Wyk-ad 1

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Istota i charakterystyka organizacji

Istota zarządzania

Wykład 1

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Definicja organizacji

Organizacja to grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby

osiągnąć pewien zestaw celów, np.: zysk, odkrycia

naukowe, obrona narodowa, działania charytatywne,

społeczne zadowolenie (klub dyskusyjny).

ZATEM

Organizacja jest to całość, której składniki współprzyczyniają się do powodzenia całość

(def. wg. J. Zieleniewskiego)

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Cechy organizacji

Podział pracy, władzy i przepływ informacji, które nie są przypadkowe, ale rozmyślnie zaplanowane tak, aby realizować określone cele (konkretny sposób

zorganizowania i celowość).

Obecność jednego lub więcej ośrodków władzy, które kontrolują zgodne wysiłki organizacji.

Substytucyjność personelu (zwolnienia, awanse, przesunięcia).

Wyodrębnienie z otoczenia, a jednocześnie powiązanie z nim.

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Otoczenie organizacji

Wymiar

ekonomiczny

międzynarodowy

Właściciele

Konkurenci

Związki

Organizacja:

zawodowe

Klienci

- Zarząd

- Pracownicy

Wymiar

technolo-

Regulatorzy

prawno-

giczny

Dostawcy

polityczny

Sojusznicy

strategiczni

Wymiar

socjokulturowy

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Zasoby organizacji

• Zasoby rzeczowe

• Zasoby ludzkie

• Zasoby finansowe

• Zasoby informacyjne

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Cele organizacji

Celem uniwersalnym działalności dowolnej organizacji jest dąŜenie do maksymalnego powodzenia. Działanie zorganizowanie jest niewątpliwie bardziej opłacalne niŜ

indywidualne dzięki uzyskaniu efektu synergicznego.

Synergia - zjawisko polegające na tym, Ŝe dwa współpracujące ze sobą podsystemu są w stanie wyprodukować więcej, niŜ

suma produkcji kaŜdego z nich, gdyby pracowały osobno.

Aby organizacja odniosła sukces, cele do jakich dąŜy powinny częściowo lub całkowicie pokrywać się z celami, do których dąŜą poszczególni uczestnicy organizacji.

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Dokumenty organizacyjne

•

Akt załoŜycielski i/lub statut

•

Regulamin organizacyjny

•

Schemat organizacyjny

•

Obieg dokumentów

•

Regulamin pracy

•

Księga jakości

•

Instrukcje organizacyjne

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Podstawowe definicje

• Kierowanie

• Zarządzanie

• Administrowanie

• Rządzenie

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Definicja kierowania

Kierowanie polega na takim

oddziaływaniu podmiotu kierowania na

obiekt kierowany, aby obiekt ten

zachowywał się, działał czy funkcjonował

w kierunku osiągnięcie postawionych

celów, w szczególnym przypadku -

jednego celu.

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Definicja zarządzania (Stoner i Wankel)

Zarządzanie jest to wysoko wykwalifikowana działalność kierownicza posługująca się

bieŜącym i strategicznym planowaniem,

odpowiednią strukturą organizacyjną,

rozwiniętym, a nawet wyrafinowanym

motywowaniem, a takŜe niezbędnym minimum

kontroli.

James A. F. Stoner, Charles Wankel

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Definicja administrowania

•

Administrowanie jako działalność kierownicza

wykrystalizowało się wcześniej niŜ zarządzanie.

•

Administrowanie ogranicza się głównie do

organizowania wykorzystując tylko niektóre elementy motywowania i formalnej kontroli.

•

Administrowanie jest to częściowe, niepełne zarządzanie, oparte na podległości i wydawanych przez instytucję zwierzchnią dyrektywach (instrukcjach), z reguły sformalizowanych.

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Definicja rządzenia

• Rządzenie odnosi się przede wszystkim do organów wykonawczych władzy państwowej, stanowi domenę

działalności rządu.

• Rządzenie charakteryzuje się znacznym, większym niŜ

zarządzanie stopniem uregulowania prawnego.

• W państwie aspirującym do demokratycznych zasad

sprawowania władzy rządzenie, będąc procesem jej sprawowania, musi oznaczać prowadzenie i realizowanie polityki państwa.

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Definicja zarządzania (Griffin)

Zarządzanie jest zestawem działań (obejmującym planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie,

przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi i

kontrolowanie) skierowanych na zasoby

organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i

informacyjne) i wykonywanych z zamiarem

osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny (wykorzystujące zasoby mądrze i bez zbędnego

marnotrawstwa) i skuteczny (działający z

powodzeniem).

Ricky W. Griffin

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Definicja zarządzania (Griffin), c.d.

Planowanie

Organi-

i podejmo-

zowanie

wanie decyzji

Nakłady z otoczenia

- zasoby ludzkie

Cele osiągnięte

- zasoby finansowe

- sprawnie

- zasoby rzeczowe

- skutecznie

- zasoby informacyjne

Kontrolo-

Motywo-

wanie

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Proces zarządzania

Proces zarządzania moŜe być postrzegany z dwóch róŜnych płaszczyzn. Są to:

• Płaszczyzna strukturalna (odnosząca się do uczestników tego procesu);

• Płaszczyzna funkcjonalna (odnosząca się do działań zarządczych podejmowanych przez kierujących ze względu na cele, jakie mają być osiągnięte w organizacji).

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Strukturalne ujęcie procesu zarządzania

• Podmiot zarządzający

• Podmiot zarządzany

• Informacyjno-decyzyjne sprzęŜenia zwrotne

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Funkcjonalne ujęcie procesu zarządzania

FUNKCJE RZECZOWE

zaopatrzenie

produkcja

zbyt

planowanie

organizowanie

FUNKCJE

ZARZĄDZANIA

motywowanie

kontrola

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Funkcje zarządzania

Planowanie jest to wytyczanie celów organizacji i określanie sposobu najlepszej ich realizacji.

Organizowanie jest to logiczne grupowanie działań i zasobów.

Motywowanie to takie oddziaływanie w procesie zarządzania na pracowników, aby ukierunkować ich działania na

realizację celów organizacji.

Kontrolowanie polega na porównaniu stanu rzeczywistego z zaprojektowanym wzorcem oraz ustaleniu odchyleń od

wzorca i ich przyczyny.

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Szczeble zarządzania i umiejętności kierownicze

Szczeble zarządzania są to poziomy organizacyjne, wg których klasyfikujemy menadŜerów: menadŜerowie szczebla najwyŜszego, średniego lub pierwszej linii.

Umiejętności techniczne to zdolność posługiwania się narzędziami, metodami i technologią w określonej specjalności.

Umiejętności społeczne to zdolność współpracowania z innymi ludźmi, rozumienia ich i motywowania, zarówno poszczególnych osób, jak i grup.

Umiejętności koncepcyjne to umysłowa zdolność koordynacji oraz integrowania wszystkich interesów i działalności organizacji. Jest to umiejętność postrzegania organizacji jako całości i współzaleŜności jej części, a takŜe zrozumienia, w jaki sposób zmiana w dowolnej części organizacji wpłynie na całość.

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Umiejętności kierownicze wg. Roberta Katz’a

NIśSZY

ŚREDNIE

NACZELNE

DOZÓR

KIEROWNICTWO

Koncepcyjne

Społeczne

Techniczne

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Role kierownicze wg Henry’ego Mintzberga

Role interpersonalne

przewidują kontakty z ludźmi

Role informacyjne

wymagają przetwarzania informacji

Role decyzyjne

odnoszą się do decyzji, które trzeba podjąć

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Role interpersonalne kierownika

Reprezentant

(udział w uroczystym zebraniu)

Przywódca

(zachęcanie pracowników do zwiększonej wydajności)

Łącznik

(koordynacja działań dwóch grup projektowych)

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Istota i charakterystyka organizacji oraz zarządzania

Role informacyjne kierownika

Obserwator

(śledzenie sprawozdań branŜowych w celu nadąŜenia za rozwojem wydarzeń)

Propagator

(wysyłanie notatek prezentujących nowe inicjatywy w organizacji)

Rzecznik

(wygłaszanie przemówienia omawiającego plany rozwoju) Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska

Role decyzyjne kierownika

Przedsiębiorca

(opracowywanie nowych pomysłów innowacyjnych)

Przeciwdziałający zakłóceniom

(rozwiązywanie konfliktów pomiędzy podwładnymi)

Dysponent zasobów

(dokonywanie przeglądów i rewizji wniosków budŜetowych) Negocjator

(negocjowanie porozumienia z kluczowym dostawcą lub ze związkami zawodowymi)

Podstawy zarządzania

Dr inŜ. Anna Zarębska