1.Pojecie Integracji Europejskiej - jest to forma integracji międzynarodowej. Realizacja współczesnej integracji została oparta na zasadach równości i współpracy jej członków. To zespół czynników mający na celu ujednolicenie i przenikanie się systemów kulturowych, społecznych oraz prawnych.
2.Rys historyczny integracji europejskiej do II WS
W historii kontynentu wyróżnić można cały szereg pomysłów i projektów, które widziały Europę w zjednoczonej formie. Zanim z końcem XIX wieku pojawiły się najbliższe naszej historii idee, w XVI wieku (lata 1462-1464) Jerzy z Podiebradu - czeski król, wpadł na pomysł zbudowania europejskiego związku państw, który mógłby koordynować współpracę pomiędzy państwami członkowskimi, a zwłaszcza jako arbiter - mógłby rozstrzygać liczne na ówczesne czasy spory pomiędzy nimi. Była to idea zacna, bo przecież przy nagromadzeniu różnorodnych waśni i między-państwowych konfliktów, naturalną potrzebą stawał się arbitraż międzynarodowy. Także francuski wielki przywódca - Napoleon, prowadził starania wobec stworzenia solidnego związku europejskiego, ale i jemu niestety nie wszystko się udawało. Związek wedle jego wizji nie powstał. Zabrakło determinacji i daleko idących porozumień pomiędzy państwami. Brak wspólnego języka nie powinien jednak dziwić, bowiem rozpoczynający się po Napoleonie XX wiek przyniósł od pierwszych dekad potworne wojny, który nijak miały się do zbliżania się do siebie krajów europejskich. To jednak dwie wojny światowe, które po sobie nastąpiły, stały się przyczynkiem i argumentem największym do zakreślenie poważnych planów stworzenia czegoś na kształt wielopaństwowego mechanizmu polityczno-gospodarczego.
Już w 1923 roku, a więc po krwawych latach I wojny światowej, austriacki hrabia Coudenhove Kalergi przedstawił swoje złote myśli, sformułowane w tak zwany Ruch Paneuropejski. Myśli te skupiały się wokół interesującego rozwiązania, jakim była budowa Stanów Zjednoczonych Europy. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, powstałe w 1776 roku, były dla niego genialnym wzorcem - przykładem pozwalającym wierzyć, że Europa również może tak się zjednoczyć, w takiej formie połączyć. Argumentem kolejnym przemawiającym "za" była Szwajcaria, w skład której sprawnie weszły kantony (zjednoczenie z roku 1871). Pomysł był przemyślany i solidny, ale nawet po wystąpieniu 5 września 1929 roku niemieckiego ministra spraw zagranicznych Gustava Stesmanna na forum Ligi Narodów, który proponował stworzenie europejskiej unii w strukturach właśnie Ligi, wciąż większość krajów z Europy dążyła do zupełnie innego celu, a mianowicie rozszerzania własnej suwerenności, pielęgnowania nacjonalizmu, dążenia do imperialistycznej potęgi. Wspólnota wewnątrz kontynentu to był piękny plan, ale pozostał wówczas jedynie planem, bo musiało upłynąć jeszcze sporo czasu i Europą musiało wstrząsnąć, aby teoretyczne pomysły można było konsekwentnie przeradzać w działania praktyczne i twórcze.
3. Stosunki powojenne w Europie i stanowisko Stanów Zjednoczonych wobec problemów Europy Zachodniej
4. Plan Marshalla - 05,05,1947 przedstawiony przez sekretarz stanu USA. Plan był propozycjaą pomocy dla zniszczonych przez wojnę państw Europy. Wzięło w nim udział 16 państw, kraje bloku wschodniego odmówiły udziału ze względu na strach przed uzależnieniem się od USA.(ZSRR) Plan Marszala realizowany był w latach 1948-1952. Skutkami wprowadzenia planu Marszala było podniesienie się w państwach 16-stki
- produkcji przemysłowej o 35%
- wzajemnej wymiany o 70%
Ożywienie gospodarcze, wystąpiły kryzysy społeczne. P.M. był początkiem integracji ekonomicznej Europy Zachodniej.
5.Plan Schumanna - plan przedstawiony 09.05.1950 przez ministra spraw zagranicznych Francji Roberta Schumana we współpracy z Monneta na posiedzeniu Rady Ministrów projekt utworzenia organizacji nadzorującej przemysł wydobywczy i stalowy Plan ten był początkiem europejskiej integracji i przyczynił się do stworzenia Europejskiej Wspólnot Węgla i Stali.
Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) to organizacja gospodarcza, która zapoczątkowała integracje gospodarczy Europy. EWWiS utworzyło 6 państw (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy). EWWiS oficjalnie zaczęła istnieć 18.04.1951 roku na podstawie tzw. Traktatów Paryski, miało istnieć 50 lat. Cele EWWiS to:
rozwój gospodarczy i polepszanie życia społecznego państw członkowskich,
efektowna produkcja węgla i stali,
ochrona środowiska związana z wydobywaniem węgla i produkcją stali,
EWWiS oficjalnie przestało istnieć 25.07.2002
6. Europejska Wspólnota Gospodarcza Organizacja utworzona na podstawie traktatów Rzymskich. Rozpoczęła swoją działalność 01,01,1958 Główne cele EWG to:
- rozwój gospodarczy
- podnoszenie standardów życia społecznego
- spójność ekonomiczna
Dzięki realizacji EWG zostały zniesione ograniczenia celne, stworzonaa wspólna polityka w zakresie handlu, rolnictwa, transportu.
Euroatom powstał na podstawie traktatów Rzymskich jego zadania to:
- popierania inwestycji w dziedzinie energii jądrowej
- tworzenie jednolitych standardów bezpieczeństwa w celu ochrony zdrowia pracowników energii atomowej
- zapewnienie właściwego używania materiałów nuklearnych
- inwestycje w dziedzinie energii nuklearnej.
7.Architektura trzech filarów Unii Europejskiej
filar - wspólnota Europejska -Unia celna, wolny rynek, polityka celna, strukturalna, handlowa, edukacja i kultura, ochrona środowiska.
Głównymi składnikami I filaru są: Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali oraz Europejska Wspólnota Atomowa. Zakres kompetencji tych organizacji jest bardzo szeroki i obejmuje m.in.: unie gospodarczą, unie celna, unii walutowa.
Unia gospodarcza - Istotę unii gospodarczej określają przepisy o wolnym przepływie towarów, usług, kapitału i pracowników między krajami członkowskimi. W granicach Unii Europejskiej obowiązuje reguła wolnego rynku i konkurencji na równych prawach wszystkich podmiotów gospodarczych. Wspólny rynek oznacza np. możliwość inwestycji i prowadzenia działalności gospodarczej w innym kraju. Unia gospodarcza oznacza funkcjonowanie tych samych reguł gospodarczych we wszystkich krajach członkowskich.
Unia walutowa wyraża się przede wszystkim w utworzeniu europejskiej unii monetarnej, która ma na celu likwidację problemu walut krajów członkowskich. W tym celu wprowadzono w 1999 r. wspólną jednostkę rozliczeniową - euro, która od stycznia 2002 r. stała się oficjalnym środkiem płatniczym w 12 krajach Unii Europejskiej, wypierając tym samym waluty narodowe. Unia walutowa służy stabilności finansów publicznych.
Filar - polityka zagraniczna i bezpieczeństwa -utrzymanie pokoju, ochrona praw człowieka, pomoc krajom trzecim, europejski system bezpieczeństwa
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa zajmuje się II filaru UE sprowadza się do koordynacji polityki zagranicznej , główne cele:
ochrona wspólnych wartości , interesów i niezależności Unii,
umocnienie bezpieczeństwa Unii,
dbanie o pokój na świecie,
wspieranie współpracy międzynarodowej
Filar - sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości -polityka azylowa, ochrona granic zewnętrznych, walka z przemytem, przestępczość.
Sprawy wewnętrzne i wymiaru sprawiedliwości opisane są w III filarze, jego cele to:
zwalczanie narkomani i handlu narkotykami
walka z międzynarodową przestępczościa
współpraca policji w zakresie zwalczania przestepczości pospolitej
współpraca sądowa w sprawach cywilnych, karnych, i celnych
regulowanie zasad wjazdu na teren UE , ochrona granic
polityka imigracyjna i azylowa
Od 1990 funkcjonuje tzw. System Informacyjny Schengen (SIS). Baza komputerowa w której następuje wymianie danych śledczych , pomaga w współdziałaniu policji państw członkowskich.
Układ z Schengen - Od marca 1995 w większość krajów członkowskich obowiązuje tzw. umowa z Schengen . Została ona podpisana przez polityków z krajów członkowskich, na jej podstawie została zniesiona kontrola paszportowa obywateli państw UE w granicach wewnętrznych Unii.
8. Jakie są podstawowe różnice pomiędzy Wspólnota Europejska
Fundamentem Unii są Wspólnoty Europejskie- uzupełniane z jednej strony wspólna polityką zagraniczną i bezpieczeństwa a z drugiej współpraca policyjną i sądową w sprawach karnych. Wspólnota to część Unii zajmująca się szeroką integracja gospodarczą oraz. m. In obywatelstwem Unii, natomiast Unia to organizacja międzynarodowa , grupująca oprócz państw członkowskich Wspólnoty które same w sobie członkami nie są.
9.Unii Gospodarcza i Walutowa w ramach I filaru UE. (pyt. 7)
10. Jakie są instytucje Unii Gospodarczej i Walutowej
System instytucjonalny Wspólnot Europejskich opiera się na 5 głównych instytucjach:
Parlament Europejski- składa się z przedstawicieli narodów państw należących do Wspólnoty. Deputowani nie reprezentują tylko jednego narodu, lecz wszystkie narody Wspólne. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg. Parlament pełni funkcje ustawodawczą. W skład parlamentu wchodzą:
Prezydium wybierane co pół roku, składające się z przewodniczącego, 14 wiceprzewodniczących i 5 kwestorów,
Frakcje (grupy polityczne) - składające się z przynajmniej 19 członków,
mniemające zdolności prawnej,
Komisje -zajmujące się poszczególnymi zagadnieniami, ustanawiane przez Parlament odpowiednio do wielkości frakcji.
Sekretarz Generalny- wspierany przez sekretariat
Funkcje parlamentu:
współudział w tworzeniu prawa poprzez:
* procedura konsultacji ,
*procedura współpracy,
*procedura akceptacji (zgody),
uprawnienia budżetowe- udziela budżetu i zatwierdza absolutorium z jego wykonania
uprawnienia kontrolne
* zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego ,
*prawo zadawania pytań komisarzom,
* zwyczajowa możliwość zadawania pytań radzie,
powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich
Nie posiada prawa inicjatywy ustawodawczej.
Komisji Europejskiej - jest organem wykonawczym Wspólnot Europejskich. Posiada szereg uprawnień, do których należą m.in. prawo inicjatywy ustawodawczej, realizacja postanowień traktatowych oraz koordynacja działań Wspólnot, czuwanie nad przestrzeganiem prawa wspólnotowego przez wszystkich członków. Od 1 listopada 2004 Komisja składa się z 25 Komisarzy, po jednym z każdego z państw członkowskich Unii Europejskiej. Członkowie Komisji są mianowani na 5 letnią kadencję. Mandat członków Komisji jest odnawialny. Przewodniczący, jak też pozostali członkowie są wyznaczani przez rządy państw członkowskich po porozumieniu z Parlamentem Europejskim. Przewodniczący oraz członkowie podlegają zatwierdzeniu przez Parlament, a następnie są mianowani za zgodą państw członkowskich. Komisja podejmuje decyzje większością ogólnej liczby głosów, po uprzednich konsultacjach z Radą Unii Europejskiej.
Funkcje komisji:
Przedkłada Parlamentowi i Radzie do zatwierdzenia wnioski legislacyjne,
Zarządza i wdraża unijne polityki oraz budżet UE,
Egzekwuje stosowanie prawa europejskiego - wspólnie z Trybunałem Sprawiedliwości,
Reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład negocjując umowy między UE a innymi krajami.
Radzie Unii Europejskiej - dawniej zwana Radą Ministrów Unii Europejskiej, jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskiej. Rada obraduje regularnie, podejmując szczególne decyzje i uchwalając prawo Europejskie. Najważniejsze rady (Rada Spraw Ogólnych, Rada Spraw Rolnictwa, Rada Spraw Europejskich) spotykają się co miesiąc, pozostałe Rady (zdrowia, transportu, edukacji itp. )rzadziej. Przewodniczącym Rady jest minister z kraju sprawującego aktualnie prezydencji. Rada, w zależności od rozpatrywanych spraw, składa się z:
ministrów spraw zagranicznych każdego z państw członkowskich Unii Europejskiej tzw. Rada Ogólna,
ministrów innego resortu tzw. Rada Branżowa.
Funkcje RUE:
uchwala europejskie akty prawne,
koordynuje politykę gospodarczą państw członkowskich,
zawiera listę członków UE,
wraz z Parlamentem Europejskim zatwierdza budżet UE ,
określa warunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa opierając się na wytycznych ustalonych przez Rade Europejska,
może kierować skargi do TS np. o nieważności aktów prawa Europy.
Trybunale Sprawiedliwości - na mocy umowy o wspólnych instytucjach z 25.03.1957 objął jurysdykcję nad sprawami wszystkich 3 wspólnot Europejskie. Europejski Trybunał Sprawiedliwości jest sądowym organem Wspólnot zapewniającym przestrzeganie prawa przy interpretacji i stosowaniu Traktatów. Europejski Trybunał Sprawiedliwości zrzesza w sobie funkcje sądu konstytucyjnego, najwyższego, międzynarodowego, cywilnego i sądu pracy. Trybunał składa się z 25 sędziów i 8 rzeczników generalnych. Sędziowie Trybunału mianowani przez państwa członkowskie rekrutują się z naczelnych organów sądowych. Sędziowie nie mogą prowadzić działalności politycznej, zawodowej oraz piastować żadnych urzędów. Podstawowym działaniem Trybunału jest zapewnienie przestrzegania prawa w zakresie interpretacji i stosowania Traktatów. Trybunał jest jedynym organem dysponującym prawem wydawania decyzji i w sprawie prawidłowości interpretacji Traktatów oraz orzekania w sprawie zgodności z Traktatami aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot.
Europejskim Trybunale Obrachunkowym - zwany także Trybunał Rewidentów Księgowych, - instytucja Unii Europejskiej, kontrolująca wykonanie budżetu oraz wpływy i wydatki Wspólnot Europejskich. Działa od 1977 roku. Składa się z 25 rewidentów powoływanych na okres 6 lat przez Radę UE. Ponowne mianowanie jest możliwe. Członkowie ze swojego składu wybierają prezesa Trybunału Obrachunkowego na okres 3 lat. Rada określa zasady zatrudniania prezesa i członków. Trybunał mianuje swojego Sekretarza Generalnego. Trybunał zatrudnia 250 kontrolerów, a liczba wszystkich pracowników wynosi ok. 760. TO ma za zadanie:
Kontrole rachunków dochodów i wydatków Wspólnot
Kontroluje dochody i wydatki wszystkich organów Wspólnot
Kontroluje dochody i wydatki wszelkich osób prawnych Np. fundacji i agencji
Organy pomocniczych:
Komitecie Regionów - organ doradczy i opiniodawczy UE, powołany do życia w 1994 roku na mocy Traktatu o Unii europejskiej z Maastricht, reprezentujący interesy ponad 200 regionów, na które podzielona jest Unia Europejska. Po 01.05.2004 r. zgodnie z ustaleniami Traktatu Nicejskiego skład Komitetu nie powinien przekraczać liczby 350 członków. Na Polskę przypada 21 miejsc. Kandydaci na członków Komitetu są wyznaczani przez rządy państw UE. Następnie Rada Unii Europejskiej zatwierdza mandaty członków na cztery lata z możliwością ponownego mianowania. Członkowie Komitetu są całkowicie niezależni politycznie w wykonywaniu swoich obowiązków. Komitet Regionów wybiera spośród swoich członków przewodniczącego na 2 kadencję. Komitet Regionów ma reprezentować na forum unijnym stanowisk władz lokalnych i regionalnych wobec ustawodawstwa UE poprzez wydawanie opinii na temat propozycji legislacyjnych Komisji Europejskiej. Zarówno Komisja jak i Rada są zobowiązane do zasięgania opinii Komitetu Regionów w sprawach, które bezpośrednio dotyczą władz lokalnych i regionalnych.
Komitecie Ekonomiczno-Społecznym- składa się on z co najmniej 350 przedstawicieli różnych środowisk gospodarczych i społecznych, powoływanych przez Radę na 4 lata. Reprezentanci wywodzą się głównie z organizacji pracodawców i pracowników. KES tworzy sekcje wyspecjalizowane, ma przewodniczącego i prezydium oraz sekretariat generalny. KES pełni funkcję doradcze wobec Rady i Komisji. W przewidzianych w traktacie przypadkach należy zasięgnąć jego opinii która nie ma mocy wiążącej. KES podejmuje decyzje zwykłą większością głosów.
Europejskim Banki Inwestycyjny - to instytucja finansowa UE działająca od 1.01.1958, utworzona na mocy Traktatu Rzymskiego z 1957. Jego akcjonariuszami są państwa członkowskie Wspólnoty. Europejski Bank Inwestycyjny jest niezależny od budżetu Unii, posiada osobowość prawną i własne organy decyzyjne Bank udziela kredytów zarówno publicznym, jak i prywatnym podmiotom z państw wspólnoty, a nadrzędnym celem jego działań jest przyczynianie się do harmonijnego rozwoju Wspólnoty. EBI może uczestniczyć w realizacji polityki UE w zakresie pomocy państwom. EBI posiada 59,15% udziałów Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI).
11. Cele wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE (pyt.7)
12. Etapy integracji europejskiej
Przebieg procesu integracji europejskiej można zamknąć w kilku etapach:
strefa wolnego handlu - zniesienie cła
unia celna - zlikwidowaniu cel i ograniczeni w obrotach handlowych wewnątrz
unii, wprowadzeniu jednolitych, wspólnych taryf celnych w obrocie zewnętrznym,
wspólny rynek - obejmuje unie celna i jest ustanawiany dla urzeczywistnienia
swobodnego przepływu towarów, osób, usług,
unia gospodarcza - pieniężna -jej celem jest ścisła koordynacja polityk gospodarczych
państw na rynku wewnętrznym oraz polityki budżetowej i fiskalnej,
pełna integracja gospodarcza - polaczenie się gospodarek państwowych w jeden organizm gospodarczy.
13. Zasadnicze założenia współpracy w obszarze spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości UE (układ Schengen) (pyt. 7)
14. Parlament Europejska (pyt. 10)
15. Główne funkcje Parlamentu Europejskiego (pyt.10)
16.Rada Unii Europejskiej
17. Podejmowanie decyzji w Radzie UE
Obrady są tajne, członkowie Rady reprezentują interesy poszczególnych państw muszą uczestniczyć osobiście. Posiedzenia Rady są przygotowywane przez Komitet Stałych Przedstawicieli, decyzje w mniej kontrowersyjnych sprawach podejmowane są przez Komitet Stałych Przedstawicieli i tylko formalnie zatwierdzane przez Radę. Rada podejmuje decyzje w trojaki sposób:
większością zwykłą - stosuje się go tylko dla spraw technicznych,
większością kwalifikowaną - obecnie uchwala się tak większość decyzji merytorycznych
jednomyślnie - dawniej sposób stosowany najczęściej, ograniczono jego używanie na rzecz większości kwalifikowanej, wstrzymywanie się od głosu nie stoi na przeszkodzie do jednomyślnego podjęcia uchwały.
18. Rada Europejska to organ Unii Europejskiej mający za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju Unii. Rada Europejska to spotkania głów państw lub szefów rządów państw członkowskich oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej. W obradach biorą też udział ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, a także jeden z członków Komisji. Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii. Rada Europejska zbiera się średnio 3-4 razy w roku, na krótkich, zwykle dwudniowych spotkaniach. Od I maja 2004 r. wszystkie spotkania Rady odbywają się w Brukseli. Podczas spotkań Rady są m.in. opracowywane i podpisywane ostateczne teksty unijnych traktatów. Szczegółowe kompetencje Rady obejmują przede wszystkim kwestie związane z II filarem UE: wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa. Decyzje Rady Europejskiej są zleceniem dla RUE która nadaje im formalny charakter.
19.Rada Europy - międzyrządowa organizacja skupiająca prawie wszystkie państwa Europy, zajmująca się przede wszystkim ochroną praw człowieka, współpracą państw członkowskich w dziedzinie kultury. Rada Europy powstała 5.05.1949 roku w wyniku podpisania przez 10 państw Traktatu Londyńskiego. Ponadto, Rada Europy odgrywa ważną rolę jako forum, przed którym rozważa się wiele rozmaitych tematów takich jak: problemy socjalne, nietolerancja, zagrożenie życia prywatnego przez nowoczesne technologie, działalność przestępczą. Organy Rady Europy to:
Sekretarz Generalny Rady Europa - wybierany przez Zgromadzenie Parlamentarne (aktualnie jest nim Terry Davis),
Zgromadzenie Parlamentarne,
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy - organ doradczy
Instytucje formalnie nie będące organami Rady Europy: Europejski Trybunał Praw Człowieka
Członkiem Rady Europy może zostać każde zaproszone przez tę organizację państwo europejskie akceptujące zasady rządów prawa i ochrony praw człowieka.
20. Komisja Europejska (pyt.10)
21. Funkcje Komisji Europejskiej (pyt 10)
22. Trybunał Sprawiedliwości (pyt.10)
23. Trybunał Sprawiedliwości jako sąd I instancji - powołany został na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego, by odciążyć nieco pracę Trybunału Sprawiedliwości. Zaczął działać z dniem 1.01. I989.Jego siedziba mieści się w Luksemburgu, rozprawy odbywają się w języku francuskim. Skład sądu obejmuje 5 izb rozstrzygających spory osób fizycznych i prawnych ze Wspólnotami Europejskimi. Odwołanie się od jego orzeczeń możliwe jest jedynie w kwestiach proceduralnych.
24. Trybunał Rewidentów Księgowych,(pyt. 10)
25. Komitet Ekonomiczno- Społeczny (pyt.10)
26. Komitet regionów (pyt.10)
27. Europejski Bank Inwestycyjny(pyt. 10)
28. Pierwotne źródła prawa wspólnotowego.
Prawo pierwotne stanowi „konstytucję Wspólnoty”. Znajduje się ono na szczycie systemu prawnego. Istnieje pisane i niepisane pierwotne prawo wspólnotowe. Składnikami pierwotnego prawa wspólnotowego są przede wszystkim Traktaty ustanawiające Wspólnotę Europejską i EWEA wraz z protokołami i aneksami. Lista aktów prawa pierwotnego:
traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej
Traktat paryski
Traktaty rzymskie z 1957
Traktat ustanawiający Wspólnotą Europejską
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotą Energii Atomowej
Traktat z Maastricht z 1992
Konstytucja dla Europy
umowy zawarte miedzy państwami członkowskimi zmieniające i uzupełniające traktaty założycielskie
Konwencja o niektórych instytucjach wspólnych dla EWG i EWEA z 1957
Protokół dotyczący Antyli Holenderskich z 1962
Luksemburski traktat budżetowy z 1970
Brukselski traktat budżetowy z 1975
Traktat zmieniający niektóre postanowienia Protokołu w sprawie Statutu z 1975 r
Traktat grenlandzki z 1984
traktaty akcesyjne
traktat o przystąpieniu Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii z 1971
traktat o przystąpieniu Grecji z 1979
traktat o przystąpieniu Hiszpanii i Portugalii z 1985
traktat o przystąpieniu Austrii, Finlandii i Szwecji z 1994
postanowienia Rady, gdy jej członkowie działają jako przedstawiciele państw członkowskich
akt dotyczący wyboru przedstawicieli Parlamentu Europejskiego w drodze powszechnych wyborów bezpośrednich z 1976
29. Wtórne źródła prawa wspólnotowego
Prawo wtórne jest tworzone przez organy Wspólnot na podstawie prawa pierwotnego. Składa się ono z ogromnej liczby aktów prawnych, z których każdy należy do jednej z pięciu kategorii:
rozporządzenia - mają zasięg ogólny i nie mają sprecyzowanego adresata;
dyrektywy - są wiążące co do rezultatu - zobowiązują wszystkie państwa członkowskie do wydania odpowiednich aktów prawnych;
decyzje - mają charakter indywidualny, w całości są wiążące dla adresata;
opinie - nie mają mocy wiążącej, zawierają określone oceny, często stosowane w postępowaniu między organami wspólnot;
zalecenia - nie mają mocy wiążącej, sugerują podjęcie określonych działań.
30. Ogólne zasady prawa wspólnotowego.
Służą do rozwiązywania problemów nie uregulowanych wprost w przepisach prawa wspólnotowego. Niezbędne reguły prawa wspólnotowego wprowadza się przede wszystkim z wartościującego porównania konstytucji i ustawodawstw państw członkowskich oraz z zawartych przez nie umów międzynarodowych, ze szczególnym uwzględnieniem Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Na tej podstawie Trybunał Sprawiedliwości sformułował niezawarte w Traktacie podstawowe prawa jednostki (ochrona własności, swoboda wyboru i wykonywania zawodu). Konieczność uwzględnienia ogólnych zasad prawa wynika również z Traktatów.
31. Swobodny przepływ towarów w UE.
Od 1.01 1993 na rynku wewnętrznym UE nie ma granic, a więc nie ma też barier celnych. Wszystkie towary podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi samymi podatkami. Swoboda przepływu towarów w Unii Europejskiej dotyczy zarówno towarów rolnych, spożywczych, jak i przemysłowych. Wspólna polityka handlowa UE - to wspólne zasady w zakresie:
taryf celnych,
układów celnych i handlowych,
instrumentów liberalizacji,
polityki eksportowej,
środków ochronnych w handlu.
32. Unia celna - oznacza przede wszystkim zniesienie wewnątrz granic UE ceł na towary oraz ustalenie wspólnych stawek celnych dla zewnętrznej wymiany handlowej z krajami nie będącymi jej członkami. Brak ceł na terenie Unii sprzyja wymianie handlowej między krajami członkowskimi, a także kooperacji przedsiębiorstw w zakresie wymiany surowców i półproduktów. Dla konsumentów zniesienie ceł oznacza tańsze towary na rynku, gdy ich ceny nie są już obłożone podatkiem celnym. Unia Europejska stosuje ulgi celne w stosunku do krajów stowarzyszonych, a w zakresie towarów przetworzonych także w stosunku do niektórych krajów rozwijających się. Ma to służyć swego rodzaju promocji towarów krajów najsłabiej rozwiniętych na rynkach europejskich, a co za tym idzie -udzieleniu pomocy tym krajom w rozwijaniu produkcji proeksportowej. Przepisy Unii Europejskiej mówią o swobodnym przepływie towarów, co dotyczy także indywidualnych konsumentów. W przypadku prywatnych zakupów i przewożenia artykułów przez granicę ich ilość powinna odpowiadać potrzebom własnym konsumenta. W tym względzie obowiązują więc pewne ograniczenia. Dotyczą one np. wyrobów tytoniowych, alkoholu czy benzyny.
33. Zakaz stosowania ceł i opłat o podobnym skutku w UE
34.Zakaz wprowadzania dyskryminujących podatków i opłat
Artykuł 90 traktatów ustanawiających Wspólnotę Europejska uzupełnia przepisy o swobodnym przepływie towarów. Postanowienie to zabrania dyskryminującego pobierania opłat wewnętrznych. Przepisy naruszające art. 90 traktatów ustanawiających Wspólnotę Europejska mogą być stosowane ze względu na prymat prawa wspólnotowego, dotyczący towarów pochodzących zarówno z innych państw członkowskich jak i z państw trzecich, jeżeli znajdują się w wolnym obiegu w państwach członkowskich. W myśl tego artykułu na towary pochodzące z innych państw członkowskich nie można nakładać opłat wyższych niż na takie same lub podobne towary krajowe. Jeżeli opłaty obciążające produkty importowane są wyższe, to regulacja taka jest sprzeczna z prawem wspólnotowym.
35. Swobodny przepływ pracowników - stanowi jeden z fundamentów tzw. rynku wewnętrznego istniejącego w Unii Europejskiej. Zgodnie z Traktatem o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej rynek wewnętrzny jest to obszar bez granic pomiędzy państwami członkowskimi, na którym zapewniony jest swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału. Swobodny przepływ pracowników oznacza, że każdy obywatel państwa członkowskiego ma prawo do:
pobytu w dowolnie wybranym państwie członkowskim Unii Europejskiej,
przyjęcia oferty pracy,
wykonywania pracy (zawodu),
przemieszczania się w tym celu w obrębie Wspólnoty.
36. Zakres swobody przemieszczania się pracowników.
Podmiotowy zakres swobodnego przepływu osób- w prawie wspólnotowym centralnym elementem pojęcia swobody przemieszczania się jest wolny wybór miejsca pracy w jednym z państw członkowskich. W związku z tym rozróżnić można następujące grupy osób:
pracownicy
pracownicy najemni, osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy, tj. umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania, spółdzielczej umowy o pracę;
pracownicy najemni pełnozatrudnieni
pracownicy najemni niepełnozatrudnieni
pracownicy samodzielni - właściciele, współwłaściciele i dzierżawcy gospodarstw rolnych pracujący w tych gospodarstwach zatrudniający lub nie zatrudniający pracowników najemnych na stałe,
przyszli pracownicy w trakcie szkolenia
członkowie rodzin pracownika przemieszczającego się,
inne osoby prowadzące z nim wspólne gospodarstwo domowe,
inne osoby np. studenci, emeryci,
Zasady dotyczące swobody przemieszczania się bezpośrednio wynikają z prawa wspólnotowego. Celem przyświecającym tworzenie tych zasad było ułatwienie obywatelom Wspólnoty wykonywania dowolnego zawodu na całym jej terenie. Podstawowe prawa odnoszące się do swobodnego przepływu osób to:
prawo swobodnego przemieszczania się,
prawo pobytu,
prawo do pozostania na terytorium państwa członkowskiego po zaprzestaniu wykonywania pracy,
prawo do równego traktowania,
prawo do wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych,
prawa członków rodzin,
37. Zasada równego traktowania w dostępie do zatrudnienia.
W Unii Europejskiej zwraca się szczególną uwagę na prawo równego traktowania. Już sam Traktat mówi, że swobodny przepływ pracowników oznacza zniesienie wszelkiej dyskryminacji wobec pracowników pochodzących z państw członkowskich w zakresie zatrudnienia, płac oraz innych warunków pracy. Także przepisy wtórne Wspólnoty (rozporządzenia, dyrektywy) zawierają wiele regulacji mających za zadanie skutecznie przeciwdziałać dyskryminacji.
38. Prawa specjalne małżonków i dzieci osób przemieszczających się.
Prawa członków rodziny pracownika przemieszczającego mówi że:
Prawo osiedlania się w innym państwie członkowskim wraz z pracownikiem, który jest obywatelem Państwa członkowskiego i jest zatrudniony na terytorium innego państwa członkowskiego,
współmałżonek
dzieci poniżej 21 roku życia lub pozostający na utrzymaniu pracownika.
Do Tych celów pracownik powinien dysponować dla swojej rodziny lokalem o standardzie przyjętym dla pracowników krajowych w regionie, w którym jest zatrudniony.
obywatel państwa Członkowskiego prowadzi działalność jako pracownik lub osoba pracująca na własny rachunek na terytorium innego państwa członkowskiego, jego małżonek i dzieci w wieku poniżej 21 lat lub pozostające na jego utrzymaniu mają prawo do podejmowania zatrudnienia na całym terytorium tego samego państwa, nawet jeżeli nie są obywatelami Państwa członkowskiego.
Dzieci obywatela Państwa Członkowskiego który jest lub był zatrudniony na terytorium innego państwa Członkowskiego mają dostęp do powszechnego systemu kształcenia, nauki zawodu oraz szkolenia zawodowego na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa.
Wyjątki od zasady przemieszczania się wynikające z bezpieczeństwa UE.
Swoboda świadczenia usług i swoboda prowadzenia działalności gospodarczej w UE.
Swoboda świadczenia usług - jest to dziedziną, w której, istnieje najwięcej przeszkód zarówno formalnych, jak i faktycznych. W ocenie Komisji, są to nie tylko bariery prawne, ale i wynikające z uciążliwej praktyki administracyjnej. Mogą one polegać zarówno na trudnościach w założeniu oddziału w innym kraju, jak i świadczeniu usług ponad granicznych - delegowaniu pracowników, przewozie narzędzi i urządzeń. Należy przy tym zauważyć, że małe i średnie przedsiębiorstwa są szczególnie dotknięte występującymi barierami, ponieważ nie mogą sobie pozwolić na długotrwałe i kosztowne procedury administracyjno-prawne związane z wejściem na rynek innego państwa. Dostrzegając ten fakt, Komisja Europejska rozpoczęła prace nad dyrektywą o świadczeniu usług na rynku wewnętrznym, która ma na celu stopniową likwidację przeszkód w przepływie usług. Po burzliwych dyskusjach nad projektem, które miały miejsce w Parlamencie Europejskim od lutym do kwietnia 2006. Komisja przedstawiła Parlamentowi propozycję dyrektywy w dużej mierze opartą na poprawkach wniesionych przez eurodeputowanych.
Swoboda działalności gospodarczej w UE obejmuje prawo prowadzenia jej na zasadach samozatrudnienia, jak również zakładanie i prowadzenie przedsiębiorstw, pod warunkiem zachowania warunków ustalonych w ustawodawstwie kraju, w którym zarejestrowano firmę. Kraje UE zniosły ograniczenia swobody wykonywania usług przez obywateli, którzy założyli przedsiębiorstwo w innym kraju członkowskim. Zobowiązały się również do traktowania takich przedsiębiorstw nie gorzej od "własnych" przedsiębiorstw i obywateli. Przedsiębiorstwo stworzone zgodnie z ustawodawstwem jednego z państw UE i mające siedzibę, zarząd lub główne przedsiębiorstwo na terenie Unii może działać na całym jej terytorium. Oznacza to, że osoby prawne podlegają tym samym zasadom swobody przemieszczania się i prowadzenia działalności gospodarczej, co obywatele. Przedsiębiorcy mają prawo do wyboru formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim. W celu prowadzenia działalności gospodarczej obywatele Unii mają również prawo do nabywania nieruchomości, w tym gruntów rolnych i leśnych, na terenie innych państw członkowskich na zasadzie równouprawnienia, w celu podjęcia samodzielnej działalności gospodarczej w sektorze leśnym i przemyśle drzewnym. Warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej w krajach członkowskich UE jest zachowanie przepisów ustalonych w prawodawstwie kraju w którym rejestrowana jest firma i z zastrzeżeniem postanowień dotyczących kapitału.
Naruszenie usług świadczonych miedzy państwami ???
42.Swoboda przepływu kapitału - Swoboda ta dotyczy transakcji finansowych, które nie mają bezpośredniego związku z przemieszczaniem się ludzi, towarów i usług- (obrót papierami wartościowymi, depozyty bankowe, przekazy zysków, oprocentowania). Ze swobody przepływu kapitału korzystają obywatele państw członkowskich UE oraz osoby zamieszkujące na ich terenie i firmy mające tam siedzibę. Wprowadzenie swobodnego przepływu kapitału w Unii Europejskiej miało przede wszystkim duży wpływ na dokonywanie bezpośrednich inwestycji przez przedsiębiorstwa. Zintegrowanie rynków kapitałowych w Unii Europejskiej umożliwia wyrównywanie warunków produkcji. Zmniejsza to zakłócenia konkurencji na wspólnym rynku. W przypadku działalności ubezpieczeniowej swoboda przepływu kapitału daje możliwość nieograniczonego przenoszenia dóbr za granicę np. kapitału w celu założenia spółki ubezpieczeniowej lub zysku z jej działalności.
Wyjątki od zasady swobody przepływu kapitału.
1) Państwa mają stosować odpowiednie przepisy ich prawa podatkowego , traktujące odmiennie podatników ze względu na różne miejsce zamieszkania , czy inwestowanie kapitału
2) Państwa mogą podejmować wszelkie środki niezbędne , zapobiegania naruszania ich ustaw i aktów wykonawczych zwłaszcza w sferze podatkowej i dziedzinie nadzoru oszczędnościowego
Zakres swobody przepływu kapitału - Przepływ kapitału pomiędzy państwami członkowskimi teoretycznie nie podlega dziś żadnym ograniczeniom. Oznacza to, że inwestycje można prowadzić i zbywać wszędzie na obszarze Unii bez konieczności uzyskania zgody rządu oraz że nie ma ograniczeń, co do ruchu kapitału czy wymiany walut. Wprowadzenie euro dodatkowo ułatwiło przepływ kapitałów. Rządy, oczywiście, zachowują możliwość kontroli i weryfikacji tych przepływów po to, by mogły zapobiegać unikaniu płacenia podatków na większą skalę.
45. Przepływ kapitału między UE a państwami trzecimi. ??
46. Prawo swobodnej konkurencji w UE- Wspólnotowe reguły konkurencji odnoszą się do wszelkiego rodzaj przedsiębiorstw zarówno prywatnych, jak i publicznych, działających na jednolitym rynku, w tym również do firm mających swą siedzibę poza terytorium WE, jeśli ich praktyki oddziałują niekorzystnie na handel między państwami członkowskimi. Prawo konkurencji obejmuje zasadniczo wszystkie dziedziny gospodarki. Jego zastosowanie zostało traktatowo ograniczone tylko w przypadku rolnictwa. Odrębne zasady konkurencji obowiązują też w sektorze węgla i stali, na podstawie Traktatu o EWWiS.
47.Zakazy w zasadzie swobodnej konkurencji w UE.
Zakaz porozumień ograniczających konkurencję Zakaz ten ma charakter ogólny, odnosi się zarówno do porozumień między przedsiębiorstwami działającymi na tym samym szczeblu produkcji, jak między przedsiębiorstwami funkcjonującymi na różnych szczeblach. Jak zostało uszczegółowione w traktacie, zakaz odnosi się do porozumień między przedsiębiorstwami, decyzji związków przedsiębiorstw oraz uzgodnionych praktyk między przedsiębiorstwami, jeśli służą one:
zapobieganiu konkurencji,
ograniczeniu konkurencji oraz zniekształcaniu konkurencji
W szczególności zakazane są porozumienia cenowe oraz ustalające inne warunki handlowe, porozumienia kontyngentowe, porozumienia o podziale rynku lub źródeł zaopatrzenia, porozumienia dyskryminacyjne oraz porozumienia wiązane.
Zakaz nadużywania pozycji dominującej - bezwarunkowy zakaz wszelkiego nadużywania przez jeden podmiot gospodarczy lub grupę podmiotów pozycji dominującej na rynku, jeśli takie działanie może negatywnie wpływać na handel pomiędzy państwami członkowskimi. Pozycja dominująca nie została w prawie wspólnotowym jednoznacznie określona: generalnie uważa się, że dotyczy ona sytuacji, kiedy udział jednej firmy na rynku jest bardzo wysoki, a aktualni lub potencjalni rywale tej firmy nie mają realnej możliwości podważenia jej pozycji. Nadużywanie pozycji dominującej może polegać na:
narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni uciążliwych cen i dyskryminacyjnych warunków transakcji,
ograniczaniu produkcji,
Komisja Europejska ma za zadanie czuwać, aby rynek wewnętrzny był chroniony przed nadużywaniem pozycji dominującej. Podejmuje ona badania z własnej inicjatywy lub rozpoznaje kierowane do niej oskarżenia.
48.Traktat Amsterdamski - umowa międzynarodowa podpisana 2 października 1997 r. w Amsterdamie, wszedł w życie 1 maja 1999 r. Traktat amsterdamski w założeniu miał dostosowywać unijne traktaty do planowanego poszerzenia UE oraz zbliżyć Unię do obywateli, jednak konferencja międzyrządowa przygotowująca traktat nie zdołała wypracować dostatecznie daleko idących zmian, w związku z czym postanowiono, że właściwa rewizja traktatów pod kątem przygotowania do akcesji państw Europy Środkowo-Wschodniej przyjęta zostanie w późniejszym terminie. Zmiany uzgodnione w Amsterdamie, choć były mniejsze, niż planowano i tak napotkały problemy z ratyfikacją przez państwa członkowskie. Najważniejsze postanowienia traktatu:
Wprowadzenie możliwości uchwalenia sankcji dla państwa członkowskiego naruszającego zasady demokracji;
Wprowadzenie procedury wzmocnionej współpracy - większość państw członkowskich mogła zadecydować o nawiązaniu bliższej współpracy z wykorzystaniem struktur unijnych, pod warunkiem spełnienia kilku ograniczeń,
Wzmocnienie pozycji Parlamentu Europejskiego,
Utworzenie urzędu Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa,
49.Zmiany w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa wynikające z Traktatu Amsterdamskiego
System trójki zastąpiono nową formą działania -Unia w stosunkach zewnętrznych będzie reprezentowana przez przewodniczącego Rady wspieranego przez sekretarza generalnego Rady sprawującego funkcję wysokiego przedstawiciela Unii Europejskiej do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Sekretarz generalny będzie wspomagał Radę przy formułowaniu, opracowywaniu i realizowaniu decyzji . Na prośbę przewodniczącego Rady i w jej imieniu może również prowadzić dialog polityczny z państwami trzecimi.
50. Zmiany instytucjonalne wynikające z Traktatu.
W Rady Unii Europejskiej uzależnienie sposobu głosowania od rozszerzenia Unii. W wyniku debaty przyjęto ustalenia dotyczące głosowania większością kwalifikowaną, zgodnie z którymi zmiany miałyby przebiegać trójetapowo
W Komisji Europejskiej: postanowiono ze w skład Komisji będzie wchodzić po jednym przedstawicielu z każdego z państw członkowskich.
W Parlamentu Europejskiego
ustanowiono comiesięczne posiedzenia plenarne będą odbywać się w Strasburgu, posiedzenia komisji oraz sesje nadzwyczajne w Brukseli, siedziba Sekretariatu Generalnego nadal będzie w Luksemburgu,
wzmocnienie kontroli politycznej PE nad Komisją,
Parlament uzyska uprawnienia równe uprawnieniom Rady.
Wzmocnienie Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich między innymi przez przyznanie Trybunałowi prawa do rozstrzygania sporów pomiędzy państwami członkowskimi dotyczących wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych oraz sporów pomiędzy jednym lub kilkoma państwami członkowskimi
51.Traktat Nicejski - został podpisany 26 lutego 2001 podczas szczytu Rady Europejskiej w Nicei. Następnie trwał proces ratyfikacji TN przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Zasadnicza część postanowień TN weszła w życie 1 lutego 2003 r. Podstawowym założeniem TN było przygotowanie organów Wspólnot Europejskich do poszerzenia Unii Europejskiej o państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Prace legislacyjne skoncentrowały się wokół kilku istotnych problemów natury instytucjonalnej. Przede wszystkim znaczący problem stanowiły kwestie mechanizmów podejmowania decyzji w Radzie Unii Europejskiej. Ponadto, kwestiami do rozstrzygnięcia były: ilość członków Komisji Europejskiej, liczba deputowanych do Parlamentu Europejskiego oraz tzw. procedura ściślejszej współpracy, pozwalająca na głębszą integrację między wybranymi państwami członkowskimi UE. TN wprowadza stosowne zmiany zarówno do Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej,jak też Traktatu o Unii Europejskiej.
52. Zmiany w dziedzinie sądownictwa wynikające z Traktatu
Zgodnie z założeniami art. 29 Traktatu o Unii Europejskiej z zmianami wprowadzonymi przez TN, ma być ona ośrodkiem współpracy organów sądowych i innych właściwych władz państw członkowskich Unii. Celem tej współpracy jest zapobieganie oraz walka z zorganizowaną przestępczością, w szczególności z terroryzmem oraz handlem ludźmi. Do postanowień Traktatu o Unii Europejskiej TN wprowadza również zmienione uregulowania w zakresie ściślejszej współpracy między wybranymi państwami członkowskimi.
53. Stosunek UE do państw trzecich w dziedzinie gospodarki
zakaz wojen, niewolnictwa, agresji
poszanowanie życia
umowy wiązane
prawo nie działa wstecz
umowa późniejsza ma pierwszeństwo przed wcześniejszą
Zasady ogólne prawa Wspólnot-formułowane przez Trybunał Sprawiedliwości:
-prawo własności
-swoboda wykonywania zawodu
-prawo do swobodnego prowadzenia działalności gospodarczej
-poszanowanie sfery prywatnej
-poszanowanie życia rodzinnego
-prawo zrzeszania się w organizacje i stowarzyszenia
-prawo do wyznawanie religii lub bycia ateistą
To są Prawa Podstawowe(prawa człowieka)-Unia nie miała własnych regulacji więc przyjęła je od Rady Europy.
W Nicei ustanowiono Kartę Praw Podstawowych (dokument polityczny nie umowa międzynarodowa )która miała zostać częścią Konstytucji i podzieliła jej los.
54. Stowarzyszenie UE z innymi układami ponadnarodowymi
Prawo dopełniające Wspólnot- umowy międzynarodowe zawierane między państwami członkami Unii-mogą być zawierane jeżeli dotyczą czegoś czego nie regulują traktaty.
Fundamentalne zasady:
Zasada autonomii prawa wspólnotowego-prawo wspólnotowe jest odrębne od prawa poszczególnych członków.
Zasada bezpośredniego stosowania prawa Unii i bezpośredniej skuteczności-państwo Unii nie musi dostosowywać swojego prawa do umowy międzynarodowej, bo ona bezpośrednio wchodzi do jego systemu prawa.
Prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo przed prawem wewnętrznym państwa
Ogólne zasady prawa wspólnotowego:
Zasada solidarności -każde państwo musi działać na rzecz dobra wspólnoty , i nie może działać przeciw żadnemu państwu wspólnoty.
Zasada subsydiarności- wspólnota ma działać tylko wtedy gdy jej działanie przynosi więcej korzyści niż działanie pojedynczego państwa.
Zasada Kompetencyjności Organizacyjnej- prawo nie może być stanowione bez ograniczeń , ale tylko w zakresie traktatów i nie może poza nie wykraczać. Rada może stanowić prawo tylko na tyle na ile traktat pozwala.
55. Polityka bezpieczeństwa UE a NATO
Współpraca pomiędzy NATO i UE oparta jest o pakiet porozumień sfinalizowany w marcu 2003 r. Składa się na niego 14 dokumentów o różnym charakterze prawnym i stopniach szczegółowości, które regulują zarówno zasady bieżącej wymiany informacji oraz wspólnych spotkań, jak również konkretne rozwiązania wojskowe i umowy prawne związane z realizacją pakietu "Berlin+". Porozumienia te gwarantują UE dostęp do zasobów i zdolności NATO dla potrzeb prowadzonych przez nią operacji, określają zasady wzajemnych konsultacji, współdziałania w rozwoju zdolności obronnych, ochrony informacji niejawnych. Tematem konsultacji pomiędzy NATO a UE są takie zagadnienia jak:
wspólne podejście NATO i UE wobec Bałkanów,
walka z terroryzmem międzynarodowym,
polityka partnerstwa wobec basenu Morza Śródziemnego,
ochrona ludności cywilnej przed skutkami użycia broni masowego rażenia planowanie w sytuacjach nadzwyczajnych.
Współpraca NATO - UE ma również konkretny wymiar operacyjny. Zmniejszaniu obecności NATO na Bałkanach towarzyszy częściowe przejmowanie jego roli przez UE.
56. EFTA -Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu. EFTA powstała na podstawie Traktatu podpisanego 4.01.1960. Traktat zawarły Austria, Dania, Wielka Brytania, Norwegia, Portugalia i Szwecja. Początkowo EFTA była organizacją konkurencyjna wobec Wspólnot Europejskich, ale wobec przystąpienia większości jej członków do Unii Europejskiej, staje się organizacją o minimalnym znaczeniu. Obecnie do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu należą Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein i Islandia. Celem EFTA jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego państw członkowskich poprzez znoszenie ograniczeń we wzajemnej wymianie handlowej. W przeciwieństwie do umowy EWG znoszenie barier handlowych nie obejmuje ceł na produkty rolne. Najważniejszym organem jest Rada, która nadzoruje wykonanie postanowień umowy, może wydawać decyzje i zalecenia. Rada składa się z przedstawicieli państw członkowskich w randze ministra. Zbiera się 2-3 razy w roku. Komitet doradczy składa się z przedstawicieli życia społeczno-gospodarczego z państw członkowskich. EFTA nawiązała ścisłą współpracę ze Wspólnotami Europejskimi, tworząc Europejski Obszar -Gospodarczy.
57. CEFTA - Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu. CEFTA powstała na podstawie porozumienia podpisanego 21 grudnia 1992 r. w Krakowie. Przyczyną powstania CEFTY był drastyczny spadek wymiany handlowej między krajami Europy Środkowej po upadku muru berlińskiego. Kolejna przyczyną powstania CEFTA był nacisk Unii Europejskiej, która nie chciała dopuścić do wzajemnej dyskryminacji towarów z państw porozumienia, które równocześnie zgłosiły swój akces do UE. Nie bez znaczenia była również chęć zawiązania silniejszej współpracy politycznej, czego przejawem było powstanie tzw. Trójkąta Wyszechradzkiego, czyli nieformalnych spotkań szefów rządów i państw Czechosłowacji, Polski i Węgier. Obecnie CEFTA ma znacznie szerszy zasięg.
1