KONSPEKT V id 245718 Nieznany

Aleksandra Kluczewska

KONSPEKT V – PRAWO GOSPODARCZE UNII

EUROPEJSKIEJ

SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG

1. Subsydiarny charakter swobody świadczenia usług.

2. Czym jest „usługa” w prawie UE?

element transgraniczny

odpłatny charakter

czasowy (przejściowy) charakter działalności

3. Cztery występujące warianty:

1. czynna swoboda świadczenia usług (usługodawca przekracza granicę w celu

świadczenia usług)

2. usługobiorca przekracza granicę i udaje się do innego państwa członkowskiego i

tam usługa jest świadczona na jego rzecz (bierny aspekt świadczenia usług)

3. granicę przekracza sama usługa(transmisja programu telewizyjnego)
4. usługodawca będący obywatelem jednego państwa członkowskiego i usługobiorca

będący obywatelem innego państwa członkowskiego udają się do państwa
członkowskiego (trzeciego), gdzie jest świadczona usługa

4. Orzeczenie w sprawie C-159/90 Grogan.

Stan faktyczny: studenci prowadzili akcję informacyjną o możliwości dokonania zabiegu
usuwania ciąży- informowali gdzie można dokonać zabiegu przerwania ciąży za granicą.
Rozstrzygnięcie: działalność studentów polegająca na informowaniu o możliwości
usunięcia ciąży nieodpłatnie nie może być uznany za usługę (ze względu na nieodpłatny
charakter tej działalności). Studenci ci działali w ramach wolności słowa. Same zabiegi
przerywania ciąży (świadczenia medyczne) mają charakter gospodarczy i mogą być uznane za
usługę w rozumieniu Traktatu. Jednak państwo członkowskie może ograniczać tego typu
działalność na własnym terytorium (czynną swobodę świadczenia usług). TS UE nie
wypowiedział się w kwestii dopuszczalności zakazu wyjazdu własnych obywateli w celu
dokonania zabiegu aborcyjnego (ograniczenie biernej swobody świadczenia usług)- Adwokat
Generalny uznał jednak, że ograniczenie takie byłoby nieproporcjonalnym ograniczeniem
swobody świadczenia usług w formie biernej. (oprac. mgr Ł. Wosik)

5. Dozwolone ograniczenia swobody świadczenia usług

Orzeczenie w sprawie 33/74 van Binsbergen.

Rozstrzygnięcie: specjalne wymagania nałożone na usługodawcę (chociaż utrudniają lub
uniemożliwiają wręcz swobodę świadczenia usług) nie mogą być uznane za niezgodne z
Traktatem jeżeli ich celem jest zastosowanie reguł zawodowych uzasadnionych dobrem
powszechnym, w szczególności reguł dotyczących organizacji, kwalifikacji, etyki zawodowej,
nadzoru i odpowiedzialności, które są wiążące dla każdej osoby prowadzącej działalność na
terenie tego państwa.

Orzeczenie w sprawie C- 384/93 Alpine Investments- Stan faktyczny: W Holandii
wprowadzono obowiązujący wobec pośredników finansowych zakaz nawiązywania kontaktu
telefonicznego z potencjalnymi klientami, także z innych państwach bez ich zgody, w celu
oferowania im usług związanych z lokatami kapitałowymi (usługa typu cold calling).Alpine
Investments była spółką prawa holenderskiego, która pozyskiwała klientów za pomocą cold
calling także w Belgii oraz Wielkiej Brytanii. Oferowała ona usługi związane z zakupem
transakcji terminowych (poza giełdą). W wyniku takich działań klienci, także zagraniczni
ponieśli straty finansowe. Zakaz taki nie był przewidywany w innych państwach. Podnoszono,
że swoboda świadczenia usług nie ma tu zastosowania, gdyż środek ten nie jest
dyskryminujący i dotyczy on sprzedaży usług a nie samych usług, co pozwala zastosować
analogicznie regułę z orzeczenia C- 267-268/91 Keck. Holandia uzasadniała zakaz ochroną
konsumentów oraz koniecznością utrzymania reputacji holenderskiego rynku finansowego.
Rozstrzygnięcie: W tym wypadku mamy do czynienia ze swobodą świadczenia usług-
uprzednie istnienie zidentyfikowanego odbiorcy usługi nie może być warunkiem
zastosowania przepisów o swobodzie świadczenia usług- w tym momencie ETS uznał, że
wystarczające jest wskazanie na potencjalną możliwość świadczenia usług (wydaje się że ETS
rozróżnia tu wirtualną/ potencjalną możliwość świadczenia usług od hipotetycznej
możliwości świadczenia usług badając intencje danego podmiotu oraz rzeczywistą możliwość
danego podmiotu do świadczenia usług w innym państwie członkowskim). Zakaz cold calling
na rynku o charakterze spekulacyjnym chroni inwestorów kapitałowych przed tą formą
reklamy, którą byliby zaskoczeni, i ma na celu zagwarantowanie integralności narodowego
sektora finansowego. Kwestionowane ograniczenie nie może być również uznane za
nieproporcjonalne, ponieważ zakaz odnosi się tylko do jednego rynku, na którym stwierdzono
występowanie nadużyć i tylko jednej formy nawiązywania kontaktów z klientami. Zakaz ten
stanowi ograniczenie swobody świadczenia usług, gdyż pozbawia usługodawców możliwości
korzystania z szybkiej i bezpośredniej techniki marketingowej. Nie ma znaczenie, że zakaz ten
jest niedyskryminujący, gdyż stanowi on utrudnienie dostępu do innego rynku państwa
członkowskiego (bezwzględny charakter zakazu z art. 49). Formuła Keck nie może tu
znaleźć zastosowania, gdyż dotyczy ona sytuacji, w której dane ograniczenie (zakaz) dotyczy w
równym stopniu wszystkich podmiotów działających na danym rynku, a w tym wypadku
podobny zakaz nie istnieje w państwach członkowskich

. ETS uznał argumenty rządu

holenderskiego i stwierdził, że zakaz jest usprawiedliwiony względami ochrony konsumentów
(inwestorów) oraz uznał, że ograniczenie to jest proporcjonalne- nie zakazuje się wszelkich

Przeciwko możliwości twierdzenia o zastosowaniu formuły Keck w tej sprawie opowiada się M. Szydło

Swobody rynku wewnętrznego a reguły konkurencji. Między konwergencją a dywergencją Toruń 2006 s. 108. Za
taką możliwością opowiada się C. Mik Formuła Keck- Mithuard i jej znaczenie dla rozwoju europejskiego
prawa wspólnotowego [w:] Księga pamiątkowa ku czci profesora Leopolda Stockiego Toruń 1997 s. 104

kontaktów z klientami a wyłącznie określonej formy kontaktów (cold calling). Bez znaczenia
jest dla oceny proporcjonalności danego środka, że inne państwo przyjęło inne środki
ochrony danego dobra. (oprac. mgr Ł. Wosik)

Orzeczenie w sprawie C-36/02 Omega Spielhallen-

Stan faktyczny: Spółka prawa niemieckiego Omega Spielhallen od sierpnia 1994 r.
prowadziła w Bonn salon gier wykorzystujący instalację określaną jako laserdome. W ramach
tej instalacji w ścianach i w kamizelkach noszonych przez graczy zainstalowane zostały
sensory strzelnicze. W grudniu 1994 r. zainstalowano urządzenie dostarczone przez brytyjską
spółkę Pulsar (legalnie opracowane i wykorzystywane w Wielkiej Brytanii). Organ
porządkowy w Bonn wydał zakaz prowadzenia działalności polegającej na strzelaniu do celów
ludzkich za pomocą laserowego promienia uznając iż taka działalność stanowi zagrożenie dla
godności ludzkiej, która jest chroniona przez konstytucję (tym samym organy krajowe
wskazywały na wyższość zasady konstytucyjnej nad swobodą świadczenia usług) oraz jest
przez to zagrożeniem dla porządku publicznego. Organ uznał, że jest to zabawa w „zabijanie
ludzi”. Sąd do którego skierowano odwołanie podniósł wątpliwość, czy w danym wypadku
mamy do czynienia z ograniczeniem swobodnego przepływu towarów, czy swobodnego
przepływu usług. Wystąpił on z pytaniem prejudycjalnym do ETS w kwestii możliwości
uzasadnienia ograniczenia swobodnego przepływu usług poprzez odwołanie się do
konieczności ochrony godności ludzkiej oraz czy konieczne jest odwołanie się do wspólnej
wszystkim państwom członkowskim koncepcji „godności ludzkiej”.

Władze niemieckie podnosiły m.in., że brak jest w tym wypadku stosunku polegającego na
świadczeniu usług.

Rozstrzygnięcie: Należy najpierw rozstrzygnąć czy mamy tu do czynienia ze swobodą
świadczenia usług, czy ze swobodą świadczenia towarów- co do zasady w konkretnej sprawie
powinna mieć zastosowanie tylko jedna swoboda- w sytuacji gdy jedna swoboda jest
podrzędna w stosunku do drugiej można ją z tą drugą swobodą połączyć. W tym wypadku nie
mamy do czynienia ze swobodą przepływu towarów, gdyż zarządzenie organu niemieckiego
nie ogranicza w żaden sposób swobodnego przepływu towarów. W tym wypadku mamy do
czynienia z naruszeniem swobody świadczenia usług (słabo sąd wykazuje element
transgraniczny ŁW). ETS uznał także, że w tej sytuacji pomimo, że nie mamy do czynienia z
realnie świadczoną usługą działanie władz niemieckich może ograniczać przyszłe kontakty
danego podmiotu z usługobiorcami.

Korzystanie z możliwości ograniczenia swobody ze względu na porządek publiczny
dopuszczalne jest w przypadku realnego i wystarczająco poważnego zagrożenia naruszającego
podstawowy interes społeczny. Nie jest konieczne badanie czy dany środek ma charakter
dyskryminujący, gdyż art. 46 TWE uzasadnia również środki dyskryminujące. W tym
wypadku organ krajowy uznał, że gry polegające na symulowaniu zabijaniu ludzi zagrażają
porządkowi publicznemu, gdyż są niezgodne z godnością człowieka. Ochrona godności
ludzkiej (ochrona praw podstawowych) została tu potraktowana jako element „porządku
publicznego” (jako element wyjątku traktatowego). W dalszej części ETS odwołuje się jednak
do pojęcia praw podstawowych stwierdzając, że „ochrona praw podstawowych stanowi
wystarczające uzasadnienie ograniczenia obowiązków nałożonych przez prawo wspólnotowe.

ETS rozstrzygnął w tej sprawie również wątpliwość, czy „godność ludzka” jest pojęciem prawa
wspólnotowego- czy należy szukać koncepcji godności ludzkiej wspólnej dla wszystkich
państw członkowskich. Dylemat polegał tu na rozstrzygnięciu, czy różny zakres ochrony praw
podstawowych w konstytucjach poszczególnych państw członkowskich może ograniczać
swobody wynikające z prawa wspólnotowego. Rzecznik Generalny stwierdził tu, że ochrona
godności ludzkiej jest zasadą ogólną prawa wspólnotowego. ETS jednak stanął na stanowisku,
że państwa członkowskie mogą dokonywać własnej interpretacji tego pojęcia.

ETS uznał także że zakaz ten był proporcjonalny do chronionego dobra- porządku
publicznego i pośrednio godności ludzkiej- zakazana została jedynie określona odmiana „gry
laserowej”. (oprac. mgr Ł. Wosik)

6. Dopuszczalne ograniczenia swobody świadczenia usług na podstawie orzeczenia w sprawie

C -55/94 Gebhard.

Orzeczenie w sprawie C-55/94 Gebhard określa cztery ogólne warunki, które mogą stanowić

uzasadnienie wprowadzania w danym kraju UE ograniczeń w zakresie świadczenia usług

przez podmioty z innego państwa UE lub wspólnotowej swobody przedsiębiorczości.

muszą być stosowane w sposób niedyskryminacyjny;

muszą być uzasadnione imperatywnymi względami interesu publicznego;

muszą zapewnić osiągnięcie celu, do którego spełnienia służą;

nie powinny wykraczać poza to co niezbędne w celu osiągnięcia zamierzonego skutku.

Przejściowy charakter świadczenia usług należy oceniać uwzględniając jego okres,
częstotliwość, regularne powtarzanie i ciągłość. Nie wyklucza to posiadania przez
usługodawcę w rozumieniu Traktatu infrastruktury w państwie odbiorcy usług, w postaci
biura, miejsca praktyki lub kancelarii, koniecznych do świadczenia usług.

TS UE przyznał przy tym, że przy stosowaniu przepisów krajowych państwa
członkowskie winny uznać wiedzę i kwalifikacje nabyte przez daną osobę w
innym

państwie

członkowskim.

Konieczne

jest

więc

uwzględnienie

równoważności dyplomów i, w razie potrzeby, przeprowadzenie porównania
wiedzy i kwalifikacji wymaganych przez przepisy krajowe i daną osobę.

Orzeczenie w sprawie

Laval un Partneri Ltd.

C-341/05

– Czy podjęcie akcji zbiorowej wymierzonej przeciwko zagranicznemu przedsiębiorcy w celu
przymuszenia go do zawarcia układu zbiorowego pracy jest zgodne z dyrektywą 96/71, jeżeli
władze państwa przyjmującego delegowanych pracowników nie wydały mimo obowiązku,
który na siebie przyjęły, ratyfikując tę dyrektywę, przepisów regulujących warunki
zatrudnienia i wynagradzania pracowników delegowanych?

– Czy szwedzkie przepisy zbiorowego prawa pracy ustanawiające klauzulę pokoju
społecznego mają zastosowanie do pracodawców zagranicznych zobowiązanych do
przestrzegania układów zbiorowych pracy zawartych ze związkami zawodowymi w państwie,
w którym znajduje się siedziba pracodawcy delegującego pracowników?

TS UE: „Trybunał zaznaczył na początek, że akcje zbiorowe związków zawodowych nie mogą
być wyłączone spod oceny dokonywanej na podstawie art. 49 TWE. Co więcej, zdaniem
Trybunału działanie zbiorowe związków zawodowych z jednego państwa członkowskiego
mające na celu zmuszenie przedsiębiorcy z innego państwa członkowskiego do przystąpienia
do układu zbiorowego w sektorze budownictwa, którego postanowienia odchodzą od
przepisów ustawowych i ustalają korzystniejsze warunki pracy i zatrudnienia niż te określone
w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) – g) dyrektywy 96/71 lub dotyczą kwestii nie
wymienionych w tym przepisie stanowi ograniczenie swobodnego świadczenia usług w
rozumieniu art. 49 TWE. Trybunał orzekł następnie, że prawo do prowadzenia akcji
zbiorowych mających na celu ochronę pracowników przyjmującego państwa skierowanych
przeciwko ewentualnym praktykom dumpingu socjalnego może stanowić nadrzędny wzgląd
interesu ogólnego mogący co do zasady uzasadniać ograniczenie jednej ze swobód
podstawowych (w tym swobody świadczenia usług). Trybunał zaznaczył jednak, że akcja
zbiorowa związków zawodowych mająca na celu ochronę pracowników poprzez
zagwarantowanie pracownikom delegowanym wyższego poziomu warunków pracy i
zatrudnienia nie uzasadnia ograniczenia swobody świadczenia usług, albowiem w związku z
koordynacją realizowaną na podstawie dyrektywy 96/71, przedsiębiorca zobowiązany jest
przestrzegać najważniejszych bezwzględnie wiążących norm ochrony minimalnej w
przyjmującym państwie członkowskim”