SKRYPT - ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE

1. Zakres przedmiotu organizacja i zarzadzanie w administracji publicznej .

Organizacja - pojęcia tego używa się najczęściej na 3 sposoby :
1. w znaczeniu rzeczowym ( podmiotowym ) - określona instytucja np. . szkoła, szpital, przedsiębiorstwo

2.znaczenie czynnościowe - organizacja jako określony proces zmierzający do jakiegoś celu (organizowanie)

3.w znaczeniu atrybutowym - organizacja jako cecha, atrybut rzeczy, stanu.
(np. kiedy mówimy, że coś jest dobrze zorganizowane)

2 . Pojęcie organizacji

organizacja - współdziałanie części, która przyczynia się do powodzenia całości .

Organizacja - grupa osób, które ze sobą współpracują w sposób stały w określonej strukturze aby osiągnąć pewien cel lub zestaw celów . Mają zhierarchizowany i uporządkowany system działania .

3.Pojęcie zarządzania

zarządzanie - proces zachodzący w organizacji, który zmierza do osiągniecia ich celów . Dotyczy całej organizacji oraz poszczególnych ich elementów .

Zarządzanie jako zestaw czynności jest procesem, który wdrażają i kontrolują osoby pełniące funkcje kierownicze w organizacji .

4.pojęcie administracji

Administracja (łac. ministrare - służba, wykonywanie ) . Określa działalność zmierzającą w pewnym celu . Jest to pojęcie bliskie zarządzaniu .

3 sposoby postrzegania administracji :

1) administracja jako określona struktura ( podmiot o okreslonej strukturze dzialania)
2) administracja w znaczeniu funkcjonalnym - działania podejmowane w realizacji celu w tych administracjach .

3)w znaczeniu osobowym - osoby, które funkcjonują, pełnią zadania w tych administracjach w nr 1

5.Pojęcie administracji publicznej

administracja publiczna - wyrózniona część systemu administracyjnego państwa . Wyróżnia ją cel jej istnienia i działąnia - jest to cel publiczny . Kieruje się dobrem wspólnym, interesem publicznym jakiejś społeczności .

Administracja wiązana z prawem w swoim działaniu i w podstawie swojego istnienia .

We współczesnych państwach jest ona bardzo rozbudowana ; trudno wyznaczyć granice administracji publicznej dlatego , że zadania publiczne realizują różne podmioty. Państwo dzieli się swoimi zadaniami .

6. Rodzaje Organizacji:

• Prywatne - np. spółki prawa handlowego

• Publiczne - są częścią struktury państwa, albo są to podmioty którym państwo przekazało określony zakres działania. Np. samorządy i fundacje

• Organizacje nastawione na zysk -podnosi zysk i majątek organizacji

• Organizacje nie nastawione na zysk - niosące pomoc, organizacje charytatywne

Podział ze względu na zasięg:

• Ilość uczestników

• Ilość zasobów

• Zasoby wiedzy

Podział ze względu na to czy organizacje biorą udział w procesie międzynarodowym:

• Lokalne

• globalne

6. Organizacja jako obiekt badań

Istnienie organizacji jest faktem społeczny, dlatego podlega badaniu.

WIEDZA - Zespół informacji o danej dziedzinie zjawisk społecznych lub naturalnych, które zachodzą obiektywnie (niezależnie od woli człowieka)

NAUKA - wiedza uporządkowana w sposób usystematyzowany za pomocą sprawdzonych stwierdzeń, które nie tylko opisują te zjawiska, ale je wyjaśniają przy pomocy odpowiednich terminologii.

TEORIA - ujmuję badaną rzeczywistość w konstrukcji modelowej, pozwala badane zjawisko podporządkować za pomocą hipotek badawczych oraz wypowiadać twierdzenia naukowe.

6. Teoria organizacji i zarządzania jako dyscyplina naukowa

Dyscyplina nauki zajmująca się funkcjonowaniem organizacji.

Podział nauki:

• Nauki teoretyczne (podstawowe) - oparte na pojęciach abstrakcyjnych, dotyczą twierdzeń analitycznych, które wzbogacają opisane prawa naukowe.

• Nauki stosowane (praktyczne) - dostarczają wiedzy i umiejętności koniecznych do prawidłowego, konkretnego działania, zajmują się efektywnością odpowiednich działań.

Nauka:

• Formalna - wywodzą twierdzenia z tzw. twierdzeń pierwotnych w drodze rozumienia np. matematyka

• Empiryczna - odwołuje się do doświadczenia jako sprawdzenie twierdzeń np. biologia

6. Definicja teorii organizacji i zarzadzania

Dyscyplina nauki której obszar badany obejmuje powstanie, rozwój oraz działanie organizacji, procesy zachodzące w organizacji, w tym proces zarządzania, oraz funkcje kierownicze realizowane w organizacjach.

7. Cechy teorii organizacji i zarządzania

1. Nauka ma charakter interdyscyplinarny (związek z innymi dyscyplinami wiedzy, dzili z nimi obszar badawczy, pojęcia i modele teoretyczne)

1. Wykorzystuje metody i techniki badawcze innych nauk

2. Stosowana dyscyplina wiedzy (ma nie tylko rozwijać wiedzę, ale badać również jej zastosowanie)

3. Ma charakter nauki ergo logicznej (zajmuje się pracą ludzką)

4. Bada zjawiska organizacyjne zarówno w ujęciu statycznym jak i dynamicznym

5. Posiada zmienny zakres zainteresowań (zakres ten ciągle się rozszerza)

11. Związki teorii organizacji i zarządzania z innymi dziedzinami wiedzy.

• nauki administracyjne - (będziemy rozumieć trzy dyscypliny naukowe)

Nauka administracji - jest to nauka społeczna posługująca się metodą empiryczną, której przedmiotem jest wszechstronna wiedza o rzeczywistej administracji publicznej funkcjonującym w danym państwie.

Nauka prawa administracyjnego- część nauki prawa, która zajmuje się prawem administracyjnym czyli normami prawnymi które regulują organizację i funkcjonowanie administracji publicznej.

Nauka polityki administracyjnej- zajmuje się tworzeniem programów działania dla administracji publicznej oraz ocenami administracji publicznej, czyli w sensie potocznym wskazuje co należy w administracji zmienić.

12. Przedmiot teorii i zarządzania

1. Zajmuje się samą organizacją

2. Zajmuje się elementem dynamicznym zarządzania

3. Zajmuje się otoczeniem organizacji

4. Funkcje kierownicze (czynności osób które pełnią funkcje kierownicze)

5. Rola podwładnych w organizacji i poszczególnych instytucji

6. Wiedza wiadomości użytecznych, niezbędnych w procesach zarządzania i realizacji funkcji kierowniczych

7. Podejmowanie racjonalnych decyzji

8. Osiąganie celu przez organizację

9. Sprawność działań zespołowych

13. Metody badawcze teorii organizacji i zarządzania

Każda dziedzina wiedzy posługuje się określonymi metodami.

Metoda badawcza- sposób w jaki dana dziedzina wiedzy osiąga swoje cele, w jaki sposób formułuje swoje twierdzenia.

Metody badawcze:

• empiryczne (indukcyjne)

• formalne (dedukcyjne)

Techniki badawcze- w ramach metod badawczych występują dane techniki badawcze, są jej elementami.

Etapy ( schemat ) metody badawczej:

• zbieranie informacji

• analiza zebranych informacji

• ocena przydatności zebranych i przeanalizowanych informacji

• formułowanie twierdzeń

14. Metody tworzenia twierdzeń teorii organizacji i zarządzania.

Wyróżniamy metody:

• 1, 2: metody są przed naukowe

• 3, 4, 5: są w pełni naukowe

METODA PIERWSZA :

1. Podstawą tej metody jest indywidualne doświadczenie życiowe, które spotyka się
   w swojej praktyce zawodowej z problemami organizacji i zarządzania.

1. Intuicyjne formułowanie hipotez uogólniających, doświadczenia życiowe danych osób.

2. Weryfikacja hipotez poprzez ich zastosowanie w wybranych organizacjach.

3. Formułowanie twierdzeń ogólnych z zakresu organizacji i zarządzania mających walor praktyczny.

METODA DRUGA:

1. Doświadczenie życiowe zbiorowe, związane z daną grupą zawodową lub społeczną.

1. Sprawdzenie adekwatności doświadczenia życiowego, gdyż ono jest często sprzeczne
   w celu uszczegółowienia tego celu i ograniczenia ich zakresu do wybranych problemów.

2. Weryfikacja hipotez poprzez ich zastosowanie w wybranych organizacjach danego rodzaju.

3. Przyjęcie ogólnych twierdzeń z zakresu organizacji i zarządzania.

METODA TRZECIA:

1. Punktem wyjścia jest obserwacja rzeczywistej pracy ludzi.

1. Na podstawie obserwacji tworzy się hipotezy uogólniające, jej wyniki przy wykorzystaniu dyscyplin pomocniczych związanych z określoną kategorią organizacji.

2. Weryfikacja hipotez w wybranych organizacjach zgodnie ze specyfiką hipotezy.

3. Formułowanie twierdzeń w zakresie poszczególnych nauk, dyscyplin pomocniczych.

4. Analiza sformułowanych twierdzeń pod kątem możliwości ich uogólnienia na potrzeby teorii organizacji i zarządzania.

5. Ponowna weryfikacja uogólnionych twierdzeń w wybranych kategoriach organizacji .

6. Formułowanie twierdzeń z zakresu teorii organizacji i zarządzania.

METODA CZWARTA:

1. Punktem wyjścia jest ogólne doświadczenie życiowe oraz osoby zajmującej się tematyką organizacji i zarządzania.

1. Następuje wybór indywidualnych przypadków, które są najbardziej typowe dla wybranego problemu badawczego.

2. Obejmuje systematyczną obserwację wybranych przypadków konkretnych organizacji przy wykorzystaniu odpowiednich technik badawczych.

3. Na podstawie tych informacji tworzone są hipotezy.

4. Weryfikacja hipotez kontrolowanych w warunkach empirycznych.

5. Ponowna weryfikacja hipotez w określonych warunkach.

6. Formułowanie ogólnych twierdzeń z zakresu organizacji i zarządzania.

METODA PIĄTA:

1. Ma ogólne doświadczenie życiowe oraz twierdzenia z teorii organizacji i zarządzania, które są pewne i nie trzeba ich potwierdzeń.

1. Mamy do czynienia z dedukcyjnym wprowadzeniem hipotez w systemie aksjomatu.

2. Weryfikacja hipotez poprzez ich zastosowanie w wybranych organizacjach.

3. Tworzenie twierdzeń w walorze teoretycznym.

5.Mamy do czynienia z tworzeniem twierdzeń ogólnych z zakresu organizacji.

15. Funkcje kierownicze

1.Planowanie. Kierownik odpowiedzialny jest za wyznaczanie celu globalnego i wiązki celów szczegółowych, które przyczyniają się do jego realizacji. Kierownicy szczebla centralnego ustalają cele globalne jak też cele strategiczne, których realizacja dotyczyć będzie przedziału czasu od roku do pięciu lat. Kierownicy średniego szczebla przeważnie zajmują się planowaniem taktycznym zwanym też planowaniem średniookresowym. Przeważnie będzie to okres od miesiąca do roku.

2.Organizowanie. W ramach tej funkcji kierownicy określają kto i co powinien zrobić, aby organizacja mogła osiągnąć swoje cele. Organizowanie wymaga również aby menedżer ustalił hierarchię celów i zadań. W ramach tej funkcji kierownicy obsadzają poszczególne zadania,
a więc określają dobór, rozmieszczenie i wyszkolenie personelu do wykonania pracy
w organizacji.

3.Kierowanie. Funkcja ta w literaturze przedmiotu bywa też określona jako prowadzenie, przewodzenie, motywowanie, inicjowanie. Funkcja ta polega na tym aby kierownicy powodowali takie działanie, które powodują, że członkowie organizacji postępują w sposób, który przyczyni się do osiągnięcia ustalonych celów. Kierownicy realizujący tę funkcję pracują bezpośrednio z członkami organizacji i muszą dostarczyć motywacji, która wyzwala skuteczność i energię wśród podwładnych.

4.Kontrolowanie. W ramach realizacji tej funkcji kierownicy muszą spowodować, aby działanie personelu rzeczywiście prowadziły do osiągnięcia ustalonych celów.

Funkcję tą można podzielić na następujące sub - funkcje:

• określenie mierników oceny wykonania zadań,

• bieżący pomiar mierników oceny i porównanie ich z miernikami założonymi,

• podjęcie ewentualnych działań korygujących w sytuacji kiedy występują odstępstwa.

Funkcja ta stanowi więc element działań, które można określić terminem sprężenia zwrotnego działań kierowniczych.

Teza16. Style kierowania

Wg Robert Blake'a i Jane Mouton.

Styl bierny- osoba ta charakteryzuje się małą troską o pracowników, zadania i produkcję. Często nie interesuje się biegiem spraw. Nie lubi, gdy pracownicy zwracają się do niego ze sprawami. Minimalizuje wysiłki, w takim stopniu aby móc utrzymać członkostwo w organizacji.

Styl demokratyczny - taki kierownik przed podjęciem decyzji zasięga opinii u pracowników. Zwraca dużą uwagę na potrzeby ludzi, na dobra i harmonijną pracę w zespole. Niestety w niskim stopniu interesuje go produkcja. Często używa sformułowań :"my zadecydowaliśmy", "my zrobiliśmy".

Styl autokratyczny (zadaniowy) - przeciwieństwo stylu demokratycznego. Kierownik-autokrata koncentruje się przede wszystkim na sprawności i zadaniu. W małym stopniu interesują go podwładni. Kieruje "twardą ręką" i podejmuje wszystkie ważne decyzje w zespole, nie dając pracownikom możliwości samodzielnego działania. Używa zdań typu: "Ja zadecydowałem", "Ja zrobiłem".

Styl kompromisowy (zrównoważony) - w tym przypadku kierownik troszczy się zarówno o pracowników jak i o produkcję. Zadowalająca efektywność organizacji jest osiągana przez dobre wykonywanie zadań i troszczenie się o morale ludzi. Jest to styl pośredni między demokratycznym a autokratycznym.

Styl przywódczy - osoba taka w równie bardzo dużym stopniu koncentruje się na zadaniach jak i na pracownikach. Harmonijne stosunki w zespole są tożsame z celem firmy i prowadzą do wysokich osiągnięć w pracy. Według Blake'a i Mouton jest to najlepszy styl kierowania.

Teza 17. Podział stanowisk kierowniczych

Menedżerowie najniższego szczebla - nadzorują i koordynują działania pracowników wykonawczych. Przeważnie są to brygadziści, majstrowie, koordynatorzy lub kierownicy biur.

Menedżerowie średniego szczebla- w większości organizacji najliczniejsza grupa menedżerów. Mogą to być: kierownicy zakładu, kierownik eksploatacji, szef wydziału. Odpowiadają przede wszystkim za realizację polityki i planów opracowanych na najwyższym szczeblu i za nadzorowanie i kierowanie działań menedżerów niższego stopnia.

Menedżerowie wyższego szczebla- niewielka grupa kadry kierowniczej kierująca organizacją. Tytuły: prezes, wiceprezes, dyrektor naczelny. Wytyczają cele organizacji, jej ogólna strategię a także politykę operacyjną.

TEZA 18. Zadania kierowników

1. Praca z ludźmi i przez ludzi - z każdym, kto może się przyczynić do osiągnięcia celów organizacji.

2. Zapewnienie dobrej komunikacji w organizacji - kontakty z innymi kierownikami.

3. Dopilnowanie, by zadania były skutecznie wykonywane - ponoszenie odpowiedzialności, podejmowanie ryzyka.

4. Doprowadzanie do równowagi między konkurencyjnymi celami, ustalanie priorytetów, przydzielanie odpowiednich zadań członkom organizacji.

5. Zdolność ujmowania problemów analitycznie (szczegółowo) i syntetycznie (w całości, abstrakcyjnie).

6. Łagodzenie napięć, likwidacja nieporozumień, rozstrzyganie sporów - umiejętności rozjemcze.

7. Nawiązywanie stosunków, stosowanie perswazji i kompromisów dla osiągnięcia celów organizacji - umiejętności polityczne.

8. Reprezentowanie organizacji - funkcje dyplomatyczne i symboliczne.

9. Podejmowanie trudnych decyzji.

TEZA 19. Pojęcie struktury organizacyjnej
Struktura organizacyjna jest to podział organizacji na komórki organizacyjne i stanowiska pracy.

W przypadku adm. pub. Możemy je rozumieć na dwa sposoby:
a) ujęcie szersze- struktura organizacyjna całej adm. pub.

b) ujęcie węższe- dotyczy poszczególnych jednostek organizacyjnych występujących w adm. pub.

TEZA 20. Rodzaje struktur organizacyjnych
Struktura liniowa- wysmukła, wiele szczebli podporządkowania
Struktury płaskie- jeden kierownik, wielu podwładnych.

Struktura wysmukła - isnieje wiele stopni podporządkowania .
Struktura funkcjonalna - każdy z wykonawców jest podporządkowany poleceniom wielu bezpośrednich przełożonych.
Struktura sztabowa- w ramach organizacji pojawiły się sztaby, które wspierały poszczególne komórki organizacji w rozwiązywaniu problemów.
Struktura macierzowa- obejmuje ona uporządkowanie hierarchiczne (pionowe) oraz zadaniowe (poziome)
Struktura sieciowa- postulat związany z wykonywaniem zadań przez organizację nie powiązane ze sobą hierarchicznie ale współpracujące ze sobą,

21.przykład struktury organizacyjnej - kul .

http://bip.kul.lublin.pl/files/90/bip/Struktura%20organizacyjna%20administracji.pdf

22. Etapy tworzenia modelu instytucji

1. Wskazanie celu głównego instytucji

-cel główny wynika z przepisów prawa

-cele wiążemy z org. administracji publicznej, którego obsłudze służy dana komórka organizacyjna

1. Podział celu głównego na mniejsze cele i kierunki działania, tworzy się tzw. cele pomocnicze

-cele poboczne , by cel główny też był osiągnięty

-dotyczy działań pojedynczych osób, poszczególnych stanowisk pracy, których cele mają być zgodne z celem głównym

2. Łączymy stanowiska pracy w komórki organizacyjne

-kryterium w oparciu o które łączymy stanowiska

-kryterium zadaniowe- łączy stanowiska pracy pod kątem działania

-kryterium rzeczowe związane z kategoriami spraw

3. Wskazanie więzi organizacyjnych

-więzi organizacyjne- związki miedzy stanowiskami pracy a zespołami osób

-więź hierarchiczna- zależność służbowa (przełożony, podwładny)

-więź specjalistyczna- podział pracy/zadań

-więź informacyjna- przepływ informacji wewnątrz struktury

4. Formalizacja struktury(w przepisach prawa)

-statut i regulamin organizacyjny

5. Wskazanie odpowiedzialności za brak realizacji lub niewłaściwe realizowanie celów.

23. Więzi organizacyjne ( + obowiązkowo przykład )

Więzi organizacyjne to związki zależności pomiędzy stanowiskiem pracy i zespołami osób.

Więź hierarchiczna - wskazuje kto jest przełożonym a kto jest podwładnym . ( służby mundurowe, urzędy, policja )

Więź specjalistyczna - związana z podziałem pracy i podziałem zadań w poszczególnych komórkach organizacji . (. dział produkcji, działa marketingu, prezydent - by podjąć decyzję potrzebuje doradców, w firmie radca prawny; )

Więź informacyjna - przepływ informacji w organizacji . (agencje prasowe, media, szpitale, biura pracownicze, agencje reklamowe )

24.Rola administracji publicznej w regulacji życia społecznego.

Państwo

1.
2.
zakres uprawnień

Dziedziny życia społecznego

1.

• kompetencje organów państwowych przewidziane w sytuacjach niezbędnych

• model państwa demokratyczny

• swoboda działalności gospodarczej

• prywatna służba zdrowia

• przyzwolenie państwa, samorządy

• państwo liberalne

• zadania państwa istnieją, gdy jednostka nie może sobie z nimi poradzić

• 2. scentralizowana struktura państwa

• kompetencje państwa szerokie

• model państwa niedemokratyczny

• zakres uprawnień jednostki- niewielki

• gospodarka centralna

• państwo totalitarne

• państwo socjalistyczne z przed 89 roku

• rządzi pewna ideologia

• nie ma bezrobocia

• państwo wszystko wie najlepiej

• państwo zajmuje się wszystkim

• centralny system ubezpieczeń społecznych

25. Historia myśli organizatorskiej

1.Klasyczne spojrzenie na zarządzanie obejmuje dwa różne podejścia „naukowe zarządzanie” Taylora i „zarządzanie administracyjne” Fayola (klasyczna teoria organizacji).
a.. Naukowe zarządzanie .
b. Zarządzanie administracyjne

2 Spojrzenie behawioralne

3 spojrzenie ilościowe

4 ujęcie systemowe zarządzania

5 spojrzenie sytuacyjne

26.Początki nauk zarządzania:

Zarządzanie w starożytności.
Egipcjanie stosowali przy budowie piramid takie funkcje zarządzania, jak planowanie, organizowanie i kontrolowanie. Aleksander Wielki posługiwał się sztabową organizacją w koordynacji działań w toku swoich kampanii wojennych. Cesarstwo rzymskie rozwinęło dobrze wykształconą strukturę organizacyjną... Na temat praktyk i koncepcji zarządzania wypowiadał się Sokrates w 400 roku p.n.e.; Platon w 350 p.n.e. opisał specjalizację pracy; Alfarabi wyliczył kilka cech przywództwa w 900 roku n.e.
Pionierzy zarządzania.
Poważniejsze badania nad zarządzaniem zaczęły się rozwijać dopiero w XIX wieku.

Robert Owen (1771 - 1858), brytyjski przemysłowiec i reformator, był jednym z pierwszych menedżerów, który dostrzegł znaczenie zasobów ludzkich organizacji. Do jego czasów na robotników fabrycznych patrzono w bardzo podobny sposób jak na maszyny czy sprzęt. Owen, który sam był właścicielem fabryk, był przekonany, że robotnicy mają prawo do poszanowania i godności... Wychodził z założenia, że większa troska o robotnika zaowocuje zwiększoną produkcją.

Charles Babbage (1792 - 1871), angielski matematyk, koncentrował uwagę na efektywności produkcji. Babbage wiązał wielkie nadzieje z podziałem pracy i był orędownikiem zastosowania matematyki do takich problemów, jak efektywne wykorzystanie pomieszczeń i materiałów. W tym sensie jego praca wyprzedziła zarówno klasyczne, jak i ilościowe spojrzenie na zarządzanie. Babbage dostrzegał jednak również element ludzki. Rozumiał, że harmonijne stosunki pomiędzy kierownictwem i siłą roboczą mogą przynosić korzyści obu stronom, dlatego też był zwolennikiem takich rozwiązań, jak systemy udziału w zyskach.

27.Podejście klasyczne do zarządzania

Klasyczne zarządzanie składa się z dwóch wyodrębnionych gałęzi: naukowego zarządzania ( sfera gospodarcza ) i zarządzania administracyjnego ( administracja państwowa) .

Przedstawiciele szkoły klasycznej zajmowali się podniesieniem wydajności pracy związanym ze zwiększeniem efektywności pracy . Zajmowali się miernikami skuteczności pracy .

28.Naukowe zarządzanie

Podejście, które koncentrowało się na polepszeniu działania poszczególnych pracowników. Etapy postępowania w koncepcji naukowego zarządzania opracował F.W Taylor :

1.Naukowo opracować każdy element pracy na danym stanowisku .

2.Naukowo dobierać pracowników i nastepnie szkolić ich .

3.Nadzorować pracowników , by mieć pewnośc , że będą stosować się do zalecanych im metod wykonywania pracy

4.Dalej planować pracę, ale wykorzystywać robotników do faktycznego wykonywania pracy.

29.Zarządzanie administracyjne

Polega na koncentrowaniu się w zarządzaniu całą organizacją.

Najwybitniejszym rzecznikiem tego kierunku był H.Fayol , który próbował usystematyzować praktykę zarządzania , by dać wskazówki innym menedżerom. Wyodrębnił konkretne funkcje kierownicze : planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania .

-planowanie: wytyczanie celów organizacji i okreslanie, jak można najlepiej je osiągnąć

-organizowanie: logiczne grupowanie działań i zasobów

-kontrolowanie: obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów

-przewodzenie: zespół procesów wykorzystywanych po to, aby skłonić członków organizacji do wzajemnej współpracy w interesie organizacji.

30.Zasady sprawnego zarządzania wg. Fayola

1. Podział pracy - praca musi być odpowiednio podzielona pomiedzy wszystkich uczestników pracy

2. Autorytet - prawo do wydawania poleceń i związana z nim konieczność posłuszeństwa .

3. Dyscyplina - właściwe zachowanie pomiędzy przełożonym a podwładnym .

4. Jednośc rozkazodawstwa - jeden przełożony, jeden podwładny.

5. Jednolitość kierownictwa - każdy pracownik powinien mied tylko jednego przełożonego

6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu - interesy jednostek nie powinny byd przedkładane ponad cele całej organizacji

7. Wynagrodzenie - wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe zarówno dla pracowników, jak i dla organizacji

8. Centralizacja - podporządkowanie szczebla niższego szczeblowi wyższemu .

9. Hierarchia - linia władzy powinna przebiegać z góry na dół organizacji i należy jej zawsze przestrzegać

10. Ład - każdy pracownik znajduje się na właściwym miejscu we właściwym czasie

11. Sprawiedliwość - traktowanie ludzi w odpowiedni sposób przez przełożonego.

12. Stabilizacja personelu - personel jest względnie stabilny .

13. Inicjatywa - podwładni powinni mieć swobodę inicjatywy .

14. Zgranie personelu (harmonia) - identyfikacja pracowników z ogranizacją .

31 Typy władzy wg M. Webera

1. racjonalny - władza pochodzi z mianowania, wybotu lub wynika z przepisów prawa.

2. Tradycjonalny - wynika z tradycji w związany z tradycją statusu społecznego.

3. Typ haryzmatyczny - oparty na cechach jednostki .

32 Pojęcie biurokracji

Biurokracja :

1. rozumiana jako warstwa urzędnicza, która wykonuje wladze publiczną .

2. Model budowy instytucji

3. sposób funkcjonowania instytucji zbudowanej na modelu biurokratycznym .

33 Cechy biurokracji

1. urzędnicy są wolni osobiście, posłuszni jedynie swoim obowiązkom urzędowym.

1. Pozostają w trwałej hierarchi urzędowej.

2. Mają stałe kompetencje zawodowe.

3. Zostali zatrudnieni za sprawą kontraktu w wyniku swobodnej selekcji

4. posiadają kompetencje do wypełniania swoich obowiązków .

5. Są wynagradzani stałymi pensjami

6. Praca w urzędzie jest ich głównym zajęciem zawodowym

7. mają możliwość awansu w oparciu o osiągniecia i wysługę

8. są oddzieleni od środków administrowania .

9. Urzędnicy są kontrolowani

34 Spojrzenie behawioralne

teorie behawioralne odrzucają podejście normatywne . Koncentrują się i opisują „to, co jest '' .

Stanowią obraz przedsiębiorstwa ( jego zachowańw obliczu różnorodnych trudności i rozbieżności interesów ) .

35 Spojrzenie ilościowe

Spojrzenie ilościowe koncentruje się na podejmowaniu decyzji, efektywności ekonomicznej, modelach matematycznych oraz wykorzystywaniu komputerów. Ma dwie gałęzie ilościową teorię zarządzania i zarządzanie operacyjne.

36 . Ujęcie systemowe zarządzania

jego istotą jest traktowanie obiektów jako systemów otwartych - zbiorów elementów powiązanych ze sobą w taki sposób, że tworzą one pewną nową calość wyróżniającą się z otoczenia .

37. Pojęcie systemu

System jest wzajemnie powiązanym zespołem elementów funkcjonujących jako całość. Patrząc na organizację jako na system możemy zidentyfikować 4 podstawowe elementy:

1. Nakłady z otoczenia: rzeczowe, ludzkie, finansowe, informacyjne.

1. Procesy transformacji, systemy operacyjne, systemy administracyjne, systemy kontrolne

2. Wyniki (produkty, usługi, zyski, straty, zachowania pracownicze, informacje)

3. Sprzężenie zwrotne z otoczeniem.

38. Spojrzenie sytuacyjne zarządzania

Spojrzenie sytuacyjne sugeruje, że uniwersalne teorie zarządzania nie mają zastosowania, ponieważ każda organizacje jest jedyna w swoim rodzaju, a zachowanie kierownicze w danej sytuacji jest uwarunkowane elementami niepowtarzalnymi, właściwymi tylko w tej sytuacji.

39. Schemat integrujący( teoria przywództwa NLW Fiedlera)

Teoria sugeruje, że stosowne zachowanie przywódcze zmienia się jako funkcja stopnia korzystności sytuacji. Korzystność sytuacji z kolei określana jest przez strukturę zadań, stosunki przywódcy z członkami grupy i pozycję władczą przywódcy. Zgodnie z teorię NLW, sytuacja najbardziej i najmniej korzystna wymaga przywództwa zorientowanego na zadania, podczas gdy sytuacje umiarkowanie korzystne sugerują potrzebę przywództwa zorientowanego na stosunki międzyludzkie.

42. Otoczenie organizacji dzieli się na:

a) otoczenie zewnętrzne - wszystko poza organizacją co może na nią oddziaływać. Składa się z dwóch warstw:

*otoczenia celowego
*otoczenia ogólnego

b) otoczenie wewnętrzne - składa się z warunków i sił wewnątrz organizacji .

43. Otoczenie ogólne to nie sprecyzowane bliżej wymiary i siły, wśród których działa organizacja i które mogą mieć wpływ na jej działania.

-wymiar ekonomiczny : ogólna kondycja systemu gospodarczego, w którym ziała organizacja. Do szczególnie ważnych czynników ekonomicznych należą inflacja, stopy procentowe, bezrobocie i popyt.

- wymiar techniczny : odnosi się do tych dostępnych metod, które pozwalają przekształcić zasoby w produkty lub usługi

- wymiar socjokulturowy : obejmuje obyczaje, nawyki, wartości i demograficzne cechy społeczeństwa w którym funkcjonuje organizacja.

- wymiar prawno-polityczny : odnosi się do państwowej regulacji działalności gospodarczej i stosunków pomiędzy gospodarką i państwem.

- wymiar międzynarodowy : zakres w jakim organizacja uczestniczy w działalności gospodarczej w innych krajach lub pozostaje pod jej wpływem.

44. Otoczenie celowe

a) konkurenci : organizacje, które konkurują o zasoby

b) klienci : Ci, którzy płacą za nabycie wyrobów lub usług organizacji.

c) dostawcy : organizacje, które dostarczają zasobów innym organizacjom

d) regulatorzy : jednostki, które mogą kontrolować, regulować lub w inny sposób oddziaływać na politykę i praktyki organizacji.

e) siła robocza : pracownicy zwłaszcza jeśli są zorganizowani w związkach zawodowych.

f) właściciele : Ci wszyscy, którzy uczestniczą we własności organizacji
g) sojusznicy strategiczni : organizacje współpracujące ze sobą w ramach wspólnego przedsięwzięcia.

45. Otoczenie oddziałuje na organizację poprzez:

1.swoją zmienność

Zmienność i złożoność:

- stopień zmienności- zakres w jakim otoczenie jest stosunkowo stabilne lub dynamiczne

- stopień jednorodności - zakres w jakim otoczenie jest stosunkowo proste lub złożone

2.siły konkurencji

-zagrozenie ze strony nowych przedsiębiorstw wchodzących na rynek

-rywalizacja ze strony konkurentów

-zagrożenia substytutami

-siła nabywców

-siła dostawców

3.zakłócena w nim występujące np.

-kryzys

-trudne do przewidzenia i opanowania sytuacje

Organizacje przystosowują się do swojego otoczenia poprzez:

-zarządzanie informacją

-strategiczną reakcję

-fuzje, przejęcia, zakupy, sojusze

-projektowanie i elastyczność organizacji

-bezpośredni wpływ na otoczenie

-odpowiedzialność społeczną

46. Skuteczność organizacji - robienie właściwych rzeczy.
Modele skuteczności organizacji: 1. podejście systemowo-zasobowe: koncentruje się na zakresie, w jakim organizacja może zapewnić sobie potrzebne zasoby 2. podejście celowe: koncentruje się na stopniu, w jakim organizacja osiąga swoje cele 3.podejście od strony procesów wewnętrznych: koncentruje się na minimalizowaniu napięć, integrowaniu jednostek i organizacji, bezkonfliktowym i sprawnym wykonywaniu operacji 4. podejście od strony strategicznego elektoratu: koncentruje się na grupach zainteresowanych sukcesem organizacji

47. Misja organizacji

To szczególny powód jej istnienia, który wyróżnia się spośród innych. Misję organizacji przekłada się na zadania, które należy wykonać, by zrealizować cele.

48. Pojęcie celu .
Cel jest kluczowym dla organizacji elementem, bez którego organizacja nie mogłaby sprawnie funkcjonować.

Cele w działalności organizacji spełniają 4 funkcje:
1. stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom ludzi pracujących
w organizacji - pozwalają zrozumieć dokąd organizacja zmierza.
2. skuteczne wytyczenie celów sprzyja dobremu planowaniu, co z kolei ułatwia ustalenie celów w przyszłości.
3. cele mogą być źródłem motywacji dla pracowników organizacji. Cele sformułowane konkretnie o umiarkowanym stopniu trudności mogą motywować ludzi do cięższej pracy, zwłaszcza jeśli osiągnięcie celu może zostać nagrodzone.
4. dają skuteczny mechanizm oceny i kontroli.

Rodzaje celów:
- Cele strategiczne są to cele ustalone na najwyższym szczeblu oraz dla najwyższego kierownictwa organizacji.
- Cele taktyczne są to z kolei cele ustalone na średnim szczeblu oraz dla menadżerów średniego szczebla danej organizacji. Koncentrują się one na sposobie działań, które są niezbędne do osiągnięcia celów strategicznych.
- Cele operacyjne są to natomiast cele ustalone na niższym szczeblu oraz dla menadżerów niższego szczebla w danej organizacji.

49. Zarządzanie poprzez cele:

proces wspólnego ustalania celów przez menedżera i podwładnego: stopień realizacji celów jest głównym czynnikiem oceny i nagradzania wyników podwładnego.

Obejmuje następujące, powtarzające się fazy :

1. systematyzajcia celów przedsiębiorstwa .

2. wyznaczanie przez kierownikow i podwladnych celów pośrednich i indywidualnych .

3. Planowanie strategiczne i operacyjne

4. kontrola realizacji celów

5. oceny efektywności zarządzania i pracy personelu .

50. Planowanie

Planowanie działalności tworzy zespół czynników polegający na wyznaczaniu działań zmierzających do realizacji określonych celów w przyszłości na podstawie wyboru jednego z wielu różnych sposobów postępowania.

51. Rodzaje planów

organizacje opracowują plany różnego typu, na szczeblu ogólnym należą do nich:

- plan strategiczny - zawiera ogólne decyzje dotyczące alokacji (planowania) oraz priorytetów i działań niezbędnych do osiągniecia celu. Plany określa zarząd, najwyższe kierownictwo. Zwykle obejmują dłuższy okres odnosząc się do zasięgu działania (dystrybucji zasobów, przewagi konkurencji, synergii).

- plan taktyczny- opracowany dla realizacji elementów planu strategicznego. Plany określa wyższy i średni szczebel zarządzania. Koncentruje się na konkretnych sprawach( dotyczy realizacji zadań niż ich stawiania).

- plan operacyjny- realizacja planów taktycznych dla osiągniecia celów operacyjnych. Obejmuje wąski zakres działań> Plany opracowuje kadra średniego i niższego szczebla kierowniczego.

Plany ze względu na czas planowania:

- długookresowy

- średniookresowy

- krótkookresowy

- działania

- reakcji

52. Zarzadzanie strategią- ciągły proces zarzadzania, nastawiony na określaniu i wdrażaniu (skutecznych) strategii; metoda podejścia do szans i wyzwań gospodarczych; kompleksowe działanie. Wyróżnia się strategie na poziomie:

- przedsiębiorstwa (w kilku gałęziach na konkretnym rynku)

- autonomicznej jednostki gospodarczej (działalność na konkretnym rynku/ określonej gałęzi)

Punktem wyjścia do tworzenia strategii jest analiza typu SWOT (mocne, słabe strony, szanse zagrożenia).

53. Podejmowanie decyzji- akt wyboru jednej możliwości spośród wielu, może się odnosić do konkretnego działania lub ogólnego procesu. Typy decyzji:

- zaprogramowana- kompetentna struktura, powtarzająca się

- niezaprogramowana- słabo wyrażona struktura, podejmowana rzadziej niż zaprogramowana

Proces podejmowania decyzji to poznanie i zdefiniowanie istoty decyzyjnej , wyodrębnienie różnych możliwości, wybór tej „najlepszej” i wprowadzenie jej w życie.

54. Warunki podejmowania decyzji .

Dzielimy na podejmowanie decyzji w warunkach:

- pewności- podejmujący decyzje wie (z roztropnym stopniem pewności) jakie są możliwości i jakie warunki towarzyszą każdej decyzji

- ryzyka- dostępność możliwości i korzyści /kosztów są związane z rachunkiem prawdopodobieństwa (powszechny typ decyzji)

- niepewności - podejmujący decyzje nie zna wszystkich możliwości wyboru, ryzyka/konsekwencji związanego z każdą decyzją.

55. Etapy podejmowania decyzji

1) rozpoznanie i zdefiniowanie sytuacji decyzyjnej

2) zidentyfikowanie właściwych możliwości

3) ocenia- czy każda z nich jest wykonalna i zadowalająca, jakie przyniesie konsekwencje

4) wybranie najlepszej możliwości

5) zastosowanie (wdrożenie)

6) obserwacja i ocena rezultatów

(tabelka nr 9.1 str 284 „podstawy zarządzania organizacjami” Ricky W. Griffin, PWN)

56. Organizowanie

to decydowanie o tym, w jaki sposób możliwie najlepiej pogrupować działania i zasoby organizacji. Przy konstruowaniu organizacji menedżerowie mogą wykorzystać sześć podstawowych działań konstrukcyjnych: projektowanie stanowisk pracy, grupowanie stanowisk pracy, ustalanie hierarchicznej zależności (stosunków służbowej podległości) pomiędzy poszczególnymi stanowiskami, rozdzielanie uprawnień decyzyjnych pomiędzy poszczególne stanowiska, koordynację czynności pomiędzy stanowiskami oraz zróżnicowanie stanowisk pracy.

57. Etapy organizowania

1.projektowanie (specjalizacja) stanowisk pracy - określenie zakresu obowiązków pracownika.

2. Grupowanie stanowisk -

proces łączenia w grupy stanowisk, zgodnie z pewnym logicznym układem .

3.ustalenie relacji podporządkowania pomiędzy poszczególnymi stanowiskami.Polega to na ustaleniu hierarchii podporządkowania, czyli ustalenie np. czy kierownik marketingu będzie podlegał kierownikowi produkcji, czy też obaj będą podporządkowani właścicielowi - menedżerowi.

4.Układ władzy w organizacji -określenie, w jaki sposób ma zostać rozłożona władza pomiędzy poszczególnymi stanowiskami.

5. Koordynacja miedzy stanowiskami - integrowanie działań różnych wydziałów .

6.rozróżnienie pomiędzy stanowiskami liniowymi i sztabowymi.
• stanowiska liniowe
Stanowiska na bezpośredniej linii podporządkowania, odpowiedzialne za osiągniecie celów organizacji.
• stanowiska sztabowe
Mają za zadanie służyć doświadczeniem, radą i wsparciem stanowiskom liniowym.

59. Motywowanie

Motywowanie -to układ sił ,które skłaniają ludzi do zachowania się w określony sposób . Motywacja wyzwala skuteczność i energię wśród podwładnych .

60. Hierarchia potrzeb

Hierarchia potrzeb według A .Malsowa -teoria według ,której ludzie muszą zaspokajać pięć następujących potrzeb : fizjologicznych , bezpieczeństwa ,przynależności , szacunku i samorealizacji.

61. pojęcie kontroli

Pojęcie kontroli to regulacja działań organizacji w taki sposób ułatwić jej osiąganie celów. Kontrola pomaga organizacji w:

• przystosowaniu się do zmian w otoczeniu

• ograniczyć kumulowanie się błędów

• minimalizować koszty

• radzić sobie ze złożonością organizacji

62. Rodzaje kontroli

Dziedziny kontroli:

• kontrola zasobów rzeczowych

• kontrola zasobów ludzkich

• kontrola zasobów finansowych

• kontrola zasobów informacyjnych

Szczeble kontroli

• kontrola operacji-koncentruje się na procesach przekształcania zasobów w produkty lub usługi

• kontrola finansowa-zajmuje się zasobami finansowymi

• kontrola strukturalna-bada w jakim stopniu elementy struktury organizacji służą celom do jakich zostały przewidziane

• kontrola strategiczna-koncentruje się na ocenie skuteczności wkładu strategii organizacji w osiąganie jej celów

63. Etapy procesu kontrolowania

1. Ustalanie norm. Norma kontroli to kryterium będące podstawą pomiaru i oceny wyników.

1. Zmierzenie wyników.

2. Porównanie wyniku z normami.

3. Ustalenie potrzeb działania korygującego.

---