Metodyka => ćwiczenia / wykłady do egzaminu

Metodyka => dydaktyka szczegółowa, omawiająca cele, środki i sposoby prowadzenia procesu dydaktyczno - wychowawczego

Metoda / y / => gr. „methodos” - sposób postępowania, droga przekazywania dla osiągnięcia celu, cechami charakterystycznymi są: czynności postępowania, powtarzalność, systematyczność, kolejność czynności działania, określoność postępowania. <= kiedy sposób jest metodą?

Metody wf / sposoby realizacji zadań / => sposoby stawiania uczniów w sytuacjach zadaniowych, w których uczeń, pod kierunkiem nauczyciela dokonuje zmian w strukturze własnego ciała i jego funkcjonowania, zdobywając wiadomości, umiejętności i nawyki w zakresie kultury fizycznej oraz kształtuje pozytywną postawę wobec nie ( KF).

Kryteria doboru metod:

• charakter zadnia

• wiek, płeć

• warunki w jakich realizujemy te zadania

• współpraca między nauczycielem, a uczniem

Klasyfikacja metod:

a) wg. kryterium logicznej ciągłości nauczania ruchu / złożoności:

• Metoda analityczna - nauczanie częściami ( nigdy nie nauczamy części do doskonałości), stosujemy tą metodę przy ruchu złożonym, jeden ruch wynika z drugiego - ciąg tematyczny, ruchu nauczamy po kolei ( w marszu, w truchcie, w biegu), np. rzut z wyskoku w piłce koszykowej. Stosowana w ćwiczeniach o dużej i różnej złożoności / - ze strony nauczanego ruchu, wydzielamy fazy lub elementy i ćwiczymy je oddzielnie, łącząc później w całość.

• Metoda syntetyczna - całościowe nauczanie ruchu, np. przewrót w przód, skok w dal => wtedy stosujemy tą metodę, gdy nie jesteśmy w stanie pokazać części tego ruchu. / Stosowana, gdy złożoność ruchu jest niewielka lub niewskazane jest wydzielanie faz /- ruch nauczany jest całościowo baz naruszenia jego budowy i rytmu

• Metoda mieszana - kompleksowa - naprzemienne wykorzystywanie metody syntetycznej i analitycznej.

2. wg kryterium: stopień samodzielności ucznia

• nauczanie czynności ruchowych

• realizacja zadań lekcji wf

• oddziaływania wychowawczego

Metody realizacji zadań lekcji wychowania fizycznego:

• Reproduktywne => odtwórcze / ścisłe / - metody realizowania ściśle określonych zadań przez technikę i taktykę, stosowane w korekcie postawy ciała, rehabilitacji i rekreacji dorosłych.

• m. naśladowcza ścisła

• m. zadaniowa ścisła

• m. programowanego uczenia się

• Proaktywne => usamodzielniające - stosuje się je w realizacji zadań częściowo określonych.

• m. zabawowa naśladowcza

• m. zabawowa klasyczna

• m. bezpośredniej celowości ruchu

• m. programowego usprawniania się

• Kreatywne => twórcze - realizacja zadań problemowych, rozwijanie twórczego myślenia, inwencji, samodzielności uczniów.

• m. ruchowej ekspresji twórczej - LABANA

• m. problemowa

• m. ORFFA => 3 elementy: muzyka, ruch, słowo => teledysk, wyzwolenie samo ekspresji i inwencji twórczej

• m. KNIESSÓW => „ruch i rytm” / „ruch w rytmie”, muzyka, rytm, ruch - przyjemne przeżycie estetyczne

Metody reproduktywne:

Metoda naśladowcza ścisła => zalety: liczba powtórzeń, łatwo można poprawić, wady: motywacja to nauczyciel (obowiązek), nie ma zdanej ekspresji twórczej ( naśladownictwo)

Metoda zadaniowa ścisła => uczeń jest motywowany ( wie, co daje to ćwiczenia), nadzór może być, ale nie musi, nauczyciel zadaję ćwiczenie i ma być ono wykonane taka nie inaczej. Metoda ta kształtuje motoryczność, doskonali umiejętności, wzmacnia konkretne grupy mięśniowe, podobna do metody naśladowczej, dotyczy opanowania elementarnych technik ruchu dyscyplin sportowych, wymaga dużej koncentracji i skupienia, jest nużąca, możliwa indywidualizacja, istotne jest poprawianie błędów, tę metodę należy przeplatać metoda zabawową i problemową.

Etapy stosowania:

- I wytworzenia wyobrażenia o ruchu i próba wykonania

- II opanowanie ruchu poprzez wielokrotne powtarzanie i eliminowanie błędów

- III przekształcenie umiejętności w nawyk poprzez wielokrotne powtarzanie i korygowanie

Metoda programowanego uczenia się => programowanie - określenie kolejności działania, celem jest samokontrola i samoocena - samodzielna, czynności są określone po kolei, nie można ich zmienić, wygoda dla nauczyciela

Metody proaktywne: / większy stopień inwencji ucznia /

Metoda zabawowa naśladowcza => oparta na naturalnej skłonności dziecka do naśladowania poprzez pamięć i wyobraźnię ( mechanizmy zwierząt i mechanizmów, roślinek, zjawisk), stosować w młodszych klasach, każde działanie jest dobre, duży ładunek emocjonalny, stosować w każdej części lekcji, nie potrzeba pokazu i korygowania błędów, metoda mało skuteczna, służy do doskonalenia sprawności.

Metoda zabawowa klasyczna => stosowana w zabawach o grach, przebieg zabawy i przepisy, koniec zabawy następuje gdy jest koniec przewidzianego czasu, lub jakaś drużyna wygra, zdobędzie punkt, itp.

Metoda bezpośredniej celowości ruchu => ma 2 cele ( 1 ukryty), istotą tej metody jest wykonanie przez ucznia zadań, które stanowią dla niego bezpośredni, zrozumiały i zwykle atrakcyjny cel. Ale w rzeczywistości celem nie jest wykonanie postawionego zadania, ale aktywność, jaka się z tym wiąże i jej efekty. Bo cele są ukryte w poleceniu nauczyciela. Twórca tej metody jest Romuald Czyżewski, rozpropagował ją Niewiadomski. Stosować ją we wszystkich częściach lekcji, metoda aktywizuje uczniów, możliwa indywidualizacja. Np. przejść pod czymś, dmuchając na piórko nad poprzeczką- dla ucznia zadanie, nauczyciel ma ukryty cel = zwinność. Przewrót w przód z szarfą pod brodą - dla nauczyciela ochrona przed urazem; przejście nad ławeczką z woreczkiem na głowie - równowaga dla nauczyciela celem. Można ją powtarzać. Wady: oszukiwanie nauczyciela, kopiowanie rozwiązań

Metoda programowego usprawniania się => nikt mnie do tego nie zmusza, przejaw inwencji „ścieżki zdrowia” - biegowe, sprawnościowe, obciążeniowe.

Metody kreatywne:

Metoda ruchowej ekspresji twórczej - Labana => oparta na ruchu twórczym, improwizacja ruchowa, oparta na przesłankach psychologicznych i psychicznych. Pełna inwencja twórcza uczniów, każde rozwiązanie jest dobre. Metoda dobra dla każdego wieku i w każdej lekcji, usamodzielniająca, aktywuje, sprzyja indywidualizacji.

Całkowita swoboda wykonania zadania ruchowego, objaśnić, co uczniowie maja robić, jak to wykonają zależy od ich fantazji, nie ma tu pokazu!

W tej metodzie, ważne jest wyrażenie uczuć, stanów psychicznych, może być bez dotykania i bez słów np. ( marionetki, rzeźbiarz, rozmowa stóp, dmuchane latawce).

Należy posługiwać się formami: improwizacja ruchowa, pantomima, sceny mimiczne, groteska, zabawy, naśladownictwo, ćwiczenia muzyczno - ruchowe, zadania ruchowe z przyborami, inscenizacja, dramat, elementy gimnastyki i akrobatyki, opowieść ruchowa, taniec.

WADY: bezradność uczniów, zagubienie, nadmiar swobody jest zły, brak pewnych reguł.

Metoda problemowa => problemy mogą być otwarte ( liczba rozwiązań nie skończona) i zamknięte ( ograniczona liczba rozwiązań). Współzawodnictwo, czas myślenie dłuższy niż samo ćwiczenia. Uczeń po raz pierwszy znajduje się w tej sytuacji i po raz ostatni po rozwiązaniu.

Metoda KNIESIÓW => muzyka traktowana jako przyjemne przeżycie estetyczne, istotą jest rytm, będący podstawą wykonania poszczególnych faz ruchu w czasie i określonym rytmie. Istotna rolą spełniaja tu przybory do ćwiczeń ruchowych

Forma => służy do kształtu lekcji, czasu i przestrzeni.

Formy podziału uczniów: zastępy, grupy i podgrupy.

Formy porządkowe:

• ustawienia początkowe - szereg, dwuszereg, rząd, dwurząd, szyk marszowy, kolumna

• ćwiczebne - rozsypka, półkole, na obwodach...

• odliczanie i zwroty w miejscu i w ruchu

Formy prowadzenia zajęć:

1. frontalna

2. indywidualna

3. pracy w zespołach

4. pracy w zespołach z zadaniem dodatkowym

5. strumieniowa

6. obwodowo - stacyjna

Forma frontalna - w tym samym czasie, uczniowie wykonują te same zadania, w jednakowym rytmie i natężeniu, ustawienie nie ma wpływu na formę.

• duża intensywność

• zachowane widoczność - łatwa organizacja

• sterowanie wysiłkiem

• brak indywidualizacji i samodzielności

• forma dla wszystkich klas

• stosować przy prostych ćwiczeniach kształtujących i formach tańca

• ważne są odległości miedzy ćwiczącymi

Forma indywidualna - przeciwieństwo formy frontalnej, w tym samym czasie uczniowie wykonują różne zadania po swojemu, służy usamodzielnieniu, indywidualizacji, można stosować w każdej lekcji, uczy samodzielnego organizowania aktywności ruchowej.

• utrwala się nawyki ruchowe

• nadaje się dla wszystkich klas

• nauczyciel ustala zadania ( aktywuje uczniów mową, czuwa nad bezpieczeństwem, inspiruje, zapewnia przybory, uczniowie ćwiczą sami)

• stosowac przy samodzielnej rozgrzewce

• forma stosowana przy realizacji zadań metodą kreatywna ( 2 )

Forma pracy w zespołach - / zastępach / :

• każdy zespół wykonuje zadanie o różnym / podobnym charakterze

• forma przydatna, gdy mamy mało sprzętu

• możliwość wystąpienia punktów martwych w lekcji, wadą jest czas oczekiwania na swoją kolej ćwiczenia

• stosowana w każdej klasie

• sprzyja organizacji, samodyscyplinie, organizacji, samokontroli i samoocenie

• przy nauce nowych elementów - tylko 1 zespół ćwiczy z asekuracja nauczyciela

• stosować w części głównej lekcji

• podczas zmiany, zastosować zabawę - ćwiczenie wspomagające

Forma pracy w zespołach z zadaniem dodatkowym:

• forma ta intensyfikuje lekcję

• możliwa indywidualizacja

• zadanie dodatkowe => wspomaga zadanie główne, musi być proste i nie może zakłócać przebiegu zadania głównego - bez asekuracji

• może mieć charakter: odciążający lub dociążający

• sprzyja usamodzielnieniu ucznia

• możliwa samokontrola, samoocena, grupa musi być zorganizowana, zdyscyplinowana

• czas oczekiwania na swoją kolejkę - uczeń przeznacza na wykonanie zadania dodatkowego.

Forma strumieniowa:

• stosować na torach przeszkód, ścieżkach sprawnościowych, z przeszkodami, w czasie przemarszów, wyścigów, sztafet, grach i zabawach oraz marszobiegach.

• ćwiczenia dobierać tak, aby nie było przestojów

• szybkie i sprawne przemieszczanie się

• stosować ćwiczenia proste, znane, bezpieczne

• zachować odległości między ćwiczącymi i sprzętami

• zmieniać natężenie wysiłku i pracy mięśniowej ( rodzaj lokomocji)

• przed ćwiczeniami - objaśnić i pokazać ćwiczenie

• BEZPIECZEŃSTWO

• tory równoległe, pojedyncze

• stosować przy doskonaleniu nawyków i umiejętności

• kształtowanie sprawności motorycznych

• ważna wytrzymałość przy wielko krotnych powtórzeniach

• bardzo ważny kierunek i sposób powrotu

• forma ta rozwija samodzielność ( przy dowolnym sposobie pokonania toru)

• możliwość samokontroli poziomu postępów sprawności fizycznej

• stosować w części głównej / na rozgrzewce - w cz. wstępnej /

• czas oczekiwania na swoja kolejkę nie powinien być dłuższy niż czas samego pokonania toru

• rozwiniecie formy obwodowo - stacyjnej ( większa dynamika, naturalność przebiegu)

Forma obwodowo - stacyjna:

• uczniowie pojedynczo / parami / wykonują kolejno ćwiczenia na kilku stacjach, stanowiskach ćwiczebnych

• rozpoczęcie / zakończenie ćwiczenia sygnalizowane przez nauczyciela

• stanowiska na obwodzie kwadratu lub koła, kilka małych obwodów tworzy 1 duży obwód

• czas przejścia do kolejnego stanowiska ( ćwiczenia), są ściśle określone

• 8 - 12 stanowisk ćwiczebnych / stacji /

• ćwiczenia muszą być znane, bezpieczne, nie wymagające asekuracji

• nie mogą ze sobą sąsiadować ćwiczenia trudne lub intensywne => zasada zmienności pracy. Ważne jest przeplatanie ( łatwe, trudne, łatwe, itp... )

• ta forma intensyfikuje lekcję

• stosować w części głównej

• stosować raczej w starszych klasach

• możliwa indywidualizacja

• kształtuje motoryczność

• utrwalanie umiejętności / nawyków ruchowych

• metody nie należy stosować przy nauczaniu nowych umiejętności

Bezpieczeństwo uczniów na zajęciach wychowania fizycznego

Dla potrzeb praktyki wychowania fizycznego przyczyny powstawania wypadków można podzielić na 3 grupy:

• przyczyny powstałe z winu ucznia / osobowości /

• przyczyny powstałe z winy prowadzącego

• przyczyny o charakterze technicznym

• Przyczyny wypadków z winy ucznia:

1. Brak dyscypliny przy wykonywaniu poszczególnych ćwiczeń

2. Przeżycia osobiste -nadmierna radość nie sprzyja bezpieczeństwu ćwiczących

3. Brak rozgrzewki => rozgrzewka podwyższa czynności procesów nerwowych, skraca dostosowanie się organizmu do optymalnego wysiłku, podnosi sprawność układu oddechowego, krążenia, termoregulacji, itp

4. Znużenie - obniżenie samokontroli, obniżenie czujności powoduje kontuzje i urazy

5. Strach ( strach jest warunkiem tchórzostwa i odwagi), człowiek ulega strachowi wobec: nagłych i ostrych dźwięków, bólu fizycznego, zachwiania równowagi => kształtować wszechstronny rozwój sprawności ruchowej.

6. Niehigieniczny tryb życia - zachowanie równowagi miedzy praca, a wypoczynkiem, dziecko jest w szkole obciążone

7. Pochopne lub nieprzemyślane ćwiczenia - pouczać o konsekwencjach

8. Uprzedzenie do wykonywania ćwiczeń, - jeżeli dziecko ma uprzedzenie do wykonywania ćwiczenia, a ćwiczy tylko pod presja nauczyciela, łatwo o wypadek

9. Terma lub gorączka przedstartowa - zadaniem nauczyciela jest łagodzenie stanów przedstartowych, przez odwrócenie jego uwagi

10. Brak znajomości zasad samoochrony - umiejętności tej należy uczyć przy każdej złożonej umiejętności ruchowej. Samoochrona jest nieodłącznym składnikiem samego ćwiczenia.

11. Samoochrona przez umiejętność właściwego padania - zwrócić uwagę na przyswojenie ćwiczącemu umiejętności właściwego padania.

• Przyczyny wypadków z winy nauczyciela:

• przypadkowy podział uczniów na zespoły lub brak takiego podziału

• rozmieszczenie ćwiczących zbyt blisko siebie, ścian, kaloryferów i innych przeszkód na sali lub na boisku ( szczególnie niebezpieczne przy grach i zabawach oraz grach sportowych

• nieprzemyślany sposób przenoszenia przyborów i przyrządów

• brak lub zła ochrona przy ćwiczeniach trudnych i niebezpiecznych

• złe przygotowanie do zajęć sprzętu, przyrządów i przyborów

• brak przeglądu przyborów i przyrządów pod kątem ich niezawodności w każdej sytuacji

• brak dyscypliny

• brak znajomości uczniów i ich możliwości - antycypacja

• Przyczyny wypadków o charakterze technicznym:

• nieprzygotowane należytcie do zajęć obiektów sportowych

• niedostateczne wyposażenie w sprzęt i ubiór ćwiczącego

• zły stan rozbiegu

• nieprawidłowe miejsce odbicia

• nierówna nawierzchnia bieżni

• zły stan lodu, tras narciarskich

• tępe łyżwy

• brak ochraniaczy, itp.

Cele: muszą obejmować wszechstronny rozwój ucznia: wiadomości, umiejętności, motoryka, działania wychowawcze

Kształtowanie sprawności ( funkcje ): motoryka

• morfofunkcjonalna - na rzecz układów: oddechowego, krwionośnego, ruchowo - stawowego, np. ruch na świeżym powietrzu.

• kondycyjna - kształtowanie poszczególnych cech motorycznych, stosowanie różnorodnych ćwiczeń.

• koordynacyjne, przez:

• kształtowanie orientacji przestrzennej: położenie ciała, chwytanie, przetaczanie, omijanie przeszkód

• kształtowanie czucia z przyborami: mała, duża piłka

• kształtowanie rytmizacji: tempo i rytm, ćwiczenia muzyczno - ruchowe

• kształtowanie równowagi: na równoważni, wspinanie, jazda na łyżwach, rowerze, deskorolce.

Umiejętności: mają służyć zdrowiu, hartowaniu organizmu, przez dobór odpowiednich ćwiczeń np. we wrześniu i październiku zajęcia na świeżym powietrzu.

• kształtowanie sprawności fizycznej przez samodzielne dobieranie zadań ruchowych

• są przydatne w życiu/ utylitarne/: przeskoczyć przez kładkę nad rzeczką, jazda na rowerze,

• mają charakter rekreacyjno - sportowy: gimnastyka, LA, tańce, gry zespołowe, ringo, kometka, gry i zabawy, narty, itp.

• kształtują indywidualne możliwości: skoki, biegi.

Wiadomości: powinny poruszać 3 sfery:

• funkcjonowanie organizmu, np. pomiar tętna, higiena osobista, funkcje poszczególny narządów i układów... itp.

• zagadnienia związane ze sprawnością: wiedza z teorii sportu, testy Coopera, Denisiuka, sprawdzanie stanu sprawności... itp.

• organizacja zajęć poza szkołą, np. na podwórku: przepisy gier zespołowych...itp.

Działania wychowawcze: szkoła ma wychowywać, nie ma być anonimowa.

1. postawa samokontroli i samooceny - nauczyciel wychowania fizycznego, ma spowodować, że uczeń jest uczciwy w ocenianiu samego siebie, czuwanie nad jego uczciwością, przez ukazywanie celowości.

2. asekuracja, odpowiedzialność za cudze zdrowie

3. kształtowanie postawy współdziałania zespołowego i wzajemnej odpowiedzialności, przez aktywizowanie uczniów do samodzielności, pełnienia roli sędziego, organizatora, przez wdrażanie do współdziałania

4. kształtowanie percepcji i twórczej ekspresji - wyzwalanie inwencji w metodach twórczych, panowanie nad swoim ciałem.

5. emocje - nauczyciel powinien, zawsze być pogodny, radosny, bez względu na jego prywatne sprawy, powinien ukrywać emocje negatywne przed nimi, natomiast rozsiewać pozytywne fluidy.

Program - zbiór określonych propozycji do wykorzystania

Program - oznacza treść, to co uczeń ma opanować, w trakcie procesu dydaktycznego, jego celem jest udostępnienie materiału nauczania uczniów w ramach szczegółowego działania w trakcie nauczania na różnych etapach przerabiania programu

Kiedy program wprowadzany jest do praktyki, potrzebny jest plan pracy, który ożywia proces dydaktyczny, w trakcie którego wykorzystując różne środki i metody, następuje realizacja zawartości programu.

Obecnie nauczyciele mogą korzystać z programów, które zostały dopuszczone do użytku szkolnego przez Ministra Edukacji, albo mogą stworzyć swój własny autorski program nauczania. Korzystając z już istniejących programów w trakcie ich realizacji muszą podać jego numer.

W przypadku autorskich programów, numer programu nadaje dyrektor szkoły, lub jeżeli niej jest kompetentny to prosi o opinię nauczyciela mianowanego z tego przedmiotu.

Punktem wyjścia do tworzenia autorskich programów nauczania jest dokument z Dziennika Ustaw dot. Programów autorskich nr 14 z dnia 15.02.99, zawiera opis, każdego z etapów edukacyjnych.

Każdy program - powinien być wielowymiarowy, będzie więc dotyczyć treści znanych bezpośrednio z wychowania fizycznego, jak również będzie miał wymiar dotyczący wspólnego kształcenia różnych kompetencji w ramach ścieżek między przedmiotowych. W trakcie procesu dydaktycznego realizowany będzie również 3 wymiar, w którym najważniejsze są style nauczania i uczenia się.

Przedmiotowy program nauczania powinien zawierać nie tylko treści dotyczące bezpośrednio danego przedmiotu, ale również zagadnienia obejmujące treści innych przedmiotów.

Transfer umiejętności i wiadomości, jeśli wynika z przemyślanego procesu dydaktycznego, nazywany będzie transferem pozytywnym, np. rozwijanie myślenia taktycznego przez nauczanie gry do „ 5 podań”, w koszykówce, jak również w piłce ręcznej,

Źle zorganizowany proces, może doprowadzić do transferu ujemnego, który przeszkadza w trakcie nauki nowych elementów, ale zbliżonych lub opartych na wcześniej poznanych elementach ruchowych, a czasem nawet uniemożliwia opanowanie prawidłowej techniki nowego zadania ruchowego.

W przypadku przekazywaniu wiadomości zagrożenie transferu negatywnego jest znaczenie mniejsze. Treści te powinny mieć charakter między przedmiotowy np. w ramach ścieżki prozdrowotnej, ekologicznej, wychowania do życia w rodzinie, regionalnej, wychowania patriotycznego, obywatelskiego, edukacji olimpijskiej, europejskiej oraz wiedzy z różnych dziedzin.

Nauczyciel odpowiedzialni są za wykorzystanie w swojej pracy różnych technik nauczania. ( podawanie, odkrywanie, obserwacji, naśladowania, ćwiczeń oraz pracy grupowej ).

W programie autorskim powinny się znaleźć:

1. cele i zadania perspektywistyczne, wynikające z wychowania fizycznego dla całego programu nauczycieli.

2. treści kształcenia i wychowania dla etapów edukacji, zawierające działy kształcenia i wychowania

3. osiągnięcia uczniów, metody, formy prowadzenia zajęć, sposoby organizacji.

Plan - zawiera konkretne zadania, które zostały zaplanowane do wykorzystania z określoną grupą w danych warunkach.

Przystępując do pisania planu powinniśmy znać:

1. budżet godzin

2. podstawę programową

3. warunki dotyczące środowiska / ogólne warunki szkoły/.

Budżet godzin:

U m i e j ę t n o ś c i

Lp	S	l. godz	La	G	S.z	Pn	Pk	Pr	Siatk	Mrt	W	Dz.w
IX	1	11	5	-	-	2	-	3	-	-	11	6
X	1	12	4	-	-	2	2	3	-	-	12	6
XI	-	11	1	2	-	3	1	1	2	1	11	6
XII	1	9	-	1	3	-	1	-	2	1	9	5
I	-	11	-	2	4	-	2	-	2	1	11	6

64 godziny / pół roku

S - sprawność Dz.w - działania wychowawcze W - wiadomości

S.z - sporty zimowe Mrt - muzyka, ryty, taniec

Do napisania planu potrzebne są również: cele i zadania, treści kształcenia i wychowania.

Np. LA	cykl	miesiąc	Umiejęt.	motoryka	wiadomości	zad. wych.	osiągnięcia	uwagi
- - - - - - -	- - -	Październik - -	Start niski - -	Kształtowanie szybkości - -	Pomiar tętna - - -	Uczciwość w pomiarze - -	Sprawdziany...	Kontrola i ocena, formy i metody prowadzenia zajęć

Elementy wychowawcze:

1. Zadanie wychowawcze => planowane

2. Moment wychowawczy => nieplanowane, coś co zaistnieje na zajęciach, my jajko nauczyciel wychowania fizycznego musimy natychmiast zareagować, np.

• zachowanie „fair play” - sfaulowałeś - podaj rękę i przeproś

• przy asekuracji mówimy „ bądź odpowiedzialny za czyjeś zdrowie” przy asekuracji

• przy wykonywaniu testu sprawnościowego, mówimy „ bądź uczciwy przy ocenie wyników i samego siebie”

• przegrałeś pojedynek - podejdź i podaj rękę wygranemu, pogratuluj, dziś ty, jutro może ja, przy zadaniu wychowawczym: umiejętność przegrywania.

• 2 klasowe gwiazdy się wybierają, pozostaje ostatnia osoba, której żaden z nich nie chce, następnym razem niech wybiera ta osoba z innym słabszym uczniem.

Moment wychowawczy - patrzysz, widzisz i reagujesz od razu, a nie odwracasz się plecami i udajesz głuchoniemego, powinniśmy reagować, na wszystko co się dzieje na zajęciach, mieć oczy i uszy dookoła głowy, reagujemy na agresję, odruchy uczniów i wulgaryzmy.

Nauczyciel staje się wiarygodny, lubiany, staje się autorytetem, gdy:

• prowadzi na bieżąco dokumentację

• nie wyróżnia uczniów - jest sprawiedliwy

• sprawiedliwie i obiektywnie ocenia

• nie jest mściwy

• nie obraża się na uczniów

• daje się wyżyć uczniom, wtedy nie ma kłopotów z ich agresją

• nie prowokuje

• rozmawia z uczniami, współpracuje z rodzicami, wychowawcą, pedagogiem szkolnym itp.

Rynek pracy dla absolwentów studiów wychowania fizycznego:

Uwarunkowania:

• rosnąca ilość jednostek organizacyjnych

• powiększająca się ilość nauczycieli wychowania fizycznego

• zmiany demograficzne młodzieży w wieku szkolnym / bark dzieci w szkole /

• zmiana tygodniowego wymiaru zajęć wychowania fizycznego => zgodnie z nową reformą, zakładana liczba godzin wf w szkole 4, nie zawsze są nawet 3 godziny

• malejąca finansowa atrakcyjność ofert pracy w szkolnictwie w porównaniu z zarobkami możliwymi do uzyskania poza zawodem

Przyczyny pozostawania bez pracy w %:

• względy zdrowotne 3 %

• brak ofert dobrze płatnej pracy 9 %

• studia na innym kierunku 14 %

• służba wojskowa 16 %

• wyjazd za granicę 28 %

• brak miejsc pracy 30 %

Program => szczegółowe przedstawienie treści, zaplanowanych do realizacji na semestr, okres roku ( jesienny, zimowy, wiosenny), opiera się na podstawie programowej.

Plan - hierarchia działań, dla uzyskania określonego celu.

Podstawa => określa cele i zadania kształcenia na danym etapie, określa podstawowe kompetencje ucznia, zawiera wiadomości, które dziecko powinno posiadać, zawiera cele i zadania do osiągnięcia ( końcowy efekt, wynik).

Plany w szkole:

• dydaktyczno - wychowawczy: określa zadania nauczycieli w ciągu roku szkolnego np: dzień sportu, wycieczki, sprzątanie ziemi, biwaki, kino, teatr itp

• plan gospodarczy ( strategiczny ): zagospodarowanie pieniędzmi, inwestycje, rozplanowanie pieniędzy, utrzymanie i rozbudowa szkoły

• plan SKS: zajęcia sks, godziny, rozkład zajęć, istota itp.

• Plan dydaktyczny = > rozkład materiału:

• znajomość p[odstawy programowej

• znajomość ścieżki edukacyjnej

• znajomość uwarunkowań szkoły

Rubryki planu / składowe/:

• termin działania

• rodzaj imprezy

• osoba odpowiedzialna

• wykonawcy

• miejsce

• cel

• uwagi

PROGRAM WŁASNY: autorski / własny / => program wzbogacony przez własne elementy, dostosowanie programu do warunków posiadanej bazy. / programy autorskie: np. Alicji Romanowskiej, Przysiężna - Frołowicz, Śmigielewska. /:

• znajomość obowiązującej podstawy programowej

• znajomość zespołu klasowego tzn:

- stan zdrowia - znajomość wybranych ścieżek edukacyjnych

- sprawność fizyczna

- zainteresowania uczniów

- stan grupy

- możliwości ( umiejętności uczniów )

- urządzenia sportowe

- warunki terenowe

- baza

- plan dydaktyczno - wychowawczy szkoły

- podział godzin ( budżet, siatka godzin )

PRZED PRZYSTĄPIENIE DO PRACY:

• sprawdzenie stanu zdrowia: sprawdzenie karty zdrowia, sprawdzenie przeciwwskazań, zaleceń jeżeli takowe są - KONTAKT Z RODZICAMI.

• sprawność fizyczna- testy sprawności

• zainteresowania - ankieta - pytania zamknięte, mogą też być dodatkowo półotwarte.

• stan grupy, liczebność na początku roku

• urządzenia sportowe, warunki terenowe, baza - poznajemy to sami przed przystąpieniem do pracy w szkole ( sierpień - ostatni tydzień )

OKRESY PLANOWANIA W SZKOLE:

• rok szkolny ( plany roczne )

• semestralny ( plany semestralne )

• tydzień ( tygodniowy plan, rozkład zajęć )

Racjonalny plan powinien być:

• celowy - określony przez podstawę programową wf. dla poszczególnych etapów nauczania

• wykonalny - uwzględniający dobór form i środków do warunków i możliwości danej szkoły

• operatywny - jego treści dają się łatwo zastosować w działaniu

• terminowy - zamierzony termin realizacji zadań

• plastyczny - w razie potrzeby, dający się modyfikować

• konkretny - powinien zawierać treści kształcenia i wychowania, które mamy realizować ( nie ksero z LIDERA )

• kompletny- zawierający wszelkie ogniwa procesu wf

• długodystansowy - przewidujący przyszłe warunki działania

• komunikatywny - zrozumiały dla współćwiczących w jego realizacji

• alternatywny - pozwalający na likwidowanie sprzeczności, jakie mogą występować, jeżeli chcemy uczynić go szczegółowym i plastycznym.

CYKL - szereg lekcji, poświęcony danej dyscyplinie, zawiera elementy oceniania, nauczania, ..., ustalenie kolejności lekcji, ciągu tematycznego, liczebności, wiodący temat.

Plan dla klasy - na rok, okresy ( zimowy, wiosenny, jesienny )

1 nauczyciel - 1 klasa - 120 godzin

ODRĘBNOŚĆ WYCHOWANIA DZIEWCZYN I CHŁOPCÓW:

PRZYCZYNY :

• okres dojrzewania - zdominował sytuację

• zróżnicowany rozwój emocjonalny

• różny stosunek do sportu

• różny środek masy ciała, ciężar, wysokość itp..

• akceleracja rozwoju ( szybszy rozwój )

• kształtowanie się typów budowy M I K

• zainteresowania - dziewczynki wolą np. fittnes, chłopcy piłkę nożna , brutalność

• zainteresowanie płcią przeciwną, wstyd przed drugą płcią

• różne zaawansowanie sprawności fizycznej

• bilans energetyczny - dziewczynki szybciej się męczą przy tym samym wysiłku

• warunki higieniczne - zniechęcenie dziewcząt do zajęć wf. - motywacja to czyste warunki.

Zalecenia dla nauczyciela:

• muzyka:

- nauczenie rytmu ćwiczenia

- tło

- uspokajające ( tempo ćwiczenia )

• różnicowanie treści programowych:

- dyscyplina: brak / wzmożona

- bezkontaktowość: dziewczynki: siatkówka, chłopcy : piłka nożna

- rodzaje ćwiczeń dla dziewcząt: rozciągające, wyszczuplające, utrzymujące poprawną sylwetkę

- wiadomości: żywność i żywienie, potem propozycje, nauczyciel lub inwencja samych dziewcząt.

• warunki bezpieczeństwa, czystości i higieny przed zajęciami wychowania fizycznego, szatnie, warunki higieniczne sanitariatów, jeżeli jest to brudne - amotywacja skuteczna do zajęć wf.

• unikanie rywalizacji na rzecz zachęty, wiadomości, zestaw ćw. mających się do czegoś przydać.

• różnorodność ćw. na wf - doskonalenie / inny zestaw ćwiczeń

• różnorodność stroju ( kolorowe dodatki, odblaskowe, jaskrawe )

• uważać, aby nie zostać oskarżonym o molestowanie seksualne

• zadać " zadanie domowe" przedłużenie oddziaływania szkoły np teoretyczne przygotowanie się do tego co będzie na następnej lekcji.

• odpowiednia tematyka treści, w celu podejmowania przyszłych ról społecznych: wybranie mężczyzny zdrowego fizycznie i osobowościowo, kobiety sprawnej fizycznie, wygląd estetyczny... itp

Uzasadnienia / 2 / podziału pracy Nauczyciela chłopcy / dziewczęta:

1. metodyka pracy N z dziewczętami jest odmienna od metodyki pracy z chłopcami

2. ze względu na specyfikę rozwoju płci. Dziewczęta powinny realizować inny program wf, niż chłopcy

Podział pracy chłopcy / dziewczęta zaczyna się od 11 roku życia.

WYCHOWANIE ZDROWOTNE: wychowanie to jest szerszym pojęciem niż wychowanie fizyczne.

Wychowanie zdrowotne - jest to troska o własne zdrowie, nabywanie umiejętności w dbaniu o własne zdrowie, jest to proces, w którym wychowawca, zabiega o wykształcenie pewnej postawy ( nawyki, umiejętności, wiedza, wartości ) związane ze zdrowiem.

ETAPY WYCHOWANIA ZDROWOTNEGO: wg Demela:

ETAP I: heteroedukacja - dziecko, jest regulującym przedmiotem zabiegów o charakterze opiekuńczo - pielęgnacyjnym.

ETAP II: szczebel pośredni - upodmiotowienie dziecka, wzrasta jego aktywny i świadomy udział, w staraniu o własne zdrowie, rozwija się świadomość i poczucie odpowiedzialności ( okres przedszkolny, szkolny )

ETAP III: autoedukacja: świadome samowychowanie

ETAP IV: heteroedukacja odwrócona: wychowanie przejmuje wiodącą rolę i propaguje wzorce dbania o zdrowie, występuje w roli wychowawcy innych osób.

Bloki programowe wychowania zdrowotnego:

1. higiena i otoczenie

2. żywność i żywienie

3. życie bez nałogów

4. bezpieczeństwo i I pomoc

5. aktywność, ruch w życiu człowieka, odpoczynek, praca

6. edukacja do życia w społeczeństwie

Ocena - jest to opinia, o charakterze wartościującym o przedmiocie oceny, może być pozytywna, jak i negatywna ( stawianie przed grupą - to wzmacnianie )

Rodzaje oceny:

• aktualistyczna - to co jest teraz, wystawiana na podstawie sprawdzianów ( umiejętności ) i testów ( sprawność fizyczna, motoryczność)

• dyspozycjonalna- ocenia potencjalne, możliwości ucznia, uwarunkowania wew., możliwości. Wynik nie ma tu znaczenia, ocena ta zakłada wystawienie oceny za możliwości ucznia.

Cechy oceny:

• racjonalna - oparta na przesłankach naukowych

• obiektywna - wyrażająca rzeczywiste rezultaty pracy ucznia

• zindywidualizowana - dostosowywana do możliwości ucznia

• porównywalna - oparta na jednolitych kryteriach

• egalistyczna - oparta o takie wykonanie i metody, które mogłyby być wykonane, w każdej szkole przez każdego nauczyciela

• konkretna - otrzymywania z konkretne zadania

• jawna - zakładająca informowanie ucznia na bieżąco

• opłacalna - z punktu widzenie czasu i wysiłku ucznia i nauczyciela, w celu jej ustalenia

KRYTERIA OCENY:

• postawa wobec wf

• postępy w umiejętnościach

• frekwencja

• umiejętności

• sprawność fizyczna

• wiadomości z kf

• strój na zajęciach

• aktywność

• obecność

Funkcja oceny:

1. diagnostyczna

2. selekcyjno - społeczna

3. motywacyjno - regulacyjna

ad 1. informuje dziecka, o sytuacji jego umiejętności, sprawności fizycznej, diagnoza

ad 2. a) selekcja do różnych grup sportowych, funkcja selekcyjna, selekcje specjalistyczne - sks

b ) łagodzenie selekcyjności

ad 3. a) zmotywowanie dzieci do systematycznej pracy w trakcie zajęć, jak i po zajęciach

b ) reguluje kierunek działania nauczyciela i ucznia, dobór środków, metod w celu poprawy sprawności.

Samoocena - własna opinia ucznia, wypływająca z uświadomienia przeanalizowanej potrzeby samosterowania własnym rozwojem, aby swoje sukcesy lub niepowodzenia umiał ocenić pod katem samo rozwoju i samodoskonalenia.

Uwarunkowania wdrażania uczniów do samokontroli i samooceny:

• systematyczność i konsekwencja postępowania nauczyciela

• zapoznanie się ucznia ze sposobami wykorzystywania pomiarów i prób

• pełne przedstawienie uczniom wyboru elementów kontroli i oceny

• właściwe ( psychospołeczne ) uzasadnienie uczniom potrzeby stosowania tej metody

• przekazywanie uczniów wiedzy na temat posługiwania się normami i ...

• uświadamianie uczniom błędów, jakie mogą napotkać przy dokonywaniu samokontroli i samooceny

• przyswajanie, znajomość kryteriów i norm

• postawa nauczyciela zachęcająca do dalszej pracy, zainteresowanie postępami i osiągniętymi przez ucznia wynikami

Intelektualizacja => to proces wyposażania ucznia w wiedzę o kulturze fizycznej, która ma służyć samodzielnemu podejmowaniu aktywności ruchowej i motywowania do niej.

Intelektualizacja => to tworzenie ogólnego zasobu wiedzy o kulturze fizycznej, poznawanie przez umysł, intelekt, nie przez dotyk i zmysły

• ma służyć jako motywacja

• uświadamiać potrzeby

Wiedza powinna być przekazywana w sposób atrakcyjny i dostępny dla ucznia

Powinna poruszać:

• podstawy funkcjonowania organizmu

• wpływu aktywności ruchowej na organizm

• kwestia higieny

• bezpieczeństwo ucznia

• wzorce aktywności ruchowej w czasie wolnym

• profilaktyka w zakresie postawy - ćwiczenia zapobiegające wadom

• podstawowe informacji, wzorce, kształtujące cechy motoryczne

• organizacja zawodów, przepisy, reguły, sędziowanie, kibicowanie

• historia kultury fizycznej, itp

Przyczyny intelektualizacji:

• brak przedmiotu poświęconego teorii

• brak podręcznika do zajęć wf

Dlaczego intelektualizacja znalazła się w szkole ?

• uświadomienie uczniów / sami to rozumieją /

• ułatwienie pracy nauczycielowi

• samokontrola i samoocena sprawności fizycznej / indeks spr. fiz /

• wyposażenie w wiedzę / troska o zdrowie /

Metody przekazywania wiadomości:

1. pokaz => „żywy pokaz” przez N lub ucznia lub aktywna obserwacja demonstrowanych modeli, obrazów, przeźroczy, schematów, tablic, wykresów i filmów, pokaz może być w zwolnionym tempie

2. opowiadanie => jedna z najprostszych form zaznajamiania uczniów z nieznanymi rzeczami i zjawiskami w formie słownej opisu. Opis powinien być: jasny, zrozumiały, „żywy”, plastyczny. Opowiadanie musi precyzyjnie przemawiać do wyobraźni ucznia.

3. wykład => podobny do opowiadania, ale bardzo naukowy i szczegółowy, w wyniku wykładu uczniowie powinni poznać nie tylko zewnętrzne cechy rzeczy i zjawisk, ale głównie związki i zależności pomiędzy różnymi elementami ich struktury.

4. pogadanka => różni się od opowiadania, czy wykładu nie tylko tym, ze zmusza uczniów do śledzenia myśli nauczyciela, lecz również do samodzielnej pracy umysłowej / zadawanie pytań /

5. dyskusja => wymaga do uczniów większej samodzielności i umiejętności formułowania swoich poglądów oraz odpowiedniego rzeczowego przygotowania się do omawianego zagadnienia. Istotą dyskusji jest wymawianie poglądów na określony temat.

6. praca z książką => uczeń sam zgłębia wiedzę i poznaje zagadnienia. Nauczyciel może jedynie skierować uwagę ucznia na daną publikacje, podręcznik lub przewodnik

7. rysowanie i opisywanie postaci, zdarzeń

DIAGNOZA - nie ma indywidualizacji, bez diagnozy, trzeba zaznajomić się ze środowiskiem oraz poznać każdego ucznia z osobna, odnosi się do teraźniejszości, stanowi zawsze przygotowanie do działania.

Czynnikiem umożliwiającym diagnozy jest zebranie faktów za pomocą odpowiednich technik i narzędzi badawczych oraz usystematyzowanie, szczegółowa wiedza nauczyciela.

Rodzaje diagnozy:

• diagnoza osobnicza

• diagnoza grupowa

• diagnoza środowiskowa

Etapy diagnozy:

1. zebranie faktów, zakwalifikowanie ich do tych, czy innych rzeczy czy zjawisk, dokonanie opisu jakości i natężenia cech badanych uczniów czy środowiska

2. dotyczy wyjaśnienia genezy badanych rzeczy, zdarzeń, zjawisk, jak powstały, jak się rozwinęły, jakie przyczyny je wywołały.

3. dotyczy wyjaśnienia znaczenia stwierdzonego faktu z punktu widzenia realizowanych celów

4. ustalenie fazy rozwoju w której znajduje się badany uczeń, grupa klasowa, środowisko

5. stanowi PROGNOZĘ w rozwoju=> racjonalne przewidywanie tego, co stać się może w określonym wycinku czasu w wyniku określonych działań, a także naturalnych procesów rozwojowych takich jak wzrastanie, zmienność proporcji ciała, dynami przyrostu sprawności fizycznej.

Trafna prognoza rozwoju ucznia jest połową sukcesu w pracy dydaktyczno - wychowawczej i zależy nie tyle od intuicji, jak od wiedzy o człowieku i prawach jego rozwoju oraz możliwościach jego kształcenia i wychowania.

Indywidualizacja => uwzględnienie wszystkich różnic, jakie występują miedzy uczniami, indywidualne podejście do każdego ucznia, celem indywidualizacji jest zapewnienie maksymalnego rozwoju uczniom o różnych zdolnościach.

Indywidualizacja / def. wg. Okonia / => uwzględnienie w systemie dydaktyczno - wychowawczym różnic w rozwoju poszczególnych uczniów oraz dostosowanie treści, metod i organizacji działań pedagogicznych do tych różnic. Różnice owe dotyczą: umiejętności i zdolności, zainteresowań, chęci, uzdolnień specjalnych oraz tempa pracy, zasobu wiedzy, doświadczenia, przebiegu procesów poznawczych i stanu zdrowia, zasobie energetycznym ( u dzieci z uboższych rodzin zasób energetyczny jest mniejszy)

4 aspekty kształtowania się indywidualnych cech osobniczych:

1. wrodzone ( genetyczne)

2. środowiskowe

3. własna aktywność

4. oddziaływanie wychowawcze

Indywidualizacja zajęć wychowania fizycznego => określono jako proces polegający na nauczaniu i wychowaniu, uwzględniając potrzeby biologiczne, fizjologiczne, sprawnościowe i psychiczne ucznia.

Dobre warunki, sprzyjają indywidualizacji / baza /, od nauczyciela zależy poziom różnicowania sposobów nauczania ćwiczeń, itp.

Czynniki warunkujące indywidualizację:

• zróżnicowanie motywacyjne do przedmiotu

• uzdolnienia i zainteresowania

• predyspozycje sprawnościowe

• charakter i temperament

• umiejętności współdziałania w zespole

Przejawy indywidualizacji:

• różnicowanie oceniania w zależności od postępów uczniów

• stosowanie zadań o różnym poziomie trudności

• liczba powtórzeń

• ćwiczenia pomocnicze

• dostosowanie przyborów

• ćwiczenia przy pomocy nauczyciela

• zajęcia pozalekcyjne

• różnicowanie świadomości uczniów

Furkacja => różnicowanie treści programowych, w szkole tego samego typu / jednej /

ISF - / indeks sprawności fizycznej /, autor Zuchora, prostota wykonania, 6 prób spr. fiz.

Intensyfikacja = > dążenie do osiągnięcia efektywnego wykorzystania czasu lekcji

Intensyfikacja lekcji => zwiększenie intensywu, szereg czynności, dobór metod i form służących poprawie efektywności wykorzystania czasu w trakcie lekcji. Eliminowanie czasu martwego lekcji, który często marnowany jest na czynności organizacyjne.

1. Intensyfikować lekcję możemy poprzez:

• różnorodność ćwiczeń, ustawień / zmiana ustawienie tylko wtedy kiedy następuje zmiana ćwiczenia /

• kto dokładnie, nie szybciej

• dobre ustawienie sprzętu

• krótkie omówienie ćwiczeń, łączone z pokazem

• zastosowanie oceny => ocenianie zachowania na lekcji wf

• sprzęt ( zwiększenie ilości sprzętu i przyborów ) - byle nie za dużo

• przemyślany dobór ćwiczeń

• wydajniejsze metody nauczania ( ćwiczenia w formie frontalnej, duża ilość zastępów )

2. Intensyfikacja ćwiczeń:

• frontalne ustawienie

• bieg strumieniem

• proste zadania dodatkowe / o mniejszej intensywności /

• zamiast czekania na swoją kolejkę => cos zastępczego angażującego liczne grupy mm

• wydłużenie czasu ćwiczeń u długości toru

• wzbogacenie struktury ruchu

• zwiększenie ciężaru przyboru

• zwiększenie wysokości przyborów

• zwiększenie liczby powtórzeń

Intensyfikacja => zwiększenie działania w zakresie zwiększenia intensywności, aktywności.

• tempo

• ilość

• szybkość

• obciążenie

• współzawodnictwo

Intensyfikowanie nauczania:

• Zasady dydaktyczne:

• stopniowanie trudności

• łączenie teorii z praktyką

• systematyczność i trwałość

• świadomość i aktywność

• Przygotowanie nauczyciel / w domu / do lekcji:

• merytoryczne

• metodyczne

• organizacyjne ( wykorzystanie miejsca ćwiczeń, przybory, a liczba ćwiczących. Czynności organizacyjne i informacyjne sprowadzić do minimum => krótkie i zwięzłe objaśnienie, objaśnienie tylko przy najtrudniejszych lub nowych stanowiskach.

Ścieżka edukacyjna => zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania różnych przedmiotów, bloków tematycznych lub w postaci odrębnych zajęć.

Polityka- działanie ukierunkowane na konkretny cel.

Reforma oświaty:

1. Programowa:

• nauczanie zintegrowane

• nauczanie w blokach tematycznych

• „ścieżki edukacyjne”

• „autorskie” /własne/ programy nauczania

• wiedza praktyczna - przełożenie z teorii na praktykę

2. Struktury systemu oświaty:

• Decentralizacja

• Ustrój trójstopniowy:

I szkoła podstawowa

II gimnazjum

III liceum profilowane

3. Zarządzania i nadzorowania systemu oświaty:

• Samorząd terytorialny ( gminy i powiaty)

• Polityka oświatowa np. ( pływanie we wszystkich szkołach)

• Kontrolowanie dysponowanymi finansami

• Kurator - nadzór pedagogiczny ( inspektor: nadzoruje, pomaga, doradza)

4. Oceniania zewnętrznego:

• I sprawdzian wiedzy i umiejętności

• II sprawdzian preorientacyjny ( ocena jakości pracy szkół)

• „nowa matura”

5. Awansu nauczyciela:

• Odpowiednie kwalifikacje => min wykształcenie wyższe, może być licencjat

• Komisje egzaminacyjne => funkcjonują, aby weryfikować umiejętności N.

• Stażysta, kontraktowy, mianowany, dyplomowany

• funkcje lidera zespołu:

• przewodzi w rozwijaniu nauczycieli

• lekcja pokazowa raz w miesiącu + omówienie

• referowanie jakiegoś artykułu, dotyczącego oświaty

• zagadnienia edukacji prozdrowotnej

• doskonalenie kwalifikacji:

• aktualizowanie - pogłębianie

• konferencje specjalistyczne

• stopnie specjalizacji kwalifikacji zawodowej

• studia podyplomowe

• samokształcenie

6. Finansowania:

• Budżet państwa ( podatki)

• Powiaty ( szkolnictwo ponad podstawowe - gimnazja)

• „bon edukacyjny” => dodatkowe pieniądze

• finansowanie zajęć pozalekcyjnych

• finansowanie zawodów ( gmina, powiat)

Zajęcia pozalekcyjne w szkole:

• SKS, UKS,

• Zajęcia korekcyjno - sportowe / dla wszystkich dzieci /

• Szkolne igrzyska sportowe

• Ćwiczenia śródlekcyjne i międzylekcyjne

• Zajecia kompensacyjno - korekcyjne

Ćwiczenia śródlekcyjne => są ważnym elementem walki ze zmęczeniem szkolnym, polega na „usunięcie lub przynajmniej zmniejszeniu zmęczenia”, osiągamy to poprzez wypoczynek czynny. Daje to uczniowi:

• odprężenie nerwowo - psychiczne przez zwrócenie uwagi dziecka na inne zadania

• ożywienie funkcji wegetatywnych, pobudzenie czynności płuc, serca, przesuniecie masy krwi z miednicy, kończyn dolnych i mózgu do okolic niedokrwionych, przede wszystkim do mięśni szkieletowych oraz odciążenie kończyn górnych, zwłaszcza prawej ręki

• korekcję postawy ciała przez rozciąganie mięśni przykurczonych i zmuszenie do pracy mięsni rozciągniętych, co ma pośrednio modelujący wpływ na kościec, a głównie na kręgosłup narażony na skrzywienia ( szczególnie groźne są skrzywienia boczne)

• odciążenie analizatora wzrokowego, polegające na zmianie akomodacji oka ustalonej stale jednakowo odległością książki, zeszytu czy tablicy

• odciążenie analizatora słuchowego, w wypadku względnie głośnej lekcji ( dla odprężenia stosujemy wówczas przerwę cichą), nauczyciel ogranicza komendę ustną, posługując się częściej gestem lub demonstracją

• korzyść dydaktyczna ( przerwa śródlekcyjna może być wykorzystana jako poglądowa nauka prawidłowego oddychania, wzorowej postawy ciała, poprawnego wstawania i siadania tj. pewnych elementów zachowania się ucznia

Duże znaczenie ma wyrobienie trwałego nawyku do stosowania aktywnego wypoczynku w toku pracy umysłowej, w czasie nauki w szkole i w domu. Jest to istotny element nauczania higieny i technologii pracy. \

Z organizacją i programowaniem ćwiczeń śródlekcyjnych związane są następujące zalecenia:

• ćwiczenia śródlekcyjne należy stosować na każdej lekcji ( jednostce metodycznej), w momentach, gdy występuje znudzenie i zmęczenie uczniów.

• zajęcia prowadzić przy otwartych oknach, bez względu na porę roku

• zajęcia prowadzi nauczyciel, w starszych klasach może to robić wyznaczony przez nauczyciel wf demonstrator czy uczeń

• ćwiczenia śródlekcyjne powinny zawierać proste zadania, pobudzające układ oddechowy i krążenia oraz wprowadzające odprężenie psychiczne

• ćwiczenia, powinny wykorzystywać treści zawarte w programie nauczania wychowania fizycznego, itp../

• dostosowywanie wzorcowych zestawów do warunków i potrzeb zespołu ćwiczącego

Zajęcia międzylekcyjne - przerwy rekreacyjne => ćwiczenia międzylekcyjne, są obok ćwiczeń śródlekcyjnych ważna formą przeciwdziałania zmęczeniu i znużeniu, wywołanych praca umysłową ucznia w czasie zajęć lekcyjnych.

Przerwy te mogą spełnić ważną rolę w procesie regeneracji sił fizycznych i psychicznych uczniów, co ze względu na higienę pracy umysłowej i jej efekty ma kolosalne znaczenia. Najważniejszą rolę do spełnienia ma tu nauczyciel wf.

Nauczyciele wf mogę mieć pieczę nad organizacją i przebiegiem zajęć w czasie przerw rekreacyjnych poprzez pełnienie dyżurów na boiskach czy salach sportowych.

Wystarczy tylko zapewnić obiekty i udostępnić sprzęt sportowy, aby młodzież mogła sensownie i z pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego wyżyć się ruchowo.

Zajęcia kompensacyjno - korekcyjne => z związku ze zwiększającą się ilością dzieci z wadami postawy ciała, niezbędne jest odpowiednie postępowanie profilaktyczne i korekcyjne w domu i w szkole, a przede wszystkim w ramach lekcji wf i zajęć w grupach dyspenseryjnych. Brak ruchu ( siedzący tryb życia), kompensować można tylko ruchem.

Odpowiedzialni za to są rodzice, jednakże nauczyciel jako specjalista od spraw zdrowia i rozwoju fizycznego potrafi dostrzec nieprawidłowości w budowie ciała i pojawiające się zagrożenia, uświadomić je dzieciom i ich rodzicom, oraz wskazać jak temu zapobiegać.

W klasach nauczania początkowego programowo wprowadzono zajęcia kompensacyjno - korekcyjne, ale w starszych klasach szkoły podstawowej problem wad postawy nie zniknął, a przecież istnieją dwa charakterystyczne okresy występowania wad postawy: okres około 7 roku życia oraz okres skoku pokwitaniowego. Niezbędne są takie zajęcia w starszych klasach.

Ścieżka miedzy przedmiotowa =>

• Plusy:

• integracja nauczycieli, ale nie wiedzy ucznia wokół zadania, wychowanie do prorodzinności

• wzmocniony, solidarny opór w sytuacji ataków na tok prac, a nie „odium na jednego”

• inicjatywy twórcze prowadzące do nowatorstwa metodycznego

• ograniczony zasięg przedmiotów ( iluzja interdyscyplinarności )

• Minusy:

• obciążenie przypadkowego wychowawcy zadaniem „nie z branży”

• brak ciągłości informacji => obszary niewiedzy ucznia pozostają

• brak możliwości kontroli - dyskusja nie wystarcza

• złudny pogląd => uczeń widzi człowieka, nie specjalistę - bo uczeń poznaje uniki z braku kwalifikacji i nauczyciel traci autorytet

• dowartościowanie ról rodzicielskich

Podstawowe problemy organizacyjno - metodyczne w zakresie zajęć terenowych:

1. teren zajęć musi być bezpieczny, sprawdzony, znany nauczycielowi, oczyszczony z niebezpiecznych elementów

2. zajęcia terenowe powodują hartowanie = > adaptacja organizmu do trudnych warunków, dość często, nie raz w ciągu zimy

3. zajęcia terenowe wymagają odpowiedniego obuwia i stroju

4. po zajęciach, spoceniu się, zmęczeniu nie należy dłużej odpoczywać w terenie

5. zajęcia terenowe wymagają wielu przyborów, urządzeń

6. kształtowanie proekologicznych postaw i uczulanie na piękno przyrody = korzystamy z przyrody, ale jej nie dewastujemy

7. zajęcia terenowe są zdrowsze dla dzieci, ale trudniejsze, choć bardziej satysfakcjonujące do nauczyciel

Lekcja jako podstawowa forma organizacyjna wychowania fizycznego w szkole

Zasady budowy lekcji wf:

• zasada wszechstronności - wszechstronność w rozwijaniu motoryki dziecka ( siła, szybkość, moc, wytrzymałość), oddziaływanie na cały organizm, aby wpływały na budowę, rozwój poszczególnych części ciała, jak i na układ nerwowy i wszystkie funkcje organizmu, przekazywanie wiadomości, ćwiczenia kształtujące wszystkie partie ciała, harmonijny rozwój ucznia.

• zasada zmienności pracy - podstawowym jej założeniem jest zapewnienie uczniom bezpieczeństwa na lekcji, poprzez taki układ i dobór ćwiczeń które zapobiegną kontuzjom, które mogą powstać w wyniku dużego obciążenia tych samych grup mięśniowych. Uwzględniając te zasadą należy:

• dobierać ćwiczenia w takiej kolejności, aby każde następne miało odmienny wpływ na układ ruchowy

• stosować zmianę pozycji wyjściowych

• stosować zmienność metod, form i środków

• zasada racjonalnego natężenia wysiłku - sens jej sprowadza się do właściwego kierowania siłami dziecka, stopniowanie wysiłku może być uzyskane przez dobór zadań. Zasadę tę ilustruje „krzywa natężenia wysiłku”. Należy przestrzegać podanych zaleceń:

- rozpoczynać lekcję, taką formą, która szybko przygotuje organizm do wysiłku ( zabawa masowa, znana, lubiana, orientacyjna, bieżna, z elementami podskoków

- kończyć ją ćwiczeniami o małym natężeniu ruchu - doprowadzamy organizm do względnego uspokojenia fizycznego i psychicznego

-utrzymać natężenie części głównej, realizując zadania o dużej intensywności, jak również o dużym ładunku emocjonalnym

Tok lekcyjny:

Część wstępna: zorganizowanie grupy i sprawdzenie gotowości do zajęć, nastawienie uczniów do zajęć, rozgrzewka, rozwój psychomotoryki, zadania korektywne

Część główna: kształtowanie umiejętności, doskonalenie sprawności w różnych zakresach

Część końcowa: uspokojenie fizjologiczne i emocjonalne, czynności organizacyjne i wychowawcze związane z zakończeniem lekcji, nastawienie uczniów do samodzielnego uczestnictwa w kulturze fizycznej

Lekcja => wg Okonia - to organizacyjna forma nauczania, oparta na realizacji zadań dydaktycznych w ciągu ustalonego czasu.

Lekcja / Poplucz / => struktura zadań, warunków oraz czynności nauczyciela i ucznia

W teorii organizacji, zakłada się 3 fazy: fazę przygotowawcza, fazę wykonawczą oraz fazę kontrolną.

Lekcja musi być: celowa, racjonalna, ekonomiczna, skuteczna, nawatorska

Funkcje lekcji:

• usprawniająca

• informacyjna

• wzorcotwórcza

• hedonistyczno - rekreacyjna

Efekty lekcji zależą od:

• doboru zadań

• stylu prowadzenia lekcji ( autokratyczny, liberalny, partnerski)

• zasad dydaktycznych

• zasad doboru treści i organizacji

• trafności i poprawności metodycznej

• trafności i poprawności form organizacyjnych

• optymalności wykorzystania warunków materialnych, baza

• efektywności wykorzystania czasu na realizację przebiegu czynności nauczycielskich

Podstawowe zasady programowo - metodyczne:

1. zasada podmiotowego traktowania ucznia

2. zasada integracji kształcenia i wychowania

3. zasada łączenia teorii z praktyką

4. zasada różnicowania treści i form / indywidualizacja /

5. zasada kształcenia ustawicznego

Zasady nauczania i uczenia się:

1. świadomości i aktywnego udziału ucznia

2. poglądowości - wykorzystanie czynników, które działając na zmysły przyśpieszają, wzbogacają i ulepszają poznanie

3. systematyczności

4. przystępności

5. trwałości

Elementy organizacji lekcji:

1. właściwy dobór i kolejność występowania ćwiczeń

2. kierowanie zespołem uczniów

3. wykorzystanie miejsca ćwiczeń

4. posługiwanie się sprzętem i przyborami

5. pokaz / demonstracja / ćwiczeń

Osnowa - plan realizacji cyklu tematycznego:

Notatkę z przygotowania się do lekcji, nazywamy osnową. Stanowi ona ostatnie ogniwo w planowaniu pracy nauczyciela w zakresie wychowania fizycznego.

Dokładne jej opracowanie gwarantuje systematyczność i ciągłość pracy, ułatwia racjonalne wykorzystanie czasu lekcji, zmniejsza niebezpieczeństwo popełnienia błędów, zapewnia ład i bezpieczeństwo ćwiczących, stanowi podstawę do kontrolowania i oceny pracy nauczyciela i uczniów.

Punktem wyjścia do opracowania osnowy są zadania wytyczone w cyklach tematycznych, ujęte w rocznym planie wychowania fizycznego dla danej klasy.

Zadania nauczyciela:

• opracowanie planu, poszerzanie bazy

• podnoszenie własnych kwalifikacji, dokształcania się

• współpraca z rodzicami, pozyskiwanie rodziców

• współpracowanie w organizacji całej szkoły

• działalność publiczna nauczyciela

3 zasadnicze składniki modelu nauczyciela wychowania fizycznego wg Żukowskiej:

1. merytoryczno - motywacyjny

2. metodyczno - organizacyjny

3. społeczno - kulturotwórczy

Kompetencje nauczyciela:

• komunikacyjne

• prakseologiczne ( wykorzystywanie wiedzy)

• kreatywne

• informatyczne

• moralne

• współdziałania

Porządne cechy osobowości ( oczekiwane postawy nauczyciela): osobowość nauczyciela to zespół cech, nie ma dwóch jednakowych osobowości => AUTORYTET!!!

• empatyczny ( zdolny do odczuwania przeżyć ucznia i rozumienie problemów dzieci

• opiekuńczy ( zdolny do rozpoznania potrzeb dziecka i w miarę pomocy okazania mu pomocy)

• myślący racjonalnie ( twórczo i niezależnie)

• kompetentny w traktowanej dynamicznie profesji

• optymistyczny ( w różnych sytuacjach promieniejący i pokazujący pogodę ducha)

• odpowiedzialny za siebie i ucznia traktowanie holistycznie ( całościowo )

• partnerski ( stosunek do ucznia oparty na demokratycznym stylu kierowania

• pro społeczny ( w stosunku do ludzi i otaczającej rzeczywistości)

• kulturalny ( wyróżniający się zarówno kulturą osobista / wrodzoną i nabytą/, tolerancją, zdolny do pracy w społeczeństwie niekulturalnym)

• odporny psychiczne

• komunikatywny ( integracja z uczniami i innymi nauczycielami)

Kreatywność nauczyciela wyraża się:

• niestandardowym, innowacyjnym, nieszablonowym działaniem

• nauczyciel KREATOR - wyzwala w uczniu: samodzielność myślenia i działania

• nauczyciel myśli kreatywnie i rozwija to w uczniach

• nauczyciel tworzy swoją teorię, oryginalne rozwiązania organizacyjno - metodyczne

• działa na rzecz zwiększenia samodzielności uczniów

• korzysta z technik badawczych w rozpoznaniu zjawisk pedagogicznych

• sprawnie i twórczo rozwiązuje problemy edukacyjne / na bieżąco /

Rodzaje czynności nauczycielskich => podstawowymi elementami działania pedagogicznego są czynności, stanowią one fundament każdego złożonego układu działań.

1. Czynności przygotowawcze - celem jest zapewnienie pomyślnych warunków realizacji podjętego zadania. Każde zadanie wymaga zastosowania innych środków dydaktycznych, innego ustawienia ćwiczących, innego zabezpieczenia przed urazami i wypadkami, słowem stworzenia innej sytuacji pedagogicznej

2. Czynności motywujące - polega na skierowaniu uwagi, zainteresowania i sił uczniów na wykonanie zadania, powiązane są te czynności z procesami uczuciowymi. Więź pomiędzy nauczycielem, a uczniem jest podstawowym warunkiem pomyślnych oddziaływań w procesie kształcenia i wychowania zamierzonego.

3. Czynności informujące - współczesny nauczyciel, aby dopełnić proces kształcenia i wychowania musi należycie operować wachlarzem informacji ( nowych). Informacja powinna być jasna, dostatecznie szczegółowa, nie przeładowana treściami drugorzędnymi.

Podstawowa struktura czynności informacyjnych, składa się z następujących elementów:

1. orientacji co do poziomu wiedzy uczniów na dany temat

2. podania nowych informacji

3. podsumowania nowych wiadomości, powiązanie ich z już posiadanymi

Struktura czynności informacyjnych w procesie nauczania czynności / zadań/, ruchowych powinna być następująca:

2. podanie nazwy i znaczenia danej czynności ( umiejętności)

3. zwięzły opis czynności ( słowna ilustracja czynności ruchowej)

4. rzeczowe objaśnienie związków miedzy poszczególnymi elementami danego zadania ruchowego

5. pokaz zadania ruchowego

4. Czynności kontrolne - każda czynność, zmierza do wyniku, skutku, dlatego wymaga kontroli, maja na celu uporządkowanie zasobu wiadomości, umiejętności i sprawności. Kontrola to stwierdzenia stanu rzeczywistego jakiejś rzeczy lub zdarzenia, jego ocena i wyciagnięcia wniosków odnośnie dalszego działania przez porównanie go z posiadanym wzorcem.

5. Czynności naprowadzające - mają miejsce w fazie opanowania przez uczniów nowych informacji, nowych umiejętności ruchowych oraz w trakcie rozwiązywania przez uczniów zadań problemowych. Jest to pomaganie uczniom w samodzielnej pracy skierowanej na cel. Mogą to być: podsumowania odpowiednich myśli, wskazówki, doradzanie sposobów działania, ułatwiających znalezienie wyjścia z jakiejś sytuacji.

Struktura czynności naprowadzających jest prosta:

• stwierdzenie trudności lub niezdecydowania

• ustalenie istoty trudności

• podanie wskazówek, uwag, myśli, dodatkowych informacji.

6. Czynności korekcyjne - korygowanie czynności ruchowych ma miejsce w razie pojawienia się błędów, może przyjąć następujące postacie:

• korygowanie synchroniczne => występuje wtedy, kiedy ćwiczący popełnia proste błędy, a nauczyciel w czasie wykonywania ćwiczenia informuje i nich, lub informuje co ma uczeń zrobić, aby zadanie wykonać poprawnie

• korygowanie szybkie => występuje, wtedy kiedy nauczyciel przerywa zajęcia i ponownie instruuje ruch ze szczególnym akcentem na te elementy ćwiczenia, które były wykonane błędnie

• korygowanie opóźnione => poprawienie błędów, wynika z niedomagań grup mięśniowych, cech motorycznych i poprawienie uzależnione jest do zlikwidowania niedomagań u uczniów.

W strukturze czynności korekcyjnych można wyróżnić, następujące elementy:

• stwierdzenie popełnienie przez ucznia błędu

• ustalenie wspólnie z uczniem miejsca, w którym został on popełniony

• ustalenie istoty błędu

• ustalenie sposobu poprawy błędu

• udzielenie dodatkowych informacji

• sprawdzenie poprawności wykonania zadania

7. Czynności zabezpieczające => szczególnie ważny, asekuracja, przepisy bezpieczeństwa, regulamin korzystania z obiektów, przyborów i urządzeń, asekuracja przy ćwiczeniach, samoochrona, itp.

Dokumentacja nauczyciela: a) obowiązkowa, b) zalecana

a)

• plan pracy dydaktyczno - wychowawczej szkoły

• rozkład materiału

• dziennik lekcyjny

• dziennik zajęć pozalekcyjnych

• książka ewidencji sprzętu sportowego

• osnowy, konspekty ( obowiązkowe w pierwszych latach pracy każdego nauczyciela wychowania fizycznego)

b)

• zeszyt pracy nauczyciela

• tygodniowy plan wykorzystania szkolnych obiektów sportowych

• regulamin korzystania z obiektów sportowych

• kalendarz imprez sportowych

• plan szkolenia młodzieżowych organizatorów sportu

Nowatorstwo pedagogiczne - termin używany do określenia działalności nauczycieli i wychowawców, polegający na ulepszeniu wzorów pracy dydaktycznej i wychowawczej poprzez własne pomysły.

Uczeń ma w szkole warunki do nabywania wiedzy, sprawności i nawyków, czyli rozwija swoje kompetencje w zakresie:

• uczenia się => opanowanie wiedzy i umiejętności, umożliwiających radzenie sobie w życiu i uczestniczenie w różnych formach aktywności ruchowej - indywidualnej o charakterze zdrowotnym, rekreacyjnym, hedonistyczny, itp.

• myślenia => dostrzeganie związków przyczynowo - skutkowych pomiędzy aktywnością fizyczną, a zdrowiem, itp.

• poszukiwania => poszukiwanie różnych informacji w różnych źródłach w mediach i innych technologiach komunikacyjnych

• działania => projektowanie i organizowanie działań na rzecz rozwoju zdrowia, sprawności fizycznej i wypoczynku w czasie wolnym od obowiązkowych zajęć

• doskonalenia się => przyjmowanie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych osób, za swój rozwój i utrzymanie dobrej sprawności fizycznej.

• komunikowania => umiejętność prezentowanie własnego punktu widzenia, argumentowania i obrony swojego zdania oraz umiejętność słuchania innych i brania pod uwagę ich poglądów

• współdziałania => umiejętność współzawodniczenia i współdziałania w zespole oraz udzielanie pomocy w realizacji zadań. Nawiązywanie kontaktów i budowanie więzi międzyludzkich.

Podstawowe elementy rozwoju człowieka:

Wzrastanie - zmiany wielkościowe i ilościowe

Różnicowanie - doskonalone są struktury tkane, doskonalenie poszczególnych narządów i układów względem siebie i kształtowanie proporcji organizmu

Dojrzewanie - doskonalenie czynności poszczególnych układów i ściślejsze wzajemne uzależnienie ich funkcji

Czynniki regulujące rozwój człowieka:

• endogenne genetyczne - determinatory / geny /

• endogenne para genetyczne - stymulatory / geny matki /

• egzogenne: środowiskowe zewnętrzne, biogeograficzne, społeczno - ekonomiczne

• tryb życia jednostki - charakter pracy, odpoczynek, sen, zabawa, itp.

Żeby kształtować, trzeba mieć na względzie okresy sensytywne ( okresy szczególnej wrażliwości ).

Dziecko 7- 9 lat: => początek wejścia do szkoły jesst dla dziecka niekorzystny, dziecko uczy się przez zabawę, najważniejsza jest motywacja, aby dziecko się nie zraziło, uwaga kształtuje się bardzo powoli, nauczyciel ma bardzo duży autorytet, przedszkole to skarbnica pozadomowa.

MORFOLOGIA: / budowa ciała /

• długość kończyn przerasta długość tułowia,

• kształtuje się wysklepienie stopy i kręgi kręgosłupa / elastyczny kościec/

• rocznie: 15 cm wzrostu więcej; 1,5 - 3 kg wagi więcej

• dziecko w tym okresie rozrasta się wewnętrznie

• wymiana uzębienia

• masa mięsni wynosi około 27 % masy ciała

• lepiej rozwijają się mięsnie duże

PSYCHIKA:

• dojrzewanie kory mózgowej

• pamięć mimowolna

• uwaga krótka skupiona ( kształtuje się bardzo powoli)

• egocentryzm ( dziecko lubi zwracać na siebie uwagę)

• impulsywność, żywość, krzykliwość ( związana z rozwijaniem ukł. oddechowego)

• wolne rozwijanie się mięśnia sercowego

• dziecko dopiero uczy się czynności

• problemy z automatyzacją

• niskie ciśnienie, mniej hemoglobiny i erytrocytów

• temperatura 36,6 stopni C, HR > 60

MOTORYKA:

• tempo rozwoju cech motorycznych jest różne i niezależne od wzrostu

• dzieci są bardzo gibkie, elastyczne, ale nie wolno tego nadwerężać

• siła 1 - 3 kg!

• dobra koordynacja mięśniowa, ruchy zamaszyste

• dzieci dużo biegają „biegać, żeby biegać”, ruchliwe, trudno je uspokoić

• dziecko ma „głód ruchu i krzyku”, duża pobudliwość

• dziecko uczy się czynności złożonych, ale powoli

• uczy się nazw pozycji, części ciała

• każde z dzieci rozwija się indywidualnie

• akceleracja dziewcząt w stosunku do chłopców

ZALECENIA:

• nie wyróżniać dzieci, stosować pochwały i akceptacje dla zachowań dziecka

• dużo zabawy, należy zaspokoić „głód ruchu”,

• stosować ruch wszechstronny, muzyka, nie kształtować żadnej cechy motorycznej szczególnie siły!, stosować lekkie przybory ( piłki) , zabawy

• robić przerwy miedzy zabawami

• nie wolno, źle wyrażać się o uczniu i rodzicach

• ruch na świeżym powietrzu intensywny, ale wyważony,

• zachęcać do działania

• obcowanie z rówieśnikami - uspołecznienie dziecka

• wprowadzać współzawodnictwo drużynowe - grupowe

• realizować działania korekcyjne, nie dźwigać współpartnera

• stosować pozycje niskie do ćwiczeń, pozycje wysokie pogłębiają krzywizny kręgosłupa

• wdrażać do nawyków higienicznych i zdrowotnych

• stosować różne formy organizacyjne

• ruchu - uczyć metodą syntetyczną

• stosować metody: zabawową klasyczną i naśladowczą, opowieść ruchową, bezpośredniej celowości ruchu, naśladowcza ścisłą

• cześć końcową lekcji wydłużyć

• kontrola lekarska na początku i na końcu roku szkolnego

Dziecko 9 - 11 lat => harmonia somatyczno - psychiczna, wolniejszy rozwój ( przygotowanie organizmu do następnego szybkiego rozwoju) „ złoty wiek” - doskonałości ruchowej.

MORFOLOGIA:

• sylwetka szczupła, proporcjonalna

• przyrost masy stały, organizm wzmacnia się

• dobrze funkcjonują narządy wewnętrzne, kształtują się małe mięśnie

• nastąpiła już wymiana uzębienia, na żeby stałe

• rozrost klatki piersiowej - wzrost płuc

• koordynacja wzrokowo - ruchowa dobra

• energia niewyczerpana

• dobra odporność mózgu

• obniża się OSM / środek ciężkości/

• przewaga procesów pobudzenia nad hamowaniem

PSYCHIKA:

• pamięć dowolna ( skierowanie uwagi w sposób celowy na jakieś zjawisko)

• uwaga podzielona

• doskonałe spostrzeganie

• okres kolekcjonerski

• duży rozwój umysłowy ( zgłębia różne wiadomości o świecie)

• represja emocjonalna ( tłumi nadmiar emocji)

• dziecko zaczyna myśleć abstrakcyjnie

• dziecko towarzyski, otwarte na świat, chętnie poznaje otoczenie

MOTORYKA:

• kształtuje się zwinność i szybkość, siła i wytrzymałość, nierównomiernie

• duży postęp w rytmizacji ( kombinacje ruchowe nie stanowią problemu)

• występuje celowość ruchu ( biega aby dobiec)

• antycypacja - przewidywanie ruchów

• bardzo dobra umiejętność uczenia się nowych ruchów, dobra pamięć ruchowa

• duża automatyzacja ruchowa

• świadome kierowanie swoimi ruchami

ZALECENIA:

• stosować wszechstronność ćwiczeń, bo dziecko cały czas rośnie harmonijnie

• można zacząć kształtować z umiarem siłę i wytrzymałość

• stosować usamodzielnienie w myśleniu i działaniu

• wychowywać do zdrowia i rekreacji, higieny na całe życie

• stworzyć możliwości do ujawniania się talentów sportowych

• oddziaływać na umysł, nie tylko na ciało

• najlepszy okres do uczenia się techniki i taktyki gier sportowych / mini gry /

• nie ukierunkowywać na 1 dyscyplinę

• stosować pokaz + środki wspomagające pokaz

• początek różnicowania programu wg płci

• dziecko samo chce się sprawdzać, wprowadzić współzawodnictwo its i grupy

• ruch ujmować całościowo, nie tłumaczyć drobiazgowo ćwiczeń

• inspirować samodzielną działalność ruchową poza szkołą

• wskazane zajęcia na świeżym powietrzu

• dziecku imponują starsi koledzy

Dziecko 11 - 15 lat => dwie fazy: I pokwitania, II dojrzewania

MORFOLOGIA:

• trwałe uzębienie

• przyrost kości, duże tempo wzrostu / osłabienie mm związane ze wzrostem /

• kształtuje się dymorfizm płciowy ( okres pokwitania u dziewcząt - 10 lat, okres pokwitania u chłopców - 12 lat, u dziewcząt szybciej kształtują się narządy płciowe.

• Ogólny chaos, rozstrojenie, dysharmonie

• Pojawiają się II i III rzędne cechy płciowe: gruchoły łojowe,

• U chłopców: przebudowa obręczy barkowej, krtani - mutacja

• U dziewcząt: przebudowa w biodrach i udach, biust układ nerwowy się zmienia ( ilość dendrytów, komórek nerwowych), rośnie tkanka tłuszczowa

• Zmienia się harmonia i płynność ruchów, mała koordynacja

• Zmniejsza się odporność na choroby

• Wzrasta poziom hemoglobiny i erytrocytów

• Tętno jak u dorosłego, lepsza wymiana gazowa

PSYCHIKA:

• rodzą się zamiłowania i zainteresowania

• dużo pytań

• myślenie logiczno - przyczynowe

• zmiany nastrojów

• różne stany emocjonalne: stany chorobowe, agresywne, nastrojowość, uczuciowość, przyjaźń, lęk, niepokój, wrogość, gniew, zazdrość, nienawiść, itp

MOTORYKA:

• dziewczęta kończą przyrost motoryczności

• chłopcy: wzrasta siła i szybkość

ZALECENIA:

• na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych stosować różne formy aktywności. W szczególności: sposoby odżywiania, gry rekreacyjne gry zespołowe i indywidualne, wycieczki, wyprawy, biegi terenowe, zjazdy narciarskie, rower.

• uwzględnienie specyfiki odmienność płci:

dziewczęta:

• aerobik ( odmiany )

• taniec ( towarzyskie, nowoczesne, indywidualne, regionalne)

• gimnastyka artystyczna

• ćwiczenia taneczne

• joga i kalanetics

• uczyć sposobów kształtowania sylwetki, pielęgnacji ciała, zdrowia, masy

• rozwijać ekspresję, plastykę ruchu, dynamikę ruchu

• ruch estetyczny ( zaspokoić potrzebę estetyki ruchu)

• uwrażliwiać na wartość i piękno ruchu

• uświadamiać niebezpieczeństwo odchudzania ( anoreksja, bulimia, dieta)

chłopcy:

• siłowania, ale pod kontrolą, aby uniknąć przeciążenia

• uświadamiać niebezpieczeństwo anabolików

• stworzyć możliwość sprawdzenia się i wyżycia, wyładowania

• nie wskazane sporty o długotrwałym wysiłku, intensywnego

• niewskazane sporty: boks, podnoszenie ciężarów, wyścigi kolarskie, długie biegi, pływanie na długich dystansach

• nie stosować ćwiczeń w klęku i na twardym podłożu

• nie wystawiać / stwarzać sytuacji wystawiających na ośmieszenie

• zajęcia w terenie i na świeżym powietrzu

• ruchu uczyć wolniej

• ćwiczeni z dużą ilością przyborów, intensywne

Ogólnie:

• uczyć sposobów relaksacji, kierowania emocjami

• rozwijać inteligencję emocjonalną

• wyposażać w wiedzę dotyczącą funkcji ciała i organizmu

• uczyć higieny ciała i umysłu

• wysiłki wytrzymałościowe rozsądnie regulować

• podkreślić konieczność wypoczynku

• stworzyć przyjemną atmosferę na zajęciach

• współpracować z rodzicami

Tezy egzaminacyjne na egzamin z Metodyki:

1. nauczyciel ( kompetencje, cechy, rola....)

2. wskazania / przeciwwskazania dla poszczególnych grup wiekowych, odrębność wychowania dziewcząt i chłopców

3. problemy zdrowia i wychowania zdrowotnego

4. ogniwa procesu wychowania fizycznego ( diagnoza, prognoza, pomiar efektów.... )

5. reforma Oświaty

6. podstawa programowa

7. zajęcia pozalekcyjne w szkole

8. lekcja ( zadania, metody, formy, zasady bezpieczeństwa....)

9. warunki do realizacji zadań w szkole ( warunki trudne, nowatorskie...)

Opracowanie: Michał Pietrosiuk / Oko / i Paweł Mucha / Muszka /

32

---