podstawy zarządzania przedsiębiorstwem (38 str), PODSTAWY ZARZ˙DZANIA.


PODSTAWY ZARZĄDZANIA.

I. Przedmiot:

1. Istota procesu zarządzania (zbiór definicji)

2. Ewolucja koncepcji.

3. Przedmiot zarządzania przedsiębiorstwem. (podmiot zarządzania)

4. Cele

5. Formy organizacyjne (przedsiębiorstwa, spółki, spółdzielnie)

6. Procesy tworzenia i likwidacji

II. Funkcje zarządzania

1. Planowanie

2. Organizowanie

3. Motywowanie (przewodzenie)

4. Kontrola

III. Struktury

1. Struktury rzeczy dzielone ze względu na:

- organizację

- zasoby

IV. Zarządzanie przedsiębiorstwem (obszary)

1. Personel

2. Kapitał

3. Technologia

4. Informacje

V. Sprawność.

1. Sprawność zarządzania.

WYKŁAD 1 (03.10.1996r.)

I. Geneza i przedmiot oraz zakres zarządzanie.

II. Obiektywne uwarunkowania powstania dyscypliny

III. Kierowanie, a zarządzanie.

IV. Ewolucje zarządzania.

V. Systemy zarządzania.

VI. Koncepcje zarządzania.

I.

Zarządzanie - powstało wraz z powstaniem cywilizacji:

IV w. p.n.e. miasta sumeryjskie

III w. p.n.e. - miasta fenickie

II w. p.n.e. - państwo babilońskie

I w. p.n.e. - republiki greckie

I w p.n.e. - Wielkie Cesarstwo Rzymskie.

Były rządzone przez (jednoosobowe, kolegialne) organy zarządzania, przez wyodrębniony aparat administracyjny (władza państwowa), sprawowała trzy funkcje: prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Były to organizacje (instytucje) typu wojskowego i religijnego. W pewnym stopniu twory sztuczne. (naturalnym tworem jest sprawowanie władzy poprzez wspólnotę ludową lub podbój).

Dla kierowania zbiorowym działaniem w zależności od źródła władzy, przedmiotu działania stosowane są różne formy zarządzania, administrowania, dowodzenia i przewodzenia.

WŁADZA-> faktyczna możliwość (możność) powodowania ażeby ludzie działali zgodnie z zamiarem tego, kto ją sprawuje.

ŹRÓDŁA WŁADZY:

1. Przymus legalny (postawa rządzenia) rozwijają się subkultury przeciw władzy.

2. Dysponowanie zasobami (bezpośrednia własność zasobów), oferta pracy, zapłata za pracę korzystna (robię co mi karze aby korzystać), pieniądze potrzebne na moje potrzeby (rosną w miarę komfortu życia)

3. Nielegalny przymus.

4. Dobrowolne podporządkowanie :

- układ emocjonalny (miłość)

- zaufanie (rektor, my mu ufamy)

- racjonalność (to się opłaca)

DZIAŁANIE- celowe, dobrowolne zachowanie się osobników mających świadomość i podświadomość zmierzające do osiągnięcia celów i polegające na wykonywaniu lub niewykonywaniu czegoś.

Kierowanie zorganizowanymi działaniami wymaga uwzględnienia następujących problemów:

1. Wartości materialnych i pozamaterialnych (etycznych i moralnych, które legły u podstaw sformułowania)

2. Celów działania, które powinny być osiągnięte.

3. Ustalenia (dokonania wyboru) sposobów działania (osiągnięcia celów) spośród zbioru znanych sposobów, dostępnych sposobów lub możliwych do pozyskania ze względu na posiadane zasoby ludzkie i rzeczowe, ustalenie toku działania (kolejność celów cząstkowych).

Na tej podstawie następuje podział zadań i poszczególnych czynności pomiędzy członków grupy. W ten sposób powstają struktury organizacyjne Wtedy można stworzyć system motywacyjny (skłaniający ludzi do korzystnych dla organizacji działań ).

Kontrola prawidłowości. Od początku ludzkości rozpoczął się proces funkcji kierowniczych: planowania, organizowania, motywowania i kontroli. Kiedyś miał charakter przekazu z pokolenia na pokolenie (charakter przekazu tradycji i zwyczajów).

II OBIEKTYWNE UWARUNKOWANIA POWSTANIA ZARZĄDZANIA

Pierwsza Wielka Rewolucja Przemysłowa XVIII i XIX. Cechował ją postęp doskonalenia środków pracy (pierwsza maszyna parowa)

DZIAŁ PRODUKCJI pojawiła się dlatego, że pojawił się podział pracy i wyodrębniły się:

- budownictwo

- leśnictwo

- transport

- handel

- łączność

W skali przedsiębiorstwa ten podział pracy przejawiał się pojawieniem się faz produkcji (jedna faza w obrębie jednego wydziału produkcyjnego):

FAZY

|

\ /

operacje technologiczne

|

\ /

zabiegi

|

\ /

czynności

Pojawiły się zjawiska:

-specjalizacji (produkcja wielkoprzemysłowa)

- standaryzacji (ujednolicenie)

- koncentracji produkcji (czynności)

- skali produkcji (wielkości)

- doskonalenia technologicznego (jak?)

- doskonalenia konstrukcyjnego produktu (co? z czego i jaką funkcję ma spełniać i elementy, struktura rzeczowa)

Obecnie pojawiły się 3 fazy (w sensie larego a nie stricte)

1. FAZA PRZEDPRODUKCYJNA - organizacja zasileń przychodzących do przeds. - logistyka)

2. FAZA PRODUKCYJNA -(stricte) proces produkcji

3. FAZA POPRODUKCYJNA - marketing

Reprodukcja rozszerzona, tzn. naturalny przebieg PP. (pieniądz-towar-pieniądz) cykl produkcji się rozszerza. Sprzedając towary zarabiamy pieniądze i mając zbyt produkujemy więcej.

Ważna jest KOORDYNACJA zarządzania i cyklu produkcyjnego

SYNCHRONIZACJA

INTEGRACJA ludzi wokół celu (rynki globalne, koncerny multikontynentalne)

III KIEROWANIE A ZARZĄDZANIE

SFERA REGULACYJNA

SFERA REALNA

SFERA REGULACYJNA-> procesy regulacyjne, kierowanie, zarządzanie (komórki sztabowe, dyrektorzy, kierownicy)

SFERA REALNA-> wydziały produkcyjne, fizyczne przekształcenie surowców i materiałów w wyniku czego powstaje produkt, który na rynku staje się towarem.

Kryterium podziału to odmienność ukierunkowania i treści funkcji realizowania w sferze realnej i regulacyjnej. [realizacja faz produkcyjnych to realne procesy materialne i energetyczne np. tworzenie towaru, sfera regulacyjna-> funkcje zarządzania (procesy informacyjno-decyzyjne)

Procesy informacyjno-decyzyjne powstają w oparciu o informacje, intuicję. Mają charakter słowny lub wizualny. Powstaje zapotrzebowanie na koncepcje zarządzania, zasady, metody, procedury. Decyzje powstają poprzez uzupełnienie informacji.

KIEROWANIE - działanie obiektu kierującego (przełożony) na inny obiekt (kierownicy-podwładny) zmierzające do tego ażeby zachował się (działał lub funkcjonował) w kierunku osiągnięcia celu.

Obiektem kierującym są ludzie (aparat zarządzania składa się z ludzi i wyposażenia (niezbędnego))

Obiekty kierowane-->sfera realna.

ODDZIAŁYWANIE - jest to słowo potoczne. Obiekt kierujący jest w określonych relacjach (stosunkach) z obiektem kierowanym

RELACJE:

- prakseologiczne (rzecz na rzecz)

- przestrzenne (siatka)

- ze względu na czas (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość)

ZARZĄDZANIE - hierarchiczna zależność, podporządkowanie podwładnego i zwierzchność przełożonego.

STOSUNKI mogą być stosunkami:

- współdziałania (uporządkowania każdy wie co robi)

- należenia

- inkluzji (zawieranie się nośników w komórkach organizacyjnych, przypisanie do czegoś)

Rzeczowe składniki struktury organizacyjnej (formalnej) mają kanały informacyjne np.: wydziały łączą się z katedrami.

KIEROWANIE - oddziaływanie informacyjno-decyzyjne aparatu zarządzającego przekazywane kanałami informacyjnymi ukształtowanymi przez stosunki organizacyjne na komórki organizacyjne (sfery realnej)

W wyniku tego emitowane przez te komórki oddziaływania materialno-energetyczne zmierzają do osiągnięcia celów organizacji. Czynniki władzotwórcze mają dostęp do informacji

ŹRÓDŁA WŁADZY (czynniki władzotwórcze)

- czynniki normatywne (normy prawne, zwyczaje (tradycja))

- dysponowanie + materialnymi zasobami

+ formalnymi zasobami --> rządzenie, dowodzenie, administrowanie

- kompetencje intelektualne (dają przywództwo)

ZARZĄDZANIE -> rodzaj kierowania, w którym tytuł do wywierania wpływu na hierarchie i systemy wartości, interesy, dążenia, postawy zachowania kierowanych wynikają w głównej mierze z faktu dysponowania przez kierującego zasobami materialnymi i informacyjnymi ważnymi dla funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa.

WARTOŚĆ-> wytwór odczuć, przeświadczeń człowieka lub grupy o tym co w rzeczy przyrodniczej, psycho-społecznej, kulturowej jest pozytywnie oceniane i godne pożądania.

INTERES-> relacja pomiędzy obiektywnie istniejącym i przyszłym stanem, a oceną tego stanu przez podmiot z punktu widzenia korzyści jakie przynieść może działanie. Miarą interesu jest dostępność dóbr materialnych i niematerialnych (władza, prestiż)

Postawa (stosunek) jednostki do konkretnych składników rzeczywistości wywierają na nią wpływ wartości.

FUNKCJE ZARZĄDZANIA -> wokół pojawiających się nowych problemów pojawiły się zbiory typowych, częściowo zrutynizowanych czynności i decyzji kierowniczych :

- planowanie

- organizowanie

- motywowanie (przewodzenie)

- kontrola

SYSTEM ZARZĄDZANIA zbiór wyróżnionych i uporządkowanych elementów.

KATEGORIE ELEMENTÓW SYSTEMU ZARZĄDZANIA:

1. Kadry kierownicze z wyposażeniem tworzą elementy realne systemu zarządzanie.

2. Instrumenty, reguły i procedury zarządzania tworzą elementy koncepcyjne

|

\ /

a) bezpośrednie (zakazy, nakazy) bezpośrednio. na podwładnego

b) pośrednie -> oddziaływanie na hierarchię wartości, interesy, postawy w celu zmiany naszego zachowania (np. mandaty za przekroczenie prędkości)

System zarządzania jest złożony, wielofunkcyjny i wielopoziomowy

REGUŁY-> zasady tworzenia i modyfikowania planów przedsiębiorstw, formalnej struktury organizacji przeds.

PROCEDURY-> podejmowanie decyzji kierowniczych poprzez instrukcje, regulaminy, dokumentacje technologiczne i techniczne, organizacyjne, kadrowo-płacowe (wpływają na zachowanie ludzi).

KONCEPCJE ZARZĄDZANIA (style, technologie, generacje)

1. Wykonywanie władzy przez ludzi.

2. Wykonywanie władzy administracyjne (zarządzenia normatywne: normy, przepisy prawne,)

3. Hierarchię finansową-> ocena poprzez kondycję finansową, wyniki finansowe i ekonomiczne.

Kryterium głównym jest zysk.

Wykład 2. (10.10.1996r.)

Praca kierownicza

Funkcje typowych czynności i decyzji kierowniczych.

Kierownicy są planistami, przywódcami, organizatorami i kontrolerami. Są nimi poprzez wykonywanie czynności i decyzji dotyczących tych zadań.

Kierownicy pracują z ludźmi i poprzez ludzi tzn., że kierownicy kierują podwładnymi, współpracują z innymi kierownikami, pracują z klientami itd. (Stoner)

Kierownicy tworzą kanały komunikacyjne (kanały wewnątrz organizacyjne) przekazują decyzje podwładnym, informują swoich kierowników itd.

Kierownicy ponoszą odpowiedzialność i ryzyko za swoją pracę i swoich podwładnych.

Kierownicy muszą dążyć do doprowadzenia do stanu równowagi konkurujących celów (między sobą), ustalają priorytety celów.[cele AE zapisane są w jej statucie (linia celów formalnych)]

Kierownicy są rozjemcami: doprowadzają do ugody, gdy rodzi się konflikt próbują go rozwiązać, ustalają zakres odstępstw od celów.

Kierownicy są politykami stosując: perswazję, kompromisy, tworząc siatkę wzajemnych powiązań.

Kierownicy są dyplomatami: reprezentują organizację na zewnątrz i wewnątrz.

Kierownicy są symbolami: utożsamiają sukcesy i niepowodzenia swoich zespołów.

Podejmują trudne decyzje - gdy ryzyko jest bardzo duże.

Kierownicy muszą myśleć i działać syntetycznie i analitycznie.

Dobry kierownik to człowiek:

1. Posiadający kwalifikacje (wiedzę i doświadczenie)

2. Posiadający szczególne predyspozycje psychiczne, etyczne i moralne (-> coś co się przenosi z pokolenia na pokolenie w genach, które kształtują się w pierwszym okresie jego życia i osobowości, na co później nie mamy dużego wpływu).

3.Kompetencje kierowników w zależności od szczebla struktury organizacyjnej.

SZCZEBEL NIŻSZY SZCZEBEL ŚREDNI SZCZEBEL WYŻSZY

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

KOMPETENCJE TECHNICZNE

KOMPETENCJE KONCEPCYJNE

Kompetencje:

- społeczne

- techniczne (dot. oddziaływań w obszarze materii nieożywionej)

- intelektualne (koncepcyjne)

4.Role organizacyjne wg. Munzberga (zbiory zorganizowanych zachowań :międzyludzkich, informacyjno-decyzyjnych):

- role międzyludzkie (rola reprezentacyjna): wypełniają treścią stosunki międzyludzkie, są łącznikami, są politykami, negocjatorami :czynności ceremonialne

- role informacyjne : kierownik jako monitor, ośrodki zbierania i upowszechniania informacji wśród podwładnych, rzecznik (wobec zwierzchników)

- role decyzyjne: przedsiębiorca, przeciwdziała zakłóceniom, rozdziela zasoby, negocjuje z innymi ludźmi.

5. U podstaw pracy kierowniczej leży autorytet formalny - podwładni uznają prawo kierownika do kierowania podwładnymi, które wynika z regulaminu zakładowego (zbiór przepisów wewnątrzzakładowych)

Z punktu widzenia podwładnego są kierownicy, którzy nie mają rzeczywistego autorytetu.

Gdy nie istnieją 4 odp. TAK, istnieje dysonans autorytetów i kierownik może nie posiadać autorytetu realnego.

1. Potrafię i chcę je zrozumieć.

2. W momencie podjęcia decyzji, uznaję, że te polecenia nie są sprzeczne z celami organizacji.

3. W momencie podjęcia decyzji, uznaję, że te polecenia nie są sprzeczne z moimi osobistymi wartościami i interesami.

4. Jestem w stanie umysłowym i fizycznym je wykonać.

6. Podejście systematyczne

Przedsiębiorstwo:

- twór sztuczny (teologicznym - celowościowym)

- składa się z ludzi i zasobów materialnych

- jest „rozmyślny”; koryguje swoje działania (potrafi zapamiętywać przeszłość, obserwować swoje otoczenie teraźniejsze oraz przewidywać przyszłość)

- wyodrębniony z otoczenia tzn. nie tkwi w próżni

- otwarty : „czerpiący” z otoczenia : surowce, energię, materiały, ludzi z rynku pracy

- ustrukturalizowany : uporządkowany wewnętrznie

- samoorganizujący się

- utrwalający zachowanie ludzi i funkcjonowanie organizacji (dzięki swojej formalnej strukturze)

- kierownictwo : koordynacja współdziałaniami wszystkich składników organizacji

MODEL LEAVITA

O

T

O Ludzie Zadania

C

Z

E

N

I Struktury Technologie

E

CELE

O

T podsystem podsystem

O społeczny KIEROWNICTWO techniczny

C

Z

E

N

I Struktury

E

Od podsystemu celów zaczyna się tworzenie przedsiębiorstwa.

Podsystem społeczny- tworzony jest przez ludzi wraz z ich kwalifikacjami, wartościami (zachowaniami); załoga, ludzie z ich motywacjami do działań (dobrze poznany od strony formalnej, ale nie od strony wartości i ich zachowań)

Podsystem techniczny- zbiór sposobów osiągania celów, poprzez wypełnianie funkcji i realizacji zadań.

Struktury- zawierają relacje pomiędzy ludźmi i elementami rzeczowymi organizacji, jest łącznikiem pomiędzy deterministycznym systemem technicznym, a prakseoligocznym systemem społecznym (tylko z przybliżeniem można przewidzieć zachowania ludzi.)

Kierownictwo- podsystem zarządzania obejmujący człon kierowniczy. Ma za zadanie utrzymywanie równowagi przedsiębiorstwo-otoczenie i równowagi wewnętrznej w przedsiębiorstwie.

Podejście

Przedsiębiorstwo

Decyzje

systemowe

Przedsiębiorstwo jest jednorodne

celowościowo zorientowane

jest częścią większej całości

podlega jej wpływom i wpływa na nią.

Podejmujący decyzję traktuje przedsiębiorstwo jako jedną całość, a zarazem część środowiska zewnętrznego.

sytuacyjne

Zakłada istnienie zależności między: sytucjami-działaniami-wynikami.

Nie ma jednego uniwersalnego systemu projektowania, uniwersalnej struktury.

Podejmując decyzję uwzględnia się zmienność: otoczenia, środowiska wewnętrznego, technologii, cech ludzi. Do tych zmiennych sytuacji trzeba stosować struktury organizacyjne.

SYSTEM-> zbiór składników pomiędzy którymi zachodzą wzajemne stosunki. Każdy składnik połączony jest z każdym z pozostałych składników pośrednich lub bezpośrednich.

Podejście systemowe:

Istnieje jeden model przedsiębiorstwa, zbiór standardowych decyzji, procedur. Praca kierownicza jest łatwa, kierownik gdy raz opracuje system działania wykorzystuje go przez cały czas (w otoczeniu się nie sprawdza).

Otoczenie przedsiębiorstwa:

ze względu na intensywność jego zmian:

-stabilne: stabilność technologii, małe modyfikacje produktu, małe wahania popytu, stabilność instrumentów makroekonomicznych (podatki, cła, kursy walut, kontyngenty rządowe, limity rządowe)

-zmienne: dostrzegalne symptomy zmian, możliwość przewidywania ich trendów, względna łatwość adaptacji przedsiębiorstwa przed ich nadejściem.

-burzliwe: nieciągłość zmian technologicznych (skoki technologiczne), globalizacja rynków zbytu i pracy, nowa rola społeczna przedsiębiorstwa : tworzenie nowych miejsc pracy, stosunków pracy, troska o ekologię (koszty działalności rosną)

OTOCZENIE:

-bliższe: rynki zbytu i zaopatrzenia, instytucje finansowe (banki, towarzystwa ubezpieczeniowe)

-dalsze: stan wiedzy społecznej, poziom kultury społecznej, system makroekonomiczny, dostęp do nowoczesnych rozwiązań w danym kraju (np. autostrady i telekomunikacja w Polsce)

ZADANIA KIEROWNIKÓW:

-systemowe: uwzględnia istnienie związków pomiędzy częściami organizacji oraz pomiędzy nią a jej otoczeniem

-sytuacyjne: wykryć przyczyny istnienia problemów wymagających rozwiązania, natężenia ich oddziaływania oraz ich roli w działalności zmierzających do realizacji celu

Kierownicy muszą: znać różne podejścia do ważnych dla przedsiębiorstwa problemów. Zdawać sobie sprawę z ograniczonej przydatności każdej z metod.

Wykład 3 (17.10.1996r. )

Formy organizacyjne przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwa tworzone są na podstawie ustaw, m.innymi :

Ustawa z dnia 23.XII. 1988r „Ustawa o działalności gospodarczej”

Wprowadza pojęcie podmiotu gospodarczego, którym może być osoba fizyczna lub prawna. Wprowadza zasadę równości podmiotów wobec prawa. Działalność przedsiębiorstw podlega rejestracji, wymaga zezwoleń na prowadzenie działalności w pewnych obszarach gospodarczych (jest nich 15 - potrzebne są tzw. koncesje)

Koncesje normuje szereg innych ustaw, np.: działalność bankową - prawo bankowe, działalność ubezpieczeniową - ustawa o ubezpieczeniach, transport międzynarodowy - ustawa o wykonywaniu międzynarodowego transportu drogowego, hazard - ustawa o grach losowych i totalizatorach.

Klasyfikacja podmiotów gospodarczych:

Według formy własności:

Według formy prawno organizacyjnej:

Do szczególnych form prawno-organizacyjnych zalicza się podmioty gospodarcze:

Przedsiębiorstwa państwowe

Spółdzielnie

Spółki

Inne jednostki organizacyjne

Osoby fizyczne (w tym rzemieślnicy)

Forma prawna nie musi być związana z formą własności.

Przedsiębiorstwa państwowe

Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa : przedsiębiorstwo państwowe zostało w drodze komercjalizacji zmienione w spółkę akcyjną (czasami z o.o.) - ulega zmiana formy organizacyjnej (podlega Kodeksowi Handlowemu)

Organa władzy w przedsiębiorstwie państwowym:

Przedsiębiorstwa państwowe podlega przepisom ustawy o przedsiębiorstwach państwowych z 25.IX. 1981 r.

Przedsiębiorstwa państwowe może być traktowane jako działające na zasadach ogólnych lub jako przedsiębiorstwo użyteczności publicznej.

Organy założycielskie przedsiębiorstwa państwowego:

Naczelne i centralne organa administracji państwowej.

Banki państwowe

Wojewodowie.

Przedsiębiorstwa państwowe posiada następujące cechy:

Samorządność

Samodzielność - przedsiębiorstwo ma prawo podejmowania wszystkich decyzji leżących w obszarze jego działalności.

Samo finansowanie - przedsiębiorstwo pokrywa swoje wydatki ze swoich przychodów.

Odrębność ekonomiczna przedsiębiorstwa - polega na zdolności do ustalania wyników swojej działalności (uprawnienia do sporządzania bilansu i rachunku wyników, zdolności prawne, możliwość zaciągania kredytów)

Wartość majątku Przedsiębiorstwa państwowego określają dwa fundusze:

Fundusz założycielski - wartość wydzielonej przedsiębiorstwu części mienia państwowego (w momencie utworzenia przedsiębiorstwa)

Fundusz przedsiębiorstwa­ - określa wartość majątku przedsiębiorstwa po odjęciu funduszu założycielskiego.

Przedsiębiorstwa państwowe podlega wpisowi do Rejestru Przedsiębiorstw Państwowych prowadzony przez sądy. Wielkość funduszu założycielskiego podlega wpisowi do rejestru.

Organy władzy w przedsiębiorstwach prywatnych

1. Dyrektor (Prezes)

SPÓŁKI

Spółka jest umową, na mocy której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu. Tym celem może być działalność gospodarcza w ramach przedsiębiorstwa. Wtedy spółka staje się też formą prawną przedsiębiorstwa.

Wnioski (dot. spółki):

Klasyfikacja spółek:

Według rodzaju przepisów (źródeł prawa tworzącego spółki)

Według odpowiedzialności: (podział dychotomiczny - alternatywa )

Pod uwagę jest brana dominacja więzi osobowych, bądź kapitałowych.

W spółkach osobowych wspólnicy odpowiadają za zobowiązania swoich spółek całym swoim majątkiem.

W spółkach kapitałowych spółki odpowiadają za zobowiązania całym swoim majątkiem, a wspólnicy odpowiadają tylko do wysokości udziałów w kapitale zakładowym

Według typu własności:

Według czasu:

Umowa spółki ma pierwszeństwo przed Kodeksem Handlowy (gdy jest z nim zgodna)

Kapitał zakładowy spółek:

w spółce z o.o. tworzony jest on z udziałów wspólników

w spółkach akcyjnych tworzony jest on z akcji (kapitał akcyjny) - akcje są równej nominalnej wartości

Wkłady spółek prawa handlowego:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ( sp. z o.o.) - może być spółką jednoosobową (często spotykane w praktyce, najczęściej własność prywatna osób prawnych lub fizycznych oraz Jednoosobowa Spółka Skarby Państwa z ograniczoną odpowiedzialnością)

Spółka akcyjna musi posiadać trzech wspólników (nie dotyczy Jednoosobowej spółki skarbu państwa)

rodzaje akcji:

Dywidenda - obligatoryjna forma podatku od przedsiębiorstwa (dot. przedsiębiorstwa państwowego)

Dywidenda w spółkach prawa handlowego - prawo do zysku.

Aport - wkład rzeczowy wnoszony do spółki.


Treść

Spółka jawna

Spółka z o. o.

Spółka akcyjna

Podstawa prawna

art. 70-142 Kodeksu Handlowego

art. 158-306 Kodeksu Handlowego

art. 307-497 Kodeksu Handlowego

Charakter spółki

osobowa

osoby + kapitał

kapitał

Osobowość prawna

nie ma (zdolność prawna)

tak

tak

Cel spółki

prowadzenie przedsiębiorstwa

cele gospodarcze

każdy cel

Założyciele

wspólnicy (min 2)

udziałowcy (min 1)

akcjonariusze ( min 3) (opr. JSSP)

Akt założycielski

pisemna umowa + wpis do rejestru

umowa w postaci aktu notarialnego

statut spółki i akt notarialny

Kapitał założycielski

nieokreślony

określony (podzielony na udziały) także aporty

kapitał akcyjny podzielony na akcje

Władze spółki

wspólnicy lub prokurent

zgromadzenie wspólników i zarząd spółki

zgromadzenie akcjonariuszy, zarząd, rada nadzorcza, fakultatywnie komisja rewizyjna

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

spółka ze wspólnikami

(z ich majątkiem)

spółka całym swoim majątkiem

spółka całym swoim majątkiem

Odpowiedzialność za zobowiązana wspólników

pełna solidarna majątkiem osobistym

odpowiada swoim majątkiem

ograniczona do wysokości posiadanych akcji

Wystąpienie ze spółki

na 6 miesięcy przed końcem roku obrachunkowego (rok bilansowy)

sprzedaż udziałów (może być uzależniona od zgody pozostałych wspólników

sprzedaż akcji (jeśli imienne to wymagana zgoda zarządu, gdyż są to najczęściej akcje uprzywilejowane)

Rozwi-ązanie spółki

Przyczyny przewidziane w umowie: upadłość, śmierć wspólnika, upadłość wspólnika, wypowiedzenie umowy w spółkach dwuosobowych, wyrok sądowy.

Przyczyny wynikające z umowy: upadłość, wyrok sądowy, likwidacja na podstawie uchwały wspólników, połączenie z inną spółką.

Przyczyny statutowe: uchwała zgromadzenia, upadłość i inne przyczyny np. czasowość powołania spółki.


WYKŁAD 4 (24.10.1996r)

Formy i związki integracyjne w przedsiębiorstwach

I Identyfikacja kategorii integracji i jej poszczególne formy

Wzrost przedsiębiorstwa może być osiągnięty poprzez dwie strategie:

Droga wzrostu wewnętrznego -> rozwój wyrobów i usług

Droga wzrostu zewnętrznego następującego poprzez mniej lub bardziej ścisłe łączenie się przedsiębiorstw z innymi jednostkami gospodarczymi.

Wzrost zewnętrzny może być osiągnięty poprzez:

Wchodzenie w różnego rodzaju związki zwane kooperacyjnymi z innymi samodzielnymi przedsiębiorstwami. Mogą mieć luźny i krótkotrwały charakter, mogą być obliczone na b. długotrwała współpracę (np. spółka)

Trwałe łączenie się z innymi przedsiębiorstwami w celu wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej pod jednolitym kierowaniem zarówno przy zachowaniu pewnej samodzielności połączonych przedsiębiorstw jak i przez scalenie samodzielnych dotychczas przedsiębiorstw w zwykłe jednostki wewnętrzne nowego przedsiębiorstwa wielozakładowego (pod jednolitym kierownictwem) ;mogą zachować osobowość prawną (koncern) lub nie zachowują jej

Ten wybór jest stopniowy. Poszczególnych stopni integracji nie traktuje się jako etapów ściślejszych związków w drodze integracji.

Odpowiednio do stopniowalności można wyróżnić:

formy integracji ekonomicznych

formy integracji ekonomiczno-organizacyjnej

formy integracji organizacyjnej.

Każda kolejna grupa form integracji zmniejsza zakres samodzielności jednostki gospodarczej objętej procesem integracyjnym.

Zakłada się, że są to formy substytucyjne. Każda kolejna forma może być zastąpiona przez poprzednią i odwrotnie.

Przechodzenie do ściślejszych form integracji powinny dokonywać możliwości osiągnięcia celów poprzez zastosowanie luźniejszych form integracji (najpierw luźny, a potem ściślejsze)

INTEGRACJA- używamy w odniesieniu do procesów zachodzących w przedsiębiorstwach (gałęziach i działach gospodarki narodowej, a także w ramach współpracy międzynarodowej). Przejawia się w scalaniu jednostek gosp. będących dotąd samodzielnymi lub występującymi w innych układach organizacyjnych.

FORMY INTEGRACJI

Ekonomiczna - rozumie się wszelkie formy współdziałania przedsiębiorstw oparte na stosunkach rynkowych i odpowiadających im stosunkach cywilnoprawnych

Ekonomiczno-organizacyjna - tworzenie całkowicie nowego, wyodrębnionego przedsiębiorstwa, będącego wspólną własnością wspólników (przedsiębiorstw, instytucji, osób fizycznych) w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych. (spółka)-> forma integracji kapitałowej.

Współwłaściciele wnoszą udziały, ale zachowują własne przedsiębiorstwa. W tym sensie jest to tylko przedsięwzięcie ekonomiczne. Organizacyjny układ tej formy w tym sensie, że prawa wspólników do podejmowania wspólnych decyzji o działalności i rozwoju przedsiębiorstwa stosownie do wkładów kapitałowych. Nie powoduje integracji organizacyjnej przedsiębiorstw i podporządkowania się jednemu kierownictwu. Przedsiębiorstwa wspólników działają oddzielnie, ale z tytułu uczestnictwa w spółce mogą wziąć na siebie określone zobowiązania na zasadzie stosunków cywilnoprawnych.

Organizacyjna (najsilniejsza) - wszelkie formy integracji ujęte w ramy organizacyjne. Ramami takimi są określone instytucje z odpowiednim kierownictwem, które steruje współdziałaniem członków instytucji (zinstytucjonalizowanej formy-> narzuca zasady współdziałania, ustalania celów, dokonywania rozliczeń, rozstrzygana kwestii spornych)

Inny podział integracji

Pozioma

Pionowa

Pozioma integracja- łączenia przedsiębiorstw jednej branży lub jednej fazy produkcyjnej; technika, technologia wytwarzania podobna, podobne surowce, podobne wyroby (Integracja horyzontalna), np. koksownia z kopalniami

Pionowa integracja - łączenie przedsiębiorstw o zróżnicowanej produkcji, należących do różnych branż, realizujących obróbki tego samego surowca, np.: łączenie firm zajmujących się produkcją wyrobów z drewna

faza przedprodukcyjna->badawczo-rozwojowa

faza poprodukcyjna ---->zbyt

GŁÓWNE CELE INTEGRACJI

  1. Wspólne realizowanie określonego przedsięwzięcia (np. budowa)