prenumerata
Poniedziałek
3 marca 2014 nr 42 (3683)
gazetaprawna.pl
RACHUNKOWOŚĆ
i AUDYT
Agnieszka Pokojska
agnieszka.pokojska@infor.pl
Zasiłki wypłacane z ubezpieczenia społecznego,
np. chorobowe, podlegają potrąceniom i egze-
kucji na zasadach określonych w przepisach
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych (art. 833 par. 5 kodeksu
postępowania cywilnego). Dokonując ich po-
trąceń, należy pamiętać, że osoba uprawnio-
na do świadczenia nie może otrzymać kwoty
niższej, niż wynosi wartość wolna od potrąceń.
A to 50 proc. lub 60 proc. najniższej emerytu-
ry (art. 141 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych; dalej: ustawa emerytalna).
Natomiast od 1 marca 2014 r. najniższa eme-
rytura wynosi 844,45 zł (od 1 marca 2013 r. do
28 lutego 2014 r. wynosiła 831,15 zł).
W księgach płatnika
Przypomnijmy, że zasiłek wypłacają płatnicy
składek na ubezpieczenie chorobowe, któ-
rzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowe-
go powyżej 20 ubezpieczonych. Ponieważ
tacy pracodawcy tylko wypłacają świadcze-
nie w imieniu ZUS, nie stanowi to dla nich
w księgach rachunkowych kosztu. O kwotę
wypłaconych zasiłków chorobowych obniża
się kwotę należnych do zapłaty składek na
ubezpieczenia społeczne. W księgach rachun-
kowych kwotę zasiłku ujmuje się zapisem:
strona Wn konta 227 – Rozrachunki z ZUS,
strona Ma konta 231 – Rozrachunki z tytułu
wynagrodzeń. Zaś zaliczkę na podatek, jaką
pracodawca musi odprowadzić, księguje się:
strona Wn konta 231 – Rozrachunki z tytułu
wynagrodzeń, strona Ma konta 222 – Rozra-
chunki z urzędem skarbowym.
Jak liczyć...
Zasiłek podlega egzekucji na mocy tytu-
łów wykonawczych na pokrycie należno-
ści innych niż świadczenia alimentacyjne
do wysokości 25 proc. Potrącenia dokonuje
się po odliczeniu od jego kwoty zaliczki na
podatek dochodowy. Jednak trzeba zwrócić
uwagę na to, że kwota, którą należy potrą-
cić, powinna być ustalona procentowo od
kwoty zasiłku przed odliczeniem zaliczki
na PIT (art. 139 ust. 1 ustawy emerytalnej).
Z kolei potrącenia egzekucyjne należności
niealimentacyjnych nie mogą naruszyć kwo-
ty wolnej, która jest równa części zasiłku po
odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od-
powiadającej połowie wspomnianej już kwoty
najniższej emerytury, tj. 422,23 zł. Kwoty wolne
od potrąceń w podanej w tabeli wysokości obo-
wiązują w przypadku, gdy zasiłek przysługuje
za cały miesiąc, bez względu na wymiar etatu.
Jeżeli zasiłek chorobowy jest wypłacany tylko
za część miesiąca, to kwota wolna od potrąceń
podlega proporcjonalnemu obniżeniu.
...i ujmować
Po dokonaniu obliczeń przeprowadzamy na-
stępujące księgowania. Potrącenie na poczet
egzekucji należności niealimentacyjnej uj-
mujemy: strona Wn konta 231 – Rozrachunki
z tytułu wynagrodzeń strona Ma konta 240
– Inne rozrachunki (zajęcie komornicze). Zaś
samą wypłatę zasiłku pomniejszonego o zaję-
tą kwotę na konto bankowe pracownika księ-
gujemy: strona Wn konta 231 – Rozrachunki
z tytułu wynagrodzeń, strona Ma konta 130
– Rachunek bankowy. Pozostał jeszcze do uję-
cia w księgach przelew na konto komornika
kwoty potrąconej z zasiłku: strona Wn konta
240 – Inne rozrachunki (zajęcie komornicze),
strona Ma konta 130 – Rachunek bankowy.
Od kiedy stosować
Nową wysokość kwoty wolnej od potrąceń
należy stosować dopiero przy zasiłkach na-
leżnych za okres od 1 marca 2014 r. Ważny
jest bowiem okres, za który zasiłek przysłu-
guje, a nie data wypłaty. Jeśli trzeba dokonać
zajęcia komorniczego z zasiłku chorobowe-
go należnego za luty 2014 r. (wypłacanego
w marcu), to trzeba zastosować kwotę wolną
od potrąceń obliczaną od wysokości najniższej
emerytury obowiązującej w lutym.
Podstawa prawna
Art. 139–143 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 1440).
Art. 833 par. 5 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postę-
powania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 196 z późn. zm.).
Od marca ewidencja zasiłków
z wyższą kwotą wolną od potrąceń
Nową wysokość należy stosować dopiero przy świadczeniach chorobowych należnych za okres od początku tego
miesiąca. Rozliczamy je na dotychczasowych zasadach i księgujemy na koncie rozrachunków
PRZYKŁAD
Zawiadomienie od komornika
Pracodawca ma wypłacić pracownikowi zasiłek chorobowy w wartości brutto 1922 zł. Zaliczka
na podatek dochodowy, który musi odprowadzić do urzędu skarbowego, wynosi [(1922 x 18 proc.)
– 46,33] = 299,63 zł, czyli po zaokrągleniu 300 zł. Kwota do przekazania wynosi więc 1622 zł. Jednak
pracodawca otrzymał zawiadomienie od komornika o zajęciu na poczet należności niealimentacyj-
nych – 1200 zł. W bieżącym miesiącu pracodawca potrącił na poczet zajęcia 480,50 zł
- maksymalna kwota potrącenia (25 proc. x 1922 zł) – 480,50 zł
- kwota wolna - 422,23 zł
Kontrola wartości potrącanej sumy pod kątem kwoty wolnej 1622 zł (kwota zasiłku potrącona
o PIT) – 480,50 = 1141,50 zł (> 422,23 zł).
Rozrachunki
Rozrachunki
Rachunek bankowy
z urzędem skarbowym
z ZUS
1141,50 (3
300 (2
1) 1922
480,50 (5
Rozrachunki
z tytułu wynagrodzeń
Inne rozrachunki
2) 300
1922 (1
5) 480,50
480,50 (3
3) 480,50
4) 1141,50
Objaśnienia do schematu:
1. Zasiłek chorobowy brutto – 1922 zł.
2. Zaliczka na podatek – 300 zł.
3. Potrącenie na poczet egzekucji należności niealimentacyjnej – 480,50 zł.
4. Wypłata zasiłku pomniejszonego o zajętą kwotę na konto bankowe pracownika – 1141,50 zł.
5. Przelew na konto komornika kwoty potrąconej z zasiłku – 480,50 zł.
Daninę płaconą np. od gruntów i budynków ewidencjonuje się w księgach rachunkowych jako koszty
działalności operacyjnej. Służy do tego konto z zespołu cztery 450 – Podatki i opłaty. Są jednak od tego wyjątki
Agnieszka Pokojska
agnieszka.pokojska@infor.pl
Podmioty, które w toku prowadzonej działal-
ności wykorzystują grunty i budynki, muszą
pamiętać o obowiązkach związanych z podat-
kiem od nieruchomości. W tym przypadku dla
jego zaksięgowania istotne jest, czy dotyczy
on osoby fi zycznej czy innych podmiotów.
Jeżeli podatnikiem jest osoba fi zyczna,
wysokość podatku na dany rok podatkowy
ustala w drodze decyzji organ podatkowy
właściwy ze względu na miejsce położenia
przedmiotu opodatkowania. Podatek w tym
przypadku płatny jest w czterech ratach pro-
porcjonalnych do czasu trwania obowiązku
podatkowego, w terminach: do 15 marca (w
tym roku 17 marca – 15 jest dnem wolnym),
15 maja, 15 września i 15 listopada (w tym
roku 17 listopada – 15 jest dniem wolnym)
roku podatkowego.
Z kolei osoby prawne, jednostki organizacyj-
ne oraz spółki niemające osobowości prawnej
muszą same obliczyć należny podatek i do 15
stycznia danego roku podatkowego złożyć de-
klarację. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał
po tym terminie, deklarację składa się w ciągu
14 dni od zaistnienia okoliczności uzasadnia-
jących powstanie tego obowiązku.
Zapłata podatku następuje w miesięcznych
ratach. Odpowiednia kwota musi trafi ć na ra-
chunek budżetu właściwej gminy.
Gdy wartość nieistotna…
Jeżeli wartość tego podatku nie jest istotna,
ujęcie tego kosztu w księgach rachunkowych
następuje w momencie jego naliczenia zapisem:
strona Wn konta 450 – Podatki i opłaty, strona
Ma konta 220 – Rozrachunki publicznopraw-
ne. Z kolei wpłatę należy ująć: strona Wn konta
220 – Rozrachunki publicznoprawne, strona
Ma konta 130 – Rachunek bieżący.
W przypadku uznania przez podmiot kwoty
podatku za istotną konieczne jest dokonanie
jego rozliczenia w czasie.
…a inaczej gdy istotna
Zarachowanie rocznej opłaty do rozliczenia
w czasie może przebiegać w następujący sposób:
strona Wn konta 450 – Podatki i opłaty, strona
Ma konta 220 – Rozrachunki publicznoprawne
oraz dodatkowo strona Wn konta 640 – Rozli-
czenia międzyokresowe kosztów czynne, stro-
na Ma konta 490 – Rozliczenie kosztów. Z kolei
miesięczny odpis księguje się: strona Wn konta
490 – Rozliczenie kosztów, strona Ma konta 640
– Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne.
Warto pamiętać, że podatek od nieruchomo-
ści nie zawsze musi być ujmowany w koszty.
Przykładowo dotyczy to deweloperów co Ko-
mitet Standardów Rachunkowości wyjaśnił
w nowym standardzie nr 8 – „Działalność de-
weloperska”. Można go znaleźć w Dzienniku
Urzędowym ministra fi nansów z 20 lutego 2014
r. poz. 5 i na stronie internetowej resortu www.
mf.gov.pl. Z dokumentu tego wynika, że poda-
tek od nieruchomości, od gruntu na którym
posadowiona jest nieruchomość stanowiąca
przedmiot przedsięwzięcia deweloperskiego,
poniesiony po dniu jego rozpoczęcia, aż do dnia
jego zakończenia, może być zaliczony do kosztu
wytworzenia przedsięwzięcia deweloperskiego.
Zdarzało się do tej pory, że taka praktyka była
kwestionowana przez biegłych rewidentów.
Oczywiście podatek od nieruchomości ponie-
siony przed dniem rozpoczęcia przedsięwzięcia
deweloperskiego obciąża koszty i wynik fi nan-
sowy okresu w którym zostały poniesiony.
Podstawa prawna
Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 z późn. zm.).
Więcej na ten temat w tygodniku Podatki
i Księgowości, s. C6.
Podatek od nieruchomości też może być wliczony
do wartości wytworzenia
KWOTY WOLNE OD POTRĄCEŃ SĄ RÓŻNE
Lp.
Rodzaj potrącenia
Wysokość kwoty wolnej
1.
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie
należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi
422,23 zł (50 proc. kwoty
najniższej emerytury)
2.
należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podsta-
wie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego
3.
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należ-
ności niealimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi
4.
należności z tytułu pobytu w domach opieki społecznej, zakładach opie-
kuńczo-leczniczych lub pielęgnacyjno-opiekuńczych
168,89 zł (20 proc. kwoty
najniższej emerytury)
5.
potrącanie należności innych niż wyżej wymienione
506,67 zł, (60 proc. kwoty
najniższej emerytury)
prenumerata
Poniedziałek
3 marca 2014 nr 42 (3683)
gazetaprawna.pl
Agnieszka Pokojska
agnieszka.pokojska@infor.pl
Zasiłki wypłacane z ubezpieczenia społecznego,
np. chorobowe, podlegają potrąceniom i egze-
kucji na zasadach określonych w przepisach
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych (art. 833 par. 5 kodeksu
postępowania cywilnego). Dokonując ich po-
trąceń, należy pamiętać, że osoba uprawnio-
na do świadczenia nie może otrzymać kwoty
niższej, niż wynosi wartość wolna od potrąceń.
A to 50 proc. lub 60 proc. najniższej emerytu-
ry (art. 141 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych; dalej: ustawa emerytalna).
Natomiast od 1 marca 2014 r. najniższa eme-
rytura wynosi 844,45 zł (od 1 marca 2013 r. do
28 lutego 2014 r. wynosiła 831,15 zł).
W księgach płatnika
Przypomnijmy, że zasiłek wypłacają płatnicy
składek na ubezpieczenie chorobowe, któ-
rzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowe-
go powyżej 20 ubezpieczonych. Ponieważ
tacy pracodawcy tylko wypłacają świadcze-
nie w imieniu ZUS, nie stanowi to dla nich
w księgach rachunkowych kosztu. O kwotę
wypłaconych zasiłków chorobowych obniża
się kwotę należnych do zapłaty składek na
ubezpieczenia społeczne. W księgach rachun-
kowych kwotę zasiłku ujmuje się zapisem:
strona Wn konta 227 – Rozrachunki z ZUS,
strona Ma konta 231 – Rozrachunki z tytułu
wynagrodzeń. Zaś zaliczkę na podatek, jaką
pracodawca musi odprowadzić, księguje się:
strona Wn konta 231 – Rozrachunki z tytułu
wynagrodzeń, strona Ma konta 222 – Rozra-
chunki z urzędem skarbowym.
Jak liczyć...
Zasiłek podlega egzekucji na mocy tytu-
łów wykonawczych na pokrycie należno-
ści innych niż świadczenia alimentacyjne
do wysokości 25 proc. Potrącenia dokonuje
się po odliczeniu od jego kwoty zaliczki na
podatek dochodowy. Jednak trzeba zwrócić
uwagę na to, że kwota, którą należy potrą-
cić, powinna być ustalona procentowo od
kwoty zasiłku przed odliczeniem zaliczki
na PIT (art. 139 ust. 1 ustawy emerytalnej).
Z kolei potrącenia egzekucyjne należności
niealimentacyjnych nie mogą naruszyć kwo-
ty wolnej, która jest równa części zasiłku po
odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od-
powiadającej połowie wspomnianej już kwoty
najniższej emerytury, tj. 422,23 zł. Kwoty wolne
od potrąceń w podanej w tabeli wysokości obo-
wiązują w przypadku, gdy zasiłek przysługuje
za cały miesiąc, bez względu na wymiar etatu.
Jeżeli zasiłek chorobowy jest wypłacany tylko
za część miesiąca, to kwota wolna od potrąceń
podlega proporcjonalnemu obniżeniu.
...i ujmować
Po dokonaniu obliczeń przeprowadzamy na-
stępujące księgowania. Potrącenie na poczet
egzekucji należności niealimentacyjnej uj-
mujemy: strona Wn konta 231 – Rozrachunki
z tytułu wynagrodzeń strona Ma konta 240
– Inne rozrachunki (zajęcie komornicze). Zaś
samą wypłatę zasiłku pomniejszonego o zaję-
tą kwotę na konto bankowe pracownika księ-
gujemy: strona Wn konta 231 – Rozrachunki
z tytułu wynagrodzeń, strona Ma konta 130
– Rachunek bankowy. Pozostał jeszcze do uję-
cia w księgach przelew na konto komornika
kwoty potrąconej z zasiłku: strona Wn konta
240 – Inne rozrachunki (zajęcie komornicze),
strona Ma konta 130 – Rachunek bankowy.
Od kiedy stosować
Nową wysokość kwoty wolnej od potrąceń
należy stosować dopiero przy zasiłkach na-
leżnych za okres od 1 marca 2014 r. Ważny
jest bowiem okres, za który zasiłek przysłu-
guje, a nie data wypłaty. Jeśli trzeba dokonać
zajęcia komorniczego z zasiłku chorobowe-
go należnego za luty 2014 r. (wypłacanego
w marcu), to trzeba zastosować kwotę wolną
od potrąceń obliczaną od wysokości najniższej
emerytury obowiązującej w lutym.
Podstawa prawna
Art. 139–143 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 1440).
Art. 833 par. 5 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postę-
powania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 196 z późn. zm.).
Od marca ewidencja zasiłków
z wyższą kwotą wolną od potrąceń
Nową wysokość należy stosować dopiero przy świadczeniach chorobowych należnych za okres od początku tego
miesiąca. Rozliczamy je na dotychczasowych zasadach i księgujemy na koncie rozrachunków
PRZYKŁAD
Zawiadomienie od komornika
Pracodawca ma wypłacić pracownikowi zasiłek chorobowy w wartości brutto 1922 zł. Zaliczka
na podatek dochodowy, który musi odprowadzić do urzędu skarbowego, wynosi [(1922 x 18 proc.)
– 46,33] = 299,63 zł, czyli po zaokrągleniu 300 zł. Kwota do przekazania wynosi więc 1622 zł. Jednak
pracodawca otrzymał zawiadomienie od komornika o zajęciu na poczet należności niealimentacyj-
nych – 1200 zł. W bieżącym miesiącu pracodawca potrącił na poczet zajęcia 480,50 zł
- maksymalna kwota potrącenia (25 proc. x 1922 zł) – 480,50 zł
- kwota wolna - 422,23 zł
Kontrola wartości potrącanej sumy pod kątem kwoty wolnej 1622 zł (kwota zasiłku potrącona
o PIT) – 480,50 = 1141,50 zł (> 422,23 zł).
Rozrachunki
Rozrachunki
Rachunek bankowy
z urzędem skarbowym
z ZUS
1141,50 (3
300 (2
1) 1922
480,50 (5
1141,50 (3
480,50 (5
300 (2
Rozrachunki
z tytułu wynagrodzeń
Inne rozrachunki
2) 300
1922 (1
5) 480,50
480,50 (3
3) 480,50
4) 1141,50
2) 300
1922 (1
3) 480,50
4) 1141,50
5) 480,50
480,50 (3
Objaśnienia do schematu:
1. Zasiłek chorobowy brutto – 1922 zł.
2. Zaliczka na podatek – 300 zł.
3. Potrącenie na poczet egzekucji należności niealimentacyjnej – 480,50 zł.
4. Wypłata zasiłku pomniejszonego o zajętą kwotę na konto bankowe pracownika – 1141,50 zł.
5. Przelew na konto komornika kwoty potrąconej z zasiłku – 480,50 zł.
Daninę płaconą np. od gruntów i budynków ewidencjonuje się w księgach rachunkowych jako koszty
działalności operacyjnej. Służy do tego konto z zespołu cztery 450 – Podatki i opłaty. Są jednak od tego wyjątki
Agnieszka Pokojska
agnieszka.pokojska@infor.pl
Podmioty, które w toku prowadzonej działal-
ności wykorzystują grunty i budynki, muszą
pamiętać o obowiązkach związanych z podat-
kiem od nieruchomości. W tym przypadku dla
jego zaksięgowania istotne jest, czy dotyczy
on osoby fi zycznej czy innych podmiotów.
Jeżeli podatnikiem jest osoba fi zyczna,
wysokość podatku na dany rok podatkowy
ustala w drodze decyzji organ podatkowy
właściwy ze względu na miejsce położenia
przedmiotu opodatkowania. Podatek w tym
przypadku płatny jest w czterech ratach pro-
porcjonalnych do czasu trwania obowiązku
podatkowego, w terminach: do 15 marca (w
tym roku 17 marca – 15 jest dnem wolnym),
15 maja, 15 września i 15 listopada (w tym
roku 17 listopada – 15 jest dniem wolnym)
roku podatkowego.
Z kolei osoby prawne, jednostki organizacyj-
ne oraz spółki niemające osobowości prawnej
muszą same obliczyć należny podatek i do 15
stycznia danego roku podatkowego złożyć de-
klarację. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał
po tym terminie, deklarację składa się w ciągu
14 dni od zaistnienia okoliczności uzasadnia-
jących powstanie tego obowiązku.
Zapłata podatku następuje w miesięcznych
ratach. Odpowiednia kwota musi trafi ć na ra-
chunek budżetu właściwej gminy.
Gdy wartość nieistotna…
Jeżeli wartość tego podatku nie jest istotna,
ujęcie tego kosztu w księgach rachunkowych
następuje w momencie jego naliczenia zapisem:
strona Wn konta 450 – Podatki i opłaty, strona
Ma konta 220 – Rozrachunki publicznopraw-
ne. Z kolei wpłatę należy ująć: strona Wn konta
220 – Rozrachunki publicznoprawne, strona
Ma konta 130 – Rachunek bieżący.
W przypadku uznania przez podmiot kwoty
podatku za istotną konieczne jest dokonanie
jego rozliczenia w czasie.
…a inaczej gdy istotna
Zarachowanie rocznej opłaty do rozliczenia
w czasie może przebiegać w następujący sposób:
strona Wn konta 450 – Podatki i opłaty, strona
Ma konta 220 – Rozrachunki publicznoprawne
oraz dodatkowo strona Wn konta 640 – Rozli-
czenia międzyokresowe kosztów czynne, stro-
na Ma konta 490 – Rozliczenie kosztów. Z kolei
miesięczny odpis księguje się: strona Wn konta
490 – Rozliczenie kosztów, strona Ma konta 640
– Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne.
Warto pamiętać, że podatek od nieruchomo-
ści nie zawsze musi być ujmowany w koszty.
Przykładowo dotyczy to deweloperów co Ko-
mitet Standardów Rachunkowości wyjaśnił
w nowym standardzie nr 8 – „Działalność de-
weloperska”. Można go znaleźć w Dzienniku
Urzędowym ministra fi nansów z 20 lutego 2014
r. poz. 5 i na stronie internetowej resortu www.
mf.gov.pl. Z dokumentu tego wynika, że poda-
tek od nieruchomości, od gruntu na którym
posadowiona jest nieruchomość stanowiąca
przedmiot przedsięwzięcia deweloperskiego,
poniesiony po dniu jego rozpoczęcia, aż do dnia
jego zakończenia, może być zaliczony do kosztu
wytworzenia przedsięwzięcia deweloperskiego.
Zdarzało się do tej pory, że taka praktyka była
kwestionowana przez biegłych rewidentów.
Oczywiście podatek od nieruchomości ponie-
siony przed dniem rozpoczęcia przedsięwzięcia
deweloperskiego obciąża koszty i wynik fi nan-
sowy okresu w którym zostały poniesiony.
Podstawa prawna
Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 z późn. zm.).
Więcej na ten temat w tygodniku Podatki
i Księgowości, s. C6.
Podatek od nieruchomości też może być wliczony
do wartości wytworzenia
KWOTY WOLNE OD POTRĄCEŃ SĄ RÓŻNE
Lp.
Rodzaj potrącenia
Wysokość kwoty wolnej
1.
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie
należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi
422,23 zł (50 proc. kwoty
najniższej emerytury)
2.
należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podsta-
wie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego
3.
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należ-
ności niealimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi
4.
należności z tytułu pobytu w domach opieki społecznej, zakładach opie-
kuńczo-leczniczych lub pielęgnacyjno-opiekuńczych
168,89 zł (20 proc. kwoty
najniższej emerytury)
5.
potrącanie należności innych niż wyżej wymienione
506,67 zł, (60 proc. kwoty
najniższej emerytury)
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
1 / 4
ObOwiązki
ii
Dziennik Gazeta Prawna, 3 marca 2014 nr 42 (3683)
gazetaprawna.pl
Jak wyceniać i ujmować należności
oraz zobowiązania w bilansie
W każdej jednostce są to kategorie aktywów i pasywów, do których najczęściej pojawiają się księgowania.
Pozycje te mogą być zróżnicowane. Dlatego podpowiadamy, co warto sprawdzić, aby uniknąć pomyłek
dr Katarzyna Trzpioła
Katedra Finansów i Rachunkowości
Uniwersytetu Warszawskiego
Należności to prawa jednostki do otrzymania
aktywów, najczęściej środków pieniężnych
powstałe wskutek zdarzeń, które zaistniały
w przeszłości. Z kolei zobowiązania to wyni-
kający z przeszłych zdarzeń obowiązek wy-
konania świadczeń o wiarygodnie określonej
wartości, które spowodują wykorzystanie już
posiadanych lub przyszłych aktywów jed-
nostki. Są to kategorie aktywów i pasywów,
w odniesieniu do których najczęściej w każdej
jednostce pojawiają się księgowania. Jedno-
cześnie są to pozycje, które mogą być bardzo
zróżnicowane. Z tego powodu niesłychanie
ważne są prawidłowe ich ujęcie i wycena na
dzień bilansowy.
[tab. 2]
Generalnie podział należności i zobowiązań
jest przeprowadzany według tych samych
zasad także na potrzeby sprawozdania finan-
sowego. Odrębnie prezentowane są te długo-
terminowe, do których zaliczamy należności
i zobowiązania lub ich części, których termin
realizacji wypada później niż 12 miesięcy od
dnia bilansowego, z wyjątkiem tych, które
dotyczą dostaw i usług. Pozostałe, w szczegól-
ności wszystkie powstałe w wyniku realizacji
transakcji handlowych (od dostawców i od-
biorców) zaliczamy do krótkoterminowych.
Jednostki, które nie mają prawa sporządzać
uproszczonego sprawozdania finansowego,
muszą jeszcze dokonać podziału na te wyni-
kające z transakcji z podmiotami powiąza-
nymi w rozumieniu ustawy o rachunkowo-
ści i pozostałe (zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 43
ustawy o rachunkowości, zalicza się do nich
spółki tworzące grupę kapitałową, obejmu-
jącą jednostkę dominującą lub znaczącego
inwestora, jednostki zależne, współzależne
i stowarzyszone, a także wspólnika jednostki
współzależnej).
[tab. 1, przykład 1, ramka]
Aktualizacja
Należności wycenia się do bilansu w kwocie
wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady
ostrożności. Na dzień bilansowy konieczne
jest zaktualizowanie wartości należności,
uwzględniając stopień prawdopodobieństwa
ich zapłaty. Odpisy aktualizacyjne od tych
należności zaliczane są do pozostałych kosz-
tów operacyjnych lub kosztów finansowych
w zależności od charakteru należności obję-
tej aktualizacją.
Oznacza to, że należności na dzień bilan-
sowy powiększa się o należne odsetki z ty-
tułu zwłoki w zapłacie i pomniejsza o odpisy
aktualizujące ich wartość. Zgodnie z art. 481
par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks
cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) wierzyciel
może żądać odsetek za czas opóźnienia, cho-
ciażby nie poniósł żadnej szkody i chociaż-
by opóźnienie było następstwem okoliczno-
ści, za które dłużnik odpowiedzialności nie
ponosi. Należy wtedy przekazać dłużnikowi
notę odsetkową, w której określa się wartość
odsetek naliczonych od przeterminowanej
należności. Odsetki te zaliczane są do przy-
chodów finansowych. Nie będą to przychody
podlegające opodatkowaniu do dnia otrzy-
mania tych odsetek.
Wartość należności aktualizuje się ponadto,
uwzględniając stopień prawdopodobieństwa
uzyskania ich zapłaty, poprzez dokonanie od-
pisu aktualizującego (art. 35b ust. 1 ustawy
o rachunkowości) od należności:
1) wymaganych od dłużników postawio-
nych w stan likwidacji lub w stan upadłości
– do wysokości należności nieobjętej gwaran-
cją lub innym zabezpieczeniem należności,
zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu ko-
misarzowi w postępowaniu upadłościowym;
2) wymaganych od dłużników w przypad-
ku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadło-
ści, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na
zaspokojenie kosztów postępowania upadło-
ściowego – w pełnej wysokości należności;
3) kwestionowanych przez dłużników oraz
z których zapłatą dłużnik zalega, a według
oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłuż-
nika spłata należności w umownej kwocie
nie jest prawdopodobna – do wysokości nie-
pokrytej gwarancją lub innym zabezpiecze-
niem należności;
4) stanowiących równowartość kwot pod-
wyższających należności, w stosunku do któ-
rych uprzednio dokonano odpisu aktualizu-
jącego – w wysokości tych kwot, do czasu ich
otrzymania lub odpisania,
5) przeterminowanych lub nieprzetermi-
nowanych o znacznym stopniu prawdopo-
dobieństwa nieściągalności, w przypadkach
uzasadnionych rodzajem prowadzonej dzia-
łalności lub strukturą odbiorców – w wyso-
kości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpi-
su, w tym także ogólnego, na nieściągalne
należności.
Odpisy te ujmowane są jako pozostałe kosz-
ty operacyjne (np. od kwoty głównej należ-
ności handlowej) lub jako koszty finansowe
(np. od naliczonych odsetek lub od należności
o charakterze finansowym).
[przykład 2]
Niezapłacone na dzień bilansowy należ-
ności długoterminowe wyrażone w walucie
obcej wyceniane są po obowiązującym na ten
dzień średnim kursie ustalonym dla danej
waluty przez Narodowy Bank Polski (art. 30
ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości). Różni-
ce kursowe z tej wyceny wpływają na koszty
finansowe, (jeśli są ujemne) lub na przychody
finansowe (jeśli są to dodatnie różnice kur-
sowe).
[przykład 3]
Modyfikacje
Analogiczne zasady prezentacji i wyceny obo-
wiązują przy zobowiązaniach. Przy pozycjach
zobowiązań zwrócono szczególną uwagę na
modyfikacje dotyczące zasad wyceny w szcze-
gólnych przypadkach.
Pozycja zobowiązań długoterminowych
obejmuje zobowiązania wymagalne w okre-
sie przekraczającym 12 miesięcy od dnia bi-
lansowego. Przede wszystkie obejmują one:
■
Kredyty i pożyczki – kredyty i pożyczki dłu-
goterminowe zaciągnięte przez jednostkę,
bez względu na ich przeznaczenie tj. za-
równo na sfinansowanie nabycia i budowy
środków trwałych oraz innych składników
majątku trwałego, jak i aktywów obroto-
wych, wyrażone w walucie polskiej i walu-
tach obcych. Mogą być wyceniane w kwocie
wymagającej zapłaty albo w skorygowanej
cenie nabycia.
■
Zobowiązania długoterminowe z tytułu
emisji dłużnych papierów wartościowych
– wynikające z rozrachunków z tytułu wy-
emitowanych przez jednostkę dłużnych
papierów wartościowych – w wartości emi-
syjnej, powiększonej o różnicę między war-
tością nominalną a niższą od niej wartością
uzyskaną (emisyjną).
■
Inne finansowe zobowiązania długotermi-
nowe – z innych tytułów niż wymienione
w poprzednich wierszach: B.II.2a i 2b, któ-
rych termin zapłaty przypada w okresie
dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilan-
sowego.
■
Inne zobowiązania długoterminowe – na
przykład zobowiązania długoterminowe
wobec leasingodawcy – z tytułu leasingu
finansowego lub ustalone w wyniku po-
stępowania ugodowego z bankiem albo
postępowania układowego i naprawcze-
go, rozłożone do spłaty w okresie dłuż-
szym niż 12 miesięcy od dnia bilanso-
wego.
Zobowiązania krótkoterminowe wykazy-
wane są w bilansie w wierszu B.III w podziale
na następujące grupy:
■
zobowiązania wobec jednostek powiąza-
nych (wiersz B.III.1),
■
zobowiązania wobec pozostałych jednostek
(wiersz B.III.2),
■
fundusze specjalne (wiersz B.III.3).
Do zobowiązań krótkoterminowych zali-
czyć należy przede wszystkim:
1. Kredyty i pożyczki w kwocie, która zgod-
nie z umową będzie zapłacona w terminie
12 miesięcy od dnia bilansowego (razem z od-
setkami).
2. Zobowiązania krótkoterminowe z tytu-
łu emisji dłużnych papierów wartościowych
– z tytułu wyemitowanych przez jednostkę
dłużnych papierów wartościowych (np. ob-
ligacji własnych).
3. Inne krótkoterminowe zobowiązania finan-
sowe – inne niż wymienione wcześniej m.in.
zobowiązania z tytułu instrumentów pochod-
nych. Wycenia się je na dzień bilansowy zgod-
nie z art. 28 ust. 1 pkt. 8 ustawy, tj. w kwocie
wymagającej zapłaty lub w wartości godziwej.
4. Zobowiązania krótkoterminowe z tytu-
łu dostaw i usług – należy zaprezentować je
CYKL: WYeLiminuj błędY przY sporządzaniu spraWozdania finansoWego (cz. 3)
przYKład 1
Klasyfikacja
Spółka ABC z o.o. ma należności:
n
od kontrahentów z tytułu:
– dostaw i usług (jedną z terminem realizacji 2–3 miesięcy w kwocie 236 000 zł i drugą z terminem
realizacji 13 miesięcy w kwocie 25 000 zł),
– kaucji w wysokości 12 000 zł (spółka posiada informację, że będzie zwrócona po zakończeniu
umowy najmu, czyli za 4 lata),
n
od pracowników z tytułu:
– zaliczek w wysokości 3600 zł,
– udzielonych im pożyczek krótkoterminowych w wysokości 2000 zł,
n
kaucje do zwrotu za 5–8 miesięcy w kwocie 8000 zł.
Klasyfikacja tych należności w bilansie będzie następująca:
Należności długoterminowe w kwocie 12 000 zł (tylko ta z tytułu kaucji)
Należności krótkoterminowe
Z tytułu dostaw i usług
Powyżej 12 miesięcy w kwocie 25 000 zł
Do 12 miesięcy w kwocie 236 000 zł
Inne należności 3600 zł (zaliczki) + 2000 zł (pożyczka krótkoterminowa) + 8000 zł (kaucja do zwrotu)
= 13 600 zł
przYKład 2
Kontrakty
Spółka ABC z o.o. poddała analizie swoje należności od kontraktów:
A – w kwocie 18 000 zł, których termin płatności upłynął 18 października 2013 r.;
B – w kwocie 90 000 zł (spółka ma informacje, że kontrahent ma problemy finansowe i prawdopodob-
nie uda się odzyskać tylko 75 000 zł);
C – w kwocie 160 000 zł i naliczone uprzednio odsetki w wysokości 2500 zł. Postanowiono tu o odpisie
aktualizacyjnym kwoty głównej, który wynosi 20 000 zł.
W wyniku analizy należy dokonać ujęcia następujących operacji gospodarczych
rozrachunki z odbiorcami
przychody finansowe
pozostałe koszty operacyjne
saldo 268 000
474,41 (1
2) 15 000
1) 474,41
4) 20 000
odpisy aktualizacyjne należności
Koszty finansowe
15 000 (2
3) 2500
2500 (3
20 000 (4
Objaśnienia do schematu:
1. Naliczenie odsetek za 74 dni według stawki 13 proc. = 474,41 zł: strona Wn konta Rozrachunki
z odbiorcami, strona Ma konta Przychody finansowe;
2. Odpis aktualizacyjny od należności kontrahenta B 15 000 zł: strona Wn konta Pozostałe koszty opera-
cyjne, strona Ma konta Odpisy aktualizacyjne należności;
3. Odpis aktualizacyjny odsetek kontrahenta C (zgodnie z art. 35b ust 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości)
2500 zł: strona Wn konta Koszty finansowe, strona Ma konta Odpisy aktualizacyjne należności.
4. Odpis aktualizacyjny kwoty głównej od kontrahenta C 20 000 zł: strona Wn konta Pozostałe koszty
operacyjne, strona Ma konta Odpisy aktualizacyjne należności.
Należności długoterminowe
Do należności długoterminowych w tej chwili zalicza się praktycznie tylko należ-
ności:
n
wynikające z rozrachunków określonych umową o ugodzie lub układzie,
n
wynikające z rozrachunków z tytułu sprzedaży środków trwałych, środków trwa-
łych w budowie lub operacji finansowych,
n
kaucje, które będą jednostce zwrócone po 1 stycznia 2015 r.
Nie wolno wykazywać tu udzielonych pożyczek, są to inwestycje długoterminowe.
Tab. 1. należności krótkoterminowe trzeba podzielić w bilansie na:
Należności od jednostek powiązanych
Należności od pozostałych jednostek
n
z tytułu dostaw i usług,
n
inne należności
n
z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty,
n
z tytułu podatków, dotacji, ceł i ubezpieczeń
społecznych,
n
inne należności,
n
dochodzone na drodze sądowej
ObOwiązki
ii
Dziennik Gazeta Prawna, 3 marca 2014 nr 42 (3683)
gazetaprawna.pl
Jak wyceniać i ujmować należności
oraz zobowiązania w bilansie
W każdej jednostce są to kategorie aktywów i pasywów, do których najczęściej pojawiają się księgowania.
Pozycje te mogą być zróżnicowane. Dlatego podpowiadamy, co warto sprawdzić, aby uniknąć pomyłek
dr Katarzyna Trzpioła
Katedra Finansów i Rachunkowości
Uniwersytetu Warszawskiego
Należności to prawa jednostki do otrzymania
aktywów, najczęściej środków pieniężnych
powstałe wskutek zdarzeń, które zaistniały
w przeszłości. Z kolei zobowiązania to wyni-
kający z przeszłych zdarzeń obowiązek wy-
konania świadczeń o wiarygodnie określonej
wartości, które spowodują wykorzystanie już
posiadanych lub przyszłych aktywów jed-
nostki. Są to kategorie aktywów i pasywów,
w odniesieniu do których najczęściej w każdej
jednostce pojawiają się księgowania. Jedno-
cześnie są to pozycje, które mogą być bardzo
zróżnicowane. Z tego powodu niesłychanie
ważne są prawidłowe ich ujęcie i wycena na
dzień bilansowy.
[tab. 2]
Generalnie podział należności i zobowiązań
jest przeprowadzany według tych samych
zasad także na potrzeby sprawozdania finan-
sowego. Odrębnie prezentowane są te długo-
terminowe, do których zaliczamy należności
i zobowiązania lub ich części, których termin
realizacji wypada później niż 12 miesięcy od
dnia bilansowego, z wyjątkiem tych, które
dotyczą dostaw i usług. Pozostałe, w szczegól-
ności wszystkie powstałe w wyniku realizacji
transakcji handlowych (od dostawców i od-
biorców) zaliczamy do krótkoterminowych.
Jednostki, które nie mają prawa sporządzać
uproszczonego sprawozdania finansowego,
muszą jeszcze dokonać podziału na te wyni-
kające z transakcji z podmiotami powiąza-
nymi w rozumieniu ustawy o rachunkowo-
ści i pozostałe (zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 43
ustawy o rachunkowości, zalicza się do nich
spółki tworzące grupę kapitałową, obejmu-
jącą jednostkę dominującą lub znaczącego
inwestora, jednostki zależne, współzależne
i stowarzyszone, a także wspólnika jednostki
współzależnej).
[tab. 1, przykład 1, ramka]
Aktualizacja
Należności wycenia się do bilansu w kwocie
wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady
ostrożności. Na dzień bilansowy konieczne
jest zaktualizowanie wartości należności,
uwzględniając stopień prawdopodobieństwa
ich zapłaty. Odpisy aktualizacyjne od tych
należności zaliczane są do pozostałych kosz-
tów operacyjnych lub kosztów finansowych
w zależności od charakteru należności obję-
tej aktualizacją.
Oznacza to, że należności na dzień bilan-
sowy powiększa się o należne odsetki z ty-
tułu zwłoki w zapłacie i pomniejsza o odpisy
aktualizujące ich wartość. Zgodnie z art. 481
par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks
cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) wierzyciel
może żądać odsetek za czas opóźnienia, cho-
ciażby nie poniósł żadnej szkody i chociaż-
by opóźnienie było następstwem okoliczno-
ści, za które dłużnik odpowiedzialności nie
ponosi. Należy wtedy przekazać dłużnikowi
notę odsetkową, w której określa się wartość
odsetek naliczonych od przeterminowanej
należności. Odsetki te zaliczane są do przy-
chodów finansowych. Nie będą to przychody
podlegające opodatkowaniu do dnia otrzy-
mania tych odsetek.
Wartość należności aktualizuje się ponadto,
uwzględniając stopień prawdopodobieństwa
uzyskania ich zapłaty, poprzez dokonanie od-
pisu aktualizującego (art. 35b ust. 1 ustawy
o rachunkowości) od należności:
1) wymaganych od dłużników postawio-
nych w stan likwidacji lub w stan upadłości
– do wysokości należności nieobjętej gwaran-
cją lub innym zabezpieczeniem należności,
zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu ko-
misarzowi w postępowaniu upadłościowym;
2) wymaganych od dłużników w przypad-
ku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadło-
ści, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na
zaspokojenie kosztów postępowania upadło-
ściowego – w pełnej wysokości należności;
3) kwestionowanych przez dłużników oraz
z których zapłatą dłużnik zalega, a według
oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłuż-
nika spłata należności w umownej kwocie
nie jest prawdopodobna – do wysokości nie-
pokrytej gwarancją lub innym zabezpiecze-
niem należności;
4) stanowiących równowartość kwot pod-
wyższających należności, w stosunku do któ-
rych uprzednio dokonano odpisu aktualizu-
jącego – w wysokości tych kwot, do czasu ich
otrzymania lub odpisania,
5) przeterminowanych lub nieprzetermi-
nowanych o znacznym stopniu prawdopo-
dobieństwa nieściągalności, w przypadkach
uzasadnionych rodzajem prowadzonej dzia-
łalności lub strukturą odbiorców – w wyso-
kości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpi-
su, w tym także ogólnego, na nieściągalne
należności.
Odpisy te ujmowane są jako pozostałe kosz-
ty operacyjne (np. od kwoty głównej należ-
ności handlowej) lub jako koszty finansowe
(np. od naliczonych odsetek lub od należności
o charakterze finansowym).
[przykład 2]
Niezapłacone na dzień bilansowy należ-
ności długoterminowe wyrażone w walucie
obcej wyceniane są po obowiązującym na ten
dzień średnim kursie ustalonym dla danej
waluty przez Narodowy Bank Polski (art. 30
ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości). Różni-
ce kursowe z tej wyceny wpływają na koszty
finansowe, (jeśli są ujemne) lub na przychody
finansowe (jeśli są to dodatnie różnice kur-
sowe).
[przykład 3]
Modyfikacje
Analogiczne zasady prezentacji i wyceny obo-
wiązują przy zobowiązaniach. Przy pozycjach
zobowiązań zwrócono szczególną uwagę na
modyfikacje dotyczące zasad wyceny w szcze-
gólnych przypadkach.
Pozycja zobowiązań długoterminowych
obejmuje zobowiązania wymagalne w okre-
sie przekraczającym 12 miesięcy od dnia bi-
lansowego. Przede wszystkie obejmują one:
■
Kredyty i pożyczki – kredyty i pożyczki dłu-
goterminowe zaciągnięte przez jednostkę,
bez względu na ich przeznaczenie tj. za-
równo na sfinansowanie nabycia i budowy
środków trwałych oraz innych składników
majątku trwałego, jak i aktywów obroto-
wych, wyrażone w walucie polskiej i walu-
tach obcych. Mogą być wyceniane w kwocie
wymagającej zapłaty albo w skorygowanej
cenie nabycia.
■
Zobowiązania długoterminowe z tytułu
emisji dłużnych papierów wartościowych
– wynikające z rozrachunków z tytułu wy-
emitowanych przez jednostkę dłużnych
papierów wartościowych – w wartości emi-
syjnej, powiększonej o różnicę między war-
tością nominalną a niższą od niej wartością
uzyskaną (emisyjną).
■
Inne finansowe zobowiązania długotermi-
nowe – z innych tytułów niż wymienione
w poprzednich wierszach: B.II.2a i 2b, któ-
rych termin zapłaty przypada w okresie
dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilan-
sowego.
■
Inne zobowiązania długoterminowe – na
przykład zobowiązania długoterminowe
wobec leasingodawcy – z tytułu leasingu
finansowego lub ustalone w wyniku po-
stępowania ugodowego z bankiem albo
postępowania układowego i naprawcze-
go, rozłożone do spłaty w okresie dłuż-
szym niż 12 miesięcy od dnia bilanso-
wego.
Zobowiązania krótkoterminowe wykazy-
wane są w bilansie w wierszu B.III w podziale
na następujące grupy:
■
zobowiązania wobec jednostek powiąza-
nych (wiersz B.III.1),
■
zobowiązania wobec pozostałych jednostek
(wiersz B.III.2),
■
fundusze specjalne (wiersz B.III.3).
Do zobowiązań krótkoterminowych zali-
czyć należy przede wszystkim:
1. Kredyty i pożyczki w kwocie, która zgod-
nie z umową będzie zapłacona w terminie
12 miesięcy od dnia bilansowego (razem z od-
setkami).
2. Zobowiązania krótkoterminowe z tytu-
łu emisji dłużnych papierów wartościowych
– z tytułu wyemitowanych przez jednostkę
dłużnych papierów wartościowych (np. ob-
ligacji własnych).
3. Inne krótkoterminowe zobowiązania finan-
sowe – inne niż wymienione wcześniej m.in.
zobowiązania z tytułu instrumentów pochod-
nych. Wycenia się je na dzień bilansowy zgod-
nie z art. 28 ust. 1 pkt. 8 ustawy, tj. w kwocie
wymagającej zapłaty lub w wartości godziwej.
4. Zobowiązania krótkoterminowe z tytu-
łu dostaw i usług – należy zaprezentować je
CYKL: WY
CYKL: W
CYKL: W eLiminuj błędY prz
Y
Y
Y sporządzaniu spra
Y
Y
Wozdania finansoWego (cz. 3)
przYKład 1
Klasyfikacja
Spółka ABC z o.o. ma należności:
n
od kontrahentów z tytułu:
– dostaw i usług (jedną z terminem realizacji 2–3 miesięcy w kwocie 236 000 zł i drugą z terminem
realizacji 13 miesięcy w kwocie 25 000 zł),
– kaucji w wysokości 12 000 zł (spółka posiada informację, że będzie zwrócona po zakończeniu
umowy najmu, czyli za 4 lata),
n
od pracowników z tytułu:
– zaliczek w wysokości 3600 zł,
– udzielonych im pożyczek krótkoterminowych w wysokości 2000 zł,
n
kaucje do zwrotu za 5–8 miesięcy w kwocie 8000 zł.
Klasyfikacja tych należności w bilansie będzie następująca:
Należności długoterminowe w kwocie 12 000 zł (tylko ta z tytułu kaucji)
Należności krótkoterminowe
Z tytułu dostaw i usług
Powyżej 12 miesięcy w kwocie 25 000 zł
Do 12 miesięcy w kwocie 236 000 zł
Inne należności 3600 zł (zaliczki) + 2000 zł (pożyczka krótkoterminowa) + 8000 zł (kaucja do zwrotu)
= 13 600 zł
przYKład 2
Kontrakty
Spółka ABC z o.o. poddała analizie swoje należności od kontraktów:
A – w kwocie 18 000 zł, których termin płatności upłynął 18 października 2013 r.;
B – w kwocie 90 000 zł (spółka ma informacje, że kontrahent ma problemy finansowe i prawdopodob-
nie uda się odzyskać tylko 75 000 zł);
C – w kwocie 160 000 zł i naliczone uprzednio odsetki w wysokości 2500 zł. Postanowiono tu o odpisie
aktualizacyjnym kwoty głównej, który wynosi 20 000 zł.
W wyniku analizy należy dokonać ujęcia następujących operacji gospodarczych
rozrachunki z odbiorcami
przychody finansowe
pozostałe koszty operacyjne
saldo 268 000
474,41 (1
2) 15 000
1) 474,41
4) 20 000
odpisy aktualizacyjne należności
Koszty finansowe
15 000 (2
3) 2500
2500 (3
20 000 (4
Objaśnienia do schematu:
1. Naliczenie odsetek za 74 dni według stawki 13 proc. = 474,41 zł: strona Wn konta Rozrachunki
z odbiorcami, strona Ma konta Przychody finansowe;
2. Odpis aktualizacyjny od należności kontrahenta B 15 000 zł: strona Wn konta Pozostałe koszty opera-
cyjne, strona Ma konta Odpisy aktualizacyjne należności;
3. Odpis aktualizacyjny odsetek kontrahenta C (zgodnie z art. 35b ust 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości)
2500 zł: strona Wn konta Koszty finansowe, strona Ma konta Odpisy aktualizacyjne należności.
4. Odpis aktualizacyjny kwoty głównej od kontrahenta C 20 000 zł: strona Wn konta Pozostałe koszty
operacyjne, strona Ma konta Odpisy aktualizacyjne należności.
Należności długoterminowe
Do należności długoterminowych w tej chwili zalicza się praktycznie tylko należ-
ności:
n
wynikające z rozrachunków określonych umową o ugodzie lub układzie,
n
wynikające z rozrachunków z tytułu sprzedaży środków trwałych, środków trwa-
łych w budowie lub operacji finansowych,
n
kaucje, które będą jednostce zwrócone po 1 stycznia 2015 r.
Nie wolno wykazywać tu udzielonych pożyczek, są to inwestycje długoterminowe.
Tab. 1. należności krótkoterminowe trzeba podzielić w bilansie na:
Należności od jednostek powiązanych
Należności od pozostałych jednostek
n
z tytułu dostaw i usług,
n
inne należności
n
z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty,
n
z tytułu podatków, dotacji, ceł i ubezpieczeń
społecznych,
n
inne należności,
n
dochodzone na drodze sądowej
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
2 / 4
ObOwiązki
iii
Dziennik Gazeta Prawna, 3 marca 2014 nr 42 (3683)
gazetaprawna.pl
w podziale na zobowiązania o okresie wy-
magalności do 12 miesięcy od dnia bilan-
sowego (tj. płatne w 2014 roku) i o okresie
wymagalności powyżej 12 miesięcy od dnia
bilansowego – w tej grupie wykazuje się zo-
bowiązania, których termin zapłaty upływa
w 2015 roku i w latach następnych.
5. Zaliczki otrzymane na dostawy – są to
otrzymane od kontrahentów zarówno za-
liczki, jak i przedpłaty i zadatki na poczet
dostaw towarów i usług. Nie wykazuje się
w tej pozycji kwot dotyczących świadczeń,
które zostaną wykonane w przyszłości, jak
np. czynsz opłacony z góry, prenumerata
czasopism.
6. Zobowiązania wekslowe – weksle własne
o terminie wykupu nie dłuższym niż rok od
dnia bilansowego. Wycenia się je w wartości
nominalnej.
7. Zobowiązania z tytułu podatków, ceł,
ubezpieczeń i innych świadczeń – w kwo-
cie wymagającej zapłaty. Grupa obejmuje
w szczególności zobowiązania z tytułu:
a) różnego rodzaju podatków (VAT, docho-
dowy, podatek od nieruchomości, od
środków transportu, podatek rolny i le-
śny), których podatnikiem i płatnikiem
bądź tylko płatnikiem jest jednostka,
b) składek na ubezpieczenia społeczne,
zdrowotne, Fundusz Pracy, FGŚP za-
trudnionych pracowników,
c) w spółkach osobowych mogą wystąpić
dodatkowo zobowiązania z tytułu po-
datku dochodowego od osób fizycznych
oraz składek na ubezpieczenia społecz-
ne, zdrowotne wspólników, jeżeli są one
opłacane ze środków spółki – gdy tak zde-
cydują wspólnicy,
d) zobowiązań celnych,
e) należnych wpłat na rzecz PFRON,
f) z tytułu różnego rodzaju opłat lokalnych,
g) wszelkich innych zobowiązań publicz-
noprawnych.
8. Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
– niewypłacone na dzień bilansowy wyna-
grodzenia za grudzień wykazuje się w war-
tości nominalnej.
9. Inne zobowiązania krótkoterminowe
– na przykład zobowiązania z tytułu zaku-
pu i budowy lub ulepszenia środków trwa-
łych, zobowiązania wobec jednostek i osób
fizycznych z tytułu pobranych od nich kau-
cji, zobowiązania wynikające z rozrachun-
ków z właścicielami, wspólnikami z tytułu
uchwalonej, lecz nieodebranej dywidendy
i inne zobowiązania. Wyceniane są w kwo-
cie wymagającej zapłaty.
Natomiast pozycja Fundusze specjalne to
stan funduszy specjalnych m.in. zakładowe-
go funduszu świadczeń socjalnych i zakła-
dowego funduszu rehabilitacji osób niepeł-
nosprawnych.
Wycena
Zobowiązania generalnie wycenia się na
dzień bilansowy w kwocie wymagającej za-
płaty, przy czym zobowiązania finansowe
– których uregulowanie zgodnie z umową
następuje drogą wydania aktywów finanso-
wych innych niż środki pieniężne lub wy-
miany na instrumenty finansowe – według
wartości godziwej. Od 2009 roku zobowiąza-
nia finansowe można także wyceniać w sko-
rygowanej cenie nabycia.
Stan zobowiązań niefinansowych na dzień
bilansowy wykazuje się zatem wraz z odset-
kami z tytułu zwłoki w zapłacie po pomniej-
szeniu o wartość zobowiązań przedawnio-
nych, umorzonych.
Takie zobowiązania, które nie są już wyma-
galne, są zaliczane do przychodów – pozosta-
łych przychodów operacyjnych lub przycho-
dów finansowych w zależności od charakteru
wyłączanych zobowiązań. Z kolei odsetki do
zapłacenia przez jednostkę zalicza się do
kosztów finansowych. Odsetki naliczone,
lecz niezapłacone, nie są uznane za koszt
uzyskania przychodu.
Zobowiązania z tytułu dostaw wyrażane
w walucie obcej przelicza się na dzień bilan-
sowy na walutę polską (art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy
o rachunkowości), stosując kurs średni, usta-
lony na ten dzień dla danej waluty obcej przez
NBP. Wynikające z tej wyceny różnice kursowe
zalicza się: dodatnie – do przychodów finanso-
wych, zaś ujemne – do kosztów finansowych,
z wyjątkiem różnic kursowych za czas trwania
budowy środków trwałych.
[przykład 4]
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.).
Przykład 3
Według kursu
Spółka posiada należności w wysokości 151 000 zł euro. Po przeliczeniu na złotówki jest to kwota 621
236 zł (przeliczenie według kursów średnich NBP z dnia poprzedzającego ich powstanie). Na dzień bilan-
sowy należy dokonać ich wyceny według kursu 4,1472 z tabeli nr 251/A/2013 z 31 grudnia 2013 r.
151 000 euro x 4,1472 zł = 626 227,20 zł
Różnice kursowe 626 227,20 zł – 621 236 zł = 4991,20 zł
rozrachunki z odbiorcami
Przychody finansowe
Sp. 621 236
4991,20 (1
1) 4991,20
Objaśnienia do schematu:
1) Różnice kursowe 4991,20 zł: strona Wn konta Rozrachunki z odbiorcami, strona Ma konta Przychody
finansowe.
Przykład 4
Zobowiązania
Spółka ABC sp. z o.o. na koniec roku posiadała zobowiązania:
– w walucie obcej w wysokości 85 000 euro (wycenione po kursie historycznym na kwotę 273 560 zł);
– wobec dostawy A w wysokości 65 000 zł (31 grudnia spółka otrzymała notę odsetkową na kwotę
2500 zł);
– wobec dostawców F i G o wartości 25 000 zł (spółka otrzymała informację, iż dostawca F umorzył
kwotę 2850 zł).
Na koniec roku konieczne będą zatem księgowania:
rozrachunki z dostawcami
Przychody finansowe
Sp. 353 560
2500 (2
3992 (1
1) 3992
3) 2850
koszty finansowe
Pozostałe przychody operacyjne
2) 2500
2850 (3
Objaśnienia do schematu:
1. Ujęcie różnic kursowych obliczonych obliczonych na kwotę –3992 zł
a) strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami 3992 zł,
b) strona Ma konta Przychody finansowe 3992 zł.
2. Ujęcie noty odsetkowej 2500 zł: strona Wn konta Koszty finansowe, strona Ma konta Rozrachunki
z dostawcami.
3. Ujęcie umorzonych zobowiązań 2850 zł: strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami,
strona Ma konta Pozostałe przychody operacyjne.
Wniosek pracownika o przyznanie dofinansowania do wypoczynku dziecka powinien być sprawdzony
pod względem merytorycznym i zatwierdzony do wypłaty. Określa to instrukcja obiegu dokumentów
karolina Pawlak
ekspert z zakresu rachunkowości
Pracownicy, a właściwie ich dzieci, otrzymują
dofinansowanie do wypoczynku zimowego
z zakładowego funduszu świadczeń socjal-
nych. Jak pracownicy powinni udokumento-
wać wnioski o przyznanie takich dopłat? W jaki
sposób takie dofinansowanie zaksięgować?
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT)
nie zawiera szczególnych unormowań doty-
czących dokumentowania poniesionych wydat-
ków dla potrzeb zastosowania zwolnienia z art.
21 ust. 1 pkt 78 tej ustawy (szczegóły odnośnie
do stosowania tego artykułu zostały omówio-
ne w tygodniku Podatki i Księgowość str. C8.).
W takiej sytuacji zasadne jest, zatem przyjęcie,
że ma tu zastosowanie ogólna reguła, według
której dowodem może być wszystko, co może
się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest
sprzeczne z prawem. W takiej sytuacji stosuje
się dokumenty zwyczajowo przyjęte, jakimi są
np. dowody zapłaty. Pojęcie dowód zapłaty jest
pojęciem szerokim i obejmuje swym zakresem
rachunek lub fakturę VAT wystawioną przez
organizatora wypoczynku, przelew bankowy,
przekaz pocztowy, jak również dokument wpła-
ty w kasie podmiotu prowadzącego działalność
w tym zakresie. Z dowodu tego powinno jedno-
znacznie wynikać: kto jest organizatorem wy-
poczynku, kto korzystał z wypoczynku, jakie są
forma wypoczynku, okres, w którym korzysta-
no z wypoczynku, kwota poniesionego wydat-
ku, oraz powinien widnieć podpis osoby, która
wystawiała ten dokument.
Dowodem będą również dokumenty wska-
zane w przepisach wewnętrznych jednostki,
tj. regulaminie określającym warunki korzy-
stania ze świadczeń z zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych, w tym sposób dokumen-
towania wydatków dofinansowywanych lub
zwracanych ze środków tego funduszu.
Są to jednak regulacje niezależne od obowią-
zujących na gruncie prawa podatkowego. Jak
na przykład podkreślił dyrektor Izby Skarbowej
w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 17 stycz-
nia 2014 r. nr IPTPB1/415-652/13-4/AG: „przedło-
żenie, przez osobę ubiegającą się o dofinansowa-
nie, dowodu (dowodów) – na podstawie którego
udzielający świadczenia może stwierdzić, czy
zarówno w zakresie przedmiotowym (np. forma
i termin wypoczynku, tytuł zapłaty), jak i pod-
miotowym (np. dane identyfikacyjne podmiotu
prowadzącego działalność w zakresie organizacji
wypoczynku, imię i nazwisko dziecka korzysta-
jącego z zorganizowanej formy wypoczynku,
imię i nazwisko osoby dokonującej zapłaty), są
spełnione warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt
78 ww. ustawy – jest dokumentem wystarczają-
cym do zastosowania tego zwolnienia”.
Za spełnienie wymogu identyfikacji podmio-
tu uprawnionego do organizacji takiego wypo-
czynku może być uznane np. przedłożenie wy-
ciągu ze statutu organizatora lub oświadczenia
organizatora. Do wypłaty świadczeń z ZFŚS służą
wnioski składane przez pracowników jednost-
ki. Powinny one zostać określone w regulami-
nie ZFŚS, a także wpisane w instrukcji sporzą-
dzania, obiegu i kontroli dowodów księgowych.
Wnioski o przyznanie świadczeń z ZFŚS przed
realizacją powinny być sprawdzone pod wzglę-
dem merytorycznym przez osobę upoważnioną,
zatwierdzone do wypłaty (decyzja o przyzna-
niu świadczenia) np. przez dyrektora. Realizacja
świadczenia następuje na podstawie polecenia
wypłaty wydanego np. przez dyrektora. W celu
zweryfikowania zasadności przyznania świad-
czenia jako załącznik do wniosku dołącza się do-
kumenty określone w regulaminie, może to być
właśnie dowód zapłaty. Po zatwierdzeniu wypła-
tę świadczenia ujmuje się na kontach.
[przykład]
Podstawa prawna
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t.j. Dz.U. 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świad-
czeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.).
Więcej na temat rozliczeń podatkowych
świadczenia w tygodniku Podatki i Księ-
gowość, s. C10.
Dowody zapłaty za ferie trzeba zweryfikować przed ewidencją
Tab. 2. Sporządzając bilans, koniecznie trzeba zweryfikować, czy:
n
należności z tytułu dostaw i usług zawsze
wykazywane są w aktywach obrotowych,
nawet jeśli termin ich płatności wynosi
ponad 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Trzeba je zaprezentować w podziale na
te do i powyżej 12 miesięcy;
n
do należności dochodzonych na drodze
sądowej zaliczone zostały wszelkie należ-
ności skierowane na drogę postępowania
sądowego, co do których nie zapadł prawo-
mocny wyrok sądowy;
n
należności i roszczenia wykazywane są
w wartości netto, tj. pomniejszone o odpisy
na należności wątpliwe.
n
stan zobowiązań wykazany został wraz
z odsetkami z tytułu zwłoki w zapłacie, jeżeli
jednostka – jako nabywca – została nimi
obciążona przez wierzyciela lub zgodnie
z umową i zasadą memoriału sama je nali-
czyła;
n
wyksięgowano zobowiązania, które w ciągu
roku obrotowego uległy przedawnieniu lub
umorzono je;
n
weksle własne o terminie wykupu nie
dłuższym niż rok od dnia bilansowego
prezentowane są jako zobowiązania
wekslowe
Przykład
Po spełnieniu warunków
Pracownik ubiega się o dofinansowanie do wypoczynku zimowego dziecka w kwocie 520 zł. Jeśli
wymogi zostaną spełnione, wartość świadczenia przyznanego pracownikowi księguje się:
zakładowy Fundusz
Pozostałe rozrachunki
Świadczeń Socjalnych
z pracownikami
rachunek bankowy
1) 520
2) 520
520 (1
520 (2
Objaśnienia do schematu:
1. Przyznanie świadczenia ze środków ZFŚS 520 zł: strona Wn konta Zakładowy Fundusz Świadczeń
Socjalnych, strona Ma konta Pozostałe rozrachunki z pracownikami;
2. Wypłata świadczenia 520 zł: strona Wn konta Pozostałe rozrachunki z pracownikami,
strona Ma konta Rachunek bankowy ZFŚS.
Świadczenie to nie podlega ani opodatkowaniu, ani ZUS
ObOwiązki
iii
Dziennik Gazeta Prawna, 3 marca 2014 nr 42 (3683)
gazetaprawna.pl
w podziale na zobowiązania o okresie wy-
magalności do 12 miesięcy od dnia bilan-
sowego (tj. płatne w 2014 roku) i o okresie
wymagalności powyżej 12 miesięcy od dnia
bilansowego – w tej grupie wykazuje się zo-
bowiązania, których termin zapłaty upływa
w 2015 roku i w latach następnych.
5. Zaliczki otrzymane na dostawy – są to
otrzymane od kontrahentów zarówno za-
liczki, jak i przedpłaty i zadatki na poczet
dostaw towarów i usług. Nie wykazuje się
w tej pozycji kwot dotyczących świadczeń,
które zostaną wykonane w przyszłości, jak
np. czynsz opłacony z góry, prenumerata
czasopism.
6. Zobowiązania wekslowe – weksle własne
o terminie wykupu nie dłuższym niż rok od
dnia bilansowego. Wycenia się je w wartości
nominalnej.
7. Zobowiązania z tytułu podatków, ceł,
ubezpieczeń i innych świadczeń – w kwo-
cie wymagającej zapłaty. Grupa obejmuje
w szczególności zobowiązania z tytułu:
a) różnego rodzaju podatków (VAT, docho-
dowy, podatek od nieruchomości, od
środków transportu, podatek rolny i le-
śny), których podatnikiem i płatnikiem
bądź tylko płatnikiem jest jednostka,
b) składek na ubezpieczenia społeczne,
zdrowotne, Fundusz Pracy, FGŚP za-
trudnionych pracowników,
c) w spółkach osobowych mogą wystąpić
dodatkowo zobowiązania z tytułu po-
datku dochodowego od osób fizycznych
oraz składek na ubezpieczenia społecz-
ne, zdrowotne wspólników, jeżeli są one
opłacane ze środków spółki – gdy tak zde-
cydują wspólnicy,
d) zobowiązań celnych,
e) należnych wpłat na rzecz PFRON,
f) z tytułu różnego rodzaju opłat lokalnych,
g) wszelkich innych zobowiązań publicz-
noprawnych.
8. Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
– niewypłacone na dzień bilansowy wyna-
grodzenia za grudzień wykazuje się w war-
tości nominalnej.
9. Inne zobowiązania krótkoterminowe
– na przykład zobowiązania z tytułu zaku-
pu i budowy lub ulepszenia środków trwa-
łych, zobowiązania wobec jednostek i osób
fizycznych z tytułu pobranych od nich kau-
cji, zobowiązania wynikające z rozrachun-
ków z właścicielami, wspólnikami z tytułu
uchwalonej, lecz nieodebranej dywidendy
i inne zobowiązania. Wyceniane są w kwo-
cie wymagającej zapłaty.
Natomiast pozycja Fundusze specjalne to
stan funduszy specjalnych m.in. zakładowe-
go funduszu świadczeń socjalnych i zakła-
dowego funduszu rehabilitacji osób niepeł-
nosprawnych.
Wycena
Zobowiązania generalnie wycenia się na
dzień bilansowy w kwocie wymagającej za-
płaty, przy czym zobowiązania finansowe
– których uregulowanie zgodnie z umową
następuje drogą wydania aktywów finanso-
wych innych niż środki pieniężne lub wy-
miany na instrumenty finansowe – według
wartości godziwej. Od 2009 roku zobowiąza-
nia finansowe można także wyceniać w sko-
rygowanej cenie nabycia.
Stan zobowiązań niefinansowych na dzień
bilansowy wykazuje się zatem wraz z odset-
kami z tytułu zwłoki w zapłacie po pomniej-
szeniu o wartość zobowiązań przedawnio-
nych, umorzonych.
Takie zobowiązania, które nie są już wyma-
galne, są zaliczane do przychodów – pozosta-
łych przychodów operacyjnych lub przycho-
dów finansowych w zależności od charakteru
wyłączanych zobowiązań. Z kolei odsetki do
zapłacenia przez jednostkę zalicza się do
kosztów finansowych. Odsetki naliczone,
lecz niezapłacone, nie są uznane za koszt
uzyskania przychodu.
Zobowiązania z tytułu dostaw wyrażane
w walucie obcej przelicza się na dzień bilan-
sowy na walutę polską (art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy
o rachunkowości), stosując kurs średni, usta-
lony na ten dzień dla danej waluty obcej przez
NBP. Wynikające z tej wyceny różnice kursowe
zalicza się: dodatnie – do przychodów finanso-
wych, zaś ujemne – do kosztów finansowych,
z wyjątkiem różnic kursowych za czas trwania
budowy środków trwałych.
[przykład 4]
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.).
Przykład 3
Według kursu
Spółka posiada należności w wysokości 151 000 zł euro. Po przeliczeniu na złotówki jest to kwota 621
236 zł (przeliczenie według kursów średnich NBP z dnia poprzedzającego ich powstanie). Na dzień bilan-
sowy należy dokonać ich wyceny według kursu 4,1472 z tabeli nr 251/A/2013 z 31 grudnia 2013 r.
151 000 euro x 4,1472 zł = 626 227,20 zł
Różnice kursowe 626 227,20 zł – 621 236 zł = 4991,20 zł
rozrachunki z odbiorcami
Przychody finansowe
Sp. 621 236
4991,20 (1
1) 4991,20
Objaśnienia do schematu:
1) Różnice kursowe 4991,20 zł: strona Wn konta Rozrachunki z odbiorcami, strona Ma konta Przychody
finansowe.
Przykład 4
Zobowiązania
Spółka ABC sp. z o.o. na koniec roku posiadała zobowiązania:
– w walucie obcej w wysokości 85 000 euro (wycenione po kursie historycznym na kwotę 273 560 zł);
– wobec dostawy A w wysokości 65 000 zł (31 grudnia spółka otrzymała notę odsetkową na kwotę
2500 zł);
– wobec dostawców F i G o wartości 25 000 zł (spółka otrzymała informację, iż dostawca F umorzył
kwotę 2850 zł).
Na koniec roku konieczne będą zatem księgowania:
rozrachunki z dostawcami
Przychody finansowe
Sp. 353 560
2500 (2
3992 (1
1) 3992
3) 2850
koszty finansowe
Pozostałe przychody operacyjne
2) 2500
2850 (3
Objaśnienia do schematu:
1. Ujęcie różnic kursowych obliczonych obliczonych na kwotę –3992 zł
a) strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami 3992 zł,
b) strona Ma konta Przychody finansowe 3992 zł.
2. Ujęcie noty odsetkowej 2500 zł: strona Wn konta Koszty finansowe, strona Ma konta Rozrachunki
z dostawcami.
3. Ujęcie umorzonych zobowiązań 2850 zł: strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami,
strona Ma konta Pozostałe przychody operacyjne.
Wniosek pracownika o przyznanie dofinansowania do wypoczynku dziecka powinien być sprawdzony
pod względem merytorycznym i zatwierdzony do wypłaty. Określa to instrukcja obiegu dokumentów
karolina Pawlak
ekspert z zakresu rachunkowości
Pracownicy, a właściwie ich dzieci, otrzymują
dofinansowanie do wypoczynku zimowego
z zakładowego funduszu świadczeń socjal-
nych. Jak pracownicy powinni udokumento-
wać wnioski o przyznanie takich dopłat? W jaki
sposób takie dofinansowanie zaksięgować?
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT)
nie zawiera szczególnych unormowań doty-
czących dokumentowania poniesionych wydat-
ków dla potrzeb zastosowania zwolnienia z art.
21 ust. 1 pkt 78 tej ustawy (szczegóły odnośnie
do stosowania tego artykułu zostały omówio-
ne w tygodniku Podatki i Księgowość str. C8.).
W takiej sytuacji zasadne jest, zatem przyjęcie,
że ma tu zastosowanie ogólna reguła, według
której dowodem może być wszystko, co może
się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest
sprzeczne z prawem. W takiej sytuacji stosuje
się dokumenty zwyczajowo przyjęte, jakimi są
np. dowody zapłaty. Pojęcie dowód zapłaty jest
pojęciem szerokim i obejmuje swym zakresem
rachunek lub fakturę VAT wystawioną przez
organizatora wypoczynku, przelew bankowy,
przekaz pocztowy, jak również dokument wpła-
ty w kasie podmiotu prowadzącego działalność
w tym zakresie. Z dowodu tego powinno jedno-
znacznie wynikać: kto jest organizatorem wy-
poczynku, kto korzystał z wypoczynku, jakie są
forma wypoczynku, okres, w którym korzysta-
no z wypoczynku, kwota poniesionego wydat-
ku, oraz powinien widnieć podpis osoby, która
wystawiała ten dokument.
Dowodem będą również dokumenty wska-
zane w przepisach wewnętrznych jednostki,
tj. regulaminie określającym warunki korzy-
stania ze świadczeń z zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych, w tym sposób dokumen-
towania wydatków dofinansowywanych lub
zwracanych ze środków tego funduszu.
Są to jednak regulacje niezależne od obowią-
zujących na gruncie prawa podatkowego. Jak
na przykład podkreślił dyrektor Izby Skarbowej
w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 17 stycz-
nia 2014 r. nr IPTPB1/415-652/13-4/AG: „przedło-
żenie, przez osobę ubiegającą się o dofinansowa-
nie, dowodu (dowodów) – na podstawie którego
udzielający świadczenia może stwierdzić, czy
zarówno w zakresie przedmiotowym (np. forma
i termin wypoczynku, tytuł zapłaty), jak i pod-
miotowym (np. dane identyfikacyjne podmiotu
prowadzącego działalność w zakresie organizacji
wypoczynku, imię i nazwisko dziecka korzysta-
jącego z zorganizowanej formy wypoczynku,
imię i nazwisko osoby dokonującej zapłaty), są
spełnione warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt
78 ww. ustawy – jest dokumentem wystarczają-
cym do zastosowania tego zwolnienia”.
Za spełnienie wymogu identyfikacji podmio-
tu uprawnionego do organizacji takiego wypo-
czynku może być uznane np. przedłożenie wy-
ciągu ze statutu organizatora lub oświadczenia
organizatora. Do wypłaty świadczeń z ZFŚS służą
wnioski składane przez pracowników jednost-
ki. Powinny one zostać określone w regulami-
nie ZFŚS, a także wpisane w instrukcji sporzą-
dzania, obiegu i kontroli dowodów księgowych.
Wnioski o przyznanie świadczeń z ZFŚS przed
realizacją powinny być sprawdzone pod wzglę-
dem merytorycznym przez osobę upoważnioną,
zatwierdzone do wypłaty (decyzja o przyzna-
niu świadczenia) np. przez dyrektora. Realizacja
świadczenia następuje na podstawie polecenia
wypłaty wydanego np. przez dyrektora. W celu
zweryfikowania zasadności przyznania świad-
czenia jako załącznik do wniosku dołącza się do-
kumenty określone w regulaminie, może to być
właśnie dowód zapłaty. Po zatwierdzeniu wypła-
tę świadczenia ujmuje się na kontach.
[przykład]
Podstawa prawna
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t.j. Dz.U. 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świad-
czeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.).
Więcej na temat rozliczeń podatkowych
świadczenia w tygodniku Podatki i Księ-
gowość, s. C10.
Dowody zapłaty za ferie trzeba zweryfikować przed ewidencją
Tab. 2. Sporządzając bilans, koniecznie trzeba zweryfikować, czy:
n
należności z tytułu dostaw i usług zawsze
wykazywane są w aktywach obrotowych,
nawet jeśli termin ich płatności wynosi
ponad 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Trzeba je zaprezentować w podziale na
te do i powyżej 12 miesięcy;
n
do należności dochodzonych na drodze
sądowej zaliczone zostały wszelkie należ-
ności skierowane na drogę postępowania
sądowego, co do których nie zapadł prawo-
mocny wyrok sądowy;
n
należności i roszczenia wykazywane są
w wartości netto, tj. pomniejszone o odpisy
na należności wątpliwe.
n
stan zobowiązań wykazany został wraz
z odsetkami z tytułu zwłoki w zapłacie, jeżeli
jednostka – jako nabywca – została nimi
obciążona przez wierzyciela lub zgodnie
z umową i zasadą memoriału sama je nali-
czyła;
n
wyksięgowano zobowiązania, które w ciągu
roku obrotowego uległy przedawnieniu lub
umorzono je;
n
weksle własne o terminie wykupu nie
dłuższym niż rok od dnia bilansowego
prezentowane są jako zobowiązania
wekslowe
Przykład
Po spełnieniu warunków
Pracownik ubiega się o dofinansowanie do wypoczynku zimowego dziecka w kwocie 520 zł. Jeśli
wymogi zostaną spełnione, wartość świadczenia przyznanego pracownikowi księguje się:
zakładowy Fundusz
Pozostałe rozrachunki
Świadczeń Socjalnych
z pracownikami
rachunek bankowy
1) 520
2) 520
520 (1
520 (2
Objaśnienia do schematu:
1. Przyznanie świadczenia ze środków ZFŚS 520 zł: strona Wn konta Zakładowy Fundusz Świadczeń
Socjalnych, strona Ma konta Pozostałe rozrachunki z pracownikami;
2. Wypłata świadczenia 520 zł: strona Wn konta Pozostałe rozrachunki z pracownikami,
strona Ma konta Rachunek bankowy ZFŚS.
Świadczenie to nie podlega ani opodatkowaniu, ani ZUS
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
3 / 4
EwidEncja
gazetaprawna.pl
[przykład]
Podstawa prawna
Przykład
n
pierwszy
n
drugi
n
trzeci
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
kalendarz budżetowy
EwidEncja
iV
Dziennik Gazeta Prawna, 3 marca 2014 nr 42 (3683)
gazetaprawna.pl
Ewidencja jest uzależniona od tego, którym z kolei uczestnikiem jest polski
przedsiębiorca. Jest to skutek zastosowania rozliczenia na zasadach uproszczonych
Polska firma P uczestniczy w wewnątrz-
wspólnotowej transakcji trójstronnej
rozliczanej na zasadach uproszczonych.
W transakcji tej udział biorą również
firmy z Czech Cz oraz ze Słowacji S.
Jak należy zaksięgować ww. transak-
cję w zależności od tego, którym w ko-
lejności uczestnikiem takiej transakcji
jest firma P?
Marek Barowicz
dgp@infor.pl
Zastosowanie procedury uproszczo-
nej w transakcji trójstronnej powodu-
je w księgach rachunkowych każdego
z jej uczestników odpowiednie zapisy.
Wszystko zależy od tego, którym w kolej-
ności uczestnikiem transakcji jest dany
podmiot.
[przykład]
Pierwszy w kolejności
Podatnik VAT (przedsiębiorstwo P) jest
pierwszym w kolejności uczestnikiem
wewnątrzwspólnotowej transakcji trój-
stronnej zgodnie z procedurą uproszczo-
ną. Powoduje to w jego księgach rachun-
kowych następujące zapisy. Po pierwsze
musi wystawić fakturę VAT na rzecz dru-
giego w kolejności podatnika (tj. przed-
siębiorstwo Cz), stwierdzającą fakt do-
konania sprzedaży. Takie wystawienie
faktury VAT dla unijnego kontrahenta
z tytułu WDT (bez podatku VAT) trzeba
ująć: strona Wn konta 20 –Rozrachun-
ki z odbiorcami, strona Ma konta 73–0
Sprzedaż towarów.
Po drugie kontrahent P, będący zare-
jestrowanym podatnikiem VAT UE, opo-
datkowuje dostawę stawką 0 proc. Towar
wydaje bezpośrednio trzeciemu podat-
nikowi (przedsiębiorstwu S), dokonując
wysyłki towarów samodzielnie lub zle-
cając jej wykonanie innemu podmioto-
wi. Takie wydanie towarów trzeciemu
w kolejności podmiotowi (przedsiębior-
stwo S) księgujemy: strona Wn konta
73–1 – Wartość sprzedanych towarów
w cenach zakupu (nabycia); strona Ma
konta 33 – Towary.
Jako drugi
Przedsiębiorstwo P jako podatnik VAT,
będący drugim w kolejności podatni-
kiem w wewnątrzwspólnotowej trans-
akcji trójstronnej, rozliczanej według
zasad uproszczonych wykazuje w swo-
jej deklaracji podatkowej dane o WNT
od przedsiębiorstwa Cz. Nie wykazuje
natomiast dostawy na rzecz ostatniego
podatnika (przedsiębiorstwa S). Przed-
siębiorstwo P wystawia na rzecz kon-
trahenta S fakturę VAT.
Taka wewnątrzwspólnotowa transak-
cja trójstronna u drugiego w kolejności
podatnika (przedsiębiorstwo P) powoduje
w jego księgach rachunkowych następu-
jące zapisy. Otrzymanie faktury handlo-
wej od kontrahenta unijnego (przedsię-
biorstwa Cz) ewidencjonujemy: strona
Wn konta 30 – Rozliczenie zakupu towa-
rów, strona Ma konta 21 – Rozrachunki
z dostawcami.
Zaś wystawienie faktury VAT dla unij-
nego kontrahenta (przedsiębiorstwa S)
(bez podatku VAT): strona Wn konta 20
– Rozrachunki z odbiorcami, strona Ma
konta 73–0 Sprzedaż towarów.
Przeksięgowanie wartości towarów
nabytych od kontrahenta zagraniczne-
go (przedsiębiorstwa Cz) ujmuje się za-
pisem: strona Wn konta 73–1 – Wartość
sprzedanych towarów w cenach zakupu
(nabycia), strona Ma konta 30 – Rozlicze-
nie zakupu towarów.
Ostatni podatnik
Trzeci, biorący udział w transakcji
podatnik VAT rozlicza podatek z ty-
tułu WNT w formie samoobliczenia.
W tym przypadku wewnątrzwspólno-
towa transakcja trójstronna u ostatnie-
go w kolejności podatnika (przedsię-
biorstwo P) powoduje w jego księgach
rachunkowych odpowiednie zapisy.
Otrzymanie faktury handlowej od kon-
trahenta unijnego (przedsiębiorstwa S)
ujmuje się: strona Wn konta 30 – Roz-
liczenie zakupu towarów, strona Ma
konta 21 – Rozrachunki z dostawcami.
Rozliczenie podatku VAT z tytułu WNT
księgujemy: strona Wn konta 22 – Roz-
rachunki publicznoprawne (VAT nali-
czony) (23 proc.), strona Ma konta 22
– Rozrachunki publicznoprawne (VAT
należny) (23 proc.).
Na końcu ujmujemy przyjęcie towarów
do magazynu: strona Wn konta 33 – To-
wary, strona Ma konta 30 Rozliczenie
zakupu towarów.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.).
Kwestie podatkowe związane z tą transak-
cją zostały omówione w tygodniku Podatki
i Księgowość, s. C11.
Kolejność w transakcjach trójstronnych
wpływa na sposób ujęcia w księgach
Przykład
Przedsiębiorstwo P jako uczestnik:
n
pierwszy
rozrachunki z odbiorcami
Sprzedaż towarów
1) 50 000
50 000 (1
Wartość sprzedanych towarów
w cenach zakupu (nabycia)
Towary
2) 30 000
30 000 (2
Objaśnienia do schematu:
1) Faktura VAT z tytułu WDT (bez podatku VAT) dla unijnego kontrahenta przedsiębiorstwa „Cz” (drugie-
go w kolejności podatnika) 50 000 zł: strona Wn konta Rozrachunki z odbiorcami, strona Ma konta
Sprzedaż towarów.
2) Wydanie towarów przedsiębiorstwu S (trzeciemu w kolejności podmiotowi) 30 000 zł: strona Wn
konta Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia), strona Ma konta Towary.
n
drugi
rozliczenie zakupu towarów
rozrachunki z dostawcami
rozrachunki z odbiorcami
1) 30 000 30 000 (3
30 000 (1
2) 50 000
Wartość sprzedanych towarów
Sprzedaż towarów
w cenach zakupu (nabycia)
50 000 (2
3) 30 000
Objaśnienia do schematu:
1) Faktura od kontrahenta unijnego przedsiębiorstwa Cz 30 000 zł: strona Wn konta Rozliczenie zakupu
towarów, strona Ma konta Rozrachunki z dostawcami.
2) Wystawienie faktury VAT dla unijnego kontrahenta przedsiębiorstwa S (bez podatku VAT) 50 000 zł:
strona Wn konta Rozrachunki z odbiorcami, strona Ma konta Sprzedaż towarów.
3) Przeksięgowanie wartości towarów nabytych od kontrahenta zagranicznego przedsiębiorstwa Cz
30 000 zł: strona Wn konta Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia), strona Ma
konta Rozliczenie zakupu towarów.
n
trzeci
rozrachunki publicznoprawne
rozliczenie zakupu towarów rozrachunki z dostawcami
(Va
(V
(V T naliczony)
a
a
1) 30 000 30 000 (3
30 000 (1
2) 6900
rozrachunki publicznoprawne
(Va
(V
(V T należny)
a
a
Towary
6900 (2
3) 30 000
Objaśnienia do schematu:
1) Otrzymanie faktury handlowej od kontrahenta unijnego przedsiębiorstwa S 30 000 zł: strona Wn
konta Rozliczenie zakupu towarów, strona Ma konta Rozrachunki z dostawcami;
2) Rozliczenie podatku VAT z tytułu WNT 6 900 zł (23 proc.): strona Wn konta Rozrachunki publiczno-
prawne (VAT naliczony), strona Ma konta Rozrachunki publicznoprawne (VAT należny).
3) Przyjęcie towarów do magazynu 30 000 zł: strona Wn konta Towary, strona Ma konta Rozliczenie
zakupu towarów.
3 marca
Dziś mija termin złożenia przez regio-
nalne izby obrachunkowe:
■
miesięcznych sprawozdań Rb-27S, Rb-
-28S za styczeń 2014 r.,
■
kwartalnego sprawozdania Rb-NDS,
Rb-30S, Rb-34S za IV kw. 2013 r.,
■
rocznych sprawozdań Rb-27S, Rb-28S,
Rb-ST za 2013 rok,
■
rocznego sprawozdania Rb-PDP
za 2013 rok.
Ponadto jest to ostatni dzień na prze-
kazanie:
■
kwartalnego sprawozdania Rb-50
za IV kw. 2013 r. przez dysponentów
części budżetowych
■
rocznego sprawozdania Rb-27UE
za 2013 rok przez dysponenta czę-
ści 87,
■
kwartalnego sprawozdania Rb-33 za
IV kw. 2013 r. przez dysponentów pań-
stwowych funduszy celowych,
■
kwartalnego sprawozdania Rb-34PL
za IV kw. 2013 r. przez dysponentów
części budżetowych
■
kwartalnego sprawozdania Rb-35 za
IV kw. 2013 r. przez ministrów nadzo-
rujących agencje wykonawcze
■
kwartalnego sprawozdania Rb-40
za IV kw. 2013 r. przez dysponen-
tów państwowych funduszy celo-
wych, ministrów nadzorujących
agencje wykonawcze, organy wy-
konujące funkcje organu założy-
cielskiego.
6 marca
Mija termin przekazania przez regional-
ne izby obrachunkowe:
■
kwartalnych sprawozdań Rb-Z, Rb-N
za IV kw. 2013 r.,
■
rocznych sprawozdań RB-UZ, Rb-UN
za 2013 rok.
10 marca
Mija termin przekazania:
■
miesięcznych sprawozdań Rb-23, Rb-
-23B, Rb-27, Rb-28, Rb-28NW, Rb-28
Programy, Rb-28 NW Programy, Rb-
28 Programy WPR, Rb-28UE WPR
za luty 2014 r. przez dysponentów
środków budżetu państwa trzecie-
go stopnia,
■
miesięcznych sprawozdań Rb-27S, Rb-
-28S za luty 2014 r. przez jednostki bu-
dżetowe,
■
rocznego sprawozdania Rb-27 za
2013 rok przez dysponenta części 77.
11 marca
Mija termin złożenia przez regionalne
izby obrachunkowe:
■
kwartalnych sprawozdań zbiorczych
Rb-Z, Rb-N za IV kw. 2013 r.,
■
rocznych sprawozdań zbiorczych Rb-
-UZ, Rb-UN za 2013 rok.
12 marca
Mija termin na przekazanie:
■
miesięcznych sprawozdań Rb-24, Rb-
27 z wykonania dochodów budżetu
państwa za luty 2014 r. przez urzędy
skarbowe,
■
miesięcznych sprawozdań Rb-23A, Rb-
-23B, Rb-27 za luty 2014 r. przez izby
celne,
■
rocznego sprawozdania z wykonania
planu finansowego instytucji gospodar-
ki budżetowej Rb-BZ2 za 2013 r. przez
dyrektorów instytucji gospodarki bu-
dżetowej,
■
rocznego sprawozdania z wykonania
planu finansowego państwowej oso-
by prawnej Rb-BZ2 za 2013 r. przez
właściwe organy państwowych osób
prawnych,
■
rocznego sprawozdania z wykonania
planu finansowego agencji wykonaw-
czej Rb-BZ2 za 2013 r. przez kierowni-
ków agencji wykonawczych.
Oprac.
MS
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
4 / 4