezwzględną większością ważnie oddanych głosów. Jeżeli o funkcję Prezesa biega się
więcej niż jeden kandydat, a w pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyskał większości
bezwzględnej ważnie oddanych głosów, przeprowadza się następne głosowanie. Biorą w nim udział
dwaj kandydaci, którzy kolejno otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. Jeżeli liczbę
głosów uprawniającą do udziału w głosowaniu otrzymało więcej niż dwóch kandydatów, następne
głosowanie przeprowadza się z ich udziałem. W następnym głosowaniu wybrany zostaje kandydat,
który otrzymał największą liczbę ważnie oddanych głosów. Jeżeli w następnym głosowaniu dwóch lub
więcej kandydatów otrzymało taką samą największą liczbę głosów, zarządza się ponowne zgłaszanie
kandydatur i nowe wybory. Wybory są ważne jeżeli zostały przeprowadzone w obecności co najmniej
połowy radców prawnych, którym przysługuje prawo wybierania w danych wyborach. Kadencja osoby
wybranej na funkcję Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych rozpoczyna się z dniem wyboru.

razie wygaśnięcia mandatu lub trwałej niemożności pełnienia funkcji przez Prezesa, jego obowiązki
wykonuje wiceprezes. Jeżeli w Krajowej Radzie wybrano więcej niż jednego wiceprezesa, obowiązki
Prezesa wykonuje wiceprezes wyznaczony przez Krajową Radę w trybie § 50 zdanie drugie.
Wiceprezes wykonuje obowiązki do czasu wyboru nowego Prezesa.

W przypadku wygaśnięcia w

trakcie kadencji mandatu Prezesa KRRP lub jego zastępcy, nowo wybrany Prezes KRRP lub jego
zastępca pełnią funkcję do końca tej kadencji.

Kompetencje Prezesa wynikające z Regulaminu działalności samorządu radców prawnych i jego
organów:

–

kieruje pracami Krajowej Rady oraz reprezentuje Krajową Radę na zewnątrz

–

zwołuje posiedzenia Krajowej Rady

–

wykonuje czynności pracodawcy wobec pracowników Biura Krajowej Rady

§ 49 Regulaminu:

1. Prezes kieruje pracami Krajowej Rady oraz reprezentuje Krajową Radę na zewnątrz,
a w szczególności:

1) zwołuje posiedzenia Krajowej Rady i Prezydium Krajowej Rady;

2) proponuje porządek dzienny posiedzeń Krajowej Rady oraz prezydium Krajowej Rady;

3) opracowuje projekt podziału obowiązków pomiędzy członków Krajowej Rady oraz Prezydium
Krajowej Rady;

4) kieruje do członków Krajowej Rady sprawy do załatwienia;

5) opracowuje projekt rocznego planu pracy Krajowej Rady;

6) opracowuje projekt podziału obowiązków pomiędzy wiceprezesów.

2. Prezes może powierzyć wiceprezesowi wykonanie czynności mieszczącej się w zakresie jego
kompetencji.

§ 37 Regulaminu

1. Pierwsze posiedzenie nowo wybranej Krajowej Rady zwołuje nowo wybrany Prezes Krajowej Rady,

zwany dalej „Prezesem”, na dzień przypadający w terminie 14 dni od dnia zakończenia Krajowego
Zjazdu Radców Prawnych, na którym wybrano nową Krajową Radę.

2. Porządek pierwszego posiedzenia proponuje Prezes.

3. O terminie, miejscu i proponowanym porządku pierwszego posiedzenia Krajowej Rady zawiadamia

się jej członków co najmniej na 3 dni przed posiedzeniem Krajowej Rady.

4. Wnioski w sprawie zmian w porządku pierwszego posiedzenia Krajowej Rady mogą być wnoszone

przez członków Krajowej Rady. Wnioski te poddawane są pod głosowanie na początku posiedzenia
Krajowej Rady

§ 43 Regulaminu

1. Posiedzenia Krajowej Rady zwołuje Prezes nie rzadziej niż raz na kwartał.

2. Posiedzenie Krajowej Rady Prezes zwołuje z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezydium Krajowej

Rady.

3. Na pisemny wniosek co najmniej 1/3 członków Krajowej Rady Prezes obowiązany jest zwołać

posiedzenie Krajowej Rady w celu rozpatrzenia określonej sprawy. Zwołując posiedzenie w tym
trybie, Prezes wyznacza termin posiedzenia tak, aby posiedzenie odbyło się w terminie 14 dni od

dnia złożenia wniosku, o którym mowa w zdaniu pierwszym. Do tak zwołanego posiedzenia przepisy
ust. 4 i 6 nie mają zastosowania.

4. Porządek posiedzenia Krajowej Rady proponuje Prezes.

5. O terminie, miejscu i proponowanym porządku posiedzenia Krajowej Rady zawiadamia się jej

członków co najmniej na 10 dni przed posiedzeniem.

6. Wnioski w sprawie zmian w porządku posiedzenia Krajowej Rady mogą być wnoszone przez

członków Krajowej Rady

§ 44 Regulaminu

1. Posiedzeniu Krajowej Rady przewodniczy Prezes albo wyznaczony przez niego wiceprezes.

2. W posiedzeniach Krajowej Rady mają prawo uczestniczyć bez prawa udziału w głosowaniu:

Przewodniczący Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej
i Główny Rzecznik Dyscyplinarny oraz inne osoby zaproszone przez Prezesa Krajowej Rady.

§ 59 Regulaminu

1. Obsługę administracyjną Krajowej Rady, stałych komisji Krajowej Rady, zespołów problemowych,

Wyższej Komisji Rewizyjnej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego oraz Krajowego Zespołu Wizytatorów
zapewnia Biuro Krajowej Rady.

Czynności pracodawcy wobec pracowników Biura Krajowej Rady wykonuje Prezes albo
upoważniony przez niego członek Prezydium Krajowej Rady.

Strukturę organizacyjną oraz zasady zatrudniania i wynagradzania pracowników Biura Krajowej
Rady ustala Prezydium Krajowej Rady.

Kompetencje Prezesa KRRP wynikające z Ustawy o radcach Prawnych:

–

wnioskowanie do rady OIRP o podjęcie uchwały o trwałej niezdolności radcy prawnego
do wykonywanie zawodu (art 222)

–

prawo sporządzania kasacji od orzeczeń Wyższego Sądu Dyscyplinarnego w II instancji
(art 622) – prawo to przysługuje także RPO i MS - orzeczenie

, od którego przysługuje Kasacja,

nie podlega wykonaniu do czasu wniesienia kasacji lub bezskutecznego upływu terminu
do jej wniesienia

–

zawieranie corocznych porozumień z Dyrektorem Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów
Powszechnych i Prokuratury, w sprawie odbywania przez aplikantów szkolenia z zakresu działania
sądownictwa powszechnego i prokuratury. W porozumieniu takim ustala się plan szkolenia mając
na

uwadze

zarówno

praktyczne,

jak

teoretyczne

zapoznanie

aplikantów

ze sposobem funkcjonowania sądownictwa powszechnego i prokuratury, sposób jego odbywania
i czas trwania, a także wysokość wynagrodzenia za przeprowadzenie szkolenia (art.32)

14.

Jednostki organizacyjne działające przy Krajowej Radzie Radców Prawnych

Jednostki organizacyjne działające przy Krajowej Radzie Radców Prawnych to:
1.Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji,
2.Centrum Szkolenia Ustawicznego Radców Prawnych,
3.Centrum Mediacji Gospodarczej,

4.Centrum Edukacji Prawnej.

KRRP powołuje także komisje stałe, może tworzyć komitety stałe oraz może powołać zespoły
problemowe (patrz uwagi poniżej).

Podstawa prawna – Regulamin działalności samorządu radców prawnych i jego organów (§40 – 41,
§57 – 58a)

Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji - jego zadania obejmują w szczególności:
- opiniowanie projektów aktów prawnych przesyłanych w ramach konsultacji do KRRP,
- przygotowywanie projektów aktów prawnych w ramach tzw. prainicjatywy ustawodawczej,
- prace legislacyjne związane z projektami ustawowymi dotyczącymi wykonywania zawodu radcy
prawnego,
- analizę stanu prawa samorządowego,
- przeprowadzanie badań i sondaży związanych m.in. ze stanem pomocy prawnej w Polsce,
- interpretację przepisów związanych z wykonywaniem zawodu radcy prawnego.
Plany pracy Ośrodka ustalane są przez Radę Programową. Pracę Ośrodka koordynuje Kierownik
Ośrodka, mający do pomocy zastępców oraz członków sekcji stałych i doraźnych utworzonych w celu
realizacji programu.
(podstawa prawna – Regulamin funkcjonowania Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji – załącznik do
uchwały nr 20/VIII/2011 Prezydium KRRP z dnia 8 marca 2011 r.)

Centrum Szkolenia Ustawicznego Radców Prawnych - jest placówką szkolenia ustawicznego radców
prawnych, umożliwiającą radcom prawnym podnoszenie wiedzy i kwalifikacji zawodowych poprzez
prowadzone w różnych formach dokształcanie i doskonalenie zawodowe.
Za działalność Centrum odpowiada Kierownik.
(podstawa prawna – Regulamin funkcjonowania Centrum Szkolenia Ustawicznego Radców Prawnych
KRRP – załącznik do uchwały nr 69/IX/2014 Prezydium KRRP z 16 lipca 2014 r.)

Centrum Mediacji Gospodarczej – przedmiotem działalności Centrum jest prowadzenie mediacji w
pozasądowych sporach:
- w sprawach gospodarczych,
- związanych z prowadzeniem działalności prawniczej przez radców prawnych,
- w sprawach o roszczenia wynikające z umów ubezpieczenia.
Centrum zajmuje się także propagowaniem mediacji w społeczeństwie polskim i na forum
międzynarodowym oraz edukacją w zakresie mediacji.
Organami Centrum są: Dyrektor, Sekretarz, Komitet, Rada.
Postępowanie mediacyjne uregulowane jest w Regulaminie postępowania mediacyjnego w Centrum
Mediacji Gospodarczej przy KRRP.
(podstawa prawna – Statut Centrum Mediacji Gospodarczej przy Krajowej Radzie Radców Prawnych –
załącznik do uchwały nr 71/IX/2014 Prezydium KRRP z 16 lipca 2014 r.; http://www.cmg.kirp.pl/)

Centrum Edukacji Prawnej - do zadań Centrum należy:

- organizacja i prowadzenie adresowanych do różnych środowisk i grup społeczeństwa przedsięwzięć
o charakterze popularyzacyjnym i szkoleniowym ukierunkowanych na przekazywanie i podnoszenie
wiedzy o podstawowych instytucjach prawa i wykorzystywaniu tej wiedzy w życiu codziennym,
- angażowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich do upowszechniania i krzewienia w
społeczeństwie wiedzy o prawie,
- popularyzowanie celowości korzystania z pomocy prawnej świadczonej przez radców prawnych,
- inicjowanie i uczestniczenie w przedsięwzięciach, których celem jest informowanie o roli radców
prawnych w systemie wymiaru sprawiedliwości.
Centrum kieruje Dyrektor.
(podstawa prawna – Uchwała nr 64/IX/2014 KRRP z dnia 12 września 2014 r. w sprawie utworzenia
Centrum Edukacji Prawnej oraz zmiany Regulaminu działalności samorządu radców prawnych i jego
organów; http://centrumedukacjiprawnej.pl/)

Komitety stałe KRRP to Komitet Stały do Spraw Aplikacji oraz Komitet Stały do Spraw Zagranicznych.
Komisje stałe KRRP to Komisja Etyki, Komisja Wykonywania Zawodu, Komisja Wspierania Rozwoju
Zawodowego i Nowych Technologii, Komisja Kultury, Sportu i Rekreacji, Komisja Praw Człowieka oraz
Komisja do Spraw Aplikacji.

UWAGA – Komisje, zespoły problemowe oraz komitety są przedmiotem pytania nr 21, dlatego też
odnosząc się do „jednostek organizacyjnych” należy wskazać przede wszystkim na OBSIL, CSURP,
CMG oraz CEP. Ze względu na brak legalnej definicji „jednostek organizacyjnych” KRRP trudno
określić czy komisje, zespoły problemowe oraz komitety możemy nazwać „jednostkami
organizacyjnymi” działającymi przy KRRP.

15.

Rada okręgowej izby radców prawnych i jej prezydium – wyłanianie, kadencja,

kompetencje oraz funkcjonowanie

Rada oirp jest organem samorządu radców prawnych. Kieruje działalnością oirp. Prezydium rady
jest jej organem wykonawczym. Kadencja rady trwa 4 lata. Liczba członków rady wynosi od 10-25
(ilu będzie członków w danej kadencji ustala zgromadzenie przed rozpoczęciem głosowania).
Wybierana jest przez zgromadzenie oirp.

Wyłanianie:
Czynne i bierne prawo wyborcze do rady przysługuje radcom stanowiącym zgromadzenie oirp. W
zgromadzeniu oirp uczestniczą wszyscy radcowie należący do izby i bez prawa głosu aplikanci, ale jeśli
liczba członków oirp jest większa niż 300 to zgromadzenie stanowią delegaci wybrani na zebraniach
rejonowych (rejony i liczbę delegatów z rejonów ustala zgromadzenie oirp). Zebrania rejonowe
zwołuje rada oirp.

Rejestracji kandydatów w wyborach dokonują okręgowe komisje wyborcze (członkiem nie może być
kandydat w wyborach). Zgłoszenie kandydata w formie pisemnej. Liczba kandydatów nieograniczona.
Okręgowa komisja najpóźniej 7 dni przed zebraniem rejonowym lub zgromadzeniem oirp sporządza
listę zgłoszonych kandydatów i spis radców z czynnym prawem wyborczym.

Zgromadzenie oirp, na którym przeprowadza się wybory zwołuje rada oirp. Zgromadzenie oirp
powołuje do przeprowadzenia wyborów komisje skrutacyjne. Komisja ze swojego grona wybiera
przewodniczącego. Zgromadzenie wybiera członków rady w liczbie od 10 do 25 w głosowaniu tajnym,
głosowanie tylko osobiście, oddanie głosu jest obowiązkiem każdego delegata. Nazwiska i imiona
kandydatów na karcie alfabetycznie, głosuje się przez postawienie X po lewej stronie nazwiska.
Głosowanie może się odbywać za pomocą urządzeń elektronicznych.

Wybrani zostają ci kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów (w przypadku równej liczby
głosów dla dwóch kandydatów przeprowadza się ponowne głosowanie między tymi dwoma; jeśli
ponownie - losowanie). Wybory są ważne jeśli zostały przeprowadzone w obecności co najmniej
połowy liczby radców, którym przysługuje prawo wybierania.

Kadencja:
Rozpoczyna się z dniem ukonstytuowania się organu i trwa cztery lata. Maksymalnie 2 następujące
po sobie kadencje. Członkowie rady mogą być odwołani przez zgromadzenie oirp, w przypadku
niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków wynikających z mandatu. Mandat
wygasa wskutek upływu kadencji, złożenia rezygnacji, odwołania, skreślenia z listy radców prawnych,
prawomocnego zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, śmierci. Wolne
miejsce uzupełnia się poprzez uzupełniające wybory, chyba że liczba członków rady po wygaśnięciu
mandatu nie spadła poniżej 10.

Kompetencje:
Rada wykonuje zadania wynikające z ustawy i uchwał KZRP, KRRP oraz zgromadzenia oirp, w tym:
- reprezentuje interesy zawodowe członków okręgowej izby radców prawnych,
- doskonali zawodowo radców prawnych,
- nadzoruje należyte wykonywanie zawodu przez radców prawnych i aplikantów radcowskich,
- występuje do organów rejestrowych lub ewidencyjnych z wnioskiem o wszczęcie postępowania o
wykreślenie z rejestru lub ewidencji podmiotu prowadzącego działalność w zakresie pomocy prawnej
niezgodnie z przepisami,
- prowadzi aktualną listę radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz publikuje ją w BIP,
- podejmuje uchwałę w sprawie wpisu na listę radców/aplikantów,
- wybiera prezydium rady, określa zakres obowiązków wicedziekana (ów) i członków prezydium rady,
dokonuje podziału obowiązków pomiędzy swoich członków,
- może powoływać stałe komisje w celu realizacji zadań – ( określa zakres i zasady i liczbę członków), -
może powoływać zespoły problemowe,
- ustala zasady i wysokość wynagrodzenia ryczałtowego, diet i zwrotu kosztów dziekana,
wicedziekana, sekretarza, skarbnika, członków prezydium rady, komisji, zespołów problemowych,
okręgowej komisji rewizyjnej, przewodniczącego i członków okręgowego sądu dyscyplinarnego,
rzecznika dyscyplinarnego i jego zastępców. Uchwałą może przekazać to uprawnienie prezydium.
- ustala corocznie plan pracy i ocenia jego wykonanie,
- prowadzi działalność finansową i gospodarczą w ramach rocznego budżetu uchwalonego przez
zgromadzenie oirp (może dokonywać w budżecie odpowiednich przesunięć środków pod warunkiem
pokrycia wydatków uzyskiwanymi wpływami),
- wyraża uchwałą zgodę na zaciągnięcie przez oirp zobowiązań przekraczających zakres zwykłego
zarządu.

Zadania prezydium rady: przygotowywanie materiałów na posiedzenia rady oraz na zgromadzenia
oirp, wykonywanie czynności przekazanych przez radę, nadzór nad komisjami stałymi i zespołami
problemowymi, ustalanie struktury organizacyjnej, biura rady, zasad zatrudniania i wynagradzania
pracowników biura rady. Prezydium rady ustala plan dyżurów członków rady w zależności od
potrzeb.

Funkcjonowanie:
Prezydium rady stanowią dziekan oraz wybrani przez radę wicedziekani, sekretarz, skarbnik i
członkowie.

Pierwsze posiedzenie nowo wybranej rady zwołuje nowo wybrany dziekan w terminie 14 dni od
zamknięcia zgromadzenia oirp, na którym wybrano nową radę. Na pierwszym posiedzeniu rada
ustala liczbę osób wchodzących w skład prezydium rady i dokonuje wyboru prezydium rady.

Rada oraz prezydium podejmują decyzje w formie uchwał zapadających zwykłą większością głosów w
głosowaniu jawnym w obecności co najmniej połowy członków organu. Rada i prezydium mogą
uchwalić tajność głosowania. Prawo wnoszenia projektów uchwał ma każdy członek rady, projekt
przekazuje się osobie kierującej radą. Prawo wnoszenia poprawek przysługuje każdemu członkowi
rady. Do momentu podjęcia uchwały wnioskodawca może wycofać projekt uchwały.

Posiedzenia zwołuje dziekan nie rzadziej niż raz na kwartał (z własnej inicjatywy lub na wniosek
prezydium). Na pisemny wniosek min. 1/3 członków rady dziekan zwołuje posiedzenie w celu
rozpoznania określonej sprawy (14 dni od wniosku). Porządek posiedzenia proponuje dziekan.

Posiedzeniu rady przewodniczy dziekan, wicedziekan lub inny członek. Z przebiegu posiedzenia rady
sporządza się protokół (załącza się uchwały i listę obecności, podpisują przewodniczący posiedzenia,
sekretarz i protokolant). Odpisy uchwał rady i uchwał zgromadzenia oirp dziekan niezwłocznie
przesyła do wiadomości KRRP i Ministrowi Sprawiedliwości. Posiedzeniu prezydium przewodniczy
dziekan, wicedziekan lub inny członek rady. Sporządza się protokół z posiedzenia.

Obsługę administracyjną rady, stałych komisji, zespołów problemowych zapewnia biuro rady.
Strukturę organizacyjną i zasady zatrudniania i wynagradzania pracowników biura rady ustala
prezydium rady.

16.

Dziekan rady okręgowej izby radców prawnych – pozycja ustrojowa, sposób wyboru,

zadania.

Dziekan jest członkiem prezydium rady oirp. Kieruje pracami rady i reprezentuje ją na zewnątrz.
Dziekana wybiera zgromadzenie oirp bezwzględną większością głosów (ewentualnie II tura) przed
innymi wyborami (np. do rady). Kadencja rozpoczyna się z dniem wyboru i trwa 4 lata. W
przypadku wygaśnięcia mandatu w ciągu 3 miesięcy przeprowadza się nowe wybory. Dziekan może
zostać odwołany przez zgromadzenie oirp.

Pozycja ustrojowa:
Dziekan jest członkiem Prezydium rady oirp – jej organu wykonawczego. Kieruje pracami rady i
reprezentuje ją na zewnątrz. Może powierzyć wicedziekanowi wykonanie czynności mieszczącej się w
zakresie jego kompetencji.

Wygaśnięcie mandatu lub trwała niemożność pełnienia funkcji – obowiązki dziekana wykonuje
wicedziekan (jeśli więcej niż jeden, wyznacza rada) do czasu wyboru nowego dziekana. Przejściowa
przeszkoda wykonywania obowiązków – obowiązki przejmuje wicedziekan wyznaczony przez
dziekana. Mandat wygasa gdy: upływ kadencji, złożenie rezygnacji, odwołanie przez zgromadzenie
oirp (jeśli nie wykonuje lub nienależycie wykonuje obowiązki wynikające z mandatu), skreślenie z listy
radców, prawomocne zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy, śmierć. W przypadku
wygaśnięcia mandatu nie z powodu upływu kadencji w ciągu 3 miesięcy przeprowadza się wybory na
tę funkcję.

Sposób wyboru:
Czynne i bierne prawo wyborcze na stanowisko dziekana przysługuje radcom prawnym stanowiącym
zgromadzenie oirp. W zgromadzeniu oirp uczestniczą wszyscy radcowie należący do izby i bez prawa
głosu aplikanci, ale jeśli liczba członków oirp jest większa niż 300 to zgromadzenie stanowią delegaci
wybrani na zebraniach rejonowych (rejony i liczbę delegatów z rejonów ustala zgromadzenie oirp).
Zebrania rejonowe zwołuje rada oirp.

Rejestracji kandydatów w wyborach dokonują okręgowe komisje wyborcze (członkiem nie może być
kandydat w wyborach). Zgłoszenie kandydata w formie pisemnej (musi być zgoda kandydata). Liczba
kandydatów nieograniczona. Okręgowa komisja najpóźniej 7 dni przed zebraniem rejonowym lub
zgromadzeniem oirp sporządza listę zgłoszonych kandydatów i spis radców z czynnym prawem
wyborczym.

Wybór dziekana następuje przed innymi wyborami. Przed przeprowadzeniem głosowania kandydaci
na dziekana informują o przebiegu swojej pracy zawodowej, dotychczasowej działalności w
samorządzie radców, zamierzeniach jakie chcieliby realizować po objęciu funkcji. Radcowie
stanowiący zebranie rejonowe lub zgromadzenie oirp mają prawo zadawać pytania każdemu
kandydatowi.

Zgromadzenie oirp, na którym przeprowadza się wybory zwołuje rada oirp. Zgromadzenie oirp
powołuje do przeprowadzenia wyborów komisje skrutacyjne. Komisja ze swojego grona wybiera
przewodniczącego. Wybór w głosowaniu tajnym, głosowanie tylko osobiście, oddanie głosu jest
obowiązkiem każdego delegata. Nazwiska i imiona kandydatów na karcie alfabetycznie, głosuje się
przez postawienie X po lewej stronie nazwiska. Głosowanie może się odbywać za pomocą urządzeń
elektronicznych.

Wybór dziekana następuje bezwzględną większością ważnie oddanych głosów – jeśli w I głosowaniu
żaden nie uzyskał, przeprowadza się kolejne głosowanie, w którym biorą udział 2 kandydaci z
największą liczbą głosów. Wygrywa kandydat, który w drugim głosowaniu otrzyma największą liczbę
ważnie oddanych głosów. Wybory są ważne jeśli zostały przeprowadzone w obecności co najmniej
połowy liczby radców, którym przysługuje prawo wybierania.

Kadencja rozpoczyna się z dniem wyboru i trwa 4 lata.

Kandydat na dziekana, który nie został wybrany na tym samym zgromadzeniu oirp może być
zgłoszony jako kandydat w wyborach na inną funkcję lub do organu.

Zadania:
- zwołuje posiedzenia rady i prezydium rady,
- proponuje porządek posiedzeń rady oraz prezydium rady,
- opracowuje projekt podziału obowiązków pomiędzy członków rady oraz prezydium rady,
- kieruje do członków rady sprawy do załatwienia,
- opracowuje projekt rocznego planu pracy rady,
- odbiera ślubowanie od radców prawnych i aplikantów,
- na wniosek rzecznika dyscyplinarnego udziela radcy/aplikantowi ostrzeżenia (jeśli przewinienie
dyscyplinarne jest mniejszej wagi),
- wykonuje kary dyscyplinarne,
- z chwilą zatarcia kary dyscyplinarnej zarządza wykreślenie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnym oraz
usunięcie z akt osobowych dokumentów dotyczących ukarania,
- przesyła odpisy uchwał rady oirp i zgromadzenia oirp do wiadomości KRRP i Ministra
Sprawiedliwości,
- przewodniczy posiedzeniom rady.

17.

Komisje rewizyjne w strukturze samorządu radców prawnych – pozycja ustrojowa, sposób

wyboru, zadania

Komisja rewizyjna jest kolegialnym organem kontrolnym samorządu radców prawnych - do
zakresu działania okręgowej komisji rewizyjnej należy kontrola działalności finansowej rady OIRP, a
do zakresu działania Wyższej Komisji Rewizyjnej - kontrola działalności finansowej Krajowej Rady
Radców Prawnych.

Skład okręgowej komisji rewizyjnej:
- przewodniczący,
- zastępca przewodniczącego,
- 3-9 członków,
- możliwość powoływania ekspertów.

Sposób wyboru okręgowej komisji rewizyjnej (głosowanie tajne przy nieograniczonej liczbie
kandydatów):
- przewodniczącego i jego zastępcę wybiera komisja spośród swoich członków na pierwszym
posiedzeniu (jest ono zwoływane przez dziekana w terminie 21 dni od dnia zakończenia
zgromadzenia OIRP),
- członków wybiera zgromadzenie OIRP,
- ekspertów powołuje sama komisja rewizyjna.

Ustawowe zadania okręgowej komisji rewizyjnej:

- kontrola działalności finansowej rady OIRP (w składzie co najmniej 3 członków komisji rewizyjnej
w tym przewodniczący lub zastępca),
- opiniowanie sprawozdań finansowych rady OIRP,
- badanie dokumentów dotyczących działalności gospodarczej i finansowej rady OIRP,
- przesyłanie Ministrowi Sprawiedliwości odpisu każdej uchwały w terminie 21 dni od daty jej
podjęcia,
- na jej wniosek jest zwoływane przez radę OIRP nadzwyczajne zgromadzenie OIRP.

Podstawa prawna: art. 53, 61 u.r.p., Odział II Regulaminu działalności samorządu radców prawnych i
jego organów, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 9/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców
Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r., uchwała nr 10/2010, IX KZRP z dnia 6 listopada 2010 r.

Przewodniczący komisji rewizyjnej lub zastępca z upoważnienia przewodniczącego kieruje jej pracami
oraz reprezentuje komisję na zewnątrz, a w szczególności:
1) sporządza plan pracy komisji rewizyjnej i czuwa nad jego realizacją;
2) dokonuje podziału obowiązków pomiędzy członków komisji rewizyjnej;
3) zwołuje posiedzenia komisji rewizyjnej i przewodniczy im;
4) przedstawia w imieniu komisji rewizyjnej informacje na posiedzeniach rady.
Przewodniczący komisji rewizyjnej może powierzyć zastępcy przewodniczącego wykonanie czynności
mieszczącej się w zakresie jego kompetencji.
W razie wygaśnięcia mandatu lub trwałej niemożności pełnienia funkcji przez przewodniczącego
komisji rewizyjnej, obowiązki przewodniczącego wykonuje zastępca przewodniczącego.

Komisja rewizyjna wykonuje swoje zadania przez kontrolę polegającą na:
1) opiniowaniu sprawozdań finansowych rady;
2) badaniu dokumentów dotyczących działalności gospodarczej i finansowej rady.
Posiedzenia komisji rewizyjnej odbywają się nie rzadziej niż dwa razy w roku.
Kontrolę przeprowadza zespół w składzie co najmniej 3 członków komisji rewizyjnej, wybranych przez
komisję, w tym przewodniczącego lub zastępcę przewodniczącego komisji rewizyjnej.
W przypadkach szczególnych kontrolę może przeprowadzić sam przewodniczący komisji rewizyjnej.
Z przeprowadzonej kontroli oraz posiedzenia komisji rewizyjnej sporządza się protokół, który
powinien zawierać ustalenia, wnioski i zalecenia, a podpisują go członkowie zespołu, którzy
przeprowadzili kontrolę. Jeżeli członek zespołu odmawia podpisania protokołu lub nie może go
podpisać, przewodniczący komisji rewizyjnej zaznacza w protokole przyczynę braku podpisu. Jeżeli
członek zespołu odmawia podpisania protokołu – składa zdanie odrębne; jeśli członek zespołu nie
może podpisać protokołu, przewodniczący komisji rewizyjnej zaznacza w protokole przyczynę braku
podpisu.
Protokół z kontroli rozpatrywany jest na posiedzeniu komisji rewizyjnej.
Po rozpatrzeniu protokołu z kontroli komisja rewizyjna podejmuje uchwałę zawierającą ustalenia,
wnioski i zalecenia, którą następnie przewodniczący przekazuje prezydium rady. Uchwała jest
rozpatrywana na najbliższym posiedzeniu rady przypadającym po dniu jej przekazania lub na
następnym posiedzeniu rady.

Komisja rewizyjna może powoływać ekspertów.

Członkowie prezydium rady oraz pracownicy biura rady udzielają komisji rewizyjnej na jej pisemny
wniosek ustnych lub pisemnych wyjaśnień.
Prawo wybierania i wybieralności do okręgowej komisji rewizyjnej przysługuje radcom prawnym
stanowiącym zgromadzenie OIRP, z wyjątkiem radców:
1) w okresie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na podstawie art. 65 ust. 1
pkt 3 ustawy;
2) w przypadku prawomocnego pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego;
3) w okresie pozbawienia praw publicznych.

Nie można być kandydatem do więcej niż jednego z organów lub na funkcję członka Krajowej Rady
Radców Prawnych, Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych, Wyższej Komisji Rewizyjnej, Wyższego
Sadu Dyscyplinarnego, Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i jego zastępców, a także więcej niż
jednego z organów lub na funkcję członka rady okręgowej izby radców prawnych, dziekana rady
okręgowej izby radców prawnych, do okręgowej komisji rewizyjnej, do okręgowego sadu
dyscyplinarnego, rzecznika dyscyplinarnego okręgowej izby radców prawnych i jego zastępców.
Przed rozpoczęciem głosowania zgromadzenie OIRP podejmuje uchwałę w sprawie ustalenia liczby
członków okręgowej komisji rewizyjnej.
Komisja powinna wybrać ze swego składu przewodniczącego i jego zastępcę, który mógłby pełnić
obowiązki przewodniczącego w razie przemijającej lub trwałej niemożności pełnienia funkcji przez
przewodniczącego. Przewodniczący kieruje pracą komisji i reprezentuje ją wobec rady izby.
Komisja rewizyjna kontroluje wykonanie budżetu i przestrzeganie zasad gospodarki finansowej.
Obowiązana jest do przeprowadzania protokołowanych planowanych i doraźnych kontroli, w których
toku bada księgi, rejestry i dokumenty dotyczące działalności finansowej i gospodarczej rady i
formułuje wnioski i zalecenia przedstawione pod obrady rady za pośrednictwem jej prezydium.
Komisja przedstawia ponadto sprawozdania zgromadzeniu izby.
Kontrolę w zasadzie przeprowadza się w składzie 3 osób z udziałem przewodniczącego lub zastępcy.
Doraźną kontrolę może częściowo przeprowadzić sam przewodniczący w tzw. szczególnych
wypadkach. Do zadań komisji nie należy kontrolowanie wykonywania uchwał zgromadzenia izby.

Wyższa komisja rewizyjna – składa się z 13 członków wybieranych przez Krajowy Zjazd Radców
Prawnych. Przewodniczącego WKR, jego dwóch zastępców oraz sekretarza wybiera Komisja spośród
swoich członków na pierwszym posiedzeniu. Członkiem WKR nie może zostać radca prawny:
- zawieszony w prawie wykonywania zawodu
- pozbawiony prawa do wykonywania zawodu
- w okresie pozbawienia praw publicznych.

Wybory członków WKR przeprowadzane są podczas Krajowego Zjazdu Radców Prawnych. Czynne
oraz bierne prawo wyborcze przysługuje delegatom na Krajowy Zjazd Radców Prawnych, którzy
wybierani są przez Zgromadzenie OIRP. Krajowy Zjazd Radców Prawnych, na którym przeprowadza
się wybory, zwołuje Krajowa Rada Radców Prawnych na termin przypadający przed upływem jej
kadencji. Zwołując Krajowy Zjazd Radców Prawnych, Krajowa Rada Radców Prawnych postanawia o
terminie, miejscu, proponowanym porządku oraz sposobie głosowania na tym zjeździe. O treści
uchwały informuje się w formie pisemnej delegatów na Krajowy Zjazd Radców Prawnych na co
najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia Zjazdu.

Do przeprowadzenia wyborów Krajowy Zjazd Radców Prawnych powołuje komisję skrutacyjną, która
spośród swojego grona wybiera przewodniczącego. Członkiem komisji nie może być kandydat w
wyborach. Głosowanie jest tajne, odbywa się osobiście, a oddanie głosu jest obowiązkiem każdego
delegata. Wybrany zostaje kandydat, który uzyskał kolejno największą liczbę ważnie oddanych
głosów. Przy jednakowej liczbie głosów na większą liczę kandydatów, gdy uznanie ich za wybranych
spowodowałoby przekroczenie przewidzianej liczby mandatów w danych wyborach, przeprowadza
się między nimi dodatkowe głosowanie. W razie ponownego uzyskania takiej samej liczby głosów,
rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez komisje skrutacyjną.
Wybory są ważne jeżeli zostały przeprowadzone w obecności co najmniej połowy liczby radców
prawnych, którym przysługuje prawo wybierania w danych wyborach.
Do zakresu działania Wyższej Komisji Rewizyjnej należy kontrola działalności finansowej Krajowej
Rady Radców Prawnych.

18.

Rzecznicy dyscyplinarni – pozycja ustrojowa, sposób wyboru, kompetencje.

Jeden z organów samorządu. Wybierany przez zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych.
Kompetencje: wykonywanie czynności w postępowaniu dyscyplinarnym (wszczynanie
postepowanie, wystepowanie jako oskarzyciel, wnoszenie odpowiednich wniosków)

Podstawa prawna – ustawa o radcach prawnych art. 42, 43, 50, 54, 54

, 66 - 70

•

Pozycja ustrojowa

Rzecznik dyscyplinarny/ Główny Rzecznik Dyscyplinarny (GRD) jest wymieniony jako jeden z
organów samorządu (art 42). Jego kadencja trwa 4 lata. W przeciwieństwie do innych organow
samorządu, rzecznik i GRD może sprawować tą samą funkcję dłużej niż przez dwie następujące
po sobie kadencje (obok członka Wyższego Sądu Dyscyplinarnego lub okręgowego sądu
dyscyplinarnego). Rzecznik dyscyplinarny może wykonywać czynności przy pomocy swoich
zastępców.

•

Sposób wyboru

Rzecznik jest wybierany (oraz odwoływany) przez zgromadzenie okręgowej izby radców
prawnych (art. 50 ust. 4.) w głosowaniu tajnym przy nieograniczonej liczbie kandydatów.

Główny Rzecznik Dyscyplinarny wybierany jest przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych

•

Kompetencje rzecznika dyscyplinarnego

Wykonywanie czynności w postępowaniu dyscyplinarnym, określone w ustawie i przepisach
wydanych na jej podstawie.

Wnoszenie spraw dyscyplinarnych do okręgowego sądu dyscyplinarnego.

Wnoszenie do dziekana rady okręgowej izby radców prawnych wniosku o udzieleniu ostrzeżenia
radcy prawnemu lub aplikantowi radcowskiemu w przypadku przewinienia dyscyplinarnego
mniejszej wagi.

Prowadzenie postępowania dyscyplinarnego z urzędu.

Wydawanie postanowień o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, odmowie wszczęcia lub
umorzeniu postępowania.

Wystepowanie jako oskarzyciel w postępowaniu przed okręgowym sądem dyscyplinarnym (GRD -
przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym)

Wszczynanie postępowania przed sądem dyscyplinarnym poprzez złożenia wniosku o ukaranie.

Doręczanie Ministrowi Sprawiedliwości odpisów postanowień o wszczęciu dochodzenia oraz
informowanie Ministra Sprawiedliwości o wniesieniu do sądu dyscyplinarnego wniosku o
ukaranie lub o skierowaniu wniosku do dziekana rady okręgowej izby radców prawnych w trybie
art. 66. (wniosek o udzielenie ostrzeżenia).

W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa obwinionego, doręczanie mu odpisu
postanowienia o przedstawieniu zarzutów na piśmie, co zastępuje ogłoszenie.

Wnoszenie wniosku o nałożenie kary za nieusprawiedliwione niestawiennictwo lub odmowę
złożenia zeznań lub przyrzeczenia na świadka lub biegłego.

•

Specyficzne kompetencje GRD: udział w Krajowym Zjeździe Radców Prawnych (z głosem
doradczym) oraz sporządzanie i przedstawianie sprawozdań ze swojej działalności.

19.

Sądy dyscyplinarne – pozycja ustrojowa, sposób wyboru, kompetencje.

Pozycja ustrojowa:
Zgodnie z ustawą o radcach prawnych – dalej jako ustawa; okręgowy sąd dyscyplinarny oraz Wyższy
Sąd Dyscyplinarny są organami samorządu (art. 42).
Co do zasady kadencja organów trwa 4 lata i tej samej funkcji w organach nie można sprawować
dłużej niż przez 2 następujące po sobie kadencje – nie dotyczy to jednak sprawowania funkcji członka
Wyższego Sądu Dyscyplinarnego oraz okręgowego sądu dyscyplinarnego.

Wybór:
Zgodnie z ustawą wybory do organów samorządu odbywają się w głosowaniu tajnym – przy
nieograniczonej liczbie kandydatów. Zgromadzenie Okręgowej Izby ustala liczbę i wybiera członków
sądu okręgowego, natomiast Wyższy Sąd Dyscyplinarny jest wybierany przez Krajowy Zjazd Radców
Prawnych.

Kompetencje:
Zgodnie z art. 54 ustawy: okręgowy sąd dyscyplinarny rozpatruje sprawy dyscyplinarne członków
okręgowej izby radców prawnych wniesione przez rzecznika dyscyplinarnego oraz odwołania, złożone
przez radców prawnych bądź aplikantów od udzielonego im przez dziekana ostrzeżenia (są one
udzielane gdy są wystarczającym środkiem dyscyplinującym oraz w przypadkach przewinień
mniejszej wagi).
Od orzeczenia okręgowego sądu dyscyplinarnego służy odwołanie do Wyższego Sądu
Dyscyplinarnego.

Zgodnie z art. 62 ustawy: Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpatruje odwołania od orzeczeń okręgowych
sądów dyscyplinarnych. Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpatruje, jako sąd pierwszej instancji, sprawy
dyscyplinarne członków Krajowej Rady Radców Prawnych i rad okręgowych izb radców prawnych.
Odwołania od orzeczeń wydanych w tym trybie rozpatruje ten sam sąd w innym, pięcioosobowym
składzie. Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozstrzyga także spory o właściwość między sądami okręgowymi
(art. 70

ust. 3).

20.

Organy i funkcje w samorządzie radców prawnych, wyposażone w kompetencje związane z

odpowiedzialnością dyscyplinarną.

Zgodnie z Art. 42 ust.1 ustawy o radcach prawnych
Organy samorządu związane z odpowiedzialnością dyscyplinarną to: Wyższy Sąd Dyscyplinarny,
Główny Rzecznik Dyscyplinarny, okręgowy sąd dyscyplinarny oraz rzecznik dyscyplinarny OIRP.

Funkcja Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego oraz rzecznika dyscyplinarnego OIRP – funkcja
oskarżyciela w postępowaniu dyscyplinarnym. Do momentu złożenia wniosku o wszczęcie
postępowania dyscyplinarnego, kiedy prowadzone jest dochodzenie pełnią funkcję organu
dyscyplinarnego.

Postępowanie dyscyplinarne – jest postępowaniem pozasądowym, toczącym się przed organami
samorządu radcowskiego tj. okręgowy sąd dyscyplinarny i Wyższy Sąd Dyscyplinarny.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny.

Liczbę członków (od 6 do 18) oraz skład osobowy ustala Zgromadzenie OIRP, na 3-letnią

kadencję.

Kompetencje- rozpatrywanie spraw dyscyplinarnych członków OIRP wniesione przez rzecznika

dyscyplinarnego oraz odwołań od ostrzeżenia dziekańskiego.

-odwołania od orzeczeń okręgowego sądu dyscyplinarnego rozpatruje Wyższy Sąd Dyscyplinarny.

-jeżeli przewinienie dyscyplinarne objęte jedną sprawą popełniło 2 lub więcej obwinionych radców
prawnych lub aplikantów wpisanych na listę radców pr./aplikantów w różnych izbach, właściwy jest
okręgowy sąd dyscyplinarny w okręgu którego popełniono przewinienie, a gdy miejsca tego nie
można ustalić to właściwy jest okręgowy sad dyscyplinarny , w którym najpierw wszczęto
postępowanie dyscyplinarne.

II.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny.

Powołuje Krajowy Zjazd Radców Prawnych- liczy 30 członków, 3- letnia kadencja.

Kompetencje- rozpatruje odwołania od orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych jako sąd

II instancji

-jako sąd I instancji rozpatruje sprawy dyscyplinarne członków Krajowej Rady Radców Prawnych oraz
członków Rad OIRP
- odwołania od orzeczeń wydanych w I instancji rozpatruje ten sam Wyższy Sąd Dyscyplinarny w
innym 5-osobowym składzie.
- rozstrzyga spory o właściwość okręgowych sądów dyscyplinarnych
- od orzeczeń wydanych w II instancji- stronom, Ministrowi Sprawiedliwości, Rzecznikowi Praw
Obywatelskich, Prezesowi KRRP przysługuje kasacja do Sadu Najwyższego.

III.

Rzecznik dyscyplinarny OIRP

-jest oskarżycielem w postponowaniu dyscyplinarnym przed okręgowym sądem dyscyplinarnym
- wybierany przez zgromadzenie OIRP, które również wybiera i ustala liczbę zastępców-do 9 osób

IV.

Główny Rzecznik Dyscyplinarny.

-jest oskarżycielem w postępowaniu dyscyplinarnym przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym
- wybierany wraz z 9 zastępcami przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych

21.

Komisje, zespoły problemowe i komitety w samorządzie radców prawnych – pozycja

ustrojowa, zasady tworzenia, członkostwo, struktury obligatoryjne.

Rada OIRP może powoływać stałe komisje, zespoły problemowe
KRRP powołuje stałe komisje, może powoływać zespoły problemowe, może tworzyć komitety stałe
(na podstawie Regulaminu działalności samorządu radców prawnych - rozdział II i III)

•

Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych, w celu realizacji swoich zadań, może powołać

stałe komisje.

W uchwale o powołaniu komisji rada określa zakres i zasady działania komisji oraz liczbę jej
członków. Po powołaniu komisji rada wybiera jej skład osobowy, w tym przewodniczącego komisji.
Członkami komisji mogą być również radcowie prawni nie będący członkami rady, z tym że
przewodniczącym komisji może być jedynie członek rady. Członkami komisji, z wyjątkiem komisji
właściwych do spraw aplikacji radcowskiej, mogą być również aplikanci radcowscy. Rada może zlecić
komisji sporządzenie opinii lub projektu stanowiska rady, co do wybranych zagadnień oraz określić
termin ich przedłożenia. Komisja jest nadzorowana przez Prezydium Rady. Rada ustala zasady i
wysokość wynagrodzenia ryczałtowego, przyznawanych diet i zwrotu kosztów członków komisji.

•

Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych może powołać zespoły problemowe.

W uchwale o powołaniu zespołu rada określa zakres i zasady działania zespołu oraz liczbę jego
członków. Po powołaniu zespołu rada wybiera jego skład osobowy, w tym przewodniczącego
zespołu. Członkami zespołu mogą być również radcowie prawni nie będący członkami rady, z tym że
przewodniczącym zespołu może być jedynie członek rady. Członkami zespołu, z wyjątkiem zespołu
właściwego do spraw aplikacji radcowskiej, mogą być również aplikanci radcowscy. Rada może zlecić
zespołowi sporządzenie opinii lub projektu stanowiska rady, co do wybranych zagadnień oraz
określić termin ich przedłożenia.
Członkami zespołu problemowego mogą być również osoby nie będące radcami prawnymi, których
wiedza i umiejętności przydatne są w sprawach związanych z zakresem działania zespołu.
Rada określa termin zakończenia prac przez zespół problemowy. Komisja jest nadzorowana przez
Prezydium Rady. Rada ustala zasady i wysokość wynagrodzenia ryczałtowego, przyznawanych diet i
zwrotu kosztów członków zespołów problemowych
Obsługę administracyjną, stałych komisji rady, zespołów problemowych zapewnia biuro rady.

Krajowa Rada Radców Prawnych w terminie 3 miesięcy od dnia rozpoczęcia kadencji

powołuje stałe komisje.

W uchwale o powołaniu komisji Krajowa Rada określa zakres i zasady działania komisji oraz jej skład
liczbowy. W skład komisji wchodzi od 3 do 7 członków. Po powołaniu komisji Krajowa Rada wybiera
jej skład osobowy, w tym przewodniczącego komisji. Członkami komisji mogą być również radcowie
prawni nie będący członkami Krajowej Rady, z tym że przewodniczącym komisji może być jedynie
członek Krajowej Rady. Krajowa Rada może zlecić komisji sporządzenie opinii lub projektu
stanowiska Krajowej Rady co do wybranych zagadnień oraz określić termin ich przedłożenia. Komisje
składają Krajowej Radzie półroczne sprawozdania ze swojej działalności. Plany i harmonogramy prac
komisji na okresy półroczne ustala przewodniczący komisji, a zatwierdza Prezydium Krajowej Rady.

Plany i harmonogramy prac komisji na okresy roczne uchwala komisja, a zatwierdza Prezydium
Krajowej Rady.
W celu realizacji swych zadań współpracuje z Kierownikiem Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji
działającego przy Krajowej Radzie

Krajowa Rada Radców Prawnych może powołać zespoły problemowe.

Członkami zespołu problemowego mogą być również osoby nie będące radcami prawnymi, których
wiedza i umiejętności przydatne są w sprawach związanych z zakresem działania zespołu. Krajowa
Rada określa termin zakończenia prac przez zespół problemowy.
Do zespołów problemowych przepisy dotyczące stałych komisji stosuje się odpowiednio.

Krajowa Rada Radców Prawnych może tworzyć komitety stałe

W szczególności w celu wykonywania przez nie zadań związanych z koordynowaniem działalności
okręgowych izb radców prawnych. W celu wykonywania tych zadań każdy komitet stały w zakresie
swojej właściwości zapewnia:

wymianę informacji pomiędzy okręgowymi izbami radców prawnych a Krajową Radą co do

sposobu rozwiązywania wybranych problemów

uzgadnianie optymalnych sposobów i terminów wdrażania wspólnych rozwiązań

standardowych i jednolitych w skali kraju;

sygnalizowanie potrzeby wydawania nowych regulacji i zmian w dotychczasowych

regulacjach;

konsultowanie projektów rozwiązań standaryzujących i ujednolicających dzielność izb.

W skład komitetu stałego wchodzi po jednym przedstawicielu z każdej okręgowej izby radców
prawnych wskazanym przez dziekana. Funkcję przewodniczącego komitetu stałego pełni członek
Prezydium Krajowej Rady wskazany na wniosek Prezesa Krajowej Rady w uchwale o utworzeniu
komitetu. Posiedzenia komitetu stałego zwołuje przewodniczący komitetu nie rzadziej niż raz na
kwartał.
Obecnie- zgodnie z BIP dostępnym na stronie internetowej Krajowej Izby Radców Prawnych

Komitety stałe KRRP: Komitet Stały do Spraw Aplikacji, Komitet Stały do Spraw zagranicznych

Komisje stałe KRRP: Komisja Wykonywania Zawodu; Komisja Etyki, Komisję Wspierania Rozwoju

Zawodowego i Nowych Technologii; Komisję Kultury, Sportu i Rekreacji, Komisja do spraw aplikacji,

Komisja praw człowieka.

22.

Czynne i bierne prawo wyborcze do organów i na funkcje w samorządzie radców prawnych

Czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje radcom wpisanym na listę radców prawnych w dniu
wyboru. Członkami organów samorządu mogą być tylko radcowie prawni. Czynne prawo wyborcze
oraz pełnienie funkcji w organach samorządu jest prawem i obowiązkiem członka tego samorządu.
Szczegółowa odpowiedź na pytanie zawarta jest w poniższej tabeli.

Art. 42 ust. 2, art. 50 ust. 1, 2 i 4, art. 56 ust. 1, art. 59 ust. 1 ustawy, art. 60 Kodeksu.

Czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje radcom wpisanym na listę radców prawnych w dniu
wyboru.

Czynnego i biernego prawa wyborczego są pozbawieni: radcy, którym zawieszono prawo
wykonywania zawodu jako kara dyscyplinarna na podstawie art. 65 ust. 1 pkt 3 ustawy, pozbawiono
ich prawomocnie prawa wykonywania zawodu lub orzeczono wobec nich pozbawienie praw
publicznych.

Czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje natomiast radcom, którzy mają zawieszone prawo
wykonywania zawodu na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy w razie wykonywania zawodu adwokata,
podjęcia pracy w organach wymiaru sprawiedliwości, ścigania, kancelarii notarialnej, Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa.

Członkami organów samorządu mogą być tylko radcowie prawni. Tej samej funkcji w organach nie
można sprawować dłużej niż przez dwie następujące po sobie kadencje; nie dotyczy to funkcji
członka Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, okręgowego sądu dyscyplinarnego, Głównego Rzecznika
Dyscyplinarnego i rzecznika dyscyplinarnego (art. 43 ust. 3 ustawy).

Art. 60 Kodeksu wskazuje, że czynne prawo wyborcze oraz pełnienie funkcji w organach samorządu
jest prawem i obowiązkiem członka tego samorządu.

Organ

Czynne prawo wyborcze

Bierne prawo wyborcze

Organy samorządu (art. 42 ust.2)
Krajowy Zjazd Radców
Prawnych (KZRP)

Delegatów na KZRP wybierają
radcy

tworzący

zgromadzenie

OIRP

Delegatami mogą zostać wybrani
radcy stanowiący zgromadzenie
OIRP

aplikanci uczestniczący w
zgromadzeniu OIRP

jeden z aplikantów
uczestniczących w zgromadzeniu
OIRP

Krajowa Rada Radców
Prawnych (KRRP)

Radcy tworzący KZRP
po jednym członku KRRP wybierają
radcy

tworzący

zgromadzenie

OIRP (art. 59 ust. 1 ustawy)

członek zgromadzenia każdej OIRP

Wyższa Komisja
Rewizyjna

Radcy tworzący KZRP

Wyższy Sąd
Dyscyplinarny

Radcy tworzący KZRP

Główny Rzecznik
Dyscyplinarny

Radcy tworzący KZRP, a gdy
mandat wygasł pomiędzy KZRP -
KRRP

Radcy tworzący KZRP

zgromadzenie okręgowej
izby radców prawnych

Wszyscy radcowie prawni należący do danej izby oraz bez prawa głosu
aplikanci radcowscy tej izby (po jednym z każdego roku). WYJĄTEK:
Jeżeli członków OIRP jest >300, zgromadzenie stanowią delegaci
wybrani na zebraniach zwołanych dla poszczególnych rejonów OIRP.

rada okręgowej izby
radców prawnych

Radcy stanowiący zgromadzenie OIRP

okręgowa komisja

radcy tworzący zgromadzenie OIRP

rewizyjna
okręgowy sąd
dyscyplinarny

radcy tworzący zgromadzenie OIRP

rzecznik dyscyplinarny

radcy tworzący zgromadzenie OIRP

Inne funkcje
Prezes KRRP

Radcy tworzący KZRP, a gdy
mandat wygasł pomiędzy KZRP -
KRRP

Radcy tworzący KZRP

Zastępcy Głównego
Rzecznika
Dyscyplinarnego

Radcy tworzący KZRP

Członek KRRP wybierany
przez OIRP

radcy tworzący zgromadzenie OIRP

Dziekan OIRP

radcy tworzący zgromadzenie OIRP

Zastępcy rzecznika
dyscyplinarnego

radcy tworzący zgromadzenie OIRP

23.

Wybory przeprowadzane w Okręgowych Izbach Radców Prawnych

Organami Okręgowych Izb Radców Prawnych są:

Rada OIRP

Zgromadzenie OIRP

Okręgowa Komisja Rewizyjna

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny

Okręgowa komisja wyborcza jest powoływana przez radę okręgowej izby radców prawnych
spośród radców prawnych danej izby. Skład – co najmniej 5 osób. Okręgowa komisja wyborcza
dokonuje rejestracji kandydatów (§ 18 uchwały) członkami komisji nie mogą być kandydaci w
wyborach. Zgłoszenie kandydata następuje w formie pisemnej. Rada okręgowej izby radców
prawnych może postanowić o możliwości zgłaszania kandydatów również w formie elektronicznej.
Zgłoszenie zawiera: imię (imiona), nazwisko i numer wpisu na listę radców prawnych kandydata;
wskazanie organu, do którego albo funkcji, na którą kandydat kandyduje; zgodę kandydata na
kandydowanie; imię (imiona), nazwisko i numer wpisu na listę radców prawnych osoby zgłaszającej
(§ 19 uchwały). Kandydatów można zgłaszać od dnia podjęcia uchwały o zwołaniu zebrania
rejonowego lub o zwołaniu zgromadzenia okręgowej izby, do 30 dnia przed dniem zebrania
rejonowego lub zgromadzenia okręgowej izby. Zgłoszenie uznaje się za wniesione w terminie,
jeżeli wpłynęło ono do okręgowej komisji wyborczej przed upływem powyższego terminu (§ 20
uchwały). Okręgowa komisja wyborcza dokonuje oceny zgłoszenia i jeśli nie ma przeszkód, wydaje
postanowienie o rejestracji kandydata (§ 21 uchwały). Jeśli zgłoszenie nie odpowiada wymogom,
komisja wzywa do uzupełnienia w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania, nie później jednak
niż na 21 przed dniem zebrania rejonowego lub zgromadzenia okręgowej izby, wskazując zakres
uzupełnienia (§ 22 uchwały).

Podstawa prawna
1.

Ustawa z dnia 06.07.1982 r. o radcach prawnych;

Regulamin działalności samorządu radców prawnych i jego organów – załącznik do uchwały

nr 9/VIII/2010 Prezydium KRRP z dnia 28.12.2010 r.
3.

Uchwała nr 10/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 6.11.2010 r. w sprawie

zasad przeprowadzania wyborów do organu samorządu radców prawnych, liczby członków tych
organów oraz trybu ich odwoływania, a także podejmowania uchwał przez organy samorządu.
Opracowanie szczegółowe
Rada OIRP- tryb wyłaniania
Wybory członków Rady OIRP przeprowadzane są podczas Zgromadzenia OIRP. Czynne oraz bierne
prawo wyborcze przysługuje radcom prawnym stanowiącym Zgromadzenie OIRP (§3, §4 u.10/2010).
Zgromadzenie OIRP, na którym przeprowadza się wybory, zwołuje Rada OIRP na termin przypadający
przed upływem jej kadencji. Zwołując Zgromadzenie OIRP, Rada OIRP postanawia o terminie,
miejscu, proponowanym porządku zebrania, formie i terminie zgłaszania kandydatów oraz sposobie
głosowania na zgromadzeniu. O treści uchwały informuje się w formie pisemnej członków
zgromadzenia co najmniej 45 dni przed dniem jego rozpoczęcia.

Rejestracji kandydatów do Rady OIRP dokonują okręgowe komisje wyborcze (co najmniej 5

osób), powoływane przez Radę OIRP spośród radców prawnych tej izby. Członkami okręgowej komisji
wyborczej nie mogą być kandydaci w wyborach. Zgłoszenia kandydata dokonuje się w formie
pisemnej lub elektronicznej(jeśli tak postanowi Rada OIRP). Kandydatów można zgłaszać od dnia
podjęcia uchwały o zwołaniu Zgromadzenia OIRP, do 30 dnia przed dniem zgromadzenia OIRP.
Zgłoszenie uznaje się za wniesione w terminie, jeżeli wpłynęło ono do okręgowej komisji wyborczej
przed jego upływem. Okręgowa komisja wyborcza ocenia zgłoszenie pod względem formalnym oraz
sprawdza czy nie zachodzą przesłanki odmowy rejestracji kandydata(§21 u.10/2010):
- nie ma biernego prawa wyborczego
- pełni już inną funkcje
- został zgłoszony po terminie lub w stosunku do którego nie uzupełniono braków w terminie.
Od ewentualnej uchwały o odmowie rejestracji kandydata przysługuje odwołanie do Krajowej Komisji
Wyborczej w terminie 3 dni od jej otrzymania, nie później jednak niż na 14 dni przed dniem
Zgromadzenia OIRP (liczy się termin wpływu, a nie nadania)(§23 u.10/2010).
Najpóźniej na 7 dni przed dniem odbycia zgromadzenia, okręgowa komisja wyborcza sporządza listę
kandydatów oraz radców uprawnionych do głosowania. Aplikanci radcowscy wybierają spośród
siebie po jednym przedstawicielu z każdego roku aplikacji na zgromadzenie okręgowej izby. Podczas
zgromadzenia okręgowej izby przedstawiciele aplikantów radcowskich wybierają spośród siebie
przedstawiciela na Krajowy Zjazd Radców Prawnych.
Zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych-tryb wyłaniania.
Rejony oraz liczbę delegatów z poszczególnych rejonów ustala Zgromadzenie OIRP. Zebrania
rejonowe zwołuje Rada OIRP na termin umożliwiający odbycie Zgromadzenia ORIP(§15 u. 10/2010).
Zgromadzenie OIRP, na którym przeprowadza się wybory, zwołuje Rada OIRP, na termin przypadający
przed upływem jej kadencji. W uchwale o zwołaniu Zgromadzenia OIRP, Rada OIRP postanawia o
terminie, miejscu i porządku zebrania, a także formie i terminie zgłaszania kandydatów oraz sposobie
głosowania na zgromadzeniu. O treści uchwały informuje się w formie pisemnej radców prawnych
stanowiących zgromadzenie danej okręgowej izby na co najmniej 45 dni przed dniem, na który
zwołano zgromadzenie(§16 u. 10/2010).
Okręgowa komisja rewizyjna-tryb wyłaniania
Okręgowa komisja rewizyjna jest kolegialnym organem samorządu zawodowego, wybieranym przez
zgromadzenie izby. Liczbę jej członków ustala zgromadzenie (od 3 do 9 osób § 17 pkt. 2 u.10/2010).

Zgodnie z uchwałą przed rozpoczęciem głosowania zgromadzenie okręgowej izby podejmuje
uchwałę w sprawie ustalenia liczby członków okręgowej komisji rewizyjnej. (§ 25 u.10/2010)
Komisja powinna wybrać ze swego składu przewodniczącego i jego zastępcę, który mógłby pełnić
obowiązki przewodniczącego w razie przemijającej lub trwałej niemożności pełnienia funkcji przez
przewodniczącego. Przewodniczący kieruje pracą komisji i reprezentuje ja wobec rady izby.
Okręgowy sąd dyscyplinarny- Sposób powoływania:
liczbę członków okręgowego sądu dyscyplinarnego i jego skład osobowy( wybór członków) ustala
zgromadzeni okręgowej izby radców prawnych, na 3 letnią kadencję.

24.

Wygaśnięcie mandatu członka organu lub osoby pełniącej funkcję w samorządzie radców

prawnych oraz zasady kooptacji.

Przyczyny wygaśnięcia mandatu: upływ kadencji, rezygnacja, odwołanie, skreślenie z listy radców
prawnych, prawomocne zawieszenie prawa do wykonywania zawodu, śmierć.
Zasady kooptacji:

−

delegat na Krajowy Zjazd Radców Prawnych, członek Krajowej Radcy Radców Prawnych
wybrany przez KZRP, członek Wyższej Komisji Rewizyjnej, członek Wyższego Sądu
Dyscyplinarnego → kolejny kandydat;

−

Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, Główny Rzecznik Dyscyplinarny, dziekan rady
okręgowej izby radców prawnych lub rzecznik dyscyplinarny okręgowej izby radców
prawnych → wybory;

−

członek Krajowej Rady Radców Prawnych wybrany bezpośrednio przez zgromadzenie
okręgowej izby, członek rady okręgowej izby radców prawnych, członek okręgowej komisji
rewizyjnej, członek okręgowego sądu dyscyplinarnego → wybory uzupełniające.

Podstawa prawna:
Uchwała Nr 10/2010 IX KZRP z dnia 6 listopada 2010 roku w sprawie zasad przeprowadzania
wyborów do organów samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich
odwoływania, a także podejmowania uchwał przez organy samorządu.

§ 29.
Mandat członka organu oraz osoby pełniącej funkcję, o której mowa w § 1 ust. 1 pkt 2,5,8 i 11 [Prezes

Krajowej Rady Radców Prawnych, Główny Rzecznik Dyscyplinarny, dziekan rady okręgowej izby

radców prawnych, rzecznik dyscyplinarny okręgowej izby radców prawnych] wygasa wskutek:

upływu kadencji;

złożenia rezygnacji;

odwołania;

skreślenia z listy radców prawnych;

prawomocnego zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na podstawie
art. 65 ust. 1 pkt 3 ustawy [kara dyscyplinarna zawieszenia prawa do wykonywania zawodu
radcy prawnego na czas od trzech miesięcy do pięciu lat];

śmierci.

§ 35.

W przypadku wygaśnięcia mandatu:

delegata na Krajowy Zjazd Radców Prawnych,

członka Krajowej Rady Radców Prawnych wybranego przez Krajowy Zjazd Radców
Prawnych,

członka Wyższej Komisji Rewizyjnej,

członka Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,

delegata na zgromadzenie okręgowej izby

- z przyczyny, o której mowa w § 29 pkt. 2-6, mandat obejmuje osoba, która w wyborach

otrzymała największą liczbę ważnie oddanych głosów spośród tych kandydatów, którzy nie
zostali wybrani, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych, Głównego
Rzecznika Dyscyplinarnego, dziekana rady okręgowej izby radców prawnych lub rzecznika
dyscyplinarnego okręgowej izby radców prawnych z przyczyny, o której mowa w § 29 pkt. 2-
6, w terminie 3 miesięcy od dnia wygaśnięcia mandatu przeprowadza się wybory na tę
funkcję. Przepisy § 16 i 27 stosuje się odpowiednio.

2a. W przypadku wygaśnięcia mandatu:

członka Krajowej Rady Radców Prawnych wybranych bezpośrednio przez zgromadzenie
okręgowej izby,

członka rady okręgowej izby radców prawnych,

członka okręgowej komisji rewizyjnej,

członka okręgowego sądu dyscyplinarnego

- z przyczyny, o której mowa w § 29 pkt. 2-6, przeprowadza się wybory uzupełniające do tego

organu lub na tę funkcję.

2b. W przypadku organów, o których mowa w ust. 2A pkt 2-4, wyborów uzupełniających nie
przeprowadza się, jeżeli w wyniku wygaśnięcia mandatu, z przyczyny, o której mowa w § 29 pkt.
2-6, odpowiednio:

1) liczba członków rady okręgowej izby radców prawnych nie będzie niższa niż 10 osób;
2) liczba członków okręgowej komisji rewizyjnej nie będzie niższa niż 3 osoby;
3) liczba członków okręgowego sądu dyscyplinarnego nie będzie niższa niż 6 osób,
- chyba, że rada okręgowej izby radców pranych postanowi inaczej.

2c. Do zwołania zgromadzenia okręgowej izby w celu przeprowadzenia wyborów, o których
mowa w ust. 2a i 2b, stosuje się odpowiednio przepisy § 16, z tym że zgromadzenie zwołuje się
na termin przypadający najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia mandatu, o którym
mowa w ust. 2a.

Uzupełnienia składu Wyższej Komisji Rewizyjnej i Wyższego Sądu Dyscyplinarnego na
dokonuje się, jeżeli w wyniku wygaśnięcia mandatu z przyczyny, o której mowa w § 29 pkt. 2-
6, liczba:
1)

członków Wyższej Komisji Rewizyjnej nie będzie niższa niż 11 osób;

członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego nie będzie niższa niż 24 osoby.

Uzupełnienia składu Krajowej Rady Radców Pranych nie dokonuje się, jeżeli w wyniku
wygaśnięcia mandatu członka Krajowej Rady Radców Prawnych wybranego przez Krajowy
Zjazd Radców Prawnych, z przyczyny, o której mowa w § 29 pkt. 2-6, liczba członków
Krajowej Rady Radców Pranych wybranych przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych nie będzie
niższa niż 28 osób.

Rezygnacja – organ właściwy dla złożenia rezygnacji.

Rada okręgowej izby radców prawnych dla dziekana rady okręgowej izby radców prawnych, delegata
na Krajowy Zjazd Radców Prawnych, delegata na zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych,
członka rady okręgowej izby radców prawnych, członka okręgowej komisji rewizyjnej, członka
okręgowego sądu dyscyplinarnego, rzecznika dyscyplinarnego okręgowej izby radców prawnych.
Krajowa Rada Radców Prawnych dla Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych, członka Krajowej Rady
Radców Prawnych, członka Wyższej Komisji Rewizyjnej, członka Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,
Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego.
Rezygnacja powinna być umotywowana
Odwołanie
Odwołanie członka organu oraz osoby pełniącej funkcję może nastąpić w przypadku niewykonania
lub nienależytego wykonywania obowiązków wynikających z mandatu, właściwym do odwołania jest
podmiot, który dokonał wyboru. Odwołanie następuje na wniosek, z którym mogą wystąpić: 1/3
członków podmiotu właściwego do odwołania osoby, której wniosek dotyczy; organ, którego
członkiem jest osoba, której wniosek dotyczy, Krajowa Rada Radców Prawnych, Wyższy Sąd
Dyscyplinarny, Wyższa Komisja Rewizyjna.

Powyższe przepisy jednoznacznie i wyczerpująco odpowiadają na zadane pytanie, dalszy komentarz
niepotrzebnie wydłużyłby opracowanie, a byłby w większości powtórzeniem wyżej zacytowanej
uchwały. Osoby zainteresowane szerszym komentarzem mogą zajrzeć do materiałów przysłanych
przez starostę w mailu z dnia 26 marca br, plik Podstawy Funkcjonowania Samorządu skrypt, pytanie
nr 39 i nast.

25.

Sprawowanie funkcji w organach samorządowych – czynne prawo wyborcze, ograniczenia

dotyczące sprawowania tej samej funkcji, podstawowe zasady sprawowania funkcji.

Podstawa prawna:
Uchwała Nr 10/2010 IX KZRP z dnia 6 listopada 2010 roku w sprawie zasad przeprowadzania
wyborów do organów samorządu radców prawnych, liczby członków tych organów oraz trybu ich
odwoływania, a także podejmowania uchwał przez organy samorządu.
Kodeks Etyki Radcy Prawnego.

Wybory przeprowadzane są podczas zebrań zwoływanych dla poszczególnych rejonów okręgowej
izby radców prawnych „zebrań rejonowych”, zgromadzeń okręgowych izb radców prawnych,
„zgromadzeń okręgowych izb” oraz podczas Krajowego Zjazdu Radców Prawnych.

Czynne prawo wyborcze Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych, do Krajowej Rady Radców
Prawnych , do Wyższej Komisji Rewizyjnej, do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, Głównego Rzecznika
Dyscyplinarnego mają jedynie radcowie prawni – delegaci na Krajowy Zjazd Radców Prawnych.

Czynne prawo wyborcze członka Krajowej Rady Radców Prawnych, delegatów na Krajowy Zjazd
Radców Prawnych, dziekana rady okręgowej izby radców prawnych, do rady okręgowej izby radców
prawnych, do okręgowej komisji rewizyjnej, do okręgowego sądu dyscyplinarnego, rzecznika
dyscyplinarnego przysługuje radcom prawnym stanowiącym zgromadzenie okręgowej izby.

Prawo wybierania nie przysługuje w okresie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy
prawnego, w przypadku prawomocnego pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy
prawnego, w okresie pozbawienia praw publicznych.

Prawo zgłaszania kandydatów w wyborach przysługuje wyłącznie radcom prawnych mającym prawo
wybierania w danych wyborach.

Nie można być kandydatem do więcej niż jednego z organów lub na funkcję. Kandydat na dziekana
rady okręgowej lub kandydat na Prezesa Krajowej Rady Radców Pranych, który nie został wybrany
może być zgłoszony jako kandydat w wyborach na inną funkcję albo do organu.

Podstawowe zasady sprawowania funkcji: (wg nowego Kodeksu Etyki):

przy pełnieniu funkcji radca obowiązany jest kierować się zadaniami tego samorządu,
interesami zawodowymi radców prawnych oraz wolą wyborców.

radca, któremu powierzono funkcję w organach samorządu, obowiązany jest przyjęte
obowiązki wypełniać rzetelnie i z najwyższą starannością, a w szczególności:
1.

nie może wykorzystywać tej funkcji we własnych sprawach, dla korzyści swojej albo osób
mu najbliższych;

powinien traktować wszystkich członków samorządu równoprawnie;

powinien w granicach swoich zadań i możliwości służyć członkom samorządu informacją,
pomocą i radą.

Radca prawny składając rezygnację z powierzonej mu funkcji, obowiązany jest ją
umotywować.

10)

W przypadki zawieszenia prawa do wykonywania zawodu, radca powinien wstrzymać się od
wykonywania funkcji w samorządzie, co oznacza konieczność złożenia rezygnacji oraz
niekandydowania w wyborach aż do zatarcia skazania.

11)

W przypadku gdy radca wykonując obowiązki powierzone mu w samorządzie uzyskał
wiadomości dotyczących spraw osobistych innego radcy, może je ujawnić i wykorzystać
wyłącznie dla prawidłowej realizacji powierzonych mu tychże obowiązków.

W poprzednim (z 2007 roku) Kodeksie Etyki regulacje były analogiczne, wprowadzone równice są
jedynie kosmetyczne – np. przestawiona kolejność w punkcie pierwszym.

26.

Gospodarka finansowa samorządu radców prawnych – źródła finansowania działalności

samorządu, zasady prowadzenia gospodarki finansowej, organy i funkcje związane z gospodarką
finansową.

Zasady gospodarki finansowej samorządu r.pr. w tym źródła finansowania, zostały określone w
ustawie o radcach prawnych oraz uchwale nr 65/VII2009 KRRP w sprawie regulaminu działalności
finansowej samorządu r.pr. Źródła finansowania to: składki, opłaty za wpis, kary pieniężne,
dochodów z innych źródeł (m. in. dotacje, subwencje, darowizny, spadki), a także działalności
gospodarczej. Podstawą gospodarki finansowej są roczne budżety. Nie jest dopuszczalne
finansowanie działalności pozastatutowej z przychodów (poza przychodami z działalności
gospodarczej). Za gospodarkę finansową Krajowej Rady i rad okręgowych odpowiedzialność

ponoszą Prezes Krajowej Rady i Skarbnik oraz Dziekani i Skarbnicy rad okręgowych. Wykonanie
budżetu i przestrzeganie zasad gospodarki finansowej kontrolują właściwe komisje rewizyjne.
Okresem sprawozdawczym Krajowej Rady i rad okręgowych jest rok kalendarzowy.

Podstawa prawna

•

Uchwała nr 65/VII/2009 Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie regulaminu działalności
finansowej samorządu radców prawnych z dnia 06 czerwca 2009 r. (K.Rad.Prawn nr 7, poz. 65;
dalej: Regulamin),

•

USTAWA O RADCACH PRAWNYCH z dnia 6 lipca 1982 r. (t. jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 507).

Opracowanie szczegółowe
Działalność samorządu jest finansowana z następujących źródeł:

•

składek radców prawnych i aplikantów radcowskich,

•

opłat związanych z postępowaniem w sprawie wpisu na listę radców prawnych i aplikantów
radcowskich,

•

kar pieniężnych,

•

dochodów z innych źródeł (szczególności z dotacji i subwencji oraz darowizn i spadków).

Krajowa Rada i rady okręgowe prowadzą samodzielną gospodarkę finansową, ustalając wydatki
według zasady samofinansowania działalności wpływami ze składek i innych źródeł w granicach
obowiązujących przepisów i Regulaminu. Krajowa Rada i rady okręgowe prowadzą księgi rachunkowe
zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
Podstawą gospodarki finansowej są roczne budżety przedstawione w postaci planu wpływów i
wydatków. Do przychodów zalicza się otrzymane środki pieniężne i inne aktywa finansowe
pozyskane w związku prowadzoną działalnością związaną z realizacją zadań samorządu radców
prawnych - w tym otrzymane składki, opłaty związane z decyzją w sprawie wpisu na listę radców
prawnych i aplikantów, opłaty manipulacyjne, opłaty za aplikację, opłaty za świadczenia na rzecz
członków samorządu, nieodpłatnie otrzymane składniki majątku, a także kwoty należne ze sprzedaży
składników majątku oraz przychody finansowe, dotacje i subwencje. W przypadku prowadzenia
działalności gospodarczej przychodem będą również kwoty uzyskane ze sprzedaży towarów i usług w
przypadkach wskazanych w art. 12 ust. 1 pkt. 4g ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Do kosztów działalności zalicza się w szczególności: wydatki związane z realizacją zadań samorządu
radców prawnych, koszty administracyjne, a w szczególności wynagrodzenia oraz ubezpieczenia
społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób, odpisy amortyzacyjne lub
umorzeniowe środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zużycie materiałów i
energii, usługi obce oraz pozostałe koszty o charakterze administracyjnym. Nie jest dopuszczalne
finansowanie działalności pozastatutowej z przychodów (poza przychodami z działalności
gospodarczej).
W ramach posiadanych środków Krajowa Rada i rady okręgowe mogą tworzyć fundusze celowe
przeznaczone na finansowanie działalności określonej szczególnymi regulaminami, wskazując
jednocześnie źródło finansowania.
Za gospodarkę finansową Krajowej Rady i rad okręgowych odpowiedzialność ponoszą Prezes
Krajowej Rady i Skarbnik oraz Dziekani i Skarbnicy rad okręgowych.
Do zaciągania zobowiązań i składania oświadczeń woli upoważnieniu są:

•

w Krajowej Radzie: członkowie Prezydium Krajowej Rady ustanowieni pełnomocnikami na

podstawie uchwały Krajowej Rady,

•

w radach okręgowych: członkowie prezydium rady okręgowej ustanowieni pełnomocnikami

na podstawie uchwały rady okręgowej,

z tym, że zaciąganie zobowiązań przekraczających zakres zwykłego zarządu następuje,
odpowiednio, na podstawie uchwały Krajowej Rady lub uchwały rady okręgowej.
Wykonanie budżetu i przestrzeganie zasad gospodarki finansowej kontrolują właściwe komisje
rewizyjne.
Okresem sprawozdawczym Krajowej Rady i rad okręgowych jest rok kalendarzowy. Sprawozdanie
finansowe sporządza się według stanu na dzień 31 grudnia każdego roku najpóźniej do końca marca
roku następnego. Sprawozdanie finansowe Krajowej Rady zatwierdza Krajowa Rada Radców
Prawnych. Sprawozdanie finansowe rady okręgowej zatwierdza zgromadzenie delegatów okręgowej
izby radców prawnych najpóźniej do końca 6 miesiąca po zakończeniu okresu sprawozdawczego.

27.

Listy prowadzone przez okręgowe izby radców prawnych na podstawie ustawy o radcach

prawnych oraz ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej
w Rzeczypospolitej Polskiej.

Rady Okręgowych Izb Radców Prawnych prowadzą listy radców prawnych i aplikantów
radcowskich oraz listy prawników zagranicznych.

Ustawa o radcach prawnych

Art. 52. ust. 4 Rada okręgowej izby radców prawnych prowadzi aktualną listę radców prawnych i

aplikantów radcowskich oraz publikuje ją w Biuletynie Informacji Publicznej.
Uchwalanie regulaminów prowadzenia list radców prawnych i aplikantów radcowskich, należy do
zakresu działania Krajowej Rady Radców Prawnych. (art. 60)
Zgodnie z art. 24 ust. 2 wpis osoby, która uzyskała pozytywny wynik z egzaminu radcowskiego, lub
osób, o których mowa w art. 25 ust. 1 i 2, następuje na ich wniosek. Uchwałę w sprawie wpisu
podejmuje rada okręgowej izby radców prawnych właściwa odpowiednio ze względu na - miejsce
odbycia aplikacji radcowskiej, miejsce złożenia wniosku lub miejsce zamieszkania osoby ubiegającej
się o wpis.
Zgodnie z art.33 ust 1. wpis na listę aplikantów radcowskich następuje na podstawie uchwały rady
okręgowej izby radców prawnych właściwej ze względu na miejsce złożenia zgłoszenia, o którym
mowa w art. 33

ust. 2. (zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu wstępnego na aplikację radcowską

do komisji kwalifikacyjnej). Właściwość komisji kwalifikacyjnej obejmuje obszar właściwości jednej
lub kilku okręgowych izb radców prawnych (art. 33

ust.1)

Ustawa o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej

Art. 3. Na zasadzie wzajemności, o ile umowy międzynarodowe ratyfikowane przez

Rzeczpospolitą Polską lub przepisy organizacji międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest

członkiem, nie stanowią inaczej, prawnicy zagraniczni są uprawnieni do wykonywania stałej praktyki,

na zasadach określonych w przepisach niniejszego działu, po wpisaniu na jedną z list prawników

zagranicznych, prowadzoną odpowiednio przez okręgowe rady adwokackie lub rady okręgowych izb

radców prawnych, zwaną dalej "listą".

Art. 4. Ust.2 Na listę prowadzoną przez rady okręgowych izb radców prawnych wpisuje się

prawników z Unii Europejskiej zamierzających świadczyć pomoc prawną w zakresie odpowiadającym

zawodowi radcy prawnego oraz prawników spoza Unii Europejskiej, których tytuł zawodowy

uprawnia do wykonywania zawodu odpowiadającego zawodowi radcy prawnego.
Lista prawników zagranicznych składa się z części, na którą wpisuje się prawników z Unii Europejskiej,
i z części, na którą wpisuje się prawników spoza Unii Europejskiej (art. 5 ust. 1)
Szczegółowy sposób prowadzenia listy prawników zagranicznych określa regulamin uchwalany przez
Krajową Radę Radców Prawnych. (art. 5 ust. 3)
Wpis na listę następuje na wniosek zainteresowanego. (art.6 ust.1)
Prawnik zagraniczny ubiegający się o wpis na listę prowadzoną przez radę okręgowej izby radców
prawnych składa wniosek do rady właściwej ze względu na wskazaną we wniosku przyszłą siedzibę
zawodową, a jeżeli praktyka ma być wykonywana w ramach stosunku pracy - do rady właściwej ze
względu na wskazaną we wniosku siedzibę przyszłego pracodawcy. (art.6 ust.2)
O wpisie na listę, a także o skreśleniu z listy decyduje rada okręgowej izby radców prawnych.
Odmowa wpisu może nastąpić tylko wtedy, gdy zainteresowany nie spełnia wymogów określonych w
ustawie. (art.7 ust.1)
Prawnik z Unii Europejskiej lub obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej, posiadający
kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodu przy użyciu jednego z tytułów, o których
mowa w art. 2 pkt 2 (określone w załączniku nr 1 do ustawy), może być wpisany na listę radców
prawnych, jeżeli spełni warunki określone w ustawie.(art. 22 ust.1)

28.

Jawność ewidencji radców prawnych i aplikantów radcowskich.

Uchwała nr 110/VII/2010 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010 r. określa
regulamin prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich.
Listę radców prawnych zamieszkałych na obszarze właściwości okręgowej izby radców prawnych
prowadzi rada tej izby. Podobnie listę aplikantów danej izby prowadzi rada tej izby.
Listy mogą być prowadzone w formie papierowej lub w formie elektronicznej.

Lista radców prawnych zawiera 10 działów obejmujących:
1) nr odpowiadający nr wpisu i nr akt r.p.;
2) nazwisko, imiona, datę i miejsce urodzenia;
3) PESEL i NIP;
4) adres zamieszkania;
5) adres poczty elektronicznej;
6) nr i datę uchwały o wpisie oraz jego podstawę prawną;
7) nr i datę uchwały o zawieszeniu prawa do wykonywania zawodu i jego podstawę prawną;
8) nr i datę uchwały o przeniesieniu wpisu, ze wskazaniem do której lub z której OIRP przeniesiono
wpis;
9) nr i datę uchwały o skreśleniu z listy i jego podstawę prawną;
10) formy wykonywania zawodu przez r.p. lub informację o jego niewykonywaniu.

Zarówno lista radców prawnych, jak i lista aplikantów mają charakter jawny w zakresie danych
potwierdzających fakt wpisu oraz formę wykonywania zawodu.

Lista aplikantów zawiera 8 działów obejmujących:
- to co powyżej: oprócz nr 7 i 10
a w zamian:
- miejsce odbywania aplikacji i imię i nazwisko patrona.

29.

Prawnicy zagraniczni a samorząd zawodowy radców prawnych

Prawnicy zagraniczni (prawnik z Unii Europejskiej oraz prawnik spoza Unii Europejskiej) świadczący
stałą praktykę zawodową w Polsce po wpisie na listę radców prawnych podlegają kontroli
sprawowanej przez organ samorządu zawodowego w zakresie świadczonej przez nich pomocy
prawnej. Zobowiązani są podporządkować się warunkom wykonywania zawodu przez polskiego
radcę prawnego bądź adwokata w zależności od wyboru zakresu, w którym zamierzają świadczyć
pomoc prawną, w tym do przestrzegania zasad etyki zawodowej. Prawnicy, o których mowa powyżej
podlegają samorządowej odpowiedzialności dyscyplinarnej na zasadach obowiązujących radców
prawnych, a kara zawieszenia wykonywania zawodu albo jego pozbawienia dotyczy zawieszenia albo
zakazu świadczenia pomocy prawnej w Polsce, a sąd dyscyplinarny w Polsce zobowiązany jest do
poinformowania o wszczęciu i przebiegu postępowania dyscyplinarnego właściwy organ w państwie
macierzystym radcy. Podlegają również obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności
cywilnej za szkodę wyrządzoną przy świadczeniu pomocy prawnej na tych samych zasadach co radcy
prawni (z obowiązku ww. ubezpieczenia wyłączeni zostali prawnicy świadczący usługę
transgraniczną). Jednakże posiadanie w państwie macierzystym rzeczonego ubezpieczenia, którego
warunki i zakres jest tożsamy z wymaganym zakresem i warunkami polisy w Polsce oraz przedłożenie
dokumentu potwierdzającego jego posiadanie radzie izby pozwala na zwolnienie z tego obowiązku w
całości albo w części , tj. w zależności od tożsamości ich warunków i zakresu z wymaganymi w Polsce.
Do obowiązków prawników zagranicznych wykonujących w Polsce stałą praktykę należy również
poinformowanie organu, na którą go wpisano , o przynależności do zagranicznej grupy zawodowej
(nazwa, forma prawna, adres, a na żądanie organu imionach i nazwiskach członków). Ponadto
prawnik zagraniczny ma obowiązek powiadomienia dziekana rady , właściwej ze względu na siedzibę
sądu o podjęciu się usługi transgranicznej w postępowaniu sądowym.
Prawnik z Unii Europejskiej po wpisie na listę radców prawnych staje się członkiem izby radców
pranych , dotyczą go wszelkie praw i obowiązki , w tym obowiązek opłacania składek, z wyłączeniem
biernego prawa wyborczego. Natomiast wpisany na listę radców prawnych prawnik zagraniczny
spoza Unii Europejskiej nie staje się członkiem izby radców pranych , ale obciąża go obowiązek
płacenia połowy obowiązującej składki samorządowej .

30.

Wpis na listę radców prawnych obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej,

uprawnionego do wykonywania zawodu lub posiadającego kwalifikacje zawodowe wymagane do
wykonywania zawodu przy użyciu tytułu zawodowego, odpowiadającego zawodowi radcy
prawnego lub adwokata.

Obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej uprawniony do wykonywania zawodu lub
posiadający kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodu przy użyciu tyt. zaw.

odpowiadającego zaw. radcy prawnego (adwokata) może być wpisany na listę radców prawnych ,
jeżeli:
- korzysta z pełni praw publicznych, ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz jest
nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego
wykonywania zawodu radcy prawnego (adwokata)
- włada językiem polskim w mowie i w piśmie (znajomość języka nie jest odrębnie weryfikowana)
- zda test umiejętności dotyczący wiedzy zawodowej kandydata mający na celu ocenę jego
zdolności do wykonywania zawodu radcy prawnego (adwokata) w nawiązaniu do wymagań
stawianych radcom prawnym (adwokatom) wykonującym zawód na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 5 lipca 2002 roku o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w
Rzeczpospolitej Polskiej, Dział III

Opracowanie szczegółowe

Wpis na listę radców prawnych obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, uprawnionego
do wykonywania zawodu lub posiadającego kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania
zawodu przy użyciu tytułu zawodowego, odpowiadającego zawodowi radcy prawnego lub adwokata
dokonywany jest na wniosek zainteresowanego i uprawnia do wykonywania stałej praktyki w
zakresie odpowiadającym zawodowi racy prawnego albo adwokata w zależności od wyboru ww.
osoby. A z chwilą wpisu na listę prawnik z Unii Europejskie staje się członkiem właściwej izby radców
pranych lub adwokatów, wykonując wszystkie prawa i obowiązki przysługujące członkom wybranego
samorządu zawodowego , z wyjątkiem biernego prawa wyborczego do organów samorządu (dotyczy
to również obowiązku przestrzegania zasad etyki zawodowej). Prawnik z Unii Europejskiej wpisany na
listę radców prawnych lub adwokatów jest uprawniony do używania - obok tytułu adwokata lub
radcy prawnego - tytułu zawodowego uzyskanego w państwie macierzystym ( ), wyrażonego w języku
urzędowym tego państwa.

1. Wpis na listę:
Prawnik z Unii Europejskiej lub obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej, posiadający
kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodu przy użyciu jednego z tytułów, o których
mowa w art. 2 pkt.2 ustawy z dnia 05.07.2002r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych
pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej może być wpisany na listę radców prawnych , jeżeli:
- korzysta z pełni praw publicznych, ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz jest
nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego
wykonywania zawodu radcy prawnego (adwokata)
- włada językiem polskim w mowie i w piśmie (znajomość języka nie jest odrębnie weryfikowana)
- zda test umiejętności dotyczący wiedzy zawodowej kandydata mający na celu ocenę jego zdolności
do wykonywania zawodu radcy prawnego (adwokata) w nawiązaniu do wymagań stawianych radcom
prawnym (adwokatom) wykonującym zawód na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Przeprowadzany
jest w języku polskim, składa się z część ustnej (2 przedmioty wybrane przez siebie z wyłączeniem
wybranych w cz. pisemnej oraz zasady organizacji i działania sam. zaw., war. wykonywania zawodu i
zasady etyki) i pisemnej (opracowanie dwóch tematów z prawa cywilnego oraz z przedmiotu

wybranego przez siebie). Wynik testu nie podlega zaskarżeniu. Możliwość jednokrotnego poprawienia
testu, nie wcześniej niż po upływie 6 msc po zakończeniu poprzedniego testu.

Na wniosek prawnika z UE OIRP (ORA) właściwa do podjęcia uchwały w sprawie wpisu na listę radców
prawnych (adwokatów) może zwolnić go od ww. testu jeżeli wykaże, że wykonywał aktywnie i
nieprzerwanie (bez żadnych przerw, z wyjątkiem wynikających ze zdarzeń i życia codziennego) stałą
praktykę przez okres co najmniej 3 lat w zakresie prawa obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej,
w tym prawa Unii Europejskiej. Prawnik z UE powinien do wniosku załączyć wykaz prowadzonych
spraw wraz z ich sygnaturami albo innego oznaczenia, przedmiotu, czasu trwania oraz
podejmowanych w sprawie czynności. Właściwa OIRP (ORA) może wezwać prawnika z UE do
osobistego stawiennictwa celem udzielenia dodatkowych informacji lub wyjaśnień w zakresie stałej
praktyki.
W przypadku krótszego okresu świadczenia stałej i nieprzerwanej praktyki, o której mowa powyżej
właściwa rada przeprowadza z prawnikiem z UE rozmowę kwalifikacyjną czy aktywnie wykonywał
praktykę i jest zdolny do jej wykonywania w świetle posiadanej wiedzy i doświadczenia z zakresu
prawa polskiego.
Zwolnienie z ww. testu wymaga uzasadnienia faktycznego i prawnego. Od uchwały OIRP (ORA)
odmawiającej zwolnienia z testu przysługuje odwołanie do Krajowej Rady Radców Prawnych
(Naczelnej Rady Adwokackiej) w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpisu ww. uchwały

2. Wniosek o wpis powinien zawierać następujące informacje:

- rodzaj listy prawników zagranicznych, na którą ubiegający zamierza się wpisać:

a. z Unii Europejskiej – typ A
b. spoza Unii Europejskiej – typ B

- imię i nazwisko,
- datę i miejsce urodzenia (również kraj),
- posiadane obywatelstwa
- miejsce zamieszkania w kraju macierzystym i w Polsce,
- siedzibę zawodową i jej adres w kraju macierzystym,
- przyszłą siedzibę zawodową i jej adres w Polsce,
- tytuł zawodowy uzyskany w państwie macierzystym,
- nazwę i adres grupy zawodowej,
- nazwę i adres właściwego organu państwa macierzystego,

3. Do wniosku o wpis należy załączyć:

- zaświadczenie wystawione przez właściwy organ państwa macierzystego, stwierdzające, że
osoba ubiegająca się o wpis jest zarejestrowana w tym państwie jako uprawniona do
wykonywania zawodu przy użyciu jednego z tytułów zawodowych o których mowa w art.2 pkt.
2 lub 3 Ustawy z dnia 05.07.2002r.
- dokument potwierdzający obywatelstwo osoby ubiegającej się o wpis,
- informację o niekaralności z polskiego Krajowego Rejestru Karnego oraz rejestru
karnego państwa macierzystego, opatrzoną datą nie wcześniejszą niż miesiąc przed złożeniem
wniosku,
- karta danych osobowych,
- 2 zdjęcia kolorowe paszportowe,

- uwierzytelnioną kopię polisy, lub promesy zawarcia umowy ubezpieczenia prawnika
zagranicznego od odpowiedzialności cywilnej lub wniosek skierowany do Rady OIRP o
włączenie do grupowego ubezpieczenia OC radców prawnych i prawników zagranicznych),
- oświadczenie wnioskodawcy, czy starał się lub stara o wpis na listę prawników zagranicznych
w innej izbie radców prawnych lub radzie adwokackiej,
- dowód wniesienia opłaty w postępowaniu o wpis

31.

Patron aplikanta radcowskiego – sposób i warunki powołania, obowiązki patrona i zasady

ich wykonywania

USTAWA z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 507; dalej: ustawa)
Art. 38.
4. Aplikant radcowski odbywa aplikację radcowską pod kierunkiem patrona wyznaczonego przez

radę okręgowej izby radców prawnych.

5. Zadaniem patrona jest przygotowanie aplikanta radcowskiego do wykonywania zawodu radcy

prawnego w rozumieniu niniejszej ustawy.

Sposób i warunki powołania patrona:

Patrona wyznacza rada okręgowej izby radców prawnych właściwej dla prowadzenia
aplikacji w terminie do 31 stycznia roku kalendarzowego będącego pierwszym rokiem
szkoleniowym aplikanta (§ 11 ust. 3 Regulaminu odbywania aplikacji radcowskiej,
stanowiącego załącznik do uchwały nr 91/IX/2014 Prezydium Krajowej Rady Radców
Prawnych z dnia 24 września 2014 r.; dalej: Regulamin) :

w pierwszej kolejności patronem aplikanta powinien zostać radca prawny, u którego
aplikant jest zatrudniony lub z którym współpracuje na podstawie umowy
cywilnoprawnej, względnie radca prawny z jednostki organizacyjnej zatrudniającej
aplikanta (§ 11 ust. 3 in fine Regulaminu);

patronat nad aplikantem może sprawować również radca prawny wpisany na listę
radców prawnych w innej izbie niż aplikant pod warunkiem spełnienia przez niego
wszystkich kryterium formalnych (dokładnie wskazane w tym opracowaniu: pkt I 2 oraz I

1 lit. a) i jest to uzasadnione względami zawodowymi lub szkoleniowymi (§ 11 ust. 4
Regulaminu);

w trakcie możliwa jest zmiana patrona; wyznaczenie nowego patrona powinno nastąpić
bez zbędnej zwłoki, pod warunkiem spełnienia przez niego wszystkich kryterium
formalnych (pkt I 2 oraz I 1 lit. a); przed podjęciem uchwały o wyznaczeniu nowego
patrona konieczne jest uzyskanie pozytywnej opinii o aplikancie od dotychczasowego
patrona (§ 11 ust. 5 Regulaminu);

patron nie może sprawować patronatu nad więcej niż 4 aplikantami, chyba że na jego
wniosek lub na wniosek kierownika szkolenia (uzgodniony z tym radcą prawnym) została
utworzona grupa patronacka - wówczas radca prawny może sprawować patronat nad
jedną grupą patronacką (grupa patronacka liczy od 5-10 aplikantów, zajęcia praktyczne
powinny odbywać się 2 razy w miesiącu w formie grup ćwiczeniowych lub zajęć
indywidualnych; aplikantom można zlecać opracowanie tych samych zadań w ramach

realizacji obowiązku do zlecenia prac pisemnych, oprócz w/w zajęć praktycznych
aplikanci realizują wszystkie praktyki przewidziane programem aplikacji, (§ 11 ust. 6 i 7
Regulaminu oraz Uchwała nr 266/VII/2012 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z
dnia 04 listopada 2012 r. w sprawie zasad tworzenia i prowadzenia grup patronackich).

Patronem aplikanta może być radca prawny, który łącznie spełnia następujące warunki ( § 11
ust. 2 Regulaminu):

jest wpisany na listę radców prawnych i wykonuje zawód radcy prawnego co
najmniej przez 4 lata;

nie został ukarany orzeczeniem sądu dyscyplinarnego; ( ale art. 65 ustawy stanowi,
że zakaz patronatu jest jedną z kar dyscyplinarnych, więc nie każde orzeczenie sądu
dyscyplinarnego będzie stanowiło podstawę do pozbawienia prawa patronatu;

art. 65 ust. 2a. Obok kary nagany i kary pieniężnej można orzec dodatkowo zakaz

wykonywania patronatu na czas od roku do pięciu lat.

Art. 65 ust. 2b. Obok kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy

prawnego orzeka się dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od lat dwóch

do lat dziesięciu.

nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne;

nie zalega z płatnością składek członkowskich za okres dłuższy niż 3 miesiące;

wyraził zgodę na podjęcie się obowiązków patrona i złożył oświadczenie, iż znane
mu są obowiązki patrona.

II.

Do obowiązków patrona należy w szczególności (§ 13 ust. 1 Regulaminu):

nadzorowanie wykonywania przez aplikanta pracy lub odbywania praktyki w kancelarii lub
jednostce organizacyjnej, w której patron wykonuje zawód; w pozostałych przypadkach
odbywanie spotkań z aplikantem w wymiarze co najmniej 2 razy w miesiącu;

zaznajamianie aplikanta z zasadami wykonywania zawodu i czynnościami wchodzącymi
w jego zakres, w tym zlecenie aplikantowi opracowania zadań (w tym opracowaniu

omówione w pkt II 8);

omawianie z aplikantem sposobu występowania przed sądami, urzędami oraz innymi
jednostkami organizacyjnymi, a w szczególności przygotowanie aplikanta do rozprawy;

udzielając aplikantowi upoważnienia do zastępstwa w sprawie, radca prawny zobowiązany

jest omówić z nim sprawę i wiążące się z nią zagadnienia prawne oraz wnioski, jakie aplikant

ma zgłosić na rozprawie (§ 6 Regulaminu);

umożliwienie aplikantowi uczestnictwa w rozprawach sądowych z udziałem i pod kierunkiem
patrona lub innego wskazanego przez patrona radcy prawnego w wymiarze określonym
w programie aplikacji (załącznik do Regulaminu);

kształtowanie u aplikanta postawy zgodnej z zasadami zawartymi w Kodeksie etyki radcy
prawnego;

sporządzanie opinii o aplikancie (po zakończeniu każdego roku szkoleniowego; chyba że
nastąpić ma zmiana patrona, o której mowa w tym opracowaniu w pkt I 1 lit. c - § 14
Regulaminu);

niezwłoczne zawiadomienie rady o niewywiązywaniu się przez aplikanta z jego obowiązków,
a także okoliczności powodujących przerwę w wykonywaniu obowiązków patrona (§ 13 ust. 2
Regulaminu);

zlecanie aplikantowi w każdym roku szkoleniowym opracowanie co najmniej sześciu zadań
pisemnych spośród rodzajów zadań określonych w uchwale Prezydium Krajowej Rady;
występujący po stronie aplikanta obowiązek opracowania zadań, o których mowa w zdaniu
pierwszym, może być również zrealizowany przy udziale innego radcy prawnego za wiedzą
patrona (§ 13 ust. 3 Regulaminu).

III.

Zasady wykonywania obowiązków patrona:

Kodeks etyki radcy prawnego obowiązującego do 30 czerwca 2015 r. (w brzmieniu tekstu
jednolitego stanowiącego załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców
Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.)
Art. 52

Radca prawny wykonujący obowiązki patrona winien uczynić wszystko, aby przygotować aplikanta

do wykonywania zawodu, przekazując mu wiedzę i doświadczenie oraz kształtując jego postawę

etyczną.

Kodeks etyki radcy prawnego obowiązujący od 01 lipca 2015 r. (stanowiący załącznik do uchwały nr
3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r.)
Art. 63

Radca prawny, wykonując obowiązki patrona, powinien dołożyć należytej staranności aby właściwie

przygotować aplikanta do wykonywania zawodu, przekazując mu wiedzę i doświadczenie oraz

kształtując jego postawę etyczną.

32.

Proszę omówić obowiązki aplikanta radcowskiego.

Aplikantem radcowskim jest osoba wpisana na listę aplikantów radcowskich (konstytutywny wpis
powoduje uzyskanie statusu aplikanta - a więc od tego momentu liczymy okres aplikacji), prawo
natomiast do wykonywania czynności aplikanta - np. przystąpienie do szkolenia, substytucja -
powstaje po wpisie na listę i złożeniu ślubowania.
Obowiązki aplikanta radcowskiego
(zgodnie z ustawą, Regulaminem odbywania aplikacji radcowskiej, stanowiącym załącznik do uchwały
nr 91/IX/2014 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 24 września 2014 r.; dalej:

Regulamin, oraz Kodeksem etyki)

uiszczanie opłaty rocznej za każdy rok szkolenia w terminie określonym przez radę okręgowej

izby radców prawnych właściwej dla prowadzenia aplikacji; aplikacja jest odpłatna a
obowiązek ponoszenia opłat obciąża aplikanta (! Rada może zwolnić aplikanta z tego

USTAWA z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 507; dalej: ustawa)
Art. 35. Do obowiązków aplikanta radcowskiego należy:
1) uczestniczenie w przewidzianych programem zajęciach teoretycznych i praktycznych;
2) samodzielne pogłębianie wiedzy prawniczej i praktycznych umiejętności zawodowych;
3) przestrzeganie dyscypliny szkolenia i pracy;
4) przystąpienie do egzaminu radcowskiego w wyznaczonym terminie.

obowiązku w całości lub w części, a także odroczyć jej płatność lub rozłożyć na raty (§ 3
Regulaminu));

uiszczanie składki związanej z przynależnością do samorządu zawodowego (w wysokości

ustalonej uchwałą Krajowej Rady Radców Prawnych (§ 4 ust. 2 Regulaminu);

uczestniczenie w zajęciach aplikantów przewidzianych planem szkolenia ( § 5 ust. 1 pkt 1

Regulaminu;

−

aplikant ma prawo do nieobecności w łącznym wymiarze 54 godzin wykładów lub

ćwiczeń oraz 4 dni praktyk w danym roku szkoleniowym, niezależnie od przyczyny
nieobecności - § 23 Regulaminu,

−

dziekan na wniosek aplikanta może udzielić zezwolenia na przerwę w zajęciach

przewidzianych programem szkolenia na okres nieprzekraczający łącznie 2 lat
szkoleniowych - § 24 Regulaminu,

−

dziekan może udzielić zgody na odbycie stażu zagranicznego (stażów) na okres nie

dłuższy niż 1 rok w czasie trwania aplikacji - § 25 Regulaminu);

doskonalenie umiejętności zawodowych po patronatem radcy prawnego (§ 5 ust. 1 pkt 2

Regulaminu);

przystąpienie w terminach ustalonych w planie szkolenia do kolokwiów, złożenia ich z

pozytywnym wynikiem oraz uzyskania zaliczenia zajęć, najpóźniej do dnia rozpoczęcia zajęć w
kolejnym roku szkoleniowym (§ 5 ust. 1 pkt 3 Regulaminu), aplikant zobowiązany jest do
uzyskania zaliczenia z zajęć i przedkładaniu zaświadczeń o odbyciu praktyk objętych planem
szkolenia, a także uzyskania opinii patrona (§ 27 ust. 1 Regulaminu); sankcja niezaliczenie
roku szkoleniowego (§ 28 ust. 2 pkt 1a Regulaminu);

niezaliczenie więcej niż jeden raz roku szkoleniowego lub negatywna ocena patrona stanowią

podstawę do stwierdzenia przez radę nieprzydatności aplikanta do wykonywania zawodu i

skreślenia z listy aplikantów z tego powodu (§ 19 ust. 2 Regulaminu);

samodzielnego pogłębiania wiedzy prawniczej i praktycznych umiejętności zawodowych (§ 5

ust. 1 pkt 4 Regulaminu);

przestrzegania Regulaminu (§ 5 ust. 1 pkt 5 Regulaminu);

zapoznania się z rocznymi planami szkolenia oraz przepisami porządkowymi dotyczącymi

przeprowadzania zajęć szkoleniowych (§ 5 ust. 1 pkt 6 Regulaminu);

przystąpienia do egzaminu radcowskiego w wyznaczonym terminie (art. 35 pkt 4 ustawy);

10.

postępowania zgodnie z zasadami etyki zawodowej:
Kodeks etyki radcy prawnego obowiązującego do 30 czerwca 2015 r. (w brzmieniu tekstu
jednolitego stanowiącego załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady
Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.)
Art. 3 – zasady etyki zawodowej obowiązują

odpowiednio

aplikantów radcowskich.

Kodeks etyki radcy prawnego obowiązujący od 01 lipca 2015 r. (stanowiący załącznik do
uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada
2014 r.)
Art. 1 - postanowienia kodeksu radcy prawnego stosuje się

odpowiednio

do aplikantów

radcowskich.

(z uwagi na rozmiar tego opracowania i zakres odpowiedzi do pytań dot. zasad wykonywania

zawodu radcy prawnego niecelowe jest powtarzanie tych kwestii).

!!! Aplikant

powinien

brać czynny udział w życiu samorządu i przyjmować na siebie obowiązki, które

w tym zakresie może mu zlecić dziekan lub działający z jego upoważnienia kierownik szkolenia (§ 8
Regulaminu)

Uwaga! Praca zawodowa wykonywana przez aplikanta nie może zwalniać z obowiązków aplikanta
ani naruszać wymogów wynikających z zasad etyki zawodowej (§ 7 Regulaminu).

33.

Skreślenie z listy aplikantów radcowskich – przesłanki, tryb postępowania.

Podstawa prawna:
Art. 37 ustawy o radcach prawnych

Art. 37. 1. Aplikanta radcowskiego skreśla się z listy aplikantów radcowskich w wypadku:
1) o którym mowa w art. 29 pkt 1 lub 3-5 albo art. 29

, stosowanych odpowiednio;

1a) o którym mowa w art. 29 pkt 6, stosowanym odpowiednio;
2) niezakończenia przez niego bez usprawiedliwionej przyczyny aplikacji radcowskiej w terminie, o
którym mowa w art. 32 ust. 2;
3) wpisu na listę radców prawnych;
4) upływu roku od daty zakończenia aplikacji wskazanej w zaświadczeniu o odbyciu aplikacji
radcowskiej.
2. Rada okręgowej izby radców prawnych może skreślić aplikanta radcowskiego z listy aplikantów
radcowskich, jeżeli stwierdzi jego nieprzydatność do wykonywania zawodu radcy prawnego.
3. Do skreślenia aplikanta radcowskiego z listy aplikantów radcowskich z przyczyn wskazanych w ust.
1 pkt 1 i 2-4 oraz ust. 2 stosuje się odpowiednio przepisy art. 31 ust. 1, 2 i 3.
4. Od uchwały Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie skreślenia z listy aplikantów
radcowskich służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały.

Opracowanie szczegółowe

Przesłanki skreślenia aplikanta radcowskiego z listy aplikantów radcowskich zostały wskazane w art.
37 ustawy (ustawodawca wskazuje przyczyny skreślenia z listy aplikantów, odsyłając w części
przypadków do odpowiedniego stosowania przepisów regulujących zasady skreślenia z listy radców
prawnych - art. 29 ustawy).

Przesłanki skreślenia z listy aplikantów radcowskich:
1) wniosek aplikanta radcowskiego o skreślenie go z listy aplikantów radcowskich;
2) choćby częściowe ograniczenie zdolności do czynności prawnych;
3) utrata z mocy wyroku sądowego praw publicznych;
4) nieuiszczanie składek członkowskich za okres dłuższy niż jeden rok;
5) śmierć aplikanta radcowskiego;
6) ponadto rada okręgowej izby radców prawnych może skreślić aplikanta radcowskiego z listy
aplikantów radcowskich w związku z czynem popełnionym przed wpisem na listę, jeżeli czyn ten nie
był znany radzie w chwili wpisu, a stanowiłby przeszkodę do wpisu;
7) orzeczenie dyscyplinarne lub wyrok sądu o pozbawieniu prawa do wykonywania zawodu;

8) niezakończenie bez usprawiedliwionej przyczyny aplikacji radcowskiej w terminie;
9) wpis na listę radców prawnych;
10) upływ roku od daty zakończenia aplikacji wskazanej w zaświadczeniu o odbyciu aplikacji
radcowskiej;
11) rada okręgowej izby radców prawnych może ponadto skreślić aplikanta radcowskiego z listy
aplikantów, jeżeli stwierdzi jego nieprzydatność do wykonywania zawodu radcy prawnego (zgodnie z
regulaminem odbywania aplikacji radcowskiej niezaliczenie więcej niż jeden raz roku szkoleniowego
lub negatywna ocena patrona stanowią podstawę do stwierdzenia przez radę nieprzydatności
aplikanta do wykonywania zawodu i skreślenia go z listy aplikantów z tego powodu).

Tryb postępowania:
Skreślenie z listy aplikantów radcowskich następuje na podstawie uchwały okręgowej izby radców
prawnych, która powinna być podjęta w terminie 30 dni od dnia powzięcia wiadomości o zaistnieniu
zdarzenia.

Od ww. uchwały służy odwołanie do Prezydium Krajowej Rady Radców prawnych w terminie 14 dni
od daty doręczenia uchwały. W wypadku niepodjęcia uchwały przez Prezydium Krajowej Rady
Radców Prawnych w terminie 30 dni od doręczenia odwołania, zainteresowanemu służy skarga do
sądu administracyjnego.

Od uchwały Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie skreślenia z listy aplikantów
radcowskich służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały.

34.

Egzamin radcowski – cel, zakres, zasady przeprowadzania i oceniania, tryb weryfikacji ocen,

ponowne zdawanie.

Sprawdzenie wiedzy prawniczej z zakresu prawa: karnego, cywilnego/rodzinnego, gospodarczego,
administracyjnego, zasad wykonywania zawodu/etyki. Pozytywny wynik z egzaminu otrzymuje
zdający, który z każdej części otrzymał ocenę pozytywną. Odwołanie – (1) komisja II stopnia przy
Min Spr; (2) skarga do sądu administracyjnego.

Podstawa prawna: Ustawa o radcach prawnych, art: 36 - 36

•

Cel - Egzamin radcowski ma na celu sprawdzenie przygotowania prawniczego zdającego, do
samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego (art. 36

par. 1).

•

Kto może przystapić do egzminu radcowskiego?

Do egzaminu radcowskiego może przystąpić:

osoba, która odbyła aplikację radcowską i otrzymała zaświadczenie o jej odbyciu;

osoba, o której mowa w art. 25 ust. 2.

•

Zakres

Egzamin radcowski składa się z pięciu części pisemnych (36

(1) zadanie z zakresu prawa karnego - przygotowaniu aktu oskarżenia albo apelacji, a w przypadku
uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub
przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.

(2) zadanie z zakresu prawa cywilnego lub rodzinnego - przygotowaniu pozwu lub wniosku albo
apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia – j/w
(3) zadanie z zakresu prawa gospodarczego - przygotowanie umowy albo sporządzeniu pozwu,
wniosku lub apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia – j/w
(4) zadanie z zakresu prawa administracyjnego - przygotowanie skargi do wojewódzkiego sądu
administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w przypadku
uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia – j/w
(5) zadanie z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki - przygotowanie opinii prawnej w
oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.

•

Zasady przeprowadzania

Kto przygotowuje pytania? – zespoł powołany przez Ministra Sprawiedliwości (4 radcowie
prawni delegowani przez KRRP oraz 4 przedstawiciele MS)

Kto przeprowadza egzamin radcowski?

Egzamin przeprowadzają komisje egzaminacyjne do przeprowadzenia egzaminu
radcowskiego, w składzie 8 członków, powoływane na obszarze właściwości jednej lub
kilku okręgowych izb radców prawnych. W skład komisji egzaminacyjnych wchodzą 4
osoby wskazane przez MS i 4 osoby wskazane przez KRRP spośród radców prawnych

•

Ogłoszenie o egzaminie radcowskim (36

)

Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z KRRP zamieszcza w BIP, nie później niż na 90 dni
przed terminem egzaminu radcowskiego, ogłoszenie, w którym podaje w szczególności:

termin złożenia wniosku o dopuszczenie do egzaminu (Aplikanci składają wniosek do komisji na
obszarze właściwości rady OIRP, w której odbyli aplikację radcowską. Osoby uprawnione do
przystąpienia do egzaminu radcowskiego bez odbycia aplikacji składają wniosek do komisji na
obszarze właściwości rady OIRP właściwej ze względu na ich miejsce zamieszkania, a w przypadku
braku miejsca zamieszkania na terytorium RP do wybranej komisji egzaminacyjnej);

właściwość miejscową każdej z komisji i jej adres, termin przeprowadzenia każdej części
egzaminu;

wysokość opłaty za egzamin (nie wyższą niż równowartość minimalnego wynagrodzenia).

•

Przebieg egzaminu

Podczas egzaminu zdający nie może posiadać urządzeń służących do przekazu lub
odbioru informacji, jednakże może korzystać z tekstów aktów prawnych i komentarzy
oraz orzecznictwa.

Z przebiegu egzaminu sporządza się niezwłocznie protokół

•

Zasady oceniania (36

ust.10-13 oraz 36

-36

Skala ocen:oceny pozytywne: celująca (6), bardzo dobra (5), dobra (4), dostateczna (3);
ocena negatywna – niedostateczna (2).

Oceny rozwiązania każdego z zadań z części od pierwszej do czwartej egzaminu dokonują
niezależnie od siebie dwaj egzaminatorzy z dziedzin prawa, których dotyczy praca pisemna,
jeden spośród wskazanych przez MS, drugi spośród wskazanych przez KRRP, biorąc pod uwagę w
szczególności zachowanie wymogów formalnych, zastosowanie właściwych przepisów prawa i
umiejętność ich interpretacji, poprawność zaproponowanego przez zdającego sposobu
rozstrzygnięcia problemu z uwzględnieniem interesu strony, którą zgodnie z zadaniem
reprezentuje. (Ocena rozwiązania zadania z części 5-tej egzaminu – j/w, z tym że brane pod
uwagę jest roztrzygnięcie z uwzględniem interesu publicznego).

Każdy z egzaminatorów sprawdzających pracę pisemną wystawia ocenę cząstkową i sporządza
pisemne uzasadnienie wystawionej oceny cząstkowej,

Ostateczną ocenę z pracy pisemnej dotyczącej danego zadania z części egzaminu radcowskiego
stanowi średnia ocen cząstkowych przyznanych przez każdego z egzaminatorów,

W przypadku gdy przynajmniej dwie oceny cząstkowe z prac pisemnych zdającego dotyczących
zadań z różnych części egzaminu są negatywne, a średnia arytmetyczna, wskazuje na pozytywną
ostateczną ocenę tych prac, komisja egzaminacyjna:

odstępuje od wystawienia ostatecznych ocen z tych prac oraz

przekazuje komisji egzaminacyjnej II stopnia przy MS, prace pisemne zdającego oraz ich
oceny cząstkowe wraz z uzasadnieniami, w celu ustalenia ostatecznych ocen tych prac.

Pozytywny wynik z egzaminu otrzymuje zdający, który z każdej części otrzymał ocenę pozytywną.

Komisja podejmuje uchwałę o wyniku egzaminu większością głosów w obecności wszystkich
członków komisji oraz doręcza zdającemu uchwałę o wyniku egzaminu, a jej odpis przesyła Min.
Spr., Prezesowi KRRP, właściwej radzie OIRP oraz dołącza do akt osobowych zdającego.

Min. Spr. publikuje w BIP imiona i nazwiska osób, które uzyskały pozytywny wynik z egzaminu
oraz imiona ich rodziców.

•

Tryb weryfikacji ocen

Odwołanie do Komisji II stopnia (art. 36

)

Od uchwały o wyniku egzaminu zdającemu przysługuje odwołanie do komisji
egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości w terminie 14 dni od dnia
otrzymania uchwały o wyniku egzaminu.

Komisja odwoławcza (w składzie 9 członków) jest powolywana w drodze zarządzenia
przez Ministra Sprawiedliwości. Uchwały są podejmowane większością 2/3 głosów w
obecności co najmniej połowy członków komisji odwoławczej. Do postępowania przed
komisją stosuje się odpowiednio przepisy KPA.

Skarga do sądu administracyjnego (art. 36

par.12) - Od uchwały komisji odwoławczej służy

skarga do sądu administracyjnego.

Ponowne zdawanie - W przypadku nieuzyskania pozytywnego wyniku, zdający może
przystępować do kolejnych egzaminów radcowskich, z tym że egzamin ten zdaje w całości (art.
36

35.

Zwolnienie z wymogu odbycia aplikacji radcowskiej i złożenia egzaminu radcowskiego

Zwolnieni z wymogu odbycia aplikacji radcowskiej i złożenia egzaminu radcowskiego są:
I. Ze względu na tytuł lub stopień naukowy:

•

Profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych,

•

Doktorzy nauk prawnych którzy w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis mogą się

wykazać trzyletnim doświadczeniem na wybranych stanowiskach (szczegóły poniżej)

II. Ze względu na wykonywany zawód lub zdany egzamin zawodowy:

•

Sędziowie, prokuratorzy, adwokaci, notariusze,

•

Komornicy, radcowie lub starsi radcowie Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa z

trzyletnim doświadczeniem w swoim zawodzie,

•

osoby, które w III RP zdały egzamin sędziowski, prokuratorski lub notarialny, oraz w okresie

5 lat przed złożeniem wniosku mogą się wykazać trzyletnim doświadczeniem na

wybranych stanowiskach (szczegóły poniżej)

Podstawa prawna: art. 25 ust. 1, 4,5 ustawy o radcach prawnych.

Stanowiska które uprawniają do zaliczenia 3-letniego doświadczenia zawodowego:

•

Asesor sądowy, prokuratorski (nie dotyczy doktorów nauk prawnych!),

•

Referendarz sadowy, starszy referendarz sądowy,

•

Aplikant sądowy, aplikant prokuratorski (w razie aplikacji pozaetatowej – dziś już nie

występującej - za każdy miesiąc zaliczało się 1/4 miesiąca),

•

Asystent sędziego, asystent prokuratora,

•

asystent sędziego lub podmiot funkcjonalnie z nim tożsamy w SN, TK oraz w

międzynarodowych organach sądowych (np. TS UE, ETPCz) (nie dotyczy doktorów nauk
prawnych!).

•

„legislator rządowy lub samorządowy” (pracownik organu władzy publicznej lub państwowej

jednostki organizacyjnej wykonujący czynności bezpośrednio związane z tworzeniem ustaw,
rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego)

•

Praktyka kancelaryjna, tj:

wykonywanie czynności wymagających wiedzy prawniczej,

Bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adw. lub r.pr.,

na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej,

W kancelarii adwokackiej, radcowskiej, zespole adwokackim bądź spółce cywilnej lub

osobowej(sp.j.,sp.p.,S.K.,S.K.A.) której wyłącznym przedmiotem działalności jest
świadczenie pomocy prawnej.

W przypadku wykonywania pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy, okres 3-letni wymagany do
stwierdzenia wystarczającego doświadczenia podlega proporcjonalnemu wydłużeniu.

36.

Proszę omówić postępowanie w sprawie wpisu na listę radców prawnych.

Podstawą wpisu na listę radców prawnych, prowadzoną przez właściwą radę okręgowej izby radców
prawnych, jest uchwała rady okręgowej izby radców prawnych, podejmowana na wniosek
zainteresowanego, który spełnia warunki przewidziane przez przepisy ustawy.

Podstawy prawne:

Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 507 j.t. ) (dalej:

Ustawa)

Uchwała Nr 110/VTI/2010 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010 r. w

sprawie regulaminu prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich
(t.j.)(dalej: Uchwała)

Uchwała Nr 144 VII 2010 KRRP w sprawie wysokości opłat związanych z wpisem na listę

radców prawnych, listę aplikantów radcowskich i listę prawników zagranicznych (dalej:
Uchwała w sprawie opłat)

Odpowiadając na powyższe pytanie, należałoby wyjść od wskazania warunków, które musi
spełnić osoba, która ubiega się o wpisanie na listę radców prawnych. Przesłanki te zostały
wyliczone w przepisie art. 24 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym na listę radców prawnych może
być wpisana osoba, która:

•

ukończyła wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskała tytuł

magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej;

•

korzysta w pełni z praw publicznych;

•

ma pełną zdolność do czynności prawnych;

•

jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię

prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego – pojęcia te nie należą do kategorii
uregulowanych obowiązującymi przepisami, interpretując je należy więc posłużyć się
stanowiskiem wypracowanym przez orzecznictwo – przykładowo można wskazać Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lutego 2008 r. (sygn. akt II GSK 390/2007)
który zauważył, iż podstawą ustalenia czy kandydat spełnia przytoczoną przesłankę jest
ocena cech charakteru i dotychczasowego zachowania mogącego świadczyć o poziomie
umiejętności i udzielenia pomocy prawnej oraz idąca za tym odpowiedź na pytanie czy dana
osoba poradzi sobie w zawodzie radcy prawnego; przez rękojmię prawidłowego
wykonywania zawodu należy rozumieć więc wykazanie się umiejętnością porównywalną z tą,
jaką posiadają osoby będące radcami prawnymi,

•

odbyła w Rzeczypospolitej Polskiej aplikację radcowską i złożyła egzamin radcowski, z

zastrzeżeniem art. 25 ust. 1 i 2 Ustawy – uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu
radcowskiego uprawnia do złożenia wniosku o wpis na listę radców prawnych w terminie 10
lat od dnia doręczenia uchwały o wyniku egzaminu radcowskiego (art. 24

Ustawy).

Należy jednocześnie zauważyć, że w myśl przepisów art. 25 ust. 1 oraz ust. 2 Ustawy wymóg
odbycia aplikacji radcowskiej i złożenia egzaminu radcowskiego nie ma zastosowania do:

•

profesorów i doktorów habilitowanych nauk prawnych;

•

osób, które przez okres co najmniej 3 lat zajmowały stanowisko radcy lub starszego

radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo wykonywały zawód komornika;

•

osób, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód

adwokata albo notariusza;

•

osób, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. lub

egzamin notarialny po dniu 22 kwietnia 1991 r. oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku
o wpis na listę radców prawnych, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:

zajmowały stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego,

starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego,
asystenta prokuratora, asystenta sędziego lub były zatrudnione w Sądzie Najwyższym,
Trybunale Konstytucyjnym lub w międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w
Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka i
wykonywały zadania odpowiadające czynnościom asystenta sędziego lub

wykonywały na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej wymagające wiedzy

prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez
adwokata lub radcę prawnego w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce
cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa
w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2014 r. poz.

635, 993 i 1778) (dalej: Prawo o adwokaturze) lub kancelarii radcy prawnego, spółce
cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa
w art. 8 ust. 1, lub

były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach

organizacyjnych i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio
związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego;

•

osób, które posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed

złożeniem wniosku o wpis na listę radców prawnych, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:

zajmowały stanowisko referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta

sądowego, aplikanta prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub

wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze

świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy
o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce
cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa
w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze, lub kancelarii radcy
prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-
akcyjnej, o których mowa w art. 8 ust. 1, lub

były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach

organizacyjnych i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio
związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego.

Następnie, przechodząc do właściwego omówienia procedury wpisu na listę radców prawnych
osoby, która uzyskała pozytywny wynik z egzaminu radcowskiego, lub osób, o których mowa w
art. 25 ust. 1 i 2 Ustawy, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że procedura ta uregulowana
jest szczegółowo w przepisach Regulaminu prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów
radcowskich (dalej: Regulamin).

Zgodnie z postanowieniami Regulaminu, wpis dokonywany jest na wniosek, który składany jest
na piśmie do Dziekana Rady OIRP właściwej ze względu na miejsce odbycia aplikacji
radcowskiej, a w przypadku osoby, o której mowa w art. 25 ust. 1 i 2 Ustawy do dziekana rady
okręgowej izby radców prawnych właściwej ze względu na miejsce zamieszkanie tej osoby.

Zgodnie z postanowieniami Regulaminu, do wniosku o wpis na listę radców prawnych osoba
ubiegająca się o wpis obowiązana jest dołączyć dokumenty o których mowa w art. 24 ust. 2a
Ustawy. Ponad powyżej wskazane dokumenty, zgodnie z Regulaminem do wniosku należy
załączyć również: kartę danych osobowych, której wzór określa Prezydium Krajowej Rady
Radców Prawnych, życiorys zawierający opis przebiegu pracy zawodowej, oryginał
(uwierzytelniony odpis - przez uczelnię lub notariusza) dyplomu ukończenia wyższych studiów
prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej lub zagranicznych uznanych w Rzeczypospolitej
Polskiej, dokument potwierdzający złożenie egzaminu radcowskiego, adwokackiego,
sędziowskiego, prokuratorskiego lub notarialnego, oświadczenie o korzystaniu z pełni praw
publicznych, oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych, oświadczenie
o miejscu zamieszkania uzasadniającym właściwość miejscową okręgowej izby radców
prawnych, oświadczenie zawierające informacje czy i w jakich okręgowych izbach radców
prawnych wnioskodawca składał uprzednio wniosek o wpis na listę radców prawnych i o

rozstrzygnięciach zapadłych w postępowaniach o wpis, oświadczenie o zakończonych lub
toczących się przeciwko wnioskodawcy postępowaniach karnych lub dyscyplinarnych,
dokument potwierdzający posiadanie stopnia lub tytułu uprawniającego do wpisu na listę
radców prawnych w przypadku osób, o którym mowa w art. 25 ust. 1 Ustawy, opinię
okręgowej rady adwokackiej lub rady izby notarialnej, jeżeli wnioskodawca jest członkiem
samorządu adwokackiego lub notarialnego oraz dwa zdjęcia.

Wreszcie należy mieć na względzie również fakt, iż zgodnie z przepisami Uchwały w sprawie
opłat wniosek o wpis na listę radców prawnych podlega opłacie w wysokości

% minimalnego wynagrodzenia za pracę - od kandydatów ubiegających się o wpis na listę
radców prawnych na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy zaś od kandydatów ubiegających się o
wpis na podstawie art. 25 ustawy – opłata za wpis na listę radców prawnych wraz z opłatą
manipulacyjną w łącznej wysokości : 100 % minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Potwierdzenie dokonania opłaty należy również załączyć do składanego wniosku.

Jeżeli złożony wniosek nie czyni zadość wymogom określonym w Ustawie lub w Uchwale,
Dziekan wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia lub poprawienia wniosku w terminie 7 dni,
pouczając go o skutkach prawnych nieuzupełnienia lub niepoprawienia wniosku, który w
przypadku w tym wypadku pozostawia się bez rozpoznania.

Dziekan niezwłocznie po złożeniu wniosku, podaje do publicznej wiadomości (przez ogłoszenie
na stronie internetowej izby oraz w siedzibie rady okręgowej izby radców prawnych w sposób
zwyczajowo przyjęty) informację o złożeniu wniosku o wpis na listę radców prawnych,
powyższe ogłoszenie jest dostępne przez 14 dni od datyjego zamieszczenia. W trakcie
powyższego czasu każda osoba może złożyć na piśmie zastrzeżenia do wniosku o wpis na listę
radców prawnych, które to dołącza się do akt sprawy.

Postępowanie w sprawie wpisu na listę radców prawnych może być prowadzone przez zespół
radców prawnych wyznaczony przez dziekana. Przewodniczącym zespołu może być jedynie
członek Rady OIRP. W celu zbadania występowania przesłanki nieskazitelności charakteru oraz
dawania rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu, zespół przeprowadza z wnioskodawcą
rozmowę, z której sporządzany jest protokół, załączany następnie do akt sprawy. Następnie
przewodniczący zespołu przedstawia Radzie OIRP akta sprawy wraz z propozycją podjęcia
uchwały w sprawie wpisu na listę radców (należy mieć na względzie, że zgodnie z treścią § 17
Regulaminu, przepisów § 14 - 16 –tj. prowadzenia postępowania przez zespół radców,
przeprowadzenia rozmowy z kandydatem oraz przedstawienia akt wraz z propozycją podjęcia
uchwały nie stosuje się do postępowania w sprawie wpisu na listę radców prawnych osób,
które odbyły aplikacje radcowską i złożyły wniosek o wpis na listę radców prawnych w terminie
30 dni od dnia uzyskania pozytywnego wyniku z egzaminu radcowskiego).

Wnioskodawca jest informowany przez Dziekana o terminie i miejscu posiedzenia Rady OIRP,
na którym będzie rozpatrzony jego wniosek, nie później niż na 7 dni przed wyznaczonym
terminem posiedzenia. Wnioskodawca uprawniony jest do wzięcia udziału w posiedzeniu, o

którym mowa powyżej, w części dotyczącej rozpatrzenia dotyczącego go wniosku, ma również
prawo zabrania głosu w trakcie posiedzenia.

Wpis na listę radców prawnych dokonywany jest w drodze uchwały podejmowanej przez Radę
OIRP, która zgodnie z przepisami Regulaminu musi spełniać wymogi określone w art. 107
Kodeksu postępowania administracyjnego. Od powyższej uchwały może zostać wniesione
odwołanie, w tym przypadku Dziekan przekazuje Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych,
w terminie siedmiu dni, akta sprawy wraz z uchwałą.

37.

Przesłanki i tryb przenoszenia wpisu na listę radców prawnych oraz aplikantów

radcowskich.

Uchwała Nr 110/VTI/2010 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010 r. w sprawie

regulaminu prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich

§24.

1. W razie zmiany miejsca zamieszkania radcy prawnego powodującej zmianę właściwości
okręgowej izby radców prawnych wszczyna się na wniosek tego radcy prawnego postępowanie w
sprawie przeniesienia wpisu na listę radców prawnych, z zastrzeżeniem ust. 10. Do wniosku należy
dołączyć oświadczenie radcy prawnego o zmianie miejsca zamieszkania.
2. Radca prawny składa wniosek o przeniesienie wpisu do okręgowej izby radców prawnych
właściwej dla jego nowego miejsca zamieszkania.
3. Rada okręgowej izby radców prawnych, która prowadzi postępowanie w sprawie przeniesienia
wpisu może wystąpić do rady okręgowej izby radców prawnych, w której radca prawny posiada wpis
na listę radców prawnych, o przekazanie akt osobowych tego radcy prawnego.
4. W razie potrzeby rada okręgowej izby radców prawnych przed rozpatrzeniem wniosku może
żądać od radcy prawnego złożenia wyjaśnień.
5. Rada okręgowej izby radców prawnych po rozpatrzeniu wniosku podejmuje uchwałę w sprawie
przeniesienia wpisu na prowadzoną w tej izbie listę radców prawnych.
6. W przypadku podjęcia uchwały o odmowie przeniesienia wpisu radcy prawnemu przysługuje
odwołanie do Krajowej Rady Radców Prawnych w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały.
7. Ostateczną uchwałę o przeniesieniu wpisu przekazuje się niezwłocznie radzie okręgowej izby
radców prawnych, w której radca prawny był dotychczas wpisany na listę, nie później niż pierwszego
dnia roboczego następującego po dniu, w którym uchwała o przeniesieniu wpisu stała się
ostateczna. Przekazując uchwałę należy wskazać datę, w której nastąpiło przeniesienie wpisu.
7a. Przekazanie ostatecznej uchwały o przeniesieniu wpisu następuje w formie pisemnej oraz za
pośrednictwem poczty elektronicznej, na adres e-mail biura okręgowej izby radców prawnych, w
której radca prawny był dotychczas wpisany na listę.
8. Przeniesienie wpisu następuje z dniem, w którym uchwała o przeniesieniu wpisu stała się
ostateczna.
9. Ostateczna uchwała o przeniesieniu wpisu jest podstawą usunięcia wpisu z listy prowadzonej
przez radę okręgowej izby radców prawnych, w której radca prawny był dotychczas wpisany na
listę. Usunięcie wpisu następuje z dniem, w którym uchwała o przeniesieniu wpisu stała się
ostateczna.

10. Postępowanie, w sprawie przeniesienia wpisu może zostać wszczęte z urzędu przez radę
okręgowej izby radców prawnych właściwej dla nowego miejsca zamieszkania radcy prawnego w
przypadku, gdy rada poweźmie uprawdopodobnioną informację o zmianie miejsca zamieszkania
radcy prawnego powodującej zmianę właściwości okręgowej izby radców prawnych w przedmiocie
wpisu na listę. Przed wszczęciem postępowania z urzędu, rada wzywa pisemnie radcę prawnego do
wystąpienia w wyznaczonym terminie z wnioskiem o przeniesienie wpisu, a po bezskutecznym
upływie terminu wszczyna postępowanie z urzędu.

§26.

1. Do postępowania w sprawie przeniesienia wpisu na listę aplikantów radcowskich stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące postępowania w sprawie przeniesienia wpisu na listę radców
prawnych z zastrzeżeniem ust. 2-5.
2. Postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu na listę aplikantów radcowskich wszczyna się na
uzasadniony wniosek aplikanta. Do wniosku należy dołączyć uchwałę o wpisie na listę aplikantów
radcowskich i zaświadczenie o złożeniu ślubowania aplikanta radcowskiego.
3. Rada, która prowadzi postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu, o złożeniu wniosku
niezwłocznie zawiadamia radę okręgowej izby radców prawnych, w której aplikant posiada wpis na
listę aplikantów radcowskich.
4. Przeniesienie wpisu na listę aplikantów radcowskich następuje na podstawie uchwały rady
prowadzącej postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu, chyba że rady okręgowej izby radców
prawnych, w której aplikant posiada wpis na listę aplikantów radcowskich skorzysta z prawa
sprzeciwu w terminie miesiąca od rozpoczęcia roku szkoleniowego aplikacji.
5. Przeniesienie wpisu na listę aplikantów radcowskich następuje z dniem rozpoczęcia roku
szkoleniowego aplikacji, z zastrzeżeniem że podjecie uchwały listę aplikantów może nastąpić
najpóźniej w terminie miesiąca od dnia rozpoczęcia roku szkoleniowego aplikacji w którym
wnioskodawca zamierza uczestniczyć.

Podstawy prawne:

Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 507 j.t. ) (dalej:

Ustawa)

Uchwała Nr 110/VTI/2010 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010 r. w

sprawie regulaminu prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich (t.j.)
(dalej: Uchwała)

Przeniesienie wpisu na listę radców prawnych:

W razie zmiany miejsca zamieszkania radcy prawnego powodującej zmianę właściwości OIRP, na
wniosek radcy prawnego wszczynane jest postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu na listę
radców prawnych. Radca prawny składa wniosek o przeniesienie wpisu do OIRP właściwej dla jego
nowego miejsca zamieszkania.

Do składanego wniosku należy dołączyć oświadczenie radcy prawnego o zmianie miejsca
zamieszkania. Rada OIRP, która prowadzi postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu może
wystąpić do Rady OIRP, w której radca prawny posiada wpis na listę radców prawnych, o przekazanie
akt osobowych tego radcy prawnego. Ponadto Rada OIRP, przed rozpatrzeniem wniosku radcy

prawnego, uprawniona jest również wezwania radcy prawnego do złożenia wyjaśnień w
odpowiednim zakresie.

Po rozpatrzeniu wniosku złożonego przez radcę prawnego, Rada OIRP podejmuje uchwałę w sprawie
przeniesienia wpisu na prowadzoną w tej izbie listę radców prawnych. W przypadku podjęcia
uchwały o odmawiającej radcy prawnemu przeniesienie wpisu, radcy prawnemu przysługuje
odwołanie do Krajowej Rady Radców Prawnych w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały.
Ostateczna uchwała o przeniesieniu wpisu przekazywana jest niezwłocznie Radzie OIRP, w której
radca prawny był dotychczas wpisany na listę, nie później niż pierwszego dnia roboczego
następującego po dniu, w którym uchwała o przeniesieniu wpisu stała się ostateczna. Przekazując
uchwałę należy wskazać datę, w której dokonano przeniesienia wpisu – tj. dnia, w którym uchwała o
przeniesieniu wpisu stała się ostateczna. Ostateczna uchwała jest podstawą usunięcia wpisu z listy
prowadzonej przez Radę OIRP, w której radca prawny był dotychczas wpisany. Wpis usuwany jest z
dniem, w którym uchwała o przeniesieniu wpisu stała się ostateczna.
Należy mieć na względzie, że postępowanie, w sprawie przeniesienia wpisu może zostać wszczęte
również z urzędu przez Radę OIRP właściwej dla nowego miejsca zamieszkania radcy prawnego w
przypadku, gdy Rada poweźmie uprawdopodobnioną informację o zmianie miejsca zamieszkania
radcy prawnego powodującej zmianę właściwości OIRP w przedmiocie wpisu na listę. Przed
wszczęciem postępowania z urzędu, Rada wzywa pisemnie radcę prawnego do wystąpienia w
wyznaczonym terminie z wnioskiem o przeniesienie wpisu, a po bezskutecznym upływie terminu
wszczyna postępowanie z urzędu.
2.

Przeniesienie wpisu na listę aplikantów radcowskich:

Do postępowania w sprawie przeniesienia wpisu na listę aplikantów radcowskichco do zasady stosuje
się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania w sprawie przeniesienia wpisu na listę radców
prawnych, niemniej jednak Regulamin przewiduje pewne odmienności.

Postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu na listę aplikantów radcowskich wszczynane jest na
uzasadniony wniosek aplikanta. Do wniosku aplikant dołącza uchwałę o wpisie na listę aplikantów
radcowskich oraz zaświadczenie o złożeniu ślubowania aplikanta radcowskiego. Rada, która prowadzi
postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu, niezwłocznie przekazuje informację o złożeniu wniosku
o złożeniu wniosku o przeniesieniu do OIRP, w której aplikant posiada wpis na listę aplikantów
radcowskich. Przeniesienie wpisu na listę aplikantów radcowskich następuje na podstawie uchwały
Rady prowadzącej postępowanie w sprawie przeniesienia wpisu, chyba że Rada OIRP, w której
aplikant posiada wpis na listę aplikantów radcowskich skorzysta z prawa sprzeciwu w terminie
miesiąca od rozpoczęcia roku szkoleniowego aplikacji.

Przeniesienie wpisu na listę aplikantów radcowskich następuje z dniem rozpoczęcia roku
szkoleniowego, z zastrzeżeniem że podjęcie uchwały listę aplikantów może nastąpić najpóźniej w
terminie miesiąca od dnia rozpoczęcia roku szkoleniowego aplikacji w którym wnioskodawca
zamierza uczestniczyć.

38.

Przepływ osób między zawodami prawniczymi- zasady, tryb postępowania.

Podstawa prawna:
4.

Ustawa z dnia 06.07.1982 r. o radcach prawnych;

Uchwała nr 110/VII/ 2010 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010 w

sprawie regulaminu prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich.

Opracowanie szczegółowe:
Zgodnie z art. 24 i art. 25 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr
10, poz. 65 ze zm.), na listę radców prawnych może być wpisany ten, kto:
ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne
studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej; korzysta w pełni z praw publicznych; ma pełną
zdolność do czynności prawnych; jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym
zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego; ) odbył w
Rzeczypospolitej Polskiej aplikację radcowską i złożył egzamin radcowski,
Na listę radców prawnych bez obowiązku odbywania aplikacji i złożenia egzaminu radcowskiego
może być wpisany ten,kto:

•

posiada tytuł profesora lub doktora habilitowanego nauk prawnych;

•

przez okres co najmniej 3 lat zajmowały stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii

Generalnej Skarbu Państwa albo wykonywały zawód komornika;

•

zajmował stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód adwokata albo

notariusza;

•

zdał egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. lub egzamin notarialny

po dniu 22 kwietnia 1991 r. oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę
radców prawnych, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:

a) zajmował stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego,
starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, asystenta
prokuratora, asystenta sędziego lub był zatrudniony w Sądzie Najwyższym, Trybunale
Konstytucyjnym lub w międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w Trybunale
Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka i wykonywał
zadania odpowiadające czynnościom asystenta sędziego
lub
b) wykonywał na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej wymagające wiedzy
prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez
adwokata lub radcę prawnego w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej,
jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 4a ust. 1
ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, z późn.
zm.), lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub
komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 8 ust. 1, lub
c) był zatrudniony w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach
organizacyjnych i wykonywał wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio
związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego.

Wniosek o wpis na listę radców prawnych składa się do dziekana okręgowej izby radców prawnych
właściwego ze względu na miejsce zamieszkania kandydata.
Do wniosku, o wpis na listę radców prawnych należy dołączyć dokumenty wymienione w art. 24
ust.2a ustawy oraz § 10.2 uchwały.

Jeśli wniosek nie czyni zadość wymogom formalnym, dziekan wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia
lub poprawienia wniosku w terminie 7 dni pouczając o konsekwencjach nieuzupełnienia lub
niepoprawienia wniosku. W przypadku nieuzupełnienia lub niepoprawienia wniosku pozostaje on bez
rozpoznania.
Dziekan ogłasza na stronie internetowej oraz w siedzibie Rady OIRP w sposób zwyczajowo przyjęty,
informacje o wymogach dotyczących wniosku o wpis na listę radców prawnych zawartych w ustawie
oraz uchwale.
Dziekan niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości przez ogłoszenie na stronie internetowej oraz
w siedzibie Rady OIRP w sposób zwyczajowo przyjęty, informację o złożeniu wniosku o wpis na listę
radców prawnych. Ogłoszenie jest dostępne przez 14 dni od dnia zamieszczenia. Każdy może złożyć
zastrzeżenie co do wniosku na piśmie, zostaje ono dołączone do akt sprawy. Postępowanie w sprawie
wpisu może prowadzić zespół radców prawnych powołanych przez dziekana (§14-17 uchwały).
Dziekan zawiadamia wnioskodawcę o terminie i miejscu posiedzenia Rady OIRP, na którym będzie
rozpatrzony jego wniosek.
Uchwałą Rady OIRP w sprawie wpisu musi spełniać wymogi z art. 107 kpa.
Od uchwały OIRP służy odwołanie.

właściwego urzędu skarbowego oraz zapłaceniu podatku wynikającego z tytułu tych umów – w
przypadku osób, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 4 i 5;
4) dokument zaświadczający uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk prawnych – w przypadku
osób, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 5;
5) zaświadczenie adwokata lub radcy prawnego, z którego wynikać będzie, iż osoba ubiegająca się o
wpis wykonywała wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem
pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego – w przypadku osób, o których mowa w art. 25
ust. 1 pkt 4 lit. b i pkt 5 lit. b;
6) dokumenty zaświadczające co najmniej 3-letni okres zatrudnienia w urzędach organów władzy
publicznej lub w państwowych jednostkach organizacyjnych i wykonywania wymagających wiedzy
prawniczej czynności bezpośrednio związanych z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub
aktów prawa miejscowego – w przypadku osób, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 4 lit. c i pkt 5 lit.
c;

7) dokument zaświadczający uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu sędziowskiego,
prokuratorskiego lub notarialnego

39.

Proszę omówić podstawowe obowiązki radców prawnych wobec samorządu radców

prawnych.

Radcę prawnego jako członka samorządu zawodowego obowiązują zasady jego relacji z organami
samorządu tj. radca prawny zobowiązany jest do :
- lojalności i szacunku wobec organów samorządu;
- stosowania się do uchwał organów samorządu;
- współdziałania z organami samorządu w sprawach dotyczących funkcjonowania i zadań
samorządu;
- terminowego opłacania składek oraz opłat samorządowych;

- zawiadamiania właściwej rady okręgowej izby radców prawnych o podjęciu wykonywania
zawodu;
- stawienia się na wezwanie dziekana i organów samorządu w wyznaczonym terminie oraz
zawiadomienia i usprawiedliwienia ewentualnej nieobecności w przypadku zaistnienia
przeszkody;
- pełnienia funkcji w organach samorządu;
- poddania się wizytacji zarządzonej przez władze samorządowe;
- wykonywania obowiązków patrona z należytą starannością;

Z faktu przynależności do wspólnoty samorządowej radców prawnych radcę prawnego obowiązują
zasady określone w przepisach Ustawy o radcach prawnych ( art. 8 ust. 3, art. 22

), jak również w

Kodeksie Etyki ( art. 60 – 66 ). W szczególności radca prawny zobowiązany jest do:

zachowania lojalności i szacunku wobec organów samorządu ( art. 61 ust. 1 KE);

stosowania się do uchwał organów samorządu radców prawnych (art. 61 ust.2 KE);

współdziałania z organami samorządu radców prawnych w sprawach związanych z jego

funkcjonowaniem i zadaniami oraz w sprawach wykonywania zawodu i przestrzegania
Kodeksu ( art. 62 ust. 1 KE);

terminowego opłacania składek oraz opłat samorządowych w tym zapłaty składki

członkowskiej, składki na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej oraz opłat, kar
pieniężnych, kosztów postępowania dyscyplinarnego i innych należności na rzecz samorządu
radców prawnych (art. 66 KE);

zawiadamiania właściwej rady okręgowej izby radców prawnych o podjęciu wykonywania

zawodu w tym o formach jego wykonywania, o adresie i nazwie kancelarii lub spółki, a także
o każdej zmianie tych informacji (art. 8 ust. 3 Ustawy o radcach prawnych)

stawienia się na wezwanie dziekana i innych organów samorządu tj. wicedziekana,

rzecznika dyscyplinarnego lub jego zastępcy, sądu dyscyplinarnego, a także wizytatorów, w
wyznaczonym terminie, a w razie zaistnienia przeszkody do usprawiedliwienia
niestawiennictwa. W przypadku wezwania przez w/w podmioty do złożenia wyjaśnień
sprawach wynikających z ustawowych zadań samorządu radców prawnych bądź Kodeksu
obowiązany jest złożyć wyjaśnienia w wyznaczonym terminie ( art. 62 ust. 2,3 KE);

pełnienia funkcji w organach samorządu ( jest to zarówno uprawnienie jak i obowiązek – art.

64, 56 KE). Z tej zasady wynikają określone obowiązki, w szczególności radca prawny
obowiązany jest:
a)

wykonywać czynne prawo wyborcze, a rezygnując z powierzonej funkcji, umotywować
swoją rezygnację,

pełniąc funkcję samorządową, wykonywać ją rzetelnie i z najwyższą starannością tj:
-nie może wykorzystywać tej funkcji we własnych sprawach, dla korzyści swojej, albo
osób mu najbliższych;
- powinien traktować wszystkich członków samorządu równoprawnie;
- powinien w granicach swoich zadań i możliwości służyć członkom samorządu
informacją, pomocą i radą.

kierować się zadaniami samorządu, interesami zawodowymi radców prawnych oraz wolą
wyborców,

w przypadku wymierzenia kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu, powinien
powstrzymać się od wykonywania funkcji w samorządzie, co oznacza konieczność
złożenia rezygnacji oraz niekandydowania w wyborach aż do zatarcia skazania.

Jeżeli radca prawny w związku z pełnieniem funkcji w samorządzie uzyskał wiadomości
dotyczące spraw osobistych innego radcy prawnego, może je ujawnić i wykorzystać
wyłącznie dla prawidłowej realizacji powierzonych mu tychże obowiązków. Ponadto
radca pełniąc funkcję w samorządzie nie może powoływać się na nią w kontaktach z
klientami w celu podkreślenia swojej wartości zawodowej

poddania się wizytacji zarządzonej przez władze samorządowe w trybie art. 22

Ustawy, tj.

Rada okręgowej izby radców prawnych jest uprawniona do kontroli i oceny wykonywania
zawodu przez radcę prawnego i prawnika zagranicznego wpisanego na listę prawników
zagranicznych, prowadzoną przez radę okręgowej izby radców prawnych. Obowiązek
poddania się wizytacji zarządzonej przez władze samorządowe, wynika ze sprawowania przez
samorząd pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu. Wizytację przeprowadzają dwaj
wyznaczeni wizytatorzy w sytuacjach określonych w art. 16, 19 i 22

Ustawy ( zgodnie z

uchwałą nr 12/VII/2010KRRP ), a także na wniosek organów lub osób funkcyjnych w
samorządzie radcowskim, na skutek złożonej skargi w związku z nienależytym wykonywaniem
zawodu lub naruszeniem zasad etyki

wykonywania obowiązków patrona z należytą starannością, aby właściwie przygotować

aplikanta do wykonywania zawodu, przekazując mu wiedzę i doświadczenie oraz kształtując
jego postawę etyczną.

40.

Radca prawny nie wypełnia obowiązku uiszczania składki członkowskiej. Proszę ocenić

zaistniałą sytuację i prawidłowy model postępowania właściwych organów samorządu
zawodowego w przypadku gdy zaległość dotyczy trzech miesięcy oraz gdy przekracza rok.

Obowiązek uiszczania składki członkowskiej został wyraźnie uregulowany zarówno poprzez ustawę o
radcach prawnych jak też kodeks etyki radcy prawnego. W art.66 kodeksu etyki czytamy miedzy
innymi że radca prawny obowiązany jest do terminowej zapłaty składki członkowskiej, zaś art. 66,
ust.1 ustawy o radcach prawnych mówi iż radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają
odpowiedzialności dyscyplinarnej w związku z postępowaniem sprzecznym z prawem, zasadami etyki
lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Wobec wyżej
przywołanych przepisów radca prawny jest zobowiązany do uiszczania składki członkowskiej na rzecz
korporacji zawodowej, której jest członkiem. Przynależność do samorządu jest obligatoryjna, tym
samym opłacanie składki również jest obowiązkowe.
Odmienne będzie jednak postępowanie w stosunku do radcy prawnego, który składki uporczywie nie
uiszcza przez okres powyżej roku, a w stosunku do radcy, którego zaległość w płaceniu składki będzie
wynosiła trzy miesiące.
W pierwszym przypadku w stosunku do radcy prawnego bezwzględnie powinno zostać wdrożone
postępowanie dyscyplinarne ze wszystkimi jego konsekwencjami, tj. ukaraniem radcy prawnego w
oparciu o katalog kar uregulowanych ustawą o radcach prawnych

Jednakże w drugim przypadku, gdzie radca prawny zalega wobec korporacji jedynie z trzymiesięczną
składką członkowską, sposób postępowania winien być odmienny. Mianowicie, na tym etapie radca
winien zostać wezwany notą księgową do uregulowania należności. W przypadku braku reakcji radcy
na wezwanie księgowe, winien do radcy-dłużnika skierować wezwanie rzecznik dyscyplinarny. Gdyby
jednak i takie wezwanie nie odniosło pozytywnego skutku dziekan rady okręgowej izby radców
prawnych, na wniosek rzecznika winien wystosować do radcy ostrzeżenie, przyjmując iż jego
przewinienie dyscyplinarne jest mniejszej wagi i ewentualnie w świetle zaistniałych okoliczności takie
ostrzeżenie będzie wystarczającym środkiem dyscyplinującym.

40. Radca prawny nie wypełnia obowiązku uiszczania składki członkowskiej. Proszę ocenić zaistniałą
sytuację i prawidłowy model postępowania właściwych organów samorządu zawodowego w
przypadku gdy zaległość dotyczy trzech miesięcy oraz gdy przekracza rok.
Obowiązek uiszczania składki członkowskiej został wyraźnie uregulowany zarówno poprzez ustawę o
radcach prawnych jak też kodeks etyki radcy prawnego. W art.66 kodeksu etyki czytamy miedzy
innymi że radca prawny obowiązany jest do terminowej zapłaty składki członkowskiej, zaś art. 66,
ust.1 ustawy o radcach prawnych mówi iż radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają
odpowiedzialności dyscyplinarnej w związku z postępowaniem sprzecznym z prawem, zasadami etyki
lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Wobec wyżej
przywołanych przepisów radca prawny jest zobowiązany do uiszczania składki członkowskiej na rzecz
korporacji zawodowej, której jest członkiem. Przynależność do samorządu jest obligatoryjna, tym
samym opłacanie składki również jest obowiązkowe.
Odmienne będzie jednak postępowanie w stosunku do radcy prawnego, który składki uporczywie nie
uiszcza przez okres powyżej roku, a w stosunku do radcy, którego zaległość w płaceniu składki będzie
wynosiła trzy miesiące.
W pierwszym przypadku w stosunku do radcy prawnego bezwzględnie powinno zostać wdrożone
postępowanie dyscyplinarne ze wszystkimi jego konsekwencjami, tj. ukaraniem radcy prawnego w
oparciu o katalog kar uregulowanych ustawą o radcach prawnych
Jednakże w drugim przypadku, gdzie radca prawny zalega wobec korporacji jedynie z trzymiesięczną
składką członkowską, sposób postępowania winien być odmienny. Mianowicie, na tym etapie radca
winien zostać wezwany notą księgową do uregulowania należności. W przypadku braku reakcji radcy
na wezwanie księgowe, winien do radcy-dłużnika skierować wezwanie rzecznik dyscyplinarny. Gdyby
jednak i takie wezwanie nie odniosło pozytywnego skutku dziekan rady okręgowej izby radców
prawnych, na wniosek rzecznika winien wystosować do radcy ostrzeżenie, przyjmując iż jego
przewinienie dyscyplinarne jest mniejszej wagi i ewentualnie w świetle zaistniałych okoliczności takie
ostrzeżenie będzie wystarczającym środkiem dyscyplinującym.

41.

Zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego – przesłanki, tryb

postępowania

Ustawowymi przesłankami zawieszenia prawa do wykonywania zawodu są: wykonywanie zawodu
adwokata, podjęcie pracy w organach wymiaru sprawiedliwości, w organach ścigania lub kancelarii
notarialnej, podjęcie pracy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa oraz uprawomocnienie się
orzeczenia dyscyplinarnego o zastosowaniu tej kary. Organem właściwym jest rada okręgowej izby
radców prawnych, która podejmuje uchwałę w/w sprawie w terminie 30 dni od daty powzięcia

wiadomości o zdarzeniu. Postępowanie toczy się z urzędu lub na wniosek. Zainteresowany (w
przypadku postępowania z urzędu) ma prawo do złożenia wyjaśnień i wniosków, udziału w
posiedzeniu oraz prawo głosu Od uchwały przysługuje odwołanie do Prezydium Krajowej Rady
Radców Prawnych, a następnie kolejno: do Ministra Sprawiedliwości oraz skarga do sądu
administracyjnego.

Podstawa prawna
1)

art. 28, 64 – 65 ustawy o radcach prawnych,

uchwała Nr 110/VII/2010 Krajowej Radcy Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010r. w sprawie
prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich (§ 22, 23, 24).

Przesłanki:
Ustawowymi przesłankami zawieszenia prawa do wykonywania zawodu są (art. 28 ustawy):
1)

wykonywanie zawodu adwokata,

podjęcie pracy w organach wymiaru sprawiedliwości, w organach ścigania lub kancelarii
notarialnej (nie dotyczy zatrudnionych tam osób na stanowiskach radców prawnych – wyłączenie

z art. 28 ust. 3 ustawy),

podjęcie pracy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa,

uprawomocnienie się orzeczenia dyscyplinarnego o zastosowaniu tej kary.

Organ właściwy:
Organem właściwym do orzeczenia zawieszenia prawa do wykonywania zawodu jest rada okręgowej
izby radców prawnych.

Tryb postępowania:
Rada okręgowej izby radców prawnych podejmuje uchwałę w/w sprawie w terminie 30 dni od daty
powzięcia wiadomości o zaistnieniu zdarzenia.
Regulacje dot. trybu zawarte są również w uchwale Nr 110/VII/2010 Krajowej Radcy Radców
Prawnych z dnia 30 stycznia 2010r., która stanowi, iż postępowanie w sprawie zawieszenia prawa do
wykonywania zawodu radcy prawnego wszczyna się z urzędu lub na wniosek.
W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu, dziekan OIRP zawiadamia zainteresowanego o
wszczęciu postępowania oraz o prawie do złożenia wyjaśnień i wniosków w terminie 7 dni od dnia
zawiadomienia.
Dziekan zawiadamia zainteresowanego o terminie i miejscu posiedzenia rady okręgowej izby radców
prawnych, na którym będzie rozpoznawana jego sprawa.
Zainteresowanemu przysługuje prawo wzięcia udziału w posiedzeniu w części go dotyczącej oraz
prawo do zabrania głosu w trakcie posiedzenia.

Tryb odwoławczy:
1)

uchwała rady okręgowej izby radców prawnych - odwołanie do Prezydium Krajowej Rady Radców
Prawnych w terminie 14 dni od jej doręczenia.

uchwała Prezydium KRRP powinna być podjęta w terminie 30 od daty doręczenia odwołania.

uchwała Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych - odwołanie do Ministra Sprawiedliwości,
zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego.

Od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości zainteresowanemu oraz Prezydium KRRP służy
skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

Zawieszenie jako kara dyscyplinarna:
Za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź naruszenie swych
obowiązków zawodowych, radcy prawni (a także aplikanci) podlegają odpowiedzialności
dyscyplinarnej, a jedną z kar dyscyplinarnych przewidzianych w ustawie jest zawieszenie prawa do
wykonywania zawodu.
Wymierza się ją na okres od 3 miesięcy do 5 lat (w przypadku aplikantów na okres jednego do trzech
lat). W przypadku ukarania w/w karą obligatoryjnie orzeka się dodatkowo zakaz wykonywania
patronatu na okres od 2 do 10 lat.
Kara zawieszenia prawa do wykonywania zawodu oznacza zakaz wykonywania jakichkolwiek
czynności zawodowych z zakresu wykonywania zawodu radcy prawnego.
Rada właściwej okręgowej izby radców prawnych jest zobligowana do podjęcia uchwały w sprawie
zawieszenia prawa ukaranego radcy prawnego do wykonywania zawodu po otrzymaniu od sądu
dyscyplinarnego odpisu prawomocnego orzeczenia.
Orzeczenie, od którego przysługuje kasacja nie podlega wykonaniu do czasu wniesienia kasacji lub
bezskutecznego upływu terminu do jej wniesienia, a w przypadku jej wniesienia – do czasu jej
rozpoznania.

Ciekawostka:
Zawieszenie prawa do wykonywania zawodu nie zwalnia z obowiązku płacenia składek :D

42.

Utrata prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego – przesłanki, tryb postępowania

Skreślenie z listy radców prawnych następuje w wypadku: wniosku radcy prawnego, choćby
częściowego ograniczenia zdolności do czynności prawnych, utraty z mocy wyroku sądowego praw
publicznych, nieuiszczania składek członkowskich za okres dłuższy niż jeden rok,
śmierci radcy prawnego, orzeczenia dyscyplinarnego lub wyroku sądowego o pozbawieniu prawa
do wykonywania zawodu radcy prawnego. Organem właściwym jest rada okręgowej izby radców
prawnych, która podejmuje uchwałę w/w sprawie w terminie 30 dni od daty powzięcia
wiadomości o zdarzeniu. Postępowanie toczy się z urzędu lub na wniosek. Zainteresowany (w
przypadku postępowania z urzędu) ma prawo do złożenia wyjaśnień i wniosków, udziału w
posiedzeniu oraz prawo głosu. Od uchwały przysługuje odwołanie do Prezydium Krajowej Rady
Radców Prawnych, a następnie kolejno: do Ministra Sprawiedliwości oraz skarga do sądu
administracyjnego.

Podstawa prawna
3)

art. 29, 64 – 65 ustawy o radcach prawnych,

uchwała Nr 110/VII/2010 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010r. w sprawie
prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich (§ 21, 22).

Przesłanki:
Skreślenie z listy radców prawnych następuje w wypadku (art. 29 ustawy):

wniosku radcy prawnego,

choćby częściowego ograniczenia zdolności do czynności prawnych,

utraty z mocy wyroku sądowego praw publicznych,

nieuiszczania składek członkowskich za okres dłuższy niż jeden rok,

śmierci radcy prawnego,

orzeczenia dyscyplinarnego lub wyroku sądowego o pozbawieniu prawa do wykonywania
zawodu radcy prawnego.

Organ właściwy:
Organem właściwym do orzeczenia skreślenia z listy radców prawnych jest rada okręgowej izby
radców prawnych.

Tryb postępowania:
Rada okręgowej izby radców prawnych podejmuje uchwałę w/w sprawie w terminie 30 dni od daty
powzięcia wiadomości o zaistnieniu zdarzenia.
Regulacje dot. trybu zawarte są również w uchwale Nr 110/VII/2010 Krajowej Radcy Radców
Prawnych z dnia 30 stycznia 2010r., która stanowi, iż postępowanie w sprawie skreślenia z listy
radców prawnych wszczyna się z urzędu lub na wniosek.
W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu, dziekan OIRP zawiadamia zainteresowanego o
wszczęciu postępowania oraz o prawie do złożenia wyjaśnień i wniosków w terminie 7 dni od dnia
zawiadomienia.
Dziekan zawiadamia zainteresowanego o terminie i miejscu posiedzenia rady okręgowej izby radców
prawnych, na którym będzie rozpoznawana jego sprawa.
Zainteresowanemu przysługuje prawo wzięcia udziału w posiedzeniu w części go dotyczącej oraz
prawo do zabrania głosu w trakcie posiedzenia.
Osoba skreślona z listy radców prawnych podlega na swój wniosek ponownemu wpisowi, jeżeli
spełnia wymagania określone w ustawie. Kara pozbawienia prawa do wykonywania zawodu
powoduje brak możliwości ubiegania się o ponowny wpis przez okres 10 lat od dnia
uprawomocnienia się orzeczenia tej kary.
Radca, który ponownie stara się o wpis, a nie wykonywał zawody przez co najmniej 10 lat, musi
złożyć ponownie egzamin radcowski (nie dotyczy osób, które są ustawowo zwolnione z wymogu
odbycia aplikacji radcowskiej i złożenia egzaminu).
Rada okręgowej izby radców prawnych może skreślić radcę prawnego z listy w związku z czynem
popełnionym przed wpisem na listę, jeżeli ten czyn nie był znany radzie w chwili wpisu a stanowiłby
przeszkodę do wpisu.
W przypadku, gdy przeciwko radcy prawnemu toczy się postępowanie dyscyplinarne , do czasu
zakończenia takiego postępowania można odmówić skreślenia z listy radców prawnych pomimo
własnego wniosku radcy prawnego o skreślenie.

Tryb odwoławczy:
5)

uchwała rady okręgowej izby radców prawnych - odwołanie do Prezydium Krajowej Rady Radców
Prawnych w terminie 14 dni od jej doręczenia.

uchwała Prezydium KRRP powinna być podjęta w terminie 30 od daty doręczenia odwołania.

uchwała Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych - odwołanie do Ministra Sprawiedliwości,
zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego.

Od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości zainteresowanemu oraz Prezydium KRRP służy
skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

43.

Przesłanki odpowiedzialności dyscyplinarnej radców prawnych i aplikantów radcowskich.

Art. 64 ustawy o radcach prawnych:

1. Radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za

postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie

swych obowiązków zawodowych.

1a. Radcowie prawni podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej również za niespełnienie

obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 22

ust. 1, zgodnie z przepisami

wydanymi na podstawie art. 22

2. Od odpowiedzialności dyscyplinarnej wyłączone są czyny naruszające przepisy dotyczące

porządku i dyscypliny pracy, określone w Kodeksie pracy.

Podstawą odpowiedzialności dyscyplinarnej radców prawnych i aplikantów może być:
1. postępowanie sprzeczne z prawem,
2. postępowanie sprzeczne z zasadami etyki
3. postępowanie sprzeczne z godnością zawodu
4. naruszenie obowiązków zawodowych
5. niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody
wyrządzone przy wykonywaniu czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej,
w szczególności poprzez udzielanie porad prawnych, sporządzanie opinii prawnych, opracowywanie
projektów aktów prawnych oraz występowanie przed sądami i urzędami. Ogólne warunki
obowiązkowego ubezpieczenia określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października
2000 roku w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej radców prawnych (Dz. U. Nr 90, poz. 1003).

Od odpowiedzialności dyscyplinarnej wyłączone są czyny naruszające przepisy dotyczące porządku i
dyscypliny pracy, określone w Kodeksie pracy.

Warto moim zdaniem zapoznać się wyrokiem Sądu Najwyższego - Sądu Dyscyplinarnego z dnia
6 października 2014 roku, sygn. akt SDI 32/14, który dotyczy odpowiedzialności dyscyplinarnej radcy
prawnego za niepodnoszenie kwalifikacji (niezdobycie w danym roku odpowiedniej liczby punktów
szkoleniowych), zgodnie z którym „ustawowe przepisy regulujące kwestie obowiązku dokształcania

przez radców prawnych nie pozwalają na przyjęcie dopuszczalności karania osób uchylających się od

tego obowiązku karami dyscyplinarnymi. (…) każdy sąd, związany jest co do zasady wyłącznie

Konstytucją RP i ustawami. Związanie to dotyczy nie tylko określenia samego zakresu

odpowiedzialności, ale również jej przesłanek. Art. 23 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej
KERP), którego naruszenie przypisano obwinionej, ma w gruncie rzeczy charakter odsyłający, skoro
stanowi, że radca prawny obowiązany jest uczestniczyć w szkoleniach zawodowych „na zasadach

określonych przez właściwy organ samorządowy”. Przepis ten nie określa jednak, o jakie konkretnie

szkolenia chodzi i w jakich ilościach. Kwestie te regulują odpowiednie uchwały Krajowej Rady Radców

Prawnych, w których jest mowa o konieczności uzyskania przez radcę prawnego we właściwym

okresie 30 punktów szkoleniowych. Nie mają one jednak w tym zakresie charakteru wiążącego,

bowiem - o czym już była mowa - nie mieszczą się w obszarze kompetencji władczych przyznanych

samorządowi radców prawnych przez ustawy. Sumując: obowiązek barania udziału w szkoleniach

zawodowych, o którym mowa w art. 23 ust. 2 KERP, nie może stanowić punktu odniesienia dla sądu

dyscyplinarnego oceniającego zasadność pociągnięcia radcy prawnego do odpowiedzialności

dyscyplinarnej za nieuczestniczenie w takich szkoleniach.”

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2013 roku, sygn. akt SDI 35/12, Sąd oceniał
możliwość ponoszenia odpowiedzialności dyscyplinarnej przez radcę prawnego, który wniósł pozew
do sądu o przedawnione roszczenie. „Jest możliwe wystąpienie z pozwem o przedawnione roszczenie.

Warunkiem oddalenia powództwa, do czego wszak nie musi dojść, jest podniesienie przez pozwanego

zarzutu przedawnienia (zob. art. 117 § 2 KC). Sąd mimo przedawnienia roszczenia uwzględni

powództwo w razie: zaniechania powołania się na ten zarzut, zrzeczenia się zarzutu przedawnienia

albo w wypadku uznania, że uwzględnienie tego zarzutu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia

społecznego (art. 5 KC). Postąpienie w sposób wskazany w przypisanym czynie nie stanowiło więc

zawinionego, nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego ani działania sprzecznego z

zasadami etyki radcy prawnego. Dlatego przypisane zachowanie nie wypełniało znamion żadnego

czynu, który dałoby się podciągnąć pod przewinienie dyscyplinarne określone w art. 64 ust. 1 pkt 1 i 2

ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.).

Natomiast w postanowieniu z dnia 21 listopada 2008 roku, sygn. akt SDI 27/08, Sąd Najwyższy Izba
Karna oceniał czy zniesławienie kogoś przez aplikanta radcowskiego, do którego doszło nie w tracie
wykonywania zawodu, może być uznane za delikt dyscyplinarny. Zdaniem Sądu Najwyższego

„odpowiedzialność za naruszenie zasad etyki lub uchybienie godności zawodu odnosi się do zachowań

nie tylko w działalności zawodowej, ale i w działalności publicznej, a także w życiu prywatnym. Istota

zawodu zaufania publicznego powoduje bowiem, że radca prawny powinien zachowywać się w

sposób godny również poza wykonywaniem czynności o charakterze stricte zawodowym, gdyż takie

jego zachowanie leży w interesie korporacji radcowskiej. Odpowiednio, aplikant radcowski nie może

co prawda ponosić odpowiedzialności dyscyplinarnej za nienależyte „wykonywanie zawodu" radcy

prawnego, którego jeszcze w sensie dosłownym nie wykonuje, ani też za czyny sprzeczne ze

ślubowaniem radcowskim, którego jeszcze nie złożył, ale może i powinien ponosić odpowiedzialność

dyscyplinarną za nienależyte wykonywanie zawodu aplikanta, za czyny sprzeczne ze ślubowaniem

aplikanckim oraz za takie zachowanie w życiu publicznym i prywatnym, które jest sprzeczne z

podstawowymi normami moralnymi, szacunkiem dla praw człowieka oraz dbaniem o godność

zawodu, który ma w przyszłości wykonywać. Bez wątpienia, odpowiedzialność dyscyplinarną

powinien zatem ponosić również za czyny, które w języku prawnym ująć należy jako obrazę lub

zniesławienie.”

44.

Proszę omówić etapy postępowania dyscyplinarnego

Etapy postępowania dyscyplinarnego: 1. Dochodzenie – prowadzą je rzecznicy dyscyplinarni albo

Główny Rzecznik Dyscyplinarny; 2. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym – okręgowe sądy
dyscyplinarne, Wyższy Sąd Dyscyplinarny; 3. Postępowanie wykonawcze – dziekan rady o.i.r.p.,
kary pieniężne są egzekwowane w ramach postępowania egzekucyjnego z k.p.c. – dziekan pełni
rolę wierzyciela. Zgodnie z art. 74

ustawy o r. pr.– w sprawach nieuregulowanych w ustawie o

radcach prawnych do postępowania dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania karnego oraz rozdziałów I-III Kodeksu karnego.

Dochodzenie (post. przygotowawcze w k.p.k.) służy ustaleniu, czy popełniono czyn stanowiący
przewinienie dyscyplinarne i czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania przed sądem
dyscyplinarnym przeciwko radcy prawnemu lub aplikantowi radcowskiemu.
Prowadzenie dochodzeń należy do właściwości rzeczników dyscyplinarnych oraz Głównego Rzecznika
Dyscyplinarnego. Mogą oni wykonywać czynności również przez swoich zastępców. Do kompetencji
Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego należy prowadzenie dochodzenia w stosunku do radców
prawnych będących członkami Rad O.I.R.P lub Krajowej Radcy Radców Prawnych. Główny Rzecznik
Dyscyplinarny występuje również w postępowaniach toczących się przed Wyższym Sądem
Dyscyplinarnym oraz w postępowaniach kasacyjnych przed Sądem Najwyższym. W pozostałych
przypadkach dochodzenie prowadzone jest przez rzeczników dyscyplinarnych.
Postępowanie dyscyplinarne prowadzone jest przez rzecznika dyscyplinarnego z urzędu w związku z
otrzymaniem

zawiadomienia

podejrzeniu

popełnienia

przewinienia

dyscyplinarnego.

Zawiadomienie może w zasadzie złożyć każdy –np. klient, inny radca prawny, sąd, Minister
Sprawiedliwości. Rzecznik dyscyplinarny może odmówić wszczęcia postępowania dyscyplinarnego,
jak również może wszczęte postępowanie umorzyć (np. na skutek upływu określonego czasu od
popełnienia przewinienia – art. 70 ustawy o r. pr. ). Na tego rodzaju postanowienia przysługuje
odwołanie. Po uprawomocnieniu się tego rodzaju postanowień rzecznik może jednak wystąpić do
Dziekana Rady O.I.R.P z wnioskiem o udzielenie ostrzeżenia radcy prawnemu lub aplikantowi - gdy
przewinienie jest mniejszej wagi albo w świetle okoliczności sprawy będzie to wystarczającym
środkiem dyscyplinującym. Jeżeli zachodzić będzie uzasadnione podejrzenie popełnienia przewinienia
dyscyplinarnego rzecznik wyda postanowienie o wszczęciu dochodzenia, a kolejno postanowienie o
przedstawieniu zarzutów. Od tego momentu radca lub aplikant uzyska status obwinionego. Stroną
postępowania może być również pokrzywdzony. Po przeprowadzonych czynnościach i zebraniu
dowodów, celem wszczęcia postępowania przed sądem dyscyplinarnym rzecznik składa wniosek o
ukaranie (odpowiednik aktu oskarżenia). Z uwagi na stosowanie przepisów k.p.k. do wniosku może
zostać dołączony wniosek o wydanie orzeczenia i

wymierzenie uzgodnionej z obwinionym kary

dyscyplinarnej bez przeprowadzania rozprawy (jeżeli okoliczności popełnienia przewinienia nie budzą
wątpliwości, a postawa obwinionego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte – art. 335
K.p.k.).
Postępowanie sądowe wszczyna wniosek o ukaranie złożony przez rzecznika dyscyplinarnego,
Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego lub ich zastępców. Postępowanie toczy się przed okręgowym
sądem dyscyplinarnym ( I Instancja – skład 3 osobowy) lub Wyższym Sądem Dyscyplinarnym
(odwołania od orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych, I i II Instancja dla spraw dyscyplinarnych
członków Krajowej Rady Radców Prawnych i rad okręgowych izb radców prawnych; skład sądu – I
inst. 3 osoby, II inst. 5 osób). Stronami postępowania są: oskarżyciel (rzecznik), obwiniony,
pokrzywdzony. Właściwym do rozpoznania sprawy jest okręgowy sąd dyscyplinarny okręgowej izby
radców prawnych, której obwiniony jest członkiem w chwili wszczęcia postępowania
dyscyplinarnego. Jeżeli przewinienie objęte jedną sprawą popełniło dwóch lub więcej obwinionych z

różnych izb właściwym będzie sąd dyscyplinarny, w okręgu którego popełniono przewinienie, a w
razie gdy tego miejsca nie można ustalić – ten sąd w okręgu którego wszczęto najpierw postępowanie
dyscyplinarne. Spory o właściwość rozstrzyga Wyższy Sąd Dyscyplinarny.
Postępowanie przed sądem I instancji toczy się według reguł przewidzianych w K.p.k. Rozprawę
rozpoczyna wywołanie sprawy, następnie przewodniczący składu sprawdza czy wszyscy wezwanie
stawili się i czy nie ma przeszkód do rozpoznania sprawy. Przewód sądowy rozpoczyna się od
odczytania przez oskarżyciela wniosku o ukaranie – ale po zmianie k.p.k. od 01.07.2015 przewód
sądowy rozpoczynać będzie zwięzłe przedstawienie zarzutów oskarżenia. Obwiniony do chwili
zakończenia pierwszego przesłuchania może złożyć wniosek o wydanie orzeczenia i wymierzenie mu
określonej kary dyscyplinarnej (dobrowolne poddanie się karze przewidziane w art. 387 K.p.k.).
Wszelkie rozstrzygnięcia organów prowadzących postępowanie dyscyplinarne opierają się na
ustaleniach faktycznych. Każda ze stron ma mieć zapewnioną możliwość swobodnego
wypowiedzenia się co do każdej kwestii podlegającej rozstrzygnięciu. Obwiniony ma prawo składać
wyjaśnienia, ale może też odmówić składania wyjaśnień lub odpowiedzi na poszczególne pytania.
Obrońcą obwinionego może być wyłącznie radca prawny lub adwokat. Dowody przeprowadza się na
wniosek stron albo z urzędu. W zakresie postępowania dowodowego zastosowanie będą miały reguły
k.p.k., w tym m.in. przypadki oddalenia wniosków dowodowych (art. 170), zakazów dowodowych
(np. 178), prawa do odmowy złożenia zeznań (art. 182), odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie
(art. 183). Po zamknięciu przewodu sądowego – głosy stron, narada i głosowanie nad orzeczeniem,
ogłoszenie orzeczenia. Rozstrzygnięcia sądu dyscyplinarnego zapadają w formie orzeczeń albo
postanowień, z tym że orzeczenie może zostać wydane tylko na rozprawie. Od orzeczeń i
postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne odwołanie przysługuje stronom oraz
Ministrowi Sprawiedliwości w terminie 14 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia albo
postanowienia wraz z uzasadnieniem oraz pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia odwołania.
Koszty postępowania dyscyplinarnego mają charakter zryczałtowany. W razie ukarania koszty ponosi
obwiniony. W pozostałych przypadkach koszty dochodzenia oraz postępowania przed okręgowym
sądem dyscyplinarnym pokrywa właściwa OIRP zaś przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym –KIRP.
Wysokość kosztów określa uchwała KRRP -> 86/IX/2014. Zgodnie z uchwałą zryczałtowane koszty
określa się w formie opłaty wynoszącej:1. Od 500,00 do 3.000,00 zł w postępowaniu przed
okręgowym sądem dyscyplinarnym lub Wyższym Sądem Dyscyplinarnym w I instancji, 2. Od 1.000,00
zł do 3.000,00 zł w postępowaniu przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym w II instancji. Ustalając
wysokość opłaty bierze się pod uwagę liczbę i czasochłonność czynności procesowych, rozpraw i
posiedzeń oraz rodzaj i stopień zawiłości sprawy.
Postępowanie wykonawcze. Odpis prawomocnego orzeczenia przesyłany jest przed sąd
niezwłocznie właściwej radzie o.i.r.p., Ministrowi Sprawiedliwości i K.R.R.P. Odpis orzeczenia dołącza
się do akt osobowych radcy lub aplikanta. Orzeczenie od którego służy kasacja nie podlega
wykonaniu do czasu wniesienia kasacji lub bezskutecznego upływu terminu do jej wniesienia.
Wykonanie kar dyscyplinarnych należy do dziekana rady o.i.r.p. Do niedawna tj. do 24.12.2014 r. kara
w postaci zawieszenia prawa do wykonywania zawodu oraz kara pozbawienia prawa do
wykonywania zawodu pozostawały poza kompetencją dziekana – w tym zakresie niezbędnym było
powzięcie uchwały przed radę o.i.r.p. w przedmiocie zawieszenia lub skreślenia z listy. Uchwała
mogła zostać zakwestionowana przez osobę ukaraną na ścieżce administracyjnej i sądowo
administracyjnej, co w praktyce wydłużało w czasie wykonywanie najsurowszych kar dyscyplinarnych.
Stąd też na podstawie ustawy zmieniającej z dnia 07 listopada 2014 (Dz. U. 2014 poz. 1778), która

weszła w życie 25.12.2014 r. kompetencje w tym zakresie przekazano dziekanowi, o ile oczywiście
skreślenie z listy lub zawieszenie wiąże się z rozstrzygnięciem sądu dyscyplinarnego.
Orzeczone kary pieniężne oraz zasądzone koszty postępowania egzekwowane są w trybie
postępowania egzekucyjnego przewidzianego w k.p.c. Prawomocne orzeczenie w zakresie kary
pieniężnej oraz kosztów postępowania stanowi bowiem tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 777
Kodeksy postępowania cywilnego. Klauzulę wykonalności orzeczeniu nadaje sąd rejonowy właściwy
ze względu na siedzibę sądu dyscyplinarnego, który wydał orzeczenie. W postępowaniu
egzekucyjnym czynności przewidziane dla wierzyciela podejmuje dziekan radcy o.i.r.p., której
ukarany był członkiem w dacie uprawomocnienia się orzeczenia.

45. Proszę omówić podstawowe zasady proceduralne, obowiązujące w postępowaniu
dyscyplinarnym.

W postępowaniu dyscyplinarnym, z uwagi na jego podobieństwo do postępowania karnego,
powinny być zachowane konstytucyjne standardy prawa do obrony, zarówno w zakresie
materialnym jak i formalnym. Zgodnie z treścią art. 74

ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach

prawnych w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania dyscyplinarnego stosuje się
odpowiednio przepisy: Kodeksu postępowania karnego oraz rozdziałów I-III Kodeksu karnego.

Podstawa prawna: Konstytucja RP, ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych

Postępowanie dyscyplinarne prowadzone przez organy samorządów zaufania publicznego stanowi
realizację art. 17 Konstytucji RP. Zgodnie z treścią powołanego przepisu w drodze ustawy można
tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i
sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i
dla jego ochrony.
Z uwagi na fakt, iż podobnie jak w postępowaniu karnym, w postępowaniu dyscyplinarnym dochodzi
do sankcjonowania czynów osoby, powinno ono spełniać standardy analogiczne do konstytucyjnych
standardów dotyczących postępowania karnego - zapewnienia odpowiedniego poziomu prawa do
obrony, objawiającego się:
- w wymiarze materialnym: realnej możliwości obrony swych praw poprzez realizację prawa do bycia
wysłuchanym (składanie wniosków dowodowych), wglądu w akta sprawy, prawa do odmowy
składania wyjaśnień,
- w wymiarze formalnym: wybór obrońcy lub otrzymania obrońcy z urzędu (obwinionego w
postępowaniu dyscyplinarnym może reprezentować tylko adwokat lub radca prawny).
Do podstaw odpowiedzialności dyscyplinarnej, jak i procedury, w jakiej dochodzi do jej realizacji,
zastosowanie znajdują gwarancje ustanowione w Rozdziale II Konstytucji RP, w szczególności zaś
gwarancje określone w art. 42-45, a także w art.78 Konstytucji RP (Wyrok TK z dnia 8.12.1998 r., sygn.
K 41/97, z dnia 29.01.2013 r., sygn. SK 28/11).

Należy jednak pamiętać, iż z uwagi na liczne odrębności dotyczące postępowania karnego, w
szczególności wyrażone w art. 42 Konstytucji RP mają w postępowaniach dyscyplinarnych jedynie
odpowiednie zastosowanie (wyrok TK z dnia 29.01.2013, sygn. akt SK 28/11).

Zgodnie z treścią art. 74

ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych w sprawach

nieuregulowanych w ustawie do postępowania dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio
przepisy: Kodeksu postępowania karnego oraz rozdziałów I-III Kodeksu karnego.
Przykład: Zastosowanie art. 74

powołanej wyżej ustawy w związku z art. 6 KPK musi mieć

odpowiedni charakter, tj. uwzględniający przedmiot postępowania oraz jego zakres podmiotowy.
Odpowiednie stosowanie pozwala na mniej rygorystyczne stosowanie norm gwarancyjnych,
zwłaszcza gdy obwinionym jest osoba wykonująca zawód prawniczy, która posiada świadomość
swoich uprawnień procesowych i wielości narzędzi służących do realizacji prawa do obrony, np.
przedstawienia sądowi racji w formie pisemnej. Sąd Najwyższy stwierdził, iż obwiniony będący
wysoko wykwalifikowanym prawnikiem powinien doskonale zdawać sobie sprawę z innych sposobów
realizacji prawa do obrony np. w formie pisemnej, lub przez ustanowienie pełnomocnika
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10.01.2012 r., sygn. akr SDI 33/11).

46.

Strony i organy biorące udział w postępowaniu dyscyplinarnym.

Strony biorące udział w postępowaniu dyscyplinarnym:
- w dochodzeniu - obwiniony i pokrzywdzony,
- w postępowaniu przed sądem dyscyplinarnym - oskarżyciel, obwiniony i pokrzywdzony.

Organy biorące udział w postępowaniu dyscyplinarnym:
I instancja - Okręgowy sąd dyscyplinarny + rzecznik dyscyplinarny;
II instancja – Wyższy Sąd Dyscyplinarny + Główny Rzecznik Dyscyplinarny.

Art. 68 ustawy o radcach prawnych

Stronami w dochodzeniu są obwiniony i pokrzywdzony, a w postępowaniu przed sądem
dyscyplinarnym - oskarżyciel, obwiniony i pokrzywdzony.

Obwiniony - radca prawny lub aplikant radcowski, co do którego wydano postanowienie o
przedstawieniu zarzutów.

Pokrzywdzony – osoba, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone postępowaniem radcy
prawnego lub aplikanta radcowskiego określonym w art. 64 („Radcowie prawni i aplikanci radcowscy
podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki
lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Radcowie prawni
podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej również za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy
ubezpieczenia.”).

Oskarżyciel – w postępowaniu przed okręgowym sądem dyscyplinarnym - rzecznik dyscyplinarny, a
przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym - Główny Rzecznik Dyscyplinarny, a także ich zastępcy,
wykonujący czynności zlecone przez rzeczników.

Okręgowy sąd dyscyplinarny [OSD] – rozpatruje sprawy dyscyplinarne członków OIRP wniesione
przez rzecznika dyscyplinarnego oraz odwołania, o których mowa w art. 66 ust. 3 („Radcy prawnemu
lub aplikantowi radcowskiemu służy prawo odwołania od ostrzeżenia do właściwego sądu
dyscyplinarnego w terminie 7 dni od udzielenia ostrzeżenia” – przy przewinieniach mniejszej wagi).
Od orzeczenia OSD służy odwołanie do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego.

Rzecznik dyscyplinarny – prowadzi czynności w postępowaniu dyscyplinarnym, określone w ustawie i
przepisach wydanych na jej podstawie, może działać przy pomocy swoich zastępców.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny – rozpatruje odwołania od orzeczeń OSD. Rozpatruje także, jako sąd
pierwszej instancji, sprawy dyscyplinarne członków KRRP i rad OIRP. Odwołania od orzeczeń
wydanych w tym trybie rozpatruje ten sam sąd w innym, pięcioosobowym składzie.

Główny Rzecznik Dyscyplinarny – wykonuje czynności w postępowaniu dyscyplinarnym, określone w
ustawie i przepisach wydanych na jej podstawie, może działać przy pomocy swoich zastępców.

47.

Kary dyscyplinarne – katalog, zasady wymierzania kar

Rozdział 6 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych wprowadza katalog kar
dyscyplinarnych. W szczególności przepisy 65 ust. 1,kary te to:

upomnienie,

nagana,

kara pieniężna, (nie dotyczy aplikantów)

zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas od trzech miesięcy

do pięciu lat, a w stosunku do aplikantów radcowskich – zawieszenie w prawach aplikanta
na czas od jednego roku do trzech lat,

pozbawienie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, a w stosunku do aplikantów

radcowskich – wydalenie z aplikacji

Art. 74

pkt 2 w zakresie zasad wymierzania kar odsyła do rozdziałów I-III kodeksu karnego, a

zatem w zasadzie można powiedzieć, ze nie ma takich zasad bowiem rozdziały te traktują o
zasadach odpowiedzialności karnej, formach popełnienia przestępstwa oraz o wyłączeniu
odpowiedzialności karnej. Stosowanie ich w sposób odpowiedni nie daje podstaw do
formułowania jakiegoś zbioru zasad wymierzania kar dyscyplinarnych przewidzianych ustawą o
radcach prawnych. Jedyną zasadą zawartą w ustawie jest współmierność kary do przewinienia
zawarta w art. 62

ustawy.

Podstawa prawna
Art. 62

, 65, 66, 74

pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych

Opracowanie szczegółowe
Powyższy katalog jest zamknięty, jak również różny dla radców i aplikantów. Kary są ułożone od
najlżejszej do najdotkliwszej. Odnosząc się do całego przepisu art. 65 ustawy o radcach należy
zauważyć, że zawiera on oprócz katalogu kar dyscyplinarnych pewne obowiązki, czy kary dodatkowe,
podobne do środków karnych i tak:

- obok kary nagany i kary pieniężnej można orzec zakaz patronatu na okres od 1 roku do 5 lat
- natomiast obok kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego orzeka się zakaz
patronatu na okres od 2 do 10 lat
- obok każdej z kar można orzec obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego
- treść orzeczenia może zostać również podana do wiadomości publicznej jeśli sąd dyscyplinarny uzna
to za celowe i nie narusza to interesu pokrzywdzonego
- kara nagany i pieniężna powodują utratę biernego prawa wyborczego do organów samorządu na
okres 3 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a kara zawieszenia prawa do wykonywania
zawodu radcy prawnego oznacza utratę biernego i czynnego prawa wyborczego na okres 6 lat.
Kara pieniężna jest wymierzana w od 1,5 minimalnego wynagrodzenia do 12 krotności minimalnego
wynagrodzenia. Kara pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pociąga za sobą
zakaz ponownego wpisania na listę radców przez okres 10 lat od uprawomocnienia się orzeczenia,
dla aplikantów jest to odpowiednio 5 lat. Ustawa nie zawiera wprost uregulowanych dyrektyw
wymierzania kar. Jedyną dyrektywą zawartą w ustawie jest współmierność kary do przewinienia
zawarta w art. 62

ustawy. Obok kar istnieje jeszcze tzw. ostrzeżenie dziekańskie z art. 66 ust. 1,

zgodnie z którym jeśli przewinienie jest mniejszej wagi albo w świetle okoliczności sprawy będzie to
wystarczającym środkiem dyscyplinującym radcę prawnego lub aplikanta radcowskiego bez potrzeby
wymierzenia kary dyscyplinarnej, dziekan rady okręgowej izby radców prawnych, na wniosek
rzecznika dyscyplinarnego, może poprzestać na udzieleniu ostrzeżenia radcy prawnemu lub
aplikantowi radcowskiemu. Można również ostrzeżonego zobowiązać do przeproszenia
pokrzywdzonego lub innego stosownego postępowania.

48.

Środki dyscyplinarne i środki zabezpieczające w postępowaniu dyscyplinarnym – rodzaje,

przesłanki i zasady stosowania.

Ustawa o radcach prawnych z 6 lipca 1982 roku w rozdziale szóstym reguluje odpowiedzialność
dyscyplinarną radców prawnych i aplikantów, którzy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za
postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych
obowiązków zawodowych. Obok enumeratywnie wyliczonych kar dyscyplinarnych w rozdziale tym
wymienione zostały również środki dyscyplinarne, które podobnie jak kary zawierają w sobie element
dolegliwości. Środki dyscyplinarne mogą być orzekane zarówno obok kar, jak też samoistnie. Do
katalogu środków dyscyplinarnych zgodnie z ustawą należy zaliczyć:
-

Zakaz wykonywania patronatu - stosowany najczęściej obok kary nagany i kary pieniężnej

orzekany na czas od roku do lat pięciu. Ponadto orzekany obok kary zawieszenia prawa do
wykonywania zawodu radcy prawnego, na czas od dwóch do dziesięciu lat.
-

Obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego lub innego stosownego postępowania –

orzekając ten obowiązek, sąd dyscyplinarny określa sposób jego wykonania, odpowiedni ze względu
na okoliczności.
-

Podanie treści orzeczenia do publicznej wiadomości – stosowanie tego środka leży w gestii

sądu dyscyplinarnego, który jeżeli uzna to za celowe ze względu na okoliczności sprawy może orzec
podanie treści orzeczenia do publicznej wiadomości, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego

Ostrzeżenie dziekańskie – jeżeli przewinienie dyscyplinarne jest mniejszej wagi albo w

świetle okoliczności sprawy będzie wystarczającym środkiem dyscyplinującym radcę prawnego lub

aplikanta radcowskiego bez potrzeby wymierzenia kary dyscyplinarnej, nakładane przez dziekana na
wniosek rzecznika dyscyplinarnego.
-

Utrata biernego i czynnego prawa wyborczego do organu samorządu radców prawnych –

Utrata biernego prawa wyborczego do organu samorządu radców prawnych na czas trzech

lat ma miejsce w przypadku nałożenia na radcę kary nagany oraz kary pieniężnej. Natomiast utrata
biernego i czynnego prawa wyborczego do organu samorządu radców prawnych na czas sześciu lat
od dnia uprawomocnienia się orzeczenia ma miejsce w przypadku zastosowania wobec radcy kary
zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego.
Zaś do środków zabezpieczających w postępowaniu dyscyplinarnym należy przede wszystkim:
-

Tymczasowe zawieszenie w czynnościach zawodowych radcy prawnego bądź aplikanta

radcowskiego przeciwko któremu toczy się postępowanie dyscyplinarne lub karne – postanowienie
sądu dyscyplinarnego o tymczasowym zawieszeniu jest natychmiastowo wykonalne, wydawane przez
sąd dyscyplinarny z urzędu lub na wniosek stron.
-

Tymczasowe zawieszenie w czynnościach zawodowych radcy prawnego bądź aplikanta

radcowskiego w stosunku do którego w prowadzonym przeciwko niemu postępowaniu karnym
zastosowano tymczasowe aresztowanie – w przypadku gdy w stosunku do tymczasowo
aresztowanego radcy prawnego lub aplikanta nie wszczęto w chwili orzekania o tymczasowym
aresztowaniu postępowania dyscyplinarnego albo brak jest wniosku o tymczasowe zawieszenie, sąd
dyscyplinarny ogranicza tymczasowe zawieszenie do czasu trwania tymczasowego aresztowania.

49.

Formy rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu dyscyplinarnym i środki odwoławcze w

tym postępowaniu.

Postępowanie dyscyplinarne jest postępowaniem pozasądowym, toczącym się przed organami
samorządu radcowskiego - okręgowym sądem dyscyplinarnym i Wyższym Sądem Dyscyplinarnym.
Formy rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu dyscyplinarnym to: orzeczenia lub
postanowienia (art. 70

URP). Zwyczajny środek odwoławczy w postępowaniu dyscyplinarnym to

odwołanie i zażalenie, nadzwyczajny środek odwoławczy to kasacja.

Rozstrzygnięcia sądu dyscyplinarnego zapadają w formie orzeczeń albo postanowień.
Postępowanie dyscyplinarne obejmuje: dochodzenie; postępowanie przed sądem dyscyplinarnym
oraz postępowanie wykonawcze.
Orzeczenia.
Orzeczenie może być wydane jedynie na rozprawie, na którym sąd dyscyplinarny orzeka w składzie
trzyosobowym. Orzeczenia mają charakter decyzji merytorycznych, rozstrzygających sprawę co do
istoty (orzeczenie kar dyscyplinarnych w postępowaniu przed sądem dyscyplinarnym).
Postanowienia.
Wydawane są w postępowaniu wyjaśniającym, które poprzedza postępowanie dyscyplinarne.
Postanowienia wydawane są w przedmiocie:
- udzielenia ostrzeżenia dziekańskiego jeżeli przewinienie dyscyplinarne jest mniejszej wagi albo w
świetle okoliczności sprawy będzie to wystarczającym środkiem dyscyplinującym radcę prawnego lub
aplikanta radcowskiego bez potrzeby wymierzenia kary dyscyplinarnej;
- wszczęcia postępowania dyscyplinarnego;
- odmowy wszczęcia postępowania albo

- umorzenia postępowania dyscyplinarnego.
Zasada: Od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne odwołanie przysługuje
stronom oraz Ministrowi Sprawiedliwości w terminie 14 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia
albo postanowienia wraz z uzasadnieniem oraz pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia
odwołania (art. 70

ust. 4 URP).

Od postanowień niekończących postępowania dyscyplinarnego przysługuje stronom zażalenie.
Przykład: zażalenie na postanowienie o tymczasowym zawieszeniu w czynnościach zawodowych
radcy prawnego lub aplikanta radcowskiego (art. 65

i art. 652).

Nadzwyczajny środek zaskarżenia:

Art. 62² ust. 1 URP dopuszcza wniesienie kasacji jedynie od rozstrzygnięć zapadających w formie
orzeczeń i to wydawanych jedynie przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny orzekający w II instancji.
Porównanie tych unormowań wskazuje jednoznacznie, że kasacja nie służy ani od postanowień ani
nawet od orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych Okręgowych Izb Radców Prawnych
(postanowienie SN z dnia 9.10.2014 r., VI KZ 8/14).

Kasacja może być wniesiona jedynie z powodu rażącego naruszenia prawa lub rażącej
niewspółmierności kary dyscyplinarnej. Tym samym w treści tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia
strona nie może ograniczyć się do wyrażenia ocen, iż czuje się zaskarżonym orzeczeniem
pokrzywdzona, czy też do polemiki z ustaleniami faktycznymi, dokonanymi przez korporacyjny sąd
odwoławczy lub do kwestionowania ocen dokonanych przez ten organ, bez jednoczesnego
wskazania, które przepisy prawa zostały w toku korporacyjnego postępowania dyscyplinarnego
naruszone i bez wykazania nadto, że naruszenie to miało charakter rażący (postanowienie SN z dnia
1.10.2004 r., SDI 7/04).
Postanowienie SN z dnia 4.10.2014 r., VI KZ 4/14 Z uwagi na brak szczegółowej regulacji w
przepisach u.o.r. odnośnie wymogów tej skargi, stosownie do jej art. 74

, stosuje się tu odpowiednio

przepisy k.p.k. Te zaś wyraźnie wskazują, że jeżeli kasacja pochodzi od strony, to „powinna być
sporządzona i podpisana przez obrońcę lub pełnomocnika będącego adwokatem albo radcą
prawnym” (art. 526 § 2 k.p.k.). Nawet zatem, jeżeli strona jest adwokatem lub radcą prawnym, nie
może samodzielnie sporządzić i podpisać tej skargi, lecz musi ustanowić obrońcę lub pełnomocnika
spośród wykonujących wskazane wyżej zawody, przy czym, gdy ma to być kasacja obwinionego,
ustanowionym przez stronę musi być obrońca, jako że to on, a nie pełnomocnik, jest
przedstawicielem procesowym takiej strony. Takie też stanowisko jest już ugruntowane w
orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 27 września 2012
r., VI KZ 12/12, LEX nr 1221000, czy z dnia 25 lipca 2013 r., SDI 16/13, LEX nr 1341704). Co więcej, ów
obrońca winien samodzielnie sporządzić ten środek, a nie przepisać czy skopiować treść tzw.
osobistej kasacji strony (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 29 maja 2013 r., SDI 8/13,
OSNKW 2013, z. 9, poz. 80, LEX nr 1356648, czy z dnia 25 lipca 2013 r., SDI 14/13, LEX nr 1347901).

Zastosowanie instytucji wznowienia postępowania uregulowanej w k.p.k., przy braku jakiegokolwiek
jej unormowania w ustawie korporacyjnej, jest możliwe tylko wówczas, gdy konieczność taka wynika
w potrzeby zapewnienia dalszego toku postępowania i wydania rozstrzygnięcia. Nie jest natomiast
dopuszczalne przyznawanie stronie nadzwyczajnych uprawnień służących wzruszeniu prawomocnego
orzeczenia. Brak jest zatem podstaw do odpowiedniego stosowania przepisów

rozdz. 56

k.p.k.

(wznowienie postępowania) na gruncie postępowania dyscyplinarnego wobec radców prawnych
poprzez przepis odsyłający

art. 74

URP (postanowienie SN z dnia 15.11.2012 r., VI KZ 14/12).

50.

Wykonywanie kar dyscyplinarnych

Art. 65 Ustawy o radcach prawnych
1. Karami dyscyplinarnymi są:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) kara pieniężna;
4) zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas od trzech miesięcy do
pięciu lat, a w stosunku do aplikantów radcowskich – zawieszenie w prawach aplikanta na czas od
jednego roku do trzech lat;
5) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, a w stosunku do aplikantów
radcowskich – wydalenie z aplikacji.
2. Kary określonej w ust. 1 pkt 3 nie stosuje się wobec aplikanta radcowskiego.
2a. Obok kary nagany i kary pieniężnej można orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na
czas od roku do pięciu lat.
2b. Obok kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego orzeka się dodatkowo
zakaz wykonywania patronatu na czas od lat dwóch do lat dziesięciu.
2ba. Karę pieniężną wymierza się w granicach od półtorakrotności do dwunastokrotności
minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dacie popełnienia przewinienia
dyscyplinarnego.
2c. Kara pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pociąga za sobą skreślenie z
listy radców prawnych bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę radców prawnych przez
okres 10 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kary pozbawienia prawa do wykonywania
zawodu radcy prawnego.
2d. Kara wydalenia z aplikacji pociąga za sobą skreślenie z listy aplikantów bez prawa ubiegania się o
ponowny wpis na listę aplikantów radcowskich lub o wpis na listę radców prawnych przez okres 5
lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kary wydalenia z aplikacji.
2e. Obok kary dyscyplinarnej można orzec dodatkowo obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego.
Orzekając ten obowiązek, sąd dyscyplinarny określa sposób jego wykonania, odpowiedni ze względu
na okoliczności sprawy.
2f. Sąd dyscyplinarny może orzec podanie treści orzeczenia do publicznej wiadomości w określony
sposób, jeżeli uzna to za celowe ze względu na okoliczności sprawy, o ile nie narusza to interesu
pokrzywdzonego.
2g. Kara nagany oraz kara pieniężna pociągają za sobą utratę biernego prawa wyborczego do organu
samorządu radców prawnych na czas trzech lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.2h. Kara
zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pociąga za sobą utratę biernego i
czynnego prawa wyborczego do organu samorządu radców prawnych na czas sześciu lat od dnia
uprawomocnienia się orzeczenia.

(uchylony).

Art. 71. Ustawy o radcach prawnych

1. Sąd dyscyplinarny niezwłocznie przesyła odpis prawomocnego orzeczenia właściwej radzie
okręgowej izby radców prawnych, Ministrowi Sprawiedliwości i Krajowej Radzie Radców Prawnych.
2. Wykonanie kar dyscyplinarnych należy do dziekana rady okręgowej izby radców prawnych.
2a. Prawomocne orzeczenie w zakresie kary pieniężnej oraz kosztów postępowania stanowi tytuł
egzekucyjny w rozumieniu art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego i po nadaniu mu klauzuli
wykonalności przez sąd rejonowy właściwy ze względu na siedzibę sądu dyscyplinarnego, który
wydał to orzeczenie, podlega wykonaniu w drodze egzekucji prowadzonej w trybie tej ustawy.
2b. W postępowaniu egzekucyjnym, o którym mowa w ust. 2a, czynności przewidziane dla
wierzyciela podejmuje dziekan rady okręgowej izby radców prawnych tej izby, której ukarany był
członkiem w dacie uprawomocnienia się rozstrzygnięcia w zakresie kary pieniężnej oraz kosztów
postępowania dyscyplinarnego.
3. Odpis prawomocnego orzeczenia o ukaraniu dyscyplinarnym dołącza się do akt osobowych.
4. O karach, o których mowa w art. 65 ust. 1 pkt 4 i 5, zawiadamia się:
1) sądy,
2) prokuratury,©Kancelaria Sejmu s. 60/61 2014-12-30
3) pracodawców oraz inne podmioty, na rzecz których dany radca prawny świadczy pomoc prawną,
4) właściwe ze względu na charakter prowadzonych przez danego radcę prawnego spraw organy
administracji rządowej i samorządu terytorialnego
– w okręgu okręgowej izby radców prawnych, w której radca prawny albo aplikant radcowski jest
wpisany na listę, a w sprawie radcy prawnego wykonującego zawód adwokata – okręgową radę
adwokacką.
5. Usunięcie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnym następuje z urzędu po upływie:
1) trzech lat od uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego orzekającego karę upomnienia,
karę nagany lub karę pieniężną;
2) 5 lat od upływu okresu zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego,
3) 15 lat od uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego orzekającego karę pozbawienia prawa
do wykonywania zawodu radcy prawnego albo 7 lat i 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia
dyscyplinarnego orzekającego karę wydalenia z aplikacji radcowskiej
– jeżeli radca prawny lub aplikant radcowski nie zostanie w tym czasie ukarany lub nie zostanie
wszczęte przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne.
6. (uchylony).
7. Z chwilą zatarcia kary dyscyplinarnej dziekan rady okręgowej izby radców prawnych zarządza
wykreślenie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnym oraz usunięcie z akt osobowych dokumentów
dotyczących ukarania.

W Polsce, odpowiedzialności dyscyplinarnej podlega nie tylko radca prawny, ale również aplikant
radcowski. Obejmuje ona swych zakresem: zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu oraz czyny
sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim i kodeksem etyki radcy prawnego. Od odpowiedzialności
dyscyplinarnej wyłączone są czyny naruszające przepisy dotyczące porządku i dyscypliny pracy,
określone w Kodeksie pracy. Z punktu widzenia zatem interesu publicznego jest sprawowanie pieczy
nad należytym wykonywaniem zawodu zaufania publicznego. Karami dyscyplinarnymi są:
upomnienie, nagana z ostrzeżeniem, zawieszenie prawa wykonywania zawodu radcy prawnego, kara
pieniężna. Najsurowszą karą dyscyplinarną jest jednak pozbawienie prawa do wykonywania zawodu
radcy prawnego, a nawet w przypadku aplikantów radcowskich – wydalenie z aplikacji.

SDI

27/08

postanowienie

Izba

Karna

dnia

21-11-2008

Odpowiedzialność aplikanta radcowskiego za zniesławienie

1. Radcowska wolność słowa i pisma - która objęta jest immunitetem materialnym, powodującym, iż
treści obraźliwe lub zniesławiające mogą byś ścigane wyłącznie w drodze postępowania
dyscyplinarnego - dotyczy wszystkich czynności objętych pomocą prawną, zarówno dokonywanych w
procesie, jak i poza nim. Jednocześnie dotyczy ona wyłącznie czynności podejmowanych przy
udzielaniu pomocy prawnej. Nie obejmuje natomiast relacji radcy prawnego (a więc i aplikanta
radcowskiego - art. 33 ust. 5 ustawy o radcach prawnych) z mediami, opinią publiczną, itp. I to nawet
wówczas, gdy owa wypowiedź medialna lub publiczna dotyczy kwestii związanych z problematyką
wykonywania zawodu radcowskiego lub prowadzoną przez określonego radcę obsługą prawną.
2. Odpowiedzialność za naruszenie zasad etyki lub uchybienie godności zawodu odnosi się do
zachowań nie tylko w działalności zawodowej, ale i w działalności publicznej, a także w życiu
prywatnym. Istota zawodu zaufania publicznego powoduje bowiem, że radca prawny powinien
zachowywać się w sposób godny również poza wykonywaniem czynności o charakterze stricte
zawodowym, gdyż takie jego zachowanie leży w interesie korporacji radcowskiej. Odpowiednio,
aplikant radcowski nie może co prawda ponosić odpowiedzialności dyscyplinarnej za nienależyte
„wykonywanie zawodu" radcy prawnego, którego jeszcze w sensie dosłownym nie wykonuje, ani też
za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim, którego jeszcze nie złożył, ale może i powinien
ponosić odpowiedzialność dyscyplinarną za nienależyte wykonywanie zawodu aplikanta, za czyny
sprzeczne ze ślubowaniem aplikanckim oraz za takie zachowanie w życiu publicznym i prywatnym,
które jest sprzeczne z podstawowymi normami moralnymi, szacunkiem dla praw człowieka oraz
dbaniem o godność zawodu, który ma w przyszłości wykonywać. Bez wątpienia, odpowiedzialność
dyscyplinarną powinien zatem ponosić również za czyny, które w języku prawnym ująć należy jako
obrazę lub zniesławienie.
3. Rozważając zasadność wymierzenia kary najsurowszej, o charakterze eliminacyjnym, jaką jest
pozbawienie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, a w stosunku do aplikantów
radcowskich - wydalenie z aplikacji (art. 65 ust. 1 pkt 4 ustawy o radcach prawnych), należy brać pod
uwagę relację pomiędzy czynem, którego dopuścił się obwiniony aplikant i jego stosunkiem do tego
czynu a szczególnym charakterem zawodu radcy prawnego, jako zawodu tzw. zaufania publicznego.
Zawodu zaufania publicznego nie powinni bowiem wykonywać ludzie, którzy z uwagi na - ujawnione
przy okazji popełnienia przewinienia dyscyplinarnego - dyskwalifikujące cechy charakterologiczne nie
dają rękojmi odpowiedzialnego zachowania w relacjach z organami wymiaru sprawiedliwości,
organami administracji państwowej, organami samorządu radcowskiego, a także podmiotami, którym
mieliby służyć swą wiedzą zawodową. Ludzie, którzy nie dają rękojmi zachowania należytego stopnia
kultury słowa w mowie i piśmie. Przy czym jest rzeczą oczywistą, że nie mogą być oni karani li tylko za
to, że cechują ich takie skrzywienia charakterologiczne, ale za to, że dali ich przejaw w konkretnych
zachowaniach (działaniach lub zaniechaniach) naruszających w zawiniony sposób przepisy prawa czy
też zasady etyki radcy prawnego.

51.

Proszę omówić nadzór Ministra Sprawiedliwości nad postępowaniem dyscyplinarnym

Nadzór Ministra Sprawiedliwości nad postępowaniem dyscyplinarnym jest elementem nadzoru
Ministra Sprawiedliwości nad działalnością samorządu radców prawnych (art. 5 ust. 3 ustawy o
radcach prawnych: Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór nad działalnością samorządu w

zakresie i formach określonych ustawą.

Nadzór Ministra Sprawiedliwości nad postępowaniem dyscyplinarnym obejmuje:

uprawnienie do polecenia wszczęcia postępowania dyscyplinarnego (wówczas Minister

Sprawiedliwości ma status strony w postępowaniu);

uprawnienie do informacji (postanowienie o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego a

także orzeczenie kończące postępowanie doręcza się z urzędu Ministrowi
Sprawiedliwości);

uprawnienie di wglądu do akt w każdej sprawie;

uprawnienie do żądania sporządzenia uzasadnienia orzeczenia sądu dyscyplinarnego;

uprawnienie do złożenia odwołania od orzeczenia dyscyplinarnego, (także gdy Minister

Sprawiedliwości nie ma statusu strony w danym postępowaniu),

uprawnienie do złożenia kasacji do Sądu Najwyższego od orzeczeń wyższego sądu

dyscyplinarnego.

Podstawa prawna: art. 5, art. 62

, art. 62

, art. 68

, art. 70

oraz art. 71 Ustawy o

radcach prawnych.

W ramach nadzoru nad samorządem radcowskim Minister Sprawiedliwości wykonywać może
jedynie kompetencje wyraźnie przyznane mu przez ustawę o radcach prawnych, tj. obowiązuje tu
zamknięty katalog kompetencji.

Uprawnienia Ministra Sprawiedliwości w związku ze sprawowaniem nadzoru nad postępowaniem
dyscyplinarnym:
1. Uprawnienie do wszczęcia postępowania przez MŚ:
Art. 68

Ustawy o radcach prawnych

1a. Minister Sprawiedliwości może polecić wszczęcie dochodzenia przeciwko radcy prawnemu lub
aplikantowi radcowskiemu.
1b. W wypadku określonym w ust. 1a Ministrowi Sprawiedliwości przysługują prawa strony.

2. Uprawnienie do informacji:

•

Art. 62

Ustawy o radcach prawnych

Orzeczenie z uzasadnieniem, wydane przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w drugiej instancji,
doręcza się stronom, Ministrowi Sprawiedliwości oraz Krajowej Radzie Radców Prawnych.

•

Art. 68

Ustawy o radcach prawnych:

Rzecznik dyscyplinarny doręcza Ministrowi Sprawiedliwości odpisy postanowień o wszczęciu
dochodzenia oraz informuje Ministra Sprawiedliwości o wniesieniu do sądu dyscyplinarnego
wniosku o ukaranie lub o skierowaniu wniosku do dziekana rady okręgowej izby radców
prawnych w trybie art. 66 (przewinienia mniejszej wagi).

•

Art. 70

Ustawy o radcach prawnych

Orzeczenia i postanowienia kończące postępowanie dyscyplinarne z urzędu doręcza się wraz
z uzasadnieniem stronom oraz Ministrowi Sprawiedliwości.

•

Art. 71 Ustawy o radcach prawnych:

Sąd dyscyplinarny niezwłocznie przesyła odpis prawomocnego orzeczenia właściwej radzie
okręgowej izby radców prawnych, Ministrowi Sprawiedliwości i Krajowej Radzie Radców
Prawnych.

3.Prawo wglądu do akt:
Art. 70

Ustawy o radcach prawnych

Ministrowi Sprawiedliwości oraz osobom przez niego upoważnionym przysługuje w każdym stadium
postępowania prawo wglądu do akt i żądania informacji o wynikach postępowania dyscyplinarnego,
jak również prawo żądania prawomocnych orzeczeń dyscyplinarnych bądź postanowień wraz z
aktami sprawy.

4. Uprawnienie do żądania sporządzenia uzasadnienia orzeczenia:
Art. 70

Ustawy o radcach prawnych

2. Uzasadnienia nie sporządza się z urzędu w sprawach, w których uwzględniono wniosek rzecznika
dyscyplinarnego o wydanie orzeczenia i wymierzenie uzgodnionej z obwinionym kary dyscyplinarnej
bez przeprowadzenia rozprawy oraz wniosek obwinionego o wydanie orzeczenia i wymierzenie mu
określonej kary dyscyplinarnej, ani w sprawach, w których wymierzono karę upomnienia. Orzeczenie
doręcza się z urzędu stronom oraz Ministrowi Sprawiedliwości.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2, uzasadnienie sporządza i doręcza się na wniosek strony
lub Ministra Sprawiedliwości, złożony w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.

5. Uprawnienie do wniesienia odwołania:
Art. 70

Ustawy o radcach prawnych

4. Od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne odwołanie przysługuje
stronom oraz Ministrowi Sprawiedliwości w terminie 14 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia
albo postanowienia wraz z uzasadnieniem oraz pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia
odwołani.

6. Uprawnienie do złożenia kasacji do Sądu Najwyższego od orzeczeń wyższego sądu
dyscyplinarnego.
Art. 62

Ustawy o radcach prawych

Proszę omówić zagadnienie sądowej kontroli postępowania dyscyplinarnego.

Sądowa kontrola postępowania dyscyplinarnego obowiązuje dopiero na etapie orzeczeń Wyższego
Sądu Dyscyplinarnego, tj. po wyczerpaniu procedury odwoławczej w ramach samorządu
radcowskiego.

Sądowa kontrola postępowania dyscyplinarnego jest jednoinstancyjna (TK uznał taki model za

zgodny z konstytucją).

Kasacja od orzeczeń Wyższego Sądu Dyscyplinarnego jest środkiem realizacji gwarantowanego
konstytucyjnie prawa do sądu oraz środkiem nadzoru państwa nad postępowaniem
dyscyplinarnym.

Poprzez kontrolę ze strony sądów państwowych następuje realizacja konstytucyjnego prawa do
sądu jednostek, o których prawach te pozasądowe organy orzecznicze rozstrzygają.

Podstawa prawna: art. 62

do art. 62

ustawy o radcach prawnych, art. 45 Konstytucja RP

Art. 62

[Kasacja]

1. Od orzeczenia wydanego przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w drugiej instancji przysługuje stronom,
Ministrowi Sprawiedliwości, Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz Prezesowi Krajowej Rady Radców
Prawnych kasacja do Sądu Najwyższego.
2. Orzeczenie, od którego służy kasacja podmiotom wymienionym w ust. 1, nie podlega wykonaniu
do czasu wniesienia kasacji lub bezskutecznego upływu terminu do jej wniesienia.
[Orzeczenia: 2]
Art. 62

[Podstawy] Kasacja może być wniesiona z powodu rażącego naruszenia prawa, jak również

rażącej niewspółmierności kary dyscyplinarnej.
Art. 62

[Termin] Kasację wnosi się do Sądu Najwyższego, za pośrednictwem Wyższego Sądu

Dyscyplinarnego, w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem.
Art. 62

[Rozpoznanie kasacji]

1. Od kasacji, o której mowa w art. 622 ust. 1, nie uiszcza się opłaty sądowej.
2. Orzeczenie, od którego wniesiono kasację, nie podlega wykonaniu do czasu rozpoznania kasacji.
3. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację na rozprawie w składzie trzech sędziów.

1. Legitymacja podmiotowa: Kasacja przysługuje:

Stronom (orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego wraz z uzasadnieniem są im doręczane

z urzędu) – Strona wnosi kasację sporządzoną i podpisaną przez obrońcę będącego
adwokatem lub radcą i za jego pośrednictwem a nie samodzielnie (art. 526 § 2 k.p.k.) !

Ministrowi Sprawiedliwości (orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego wraz z

uzasadnieniem są mu doręczane z urzędu),

Rzecznikowi Praw Obywatelskich (nie doręcza mu się z urzędu orzeczeń)

Prezesowi Krajowej Rady Radców Prawnych (orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego

wraz z uzasadnieniem są doręczane Krajowej Radzie Radców Prawnych z urzędu),

**Orzeczenie, od którego służy kasacja podmiotom w/w, nie podlega wykonaniu do czasu
wniesienia kasacji lub bezskutecznego upływu terminu do jej wniesienia, a następnie po jej
wniesieniu nie podlega ono wykonaniu do czasu rozpoznania kasacji.

2. Legitymacja przedmiotowa: Kasacja przysługuje od orzeczeń Wyższego Sądu Dyscyplinarnego
wydanych w II instancji, przy czym kasacja od samego uzasadnienia jest niedopuszczalna. Nie
przysługuje sądowa kontrola od postanowienia sądu dyscyplinarnego w sprawie odwołania od

ostrzeżenia wydanego przez dziekana rady okręgowej (art. 66 ustawy o radcach prawnych –
przewinienia mniejszej wagi).

3. Przesłanki złożenia kasacji: Kasacja może być oparta wyłącznie na niżej wskazanych podstawach:

•

rażące naruszenie prawa (bezwzględnie obowiązujących przepisów, a nie samego kodeksu

etyki),

•

rażąca niewspółmierności kary dyscyplinarnej.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego K9/10: Przepisy przewidujące, że kasacja od orzeczeń
wydanych w drugiej instancji przez sądy dyscyplinarne dla adwokatów, radców prawnych, notariuszy
i prokuratorów, może być wniesiona z powodu rażącego naruszenia prawa, jak również rażącej
niewspółmierności kary dyscyplinarnej, są zgodne z konstytucją.
4. Termin wniesienia: Kasację wnosi się do Sądu Najwyższego, za pośrednictwem Wyższego Sądu
Dyscyplinarnego, w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem.
5. Opłata: kasacja nie podlega opłacie sądowej bez względu na wnoszący ją podmiot.

6. Tryb postępowania: Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację na rozprawie w składzie trzech sędziów. Do
postępowania w sprawie kasacji na orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego stosuje się przepisy
kodeksu postępowania karnego (art. 74

Ustawy o radcach prawnych).

Kasacja jest formą kontroli sądów nad orzecznictwem sądów dyscyplinarnych. Sądy dyscyplinarne nie
są 'sądami' w rozumieniu Konstytucji RP, są to sądy korporacyjne. Dopuszczalność tworzenia
sądownictwa dyscyplinarnego przez samorządy zawodowe została zaakceptowana przez TK, ale TK
orzekł również, że nad orzeczeniami sądów dyscyplinarnych musi być kontrola sądowa. Stąd też
kasacja do SN. T.K. stanął na stanowisku, że w sprawach tego rodzaju nie ma konstytucyjnego
obowiązku respektowania zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego, określonej w art.
176 ust 1 Konstytucji RP. W ocenie Trybunału ze względu na fakt, że „przepis ten został umieszczony
w rozdziale o sądach, dotyczy tylko spraw przekazanych ustawami do właściwości sądów, tzn.
rozpoznawanych przez sądy od początku do końca”. Zasada ta nie znajduje natomiast zastosowania
w sytuacji przekazania określonych spraw do kognicji organów pozasądowych z zachowaniem jedynie
kontroli sądów państwowych nad ich orzecznictwem, jak to ma miejsce w sprawach dyscyplinarnych
przekazanych do właściwości organów dyscyplinarnych samorządów zawodowych zawodów zaufania
publicznego.

TK stanął na stanowisku, że w przypadku sądownictwa dyscyplinarnego sprawowanego przez
samorządy zawodów zaufania publicznego, sądowa kontrola orzecznictwa organów dyscyplinarnych
tych samorządów stanowi: realizację ochrony praw jednostki, instrument nadzoru państwa nad
samorządami zawodowymi oraz służy zagwarantowaniu jednostce dostępu do sądu.

53.

Ostrzeżenie dziekańskie – przesłanki i tryb stosowania oraz weryfikacji.

a) udzielenie ostrzeżenia przez dziekana rady okręgowej izby radców prawnych może nastąpić w
sytuacji w sytuacji gdy:

12)

doszło do przewinienia dyscyplinarnego;

13)

waga tego przewinienia jest na tyle nie wielka, że pozwala na odstąpienie od ukarania karą
dyscyplinarną;

14)

można przypuszczać, że samo ostrzeżenie udzielone przez dziekana rady zapewni prawidłowe
postępowanie radcy prawnego lub aplikanta w przyszłości.

b) radcy prawnemu lub aplkantowi radcowskiemu służy prawo odwołania się od ostrzeżenia do
okręgowego sądu dyscyplinarnego. Orzeczenie okr. sądu dyscyplinarnego jest ostateczne.

c) w odniesieniu do przewinień mniejszej wagi ustawodawca wprowadził swoisty tryb
postępowania, w wyniku którego nałożony zostaje iny niż kara dyscyplinarna, środek dyscyplinujący
radcę prawnego lub aplikanta radcowskiego do należytego postępowania.

Podstawa prawna: Ustawa o radcach prawnych – rozdział VI.

Ustawa o Radcach prawnych reguluje zasady podlegania odpowiedzialności dyscyplinarnej przez
radców prawnych i aplikantów radcowskich, za przewinienia dyscyplinarne tj. za zawinione,
nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego, lub za czyny sprzeczne ze ślubowaniem
radcowskim lub z zasadami etyki radcy prawnego, a także za nie dopełnienie obowiązku zawarcia
umowy ubezpieczenia się od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu
czynności polegających na świadczeniu pomocy prawnej (vide: art 64 ustawy) . Ustawa przewiduje
szereg rodzajów kar dyscyplinarnych wobec radców prawnych i aplikantów (ujętych w art. 65), które
mogą być orzekane przez sądy dyscyplinarne, w zależności od wagi przewinienia.

Kary te nie muszą być jednak wymierzane za każdy czyn stanowiący przewinienie dyscyplinarne.

Przepis art. 66 ustawy, wprowadza pojęcie przewinienia mniejszej wagi jako fakultatywną podstawę
do odstąpienia od kontynuowania postępowania i poprzestania na ostrzeżeniu dla radcy prawnego
lub aplikanta radcowskiego wystosowanym przez dziekana okręgowej izby radców prawnych.

Jest to zatem fakultatywna sankcja, nie będąca karą dyscyplinarną w rozumieniu ustawy. Jej istotą
jest zatem odstąpienie od ukarania karą dyscyplinarną.

Radcy prawnemu lub aplkantowi radcowskiemu służy prawo odwołania się od ostrzeżenia do
okręgowego sądu dyscyplinarnego. Orzeczenie okr. sądu dyscyplinarnego jest ostateczne.

Reasumując, przesłanki można ująć następująco:

udzielenie ostrzeżenia przez dziekana rady okręgowej izby radców prawnych może nastąpić w
sytuacji w sytuacji gdy:

15)

doszło do przewinienia dyscyplinarnego;

16)

waga tego przewinienia jest na tyle nie wielka, że pozwala na odstąpienie od ukarania karą
dyscyplinarną;

17)

można przypuszczać, że samo ostrzeżenie udzielone przez dziekana rady zapewni prawidłowe
postępowanie radcy prawnego lub aplikanta w przyszłości.

Status ostrzeżenia udzielanego przez dziekana rady okręgowej izby radców prawnych w świetle
ustawy nie jest całkowicie jasny (tak: Wojciech Bujko Rodz. X „Zawód Radcy prawnego...” pod red.
Arkadiusza Berezy). Z jednej strony nie znajduje się ono w katalogu kar dyscyplinarnych, a w
konsekwencji Ustawa nie przewiduje obowiązku dołączenia ostrzeżenia dziekańskiego do akt
osobowych (vide art. 71 ust. 3 Ustawy), ani także zatarcia się faktu zastosowania tego środka.
Ponadto Art. 67

Ustawy nie wymienia postępowania przed dziekanem jako fazy postępowania

dyscyplinarnego , co zdaje się sytuować je poza tym postępowaniem.

Należy jednak pamiętać o możłiwości odwołania się od zastosowania tego środka do sądu
dyscyplinarnego, który traktowany jest tutaj jako podmiot II insatncji (zobacz też: wyrok WSA w
Warszawie z dnia 8 lutego 2007 roku, VI SA/Wa 1725/06, w odniesieniu do uregulowań w izbie
adwokackiej).

Jednocześnie art 68

Ustawy przewiduje spoczywający na rzecznikach dyscyplinarnych obowiązek

informowania Ministra Sprawiedliwości o wniesieniu do sądu dyscyplinarnego wniosku o wszczęcie
postępowania dyscyplinarnego lub o skierowaniu (przez rzecznika dyscyplinarnego) wniosku o
ukaranie do dziekana rady okręgowej izby radców prawnych.

Można zatem przyjąć, iż w odniesieniu do przewinień mniejszej wagi ustawodawca wprowadził
swoisty tryb postępowania, w wyniku którego nałożony zostaje iny niż kara dyscyplinarna, środek
dyscyplinujący radcę prawnego lub aplikanta radcowskiego do należytego postępowania.

54.

Proszę omówić problematykę przedawnienia w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Art. 70. ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych
1. Nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego, jeżeli od czasu popełnienia przewinienia
upłynęły trzy lata, a w przypadkach przewidzianych w art. 11 ust. 2 – rok.
2. W razie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przed upływem terminu, o którym mowa w
ust. 1, karalność przewinienia dyscyplinarnego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło
pięć lat, a w przypadkach przewidzianych w art. 11 ust. 2 – trzy lata.
3. Jeżeli czyn zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne następuje dopiero z
upływem okresu przedawnienia karalności przestępstwa [art. 101 - 105 Kodeksu karnego].

Art. 11. ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych
1. Radca prawny przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w
granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą.
2. Nadużycie wolności, o której mowa w ust. 1, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego
zniewagę lub zniesławienie strony, jej pełnomocnika lub obrońcy, kuratora, świadka, biegłego lub

tłumacza, podlega ściganiu tylko w drodze dyscyplinarnej.

art. 70 i art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych

Należy odróżnić kwestię przedawnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej radców prawnych i
aplikantów radcowskich (art. 70 ust. 1 w/w ustawy) od ustania karalności ich przewinienia
dyscyplinarnego (art. 70 ust. 2 w/w ustawy).

Przedawnienie dyscyplinarne zostaje przerwane przez każdą czynność rzecznika dyscyplinarnego lub
Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego w sprawie. Każda przerwa przedawnienia powoduje ten skutek,
że po przerwaniu przedawnienie zaczyna biec na nowo. Kolejna czynność rzecznika powoduje, iż
następuje kolejne przerwanie przedawnienia (v. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 1989
r., sygn. akt III PZP 26/89).

Ustanie karalności przewinienia dyscyplinarnego powoduje brak możliwości orzeczenia kary
dyscyplinarnej w sytuacji, gdy w sprawie wszczęto już postępowanie dyscyplinarne. Bieg terminów
ustania karalności przewinienia nie może być przerwany. Ustanie karalności przewinień
dyscyplinarnych w terminach wskazanych w art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach
prawnych dotyczy tylko przewinień niewypełniających równocześnie znamion przestępstwa.

Przedawnienie wykroczeń dyscyplinarnych stanowiących przestępstwo, zarówno co do wszczęcia
postępowania, jak również co do karalności następuje według reguł przewidzianych w kodeksie
karnym (art. 70 ust. 3 w/w ustawy).

ORZECZNICTWO:
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2014 r., sygn. akt SDI 18/14
Przepis art. 70 ust. 2 (obecnie art. 70 ust. 3) ustawy z 1982 r. o radcach prawnych jest przepisem
szczególnym, wyłączającym stosowanie art. 70 ust. 1 (obecnie art. 70 ust. 1) i art. 70 ust. 3a (obecnie
art. 70 ust. 2) tej ustawy, gdy przewinienie dyscyplinarne wyczerpuje jednocześnie znamiona
przestępstwa. Natomiast terminy określone w art. 70 ust. 3a (obecnie art. 70 ust. 2) powołanej
ustawy dotyczą jedynie tych przewinień dyscyplinarnych, które nie zawierają znamion przestępstw.
(v. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2010 r., sygn. akt SDI 13/10)

wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012 r., sygn. akt SDI 2/12
Określony w art. 11 ust. 2 ustawy z 1982 r. o radcach prawnych immunitet materialny dotyczy
zniewagi lub zniesławienia jedynie określonej kategorii podmiotów, do których należą: strona, jej
pełnomocnik, świadek, biegły i tłumacz. Do tego katalogu ustawodawca nie zaliczył sądu. Z tego
względu przewinienie dyscyplinarne, polegające na znieważeniu członków składu sędziowskiego,
przedawnia się według zasad ogólnych określonych w art. 70 ust. 3a in princ. ustawy, tj. z momentem
upływu okresu pięciu, a nie dwóch lat od jego popełnienia.

postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2003 r., sygn. akt III DS 1/03
1. Termin przedawnienia przewinienia dyscyplinarnego określony w art. 70 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia
6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. Nr 19, poz. 145 ze zm. w brzmieniu obowiązującym do dnia

28 czerwca 2000 r.) biegnie od dnia, w którym rzecznik po raz pierwszy powziął wiadomość o
popełnieniu przewinienia przez określoną osobę.
2. Czynnością rzecznika dyscyplinarnego, która przerywa bieg tego terminu przedawnienia jest
doręczenie obwinionemu postanowienia o wszczęciu postępowania wyjaśniającego i przedstawieniu
zarzutów (§ 24 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 kwietnia 1984 r. w sprawie
zasad i trybu postępowania dyscyplinarnego w stosunku do radców prawnych i aplikantów
radcowskich, Dz.U. Nr 27, poz. 138 ze zm.).

UWAGA – mimo, że w/w rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 kwietnia 1984 r. już nie
obowiązuje, treść postanowienia SN z dnia 24 października 2003 roku pozostaje aktualna

55.

Proszę omówić problematykę odpowiedzialności dyscyplinarnej prawników zagranicznych

Prawnik zagraniczny, z Unii i spoza Unii, wykonujący w Polsce stałą praktykę w zakresie zawodu
radcy prawnego na podstawie wpisu na odpowiednią listę oraz w zależności od tego, na którą listę
został wpisany, podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej według przepisów odnoszących się do
radców prawnych lub adwokatów. Kara zawieszenia prawa wykonywania zawodu bądź jego
pozbawienia w takim przypadku zastąpiona zostaje karą zawieszenia prawa do świadczenia
pomocy prawnej w Polsce lub karą zakazu świadczenia pomocy prawnej w Polsce. Polski sąd
dyscyplinarny informuje właściwy organ w państwie macierzystym prawnika zagranicznego o
wszczęciu i przebiegu postępowania dyscyplinarnego, co umożliwia temu organowi
przedstawienie stanowiska i wzięcie udziału w postępowaniu. To samo odnosi się do udzielenia
ostrzeżenia dziekańskiego.
Podstawę skreślenia z listy prawników prowadzących stałą praktykę stanowi również utrata
uprawnień do wykonywania zawodu w państwie macierzystym.

Podstawa prawna:
Art. 10, art. 14, art. 20 Ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej
w Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 05.07.2002 r. (tekst jednolity: Dz. U. 2014 r. poz. 134),

Prawnik Zagraniczny w zależności, od tego na którą listę jest wpisany podlega odpowiedzialności
dyscyplinarnej według przepisów o odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów (art. 80 – art. 95n
Ustawy Prawo o adwokaturze) lub odpowiedzialności dyscyplinarnej radców prawnych (art. 64 – art.
74

Ustawy o radcach prawnych).

Odpowiedzialność dyscyplinarna – zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o świadczeniu przez prawników
zagranicznych pomocy prawnej w RP, prawnik zagraniczny podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej
według przepisów o odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów lub odpowiedzialności
dyscyplinarnej radców prawnych w zależności od tego, na która z list prawników zagranicznych został
wpisany.
W zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej ustawa nie wprowadza różnic pomiędzy kategorią
prawników z UE i spoza niej.

Odmiennie niż w przypadku prawników zagranicznych świadczących w Polsce usługi transgraniczne,
podstawą wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko prawnikom zagranicznym
prowadzącym w Polsce stałą praktykę nie może być naruszenie przez tych ostatnich zasad etyki
zawodowej obowiązujących w ich państwach macierzystych. Przepisy (art. 14 oraz art. 20) nie
przewidują zasady podwójnego obowiązku i powinności, w związku z czym ewentualny obowiązek
przestrzegania przez prawnika zagranicznego macierzystych zasad etyki może wynikać jedynie z norm
ustanowionych w państwie jego pochodzenia.

Odpowiedzialność dyscyplinarna prawników prowadzących stałą praktykę jest również regulowana
przez przepisy prawa wspólnotowego w art. 7 dyrektywy nr 98/5/WE. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu
wobec prawnika z UE, który uchybił obowiązkom wynikającym z regulacji zawodu w państwie
przyjmującym, stosuje się „zasady proceduralne, sankcje i odwołania przewidziane w przyjmującym
państwie członkowskim”.

Stosowanie kar dyscyplinarnych - Niektóre przepisy o odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów
lub radców prawnych zostały w art. 10 ust. 2 ustawy odpowiednio zmodyfikowane - tak, aby mogły
znaleźć zastosowanie wobec prawników zagranicznych. Odpowiednikiem kary zawieszenia
w czynnościach zawodowych adwokata (art. 81 ust. 1 pkt 4 pr. adw.) i kary zawieszenia prawa do
wykonywania zawodu radcy prawnego (art. 65 ust. 1 pkt 3 u. r. p.) jest zawieszenie prawa do
świadczenia pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej na okres od trzech miesięcy do pięciu lat.
Odpowiednikiem kary wydalenia z adwokatury (art. 81 ust. 1 pkt 6 pr. adw.) bądź pozbawienia prawa
do wykonywania zawodu radcy prawnego (art. 65 ust. 1 pkt 4 u .r. p.) jest zakaz świadczenia pomocy
prawnej w Polsce.

Współpraca między organami - Kwestie proceduralne postępowania dyscyplinarnego wszczętego
przeciwko prawnikowi zagranicznemu reguluje art. 10 ust. 3-5 ustawy. Ustęp 3 tego nakłada na
właściwy organ państwa przyjmującego obowiązek poinformowania odpowiedniego organu
w państwie macierzystym prawnika zagranicznego o wnioskowanym lub wszczętym postępowaniu
dyscyplinarnym i przewidują też obowiązek współpracy między tymi organami podczas całego
postępowania przeciwko prawnikowi zagranicznemu. Artykuł 10 ust. 3 ustawy, stanowi, że sąd
dyscyplinarny doręcza niezwłocznie właściwemu organowi w państwie macierzystym prawnika
zagranicznego odpisy aktu oskarżenia lub wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego oraz
odpisy orzeczeń i postanowień wydanych w toku postępowania dyscyplinarnego, a także wniesionych
środków odwoławczych.
W art. 10 ust. 4 ustawa przewiduje możliwość przedstawiania przez organ państwa macierzystego
właściwy dla spraw dyscyplinarnych swojego stanowiska w sprawie polskiemu sądowi
dyscyplinarnemu na każdym etapie postępowania. Ponadto, przedstawiciel odpowiedniego organu
z państwa macierzystego może brać udział w rozprawie także wówczas, gdy prowadzona jest
z wyłączeniem jawności (art. 10 ust. 4 in fine ustawy). Przepis ten realizuje nakaz współpracy podczas
całego postępowania między organami z państwa przyjmującego i macierzystego.

Kara upomnienia lub ostrzeżenia. Artykuł 10 ust. 5 ustawy odnosi się do sytuacji, gdy dziekan
okręgowej rady adwokackiej wymierzył prawnikowi zagranicznemu karę upomnienia (przewidzianą
w art. 85 ust. 1 pr. adw.) lub gdy dziekan rady okręgowej izby radców prawnych udzielił prawnikowi
zagranicznemu ostrzeżenia (o którym mowa w art. 66 ust. 1 u. r. p.). W przypadku orzeczenia jednej

ze wspomnianych kar dyscyplinarnych organ, który tę karę wymierzył, doręcza organowi państwa
macierzystego właściwemu dla spraw dyscyplinarnych odpis zawiadomienia o wymierzeniu kary
upomnienia lub o udzieleniu ostrzeżenia oraz odpis odwołania, jeżeli zostało wniesione. Niejasne
jest, dlaczego wymierzenie kary upomnienia lub ostrzeżenia zostało wyłączone spod ogólnej regulacji
art. 10 ust. 3 i 4 ustawy, określających procedurę informowania właściwego organu w państwie
macierzystym i zasady współpracy pomiędzy nim a organem w państwie przyjmującym. Nie wydaje
się celowe, aby art. 10 ust. 3 ustawy nakładał obowiązek doręczania stosownych odpisów tylko na
sąd dyscyplinarny, a art. 10 ust. 4 ustawy przewidywał dla organu państwa macierzystego możliwość
przedstawiania swojego stanowiska jedynie sądowi dyscyplinarnemu. Organ państwa macierzystego
powinien być poinformowany o każdym postępowaniu dyscyplinarnym przeciwko swojemu
prawnikowi i mieć możliwość współpracy w tym zakresie z organem państwa przyjmującego,
niezależnie od tego, czy jest on właściwy do przeprowadzenia postępowania.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
O - ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU RADCÓW PRA WNYCH, APLIKACJA RADCOWSKA, III rok, Etyka, za
24 organizacja i funkcjonowanie samorządu terytorialnego, Studia
Organizacja i Funkcjonowanie Samorzdu Terytorialnego, USTRÓJ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Organizacja i funkcjonowanie samorządu terytorilnego w województwie
Organizacja społeczności lokalnej i zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego w, kontrakt socja
Organizacja i funkcjonowanie UE ćwiczenia
Istota i funkcjonowanie Samorządu Terytorialnego cz1
organizacja i funkcjonowanie ratownictwa g˘rniczego w polsce EG6A5522HPEFNHCBEJVJHMR7OH5EKA5W6CJMI3Y
ORGANIZACJA I FUNKCJ UNII EUROPEJSKIEJ material 13
Zasady organizacja i funkcjonowanie Sztabów Akcji
Organizacja i funkcje 2010 st
o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych1
Organizacja i funkcjonowanie administracji publicznej B123 - wyklad NSA, ▬ Studia Administracja Publ
SOR Organizacja i funkcjonowanie
SAMORZĄD UCZNIOWSKI ORGANIZUJE, Mały Samorząd
Struktura organizacyjna gminy, samorząd

więcej podobnych podstron