NARKOMANIA
Typy uzależnień. Typy narkomanów. Jak można rozpoznać, że ktoś zażywa narkotyki.
Rodzaje narkotyków. Leczenie narkomanii. Proces terapeutyczny.
SPIS TREŚCI:
Wstęp- jak to wszystko się zaczęło. ............................................................................................ 3
Typy uzależnień. Jak można się uzależnić? ......................................................................... 3
Rodzaje narkotyków. ............................................................................................................ 4
Typy narkomanów. ............................................................................................................... 9
4. Jak można rozpoznać, że ktoś zażywa narkotyki. ................................................................ 10
5. Leczenie narkomanii. Proces terapeutyczny. ........................................................................ 10
Zakończenie ................................................................................................................................. 11
Bibliografia ................................................................................................................................. 12
WSTĘP
Narkomania to nałóg stałego zażywania narkotyków, z czasem całkowitego uzależnienia się od nich. Narkomania prowadzi do zaburzeń osobowości, zaniku wyższych uczuć i zmian w narządach- zwłaszcza w układzie nerwowym. Aż do końca ubiegłego stulecia narkomania nie była rozpatrywana jako międzynarodowy problem zdrowotny, wymagający szczególnego działania. Dopiero na przełomie dwudziestego wieku, wraz z postępem technologicznym i początkiem laboratoryjnej produkcji alkaloidów opium i kokainy, narkomania otrzymała nowe wymiary- masowości i epidemicznego sposobu rozprzestrzeniania. Ekspansja transportu i handel międzynarodowy zmniejszyły odległości i naturalne bariery między narodami, a to sprzyjało szerzeniu się narkomanii.
Dzisiaj to problem światowy. Obecnie we wszystkich częściach świata, pokazuje stałe tendencje wzrostu, a jego szkodliwe skutki są wielostronne, zarówno dla narkomana jak i całego społeczeństwa. Narkomania jest zjawiskiem medyczno- socjalnym, rozwijającym się i w naszym kraju. Musimy niestety przyznać, że ta niebezpieczna epidemia zastała nas zupełnie nie przygotowanymi. Całymi latami żyliśmy iluzją, że jest ona specyficznym produktem świata zachodniego i że u nas nie ma dla niej miejsca. Istota tej choroby i jej prawdziwe przyczyny nie były nam znane.
Powiązania narkomanii są wielostronne i obejmują zarówno zdrowie człowieka, jak i jego sferę socjalną, ekonomiczną, prawną, etyczną i kulturalną. Wszystko dzieje się w trójkącie: człowiek- środowisko- narkotyk. Te trzy elementy znajdują się we wzajemnym połączeniu i ciągłej interakcji, a znaczenie każdego z nich zmienia się zależnie od szeregu czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Jeśli w etiologii narkomanów dominują problemy natury osobistej i nie wyleczone kompleksy, wtedy zażywanie narkotyków należy rozpatrywać w kategoriach indywidualnych psychopatologii. W przypadkach kiedy czynniki środowiskowe ze wszystkimi obciążeniami staną się za trudne dla jednostki lub pewnej kategorii jednostek, formy chorobliwego zachowania trzeba rozpatrywać jako zjawisko socjopatologiczne i to z wielu powodów. W takich okolicznościach narkomania nie jest tylko indywidualnym nieszczęśliwym przypadkiem, lecz staje się reprezentantem ogólnej tendencji społecznej. Nabiera charakteru epidemii, stając się zjawiskiem socjopatologicznym. W obydwu wariantach narkotyk ma takie samo lub podobne znaczenie, to znaczy wykorzystywany jest jako swojego rodzaju forma indywidualnej lub kolektywnej ucieczki ze środowiska odczuwającego jako zagrożenie.
W odróżnieniu od klasycznego przedwojennego narkomana- narkoman przełomu XX i XXI wieku posiada wiele innych znamiennych cech. Najczęściej ma 14 do 25 lat. Narkotycznych skłonności nie tylko nie ukrywa, ale je bezpośrednio lub pośrednio jawnie demonstruje, nie zwraca uwagi na swój wygląd i zachowanie, wyrzeka się każdego społecznie korzystnego działania, a narkotyk zażywa wyłącznie w grupie. Nie poprzestaje na jednym narkotyku, lecz próbuje wszystkich, jakie dostanie, by w końcu znaleźć ten swój, lecz nawet wtedy nie rezygnuje z innych. Wraz z narkotykami propaguje nową filozofię życiową i nowe wierzenia, podkreślając, że narkotyk jest jedynie małym wkładem w określenie życiowej drogi i nie zważa przy tym, że całe swoje życie podporządkował właśnie jemu.
Wyżej przedstawiony obraz narkomana dotyczy osoby, która systematycznie zażywa środków odurzających. W dzisiejszych czasach można także wyróżnić inny obraz narkomana lub osoby która poprzez swoje działanie i eksperymenty już w niedługim czasie będzie określana takim mianem. W pogoni za coraz lepszym wykształceniem, pracą, szczęściem osobistym wielu młodych ludzi (licealistów, studentów) podczas wyczerpania organizmu sięga po różnorodne środki pobudzające. Są to najczęściej narkotyki działające stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy (amfetamina, kokaina), które pozwalają funkcjonować organizmowi na „podwójnych obrotach”. Młodzi ludzie zażywający ten rodzaj narkotyków, wcale nie muszą wyglądać jak typowi narkomani. Najczęściej niczym nie różnią się od swoich rówieśników, a nawet wręcz odwrotnie są od nich lepiej wykształceni, mają więcej pomysłów, siły do działania. Jednak po pewnym czasie, kiedy małe dawki przestają im wystarczać zaczynają żyć w sposób bardzo podobny do typowych narkomanów i granica między nimi całkowicie się zaciera, ponieważ nałóg jest tak sprytny i podstępny iż potrafi przechytrzyć każdego.
Typy uzależnień. Jak można się uzależnić?.
Proces przyzwyczajania się do narkotyków i odmiennego sposobu życia przebiega stopniowo, w ciągu tygodnia, miesięcy, a nawet lat i dlatego trudno jest wyznaczyć dokładne granice stania się narkomanem.
Większość młodych narkomanów sięga po raz pierwszy po narkotyk z czystej ciekawości, z chęci przeżycia czegoś fascynującego. Pierwsze tendencje narkotyczne występują najczęściej około dziesiątego roku życia. Jest to okres, kiedy obecny jest podziw dla bohaterów, współzawodnictwo i „chęć zrobienia czegoś wielkiego”. Z wiekiem obraz psychologiczny ulega zmianie. Świadomość własnego ja jako decydującego czynnika w rozwoju i dojrzewaniu jednostki, staje się coraz bardziej obecna w codziennym rozmyślaniach. Równocześnie z poznaniem ja i autonomii własnej osobowości następuje odejście od autorytetu rodziny i innych autorytetów. Każda próba powstrzymania lub zakazu pochodząca od starszych jest odczuwana jako atak na osobowość i rodzi emocje. Protest i zemsta przybierają postać, dla której euforia narkotyczna jest prawie idealnym wybawieniem. Młodzi ludzie zmagają się z nabrzmiałymi problemami socjalnego przystosowania, chęcią zdobycia uznania, koniecznością wyboru zawodu, miłością, poczuciem agresji i seksualizmu. Jednym z zadań w tym okresie życia jest znalezienie sposobu na przystosowanie się. Jeśli go nie znajdą, oczekuje ich depresja i defetyzm, a więc droga do nerwicy lub innej formy ucieczki. Kiedy problem przystosowania i nerwicy przeszkodzą normalnemu rozwojowi jednostki, euforia stworzona przez haszysz nie jest już w stanie sprostać iluzjom. Szuka się wtedy środka przeciwko depresji i strachowi, i w końcu dochodzi do heroiny.
Czy u jednostki rozwinie się uzależnienie od określonego narkotyku, zależy jednocześnie od trzech czynników:
cech osobowości i doświadczenia zażywającego narkotyk,
charakteru aktualnego środowiska socjokulturowego,
efektów farmakodynamicznych narkotyku, ilości i częstotliwości jego zażywania i sposobu wprowadzania do organizmu, to znaczy czy jest połykany, wąchany czy wstrzykiwany.
Istnieją dwa główne uzależnienia od narkotyków:
uzależnienie psychiczne lub emocjonalne,
uzależnienie fizyczne.
Uzależnienie psychiczne lub emocjonalne jest formą stosunku między narkotykiem a jednostką, a jego intensywność zależy zarówno od specyficznego efektu narkotyku, jak i potrzeb jednostki, która ten narkotyk zaspokaja. Im prędzej narkotyk te potrzeby zaspokaja i wywołuje oczekiwany stan emocjonalny, tym bardziej niezwyciężona jest potrzeba jego zażywania. W warunkach rozwiniętego uzależnienia psychicznego dobry stan psychiczny jednostki zależy jedynie od tego, czy narkotyk jest pod ręką. W końcu staje się on warunkiem niezbędnym do normalnego, umysłowego funkcjonowania jednostki. W przypadku jego braku jednostka cierpi i aby poprawić nastrój lub uniknąć cierpienia szuka go za wszelką cenę. Brak narkotyku, do którego ta jednostka przywykła i stała się psychicznie uzależniona, może w dramatyczny sposób wpłynąć na zmianę jej całego życia. Potrzeba narkotyku staje się w tak dużym stopniu nieodparta, że narkoman zaniedbuje wykonywanie obowiązków, opuszcza rodzinę, przyjaciół, porzuca pracę i obraca się w subkulturze narkomańskiej, koncentrując swoje zainteresowanie na zdobywaniu i zażywaniu narkotyku.
Uzależnienie fizyczne jest stanem adaptacyjnym wyrażającym się intensywnymi zaburzeniami fizjologicznymi w przypadku przerwy w zażywaniu narkotyku lub przy zlikwidowaniu ich efektów podawanie właściwych antagonistów. Jest to zjawisko pozostające w najbardziej bezpośrednim związku z farmakologicznym działaniem narkotyku na żywą komórkę. Uzależnienie fizyczne w rzeczywistości jest wyrazem osobistego stosunku biochemicznego między jego aktywną zasadą a organizmem, który powstaje przez powtarzające się zażywanie narkotyku. Intensywność uzależnienia fizycznego nie zawsze jest taka sama, wiąże się przede wszystkim z rodzajem narkotyku oraz osobowością zażywającego. Klasyczną oznaką powstania uzależnienia fizycznego jest wystąpienie syndromu braku, będącego faktycznie objawem głodu narkotyku, który został wprowadzony do metabolizmu komórek zróżnicowanych. Syndrom braku cechuje szereg objawów natury psychicznej i fizycznej, specyficznych dla każdego rodzaju narkotyku. Stan ten ulega poprawie lub znika po wprowadzeniu narkotyku tego samego lub o podobnych efektach psychofarmakologicznych.
Rodzaje narkotyków.
Wszystkie rodzaje narkotyków pod względem pochodzenia można podzielić na dwie grupy- naturalne i syntetyczne. Termin narkotyki syntetyczne dotyczy przede wszystkim licznych substancji, występujących na rynku po 1939 roku, stwarzających różnego rodzaju uzależnienia. Ich głównymi reprezentantami są petydyna, metadon, produkty uboczne smoły i nafty. Narkotyki naturalne to narkotyki produkowane z roślin. Są to rośliny zmieniające stany świadomości i wywołujące bogate halucynacje i wizje. Ich reprezentantami są np. marihuana, haszysz. Jednak klasyfikacja narkotyków oparta jest na różnorodnych koncepcjach i pojęciach i jest daleka od jakiegoś uniwersalnego schematu, który zadowoliłby wszystkie kryteria. Narkotyki można klasyfikować na podstawie ich struktury chemicznej, przydatności kliniczno- terapeutycznej, potencjalnego zagrożenia zdrowia, możliwości ich nadużywania lub wpływu na pewne procesy psychologiczne i behawiorystyczne.
Pod względem efektów psychofarmakologicznych narkotyki można podzielić na trzy duże grupy:
narkotyki działające depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy,
narkotyki działające stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy,
narkotyki o właściwościach halucynogennych.
Narkotyki działające depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy.
Wśród substancji silnych chemicznie, które wprowadzone do organizmu wykazują depresyjny efekt na wyższe struktury nerwowe, wyróżnia się alkohol, opium i jego pochodne oraz barbiturany. Wspólną ich cechą jest to, że zmniejszają lękliwość i napięcie, zmieniają emocjonalną reakcję na ból, zwalniają czas reakcji, zakłócają koordynację ruchów i zdolność rozumowania. Zażywane w większych ilościach powodują sen, poważniejsze zaburzenia świadomości, aż do wystąpienia śpiączki, a nawet śmierci. Ze względu na te efekty mają one duże zastosowanie w medycynie, ale równocześnie z tych samych powodów są wykorzystywane w celu narkotyzowania się.
Opium i jego pochodne.
Opium jest to mleczny sok otrzymywany z naciętych makówek maku opiumowego. Poddany obróbce daje finalny produkt, który dzieli się najczęściej na trzy grupy:
opium preparowane- za opium preparowane uważa się ekstrakt opium, używany do palenia w specjalnie skonstruowanych fajkach,
medyczne preparaty opium- do celów medycznych używa się preparatów opium w postaci proszku, tabletek, płynu,
alkaloidy opium lub opiatów- opiaty są odrębną grupą produktów opiumowych i otrzymuje się je w wyniku określonego procesu produkcji. Najbardziej znane to morfina i jej pochodne: heroina, kodeina, dionina i diulaudid.
Od sposobu zażywania opium zależy szybkość i intensywność działania oraz jakość doznań. Opium zjedzone działa najwolniej, a jego efekt jest uspokajający i relaksujący. W przypadku palenia działanie jest nieco słabsze od oczekiwanego, gdyż pewien procent uchodzi z dymem lub się spala. Palenie opium może niekiedy wywołać zaburzenia wzrokowe i stany podobne do snu, który palacz pamięta i potrafi opisać. Najszybciej i najsilniej działa opium wprowadzone dożylnie. Ten sposób pobudza w większym stopniu przeżycia fizyczne niż psychiczne. Efekt zażycia opium jest zależny od tego, czy osoba bierze go po raz pierwszy, czy ma już doświadczenie. Osoby pierwszy raz wstrzykujące opium mogą mieć nudności, wymioty i zawroty głowy- a więc pierwsze doznania są nieprzyjemne. Osoby mające już pewne doświadczenie i zażywające opium w swoim towarzystwie mogą przeżyć przyjemne efekty- odprężenie, dobry nastrój i poczucie jedności. Po pewnym okresie zażywania opium tolerancja na niego wzrasta i codzienne dawki muszą być zwiększone. Przyjemne efekty słabną, lecz narkoman nie jest już w stanie wyrzec się narkotyku, gdyż jest już uzależniony fizycznie. Bierze narkotyk już tylko w celu uniknięcia kryzysu abstynencyjnego
Morfina.
Morfina jest najważniejszym i najbardziej znanym alkaloidem opium. Morfina jest białym, krystalicznym proszkiem, nazywany przez narkomanów pudrem. Bez zapachu, ale łatwo można ją poznać po cierpkim smaku. Słabo rozpuszcza się w wodzie i alkoholu. Może być wprowadzona do organizmu doustnie, dożylnie, doodbytniczo lub przez wdychanie oparów. Narkomani najczęściej zażywają ją dożylnie ze względy na siłę i szybkość działania. Kliniczne efekty morfiny w dużej mierze zależą od jej farmakologicznego działania na komórki nerwowe. Zażywana w umiarkowanych ilościach wywołuje euforię i przyjemną senność z uczuciem odprężenia i beztroski. Myśli mogą być bogate treściowo, nie można jednak nimi kierować. Człowiek czuje się pewnie i bezpiecznie, a uczucie strachu jest nieznane. Morfina jest narkotykiem bardzo szybko stwarzającym nałóg. Już po kilku dniach ciągłego zażywania doprowadza do powstawania zależności.
Heroina.
Heroina jest półsyntetyczną pochodną morfiny, dlatego jest od niej 20 do 25 razy silniejsza i dwa razy mocniejsza w stwarzaniu nałogu. W stanie czystym jest to siwobrunatny proszek. Wprowadzona do organizmu działa depresyjnie na mózg i rdzeń kręgowy. Po wstrzyknięciu heroiny zazwyczaj występuje drzemka, źrenice są maksymalnie zwężone, puls i oddech zwolnione. Narkoman znajdujący się pod działaniem heroiny nie jest niebezpieczny. Zazwyczaj jest w stanie letargu. W momencie braku heroiny, gdy nadchodzi ostry kryzys mogą być bardzo niebezpieczni, skłonni do agresji i przestępstw. Skutki nałogowego zażywania heroiny występują zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej oraz społecznej. Wynikają one po części z silnego psychicznego i fizycznego uzależnienia, a po części z następstw jej zażywania zachodzących w sferze zachowania i trybie życia.
Metadon.
Metadon jest syntetycznym środkiem przeciwbólowym. Stosuje się go przede wszystkim do likwidacji objawów abstynencji przy nagłym odstawieniu opiatów. Nie można go jednak stosować dłużej niż 20 dni, gdyż po tym okresie rozwija się zależność, co w praktyce oznaczałoby zastąpienie jednego uzależnienia drugim. Stosuje się go zarówno w warunkach ambulatoryjnych, jak i szpitalnych. Narkomani zażywają metadon w celach narkotycznych tylko w przypadkach bezwzględnej konieczności, kiedy nie mają innych opiatów, ponieważ jego efekt euforogenne są bardzo słabe.
Barbiturany
Barbituranami nazywa się grupę leków pochodzących z kwasu barbiturowego. Wszystkie mają podobne działanie, to znaczy powodują depresję wyższych struktur nerwowych. Z tego powodu stosuje się je w celu wywołania snu i uwolnienia od lęku i napięcia. U osób uzależnionych najczęstszym powodem nadużywania barbituranów są zaburzenia snu. Pomimo długotrwałego zażywania barbituranów u niektórych osób tolerancja nie rozwija się. Niestety, u większości rozwija się ona szybko i dawki muszą być stopniowo zwiększane w celu osiągnięcia początkowego efektu. W pewnych okolicznościach u osób uzależnionych od barbituranów mogą wywoływać one odwrotną reakcję i zamiast relaksu spowodować stan podniecenia podobny do nałogowego alkoholizmu. Chory jest niezręczny, zatacza się, drżą mu ręce, poci się, bełkocze. Samokontrola ulega zahamowaniu, zachowanie jest rzucające się w oczy i niekiedy agresywne. Osoby uzależnione od barbituranów stanowią bardzo zróżnicowaną grupę o rozmaitych początkach nałogu. Część związana jest z barbituranami od samego początku i rzadko zażywa inne narkotyki. Niekiedy opiomani biorą je z powodu braku opium i jego pochodnych, aby zlikwidować przykre skutki abstynencji i bezsenności. Długotrwałe zażywanie tego narkotyku wywołuje silne uzależnienie psychiczne i fizyczne.
Narkotyki działające stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy.
Już z samej nazwy widać, że środki te działają stymulująco na wyższe struktury nerwowe i w ten sposób uniemożliwiają sen oraz są przeciwstawne do barbituranów i opiatów w dawkach terapeutycznych pobudzają aktywność, przedłużają okres czuwania, zmniejszają apetyt. W większych dawkach wywołują agresywność, rozdrażnienie, silniej wyrażony psychomotoryczny niepokój, często z maniami prześladowczymi i halucynacjami. W drugiej fazie działania występuje osłabienie zdolności intelektualnych i fizycznych oraz uczucie wyczerpania. Najliczniejszą grupą wśród środków psychostymulujących są:
Amfetaminy
Amfetaminy likwidują senność, powodują dobry nastrój i poczucie siły. Amfetaminy stały się popularne wśród studentów przygotowujących się do egzaminów, kierowców ciężarówek podróżujących na długich trasach i wszystkich innych, których największym wrogiem jest sen i zmęczenie. Do najczęściej zażywanych amfetamin należą:
benzedryna
deksedryna
metedryna.
Zażywanie amfetamin szybko prowadzi do uzależnienia psychicznego, może nawet szybciej niż wszystkie dotychczas znane narkotyki. Zażywane doustnie, w średnich dawkach zwiększają aktywność i wytrzymałość, stwarzają uczucie podniecenia i euforii. Osoby będące pod działaniem amfetamin są przedsiębiorcze i działają bezkrytycznie. Wstrzykiwanie amfetamin te efekty jeszcze bardziej potęguje. W wyniku rozwijającej się tolerancji dawki muszą być zwiększane w niektórych przypadkach o kilkaset razy. Po gwałtownym odstawieniu amfetamin występują skłonności samobójcze, głęboka depresja fizyczne i psychiczna, oraz silne zmęczenie i poczucie wiecznej senności. Do preparatów podobnych do amfetaminowych należą także: preludin, ritalin, mirapront.
Kokaina.
Kokaina, bez względu na sposób zażywania, wprowadzona do organizmu daje efekt pobudzający. Pierwszy efekt zażywania tego narkotyku daje przyjemny efekt- ustępuje zmęczenie, pojawia się poczucie siły i wyższości. Trwa bardzo krótko i zastępowane jest przez depresję, zaniepokojenie. Ciągłe i częste zażywanie kokainy wywołuje nieprzyjemne stany, takie jak paranoja, obłąkańcze urojenia, halucynacje i zniekształcenie słuchu. Poza tym mogą wystąpić zaburzenia w trawieniu (nudności, brak apetytu), chudnięcie, bezsenność, drżenie, konwulsje.
Narkotyki o właściwościach halucynogennych.
Spośród licznych naturalnych i syntetycznych narkotyków narkotyki halucynogenne są prawdopodobnie najbardziej zbliżone do idealnego środka, mogącego człowiekowi otworzyć nowe horyzonty na dotychczas nieznane tereny. Podczas gdy inne narkotyki zaciemniają postrzeganie rzeczywistego świata lub doprowadzając do znieczulenia nieprzyjemnych efektów stwarzają iluzję, że świat, w jakim żyjemy, nie jest taki zły, to narkotyki halucynogenne oferują wizję zupełnie innego świata, nową rzeczywistość, egzystującą pomimo naszej niedoskonałości. Niekiedy piękno tego drugiego świata może być tak uwodzicielskie i niezwykłe, że kto je raz pozna, nie chce już wracać lub chce ów świat częściej odwiedzać. W tym właśnie tkwi niebezpieczeństwo bezkrytycznego zażywania narkotyków halucynogennych. W medycynie środki te mają kilka nazw: halucynogeny z powodu swoich właściwości wywoływania zmian postrzeżeniowych, psychotomimetyki, gdyż wywołują stany podobne do psychozy, fantastyki- ponieważ wywołują fantastyczne wizje i pobudzają bogatą fantazję, deliriogeny- gdyż ich efekt działania może być stan deliryjny, psychotogeny- bo podobno wywołują psychozy itd. W ostatnich latach najczęściej używany termin to psychodeliki, co ma oznaczać poszerzające horyzonty umysłowe, pomagające duszy uzewnętrznić się. Narkotyki halucynogenne powodują bardzo poważne zaburzenia psychiczne, połączone z zaburzeniami percepcji czasu i przestrzeni oraz zmianę odbioru własnego obrazu. Pod względem pochodzenia halucynogenne, psychodeliczne narkotyki dzielą się na naturalne i syntetyczne. Ze względu na efekty- na małe i duże psychodeliki. Oddzielną podgrupę substancji halucynogennych stanowią rozpuszczalniki lotne i niektóre rodzaje klejów, chociaż nie są one klasycznymi substancjami halucynogennymi.
Klasyfikacja substancji halucynogennych:
Małe psychodeliki: marihuana, gałka muszkatołowa, skórka banana;
Duże psychodeliki: LSD- 25, meskalina, psylocybina, STP, DMT;
Delirianty: kleje toksyczne, rozpuszczalniki lotne.
Ad 1. Małe psychodeliki.
Małe substancje charakteryzują cztery właściwości:
Zażywający jest w stanie zachować kontrolę ilości wprowadzonego narkotyku i panować nad sobą podczas jego efektów,
Efekt psychofarmakologiczny zazwyczaj trwa dość krótko,
Postefekty zwykle nie występują lub są słabe,
Rzadko doznania są na tyle silne, aby zażywający te narkotyki stał się ich gorącym zwolennikiem.
Marihuana.
Marihuana jest narkotykiem pochodzenia roślinnego. Przygotowana do użytku składa się z wysuszonych liści i kwitnących części konopi indyjskich. Marihuanę pali się jak jako papieros, w fajce lub nargili. Można ją też żuć lub wąchać, ale te sposoby zażywania są u nas rzadkie. Narkomani nazywają ją sheet, weed, grass, reefer, gage, hemp, rope, tea. Marihuana palona szybko dostaje się do krwiobiegu i działa na mózg oraz układ nerwowy w całości. Wciąż jeszcze nie znana jest droga, jaką dochodzi do mózgu. Wiadomo jedynie, że nie działa jednakowo na wszystkie struktury mózgowe. Pierwsze efekty występują już po piętnastu minutach i trwają od 2 do 4 godzin. Początkowo osoba, która zażyła ten narkotyk, może być zalękniona i podniecona. Na pierwszym planie znajdują się jednak symptomy fizyczne. Praca serca jest przyspieszona, ciśnienie lekko wzrasta, powieki są zaczerwienione, a śluzówka ust i nozdrzy sucha. Apetyt rośnie, następuje odwodnienie. Do zmian fizycznych szybko dołączają objawy psychiczne, wpływające na nastrój i postrzeganie. Pojawia się uczucie euforii, przyjemne odprężenie i ogólny błogostan. Pod wpływem większych dawek występują oznaki depersonalizacji w wyniku zatracenia kontaktu emocjonalnego z otaczającym światem, zniekształcenia wzrokowe, niekiedy halucynacje i myśli paranoidalne. Marihuana wywołuje średnie lub silne uzależnienie psychiczne. Uzależnienie fizyczne, o ile w ogóle istnieje, jest znikome i praktycznie bez oznak głodu fizycznego.
Gałka muszkatołowa.
Gałka muszkatołowa zawiera substancję psychoaktywną myrystycynę, znaną jeszcze pod nazwą elemicen. Narkotyk ten powoduje stany wyjątkowo zmienionej percepcji, podczas których dochodzi do niezwykłych przeżyć, głównie w zakresie schematu cielesnego. Osoba pod jej działaniem może mieć wrażenie, że urosła do gigantycznych rozmiarów, sięgając głową nieba i obcując z bóstwami. Treści tych halucynacji są ściśle związane z czynnikami kulturologicznymi. Narkotyk nie jest zbyt popularny wśród młodych, chętnie natomiast korzystają z niego więźniowie w USA, ponieważ jego posiadanie nie jest zabronione i łatwo go zdobyć.
Skórka banana.
Skórka banana jest materiałem łatwo dostępnym i po specjalnym procesie można z niej otrzymać preparat o słabo wyrażonych właściwościach psychodelicznych. Opinie naukowców wciąż jeszcze są podzielone co do tego, czy skórka banana ma właściwości psychodeliczne, czy nie. Również narkomani, zwłaszcza ci z większym doświadczeniem, twierdzą, że zażywanie skórki bananowej jest jednym wielkim oszustwem i zgrywaniem się nowicjuszy i smarkaczy. Natomiast Lingemann (1970) z całym przekonaniem twierdzi, że składniki skórki banana podczas spalania zmieniają się w materię o właściwościach psychodelicznych.
Ad 2. Duże psychodeliki.
Duże psychodeliki nawet w niewymiernie małych ilościach bardzo silnie działają na proces myślenia, postrzegania i świadomości, wywołując zmiany jakościowe. Cechują je następujące właściwości:
Osoba będąca pod ich działaniem jest tak zmieniona psychicznie, że nie jest w stanie kontrolować ilości zażywanego narkotyku ani świadomie kierować swoim zachowaniem,
Efekt psychofarmakologiczny trwa kilka godzin, a w pojedynczych przypadkach i kilka dni,
Postefekty mogą być bardzo poważne i objawiać się w postaci przedłużonej reakcji psychodelicznej, reakcji lub procesu psychotycznego,
Doznanie jest tak intensywne, że osoba chce o nim opowiedzieć, gorąco je przy tym propagując.
LSD- 25.
Dwuetyloamid kwasu lizergowego lub jego skrót LSD- 25 jest najbardziej znanym, badanym i jednocześnie najbardziej nielegalnie używanym ze wszystkich narkotyków psychodelicznych. Pod względem działania farmakologicznego z całą pewnością należy do najsilniejszych substancji chemicznych, jakie zna człowiek. Postać, w jakiej narkotyk jest sprzedawany, zależy na ogół od źródła i sposobu produkcji. Najczęściej jest to puder lub roztwór. W sprzedaży występuje w postaci fabrycznie wyprodukowanych kapsułek, tabletek i roztworze przeznaczonym do zastrzyków. Prędkość działania LSD zależy od sposobu zażywania, ilości i indywidualnej wrażliwości. Brany doustnie pierwsze efekty daje już po 45 minutach, u osób wrażliwych nawet po 15. Wstrzykiwany dożylnie pierwsze widoczne oznaki działania daje już po kilku minutach. Pierwsze odczucia po zażyciu tego narkotyku są najczęściej przyjemne, oczekiwanie czegoś, co ma się wydarzyć. Przeżywają to głównie początkujący i osoby bez większego doświadczenia. Po dojściu narkotyku do mózgu rozpoczyna się kilkugodzinny stan zmienionej świadomości i bogatych przeżyć halucynogennych. Efekty LSD można ogólnie podzielić na: krótkotrwały stan psychiczny i efekty długotrwałe. Efektem zażywania LSD są najczęściej zmiany postrzeżeniowe, bogato barwione pasaże i zaburzenia poczucia czasu. Zanika świadomość własnego istnienia. System wartościowania ulega zmianie, wiele spraw nieważnych nabiera olbrzymiego znaczenia. Gdy efekty LSD słabną następuje uczucie zmęczenia i napięcia.
Meskalina.
Meskalina jest aktywnym alkaloidem halucynogennym z małego pustynnego kaktusa, znanego w Meksyku pod nazwą pejotl. Pędy pejotlu przygotowane do zażywania zwane są meskalińskimi guzikami lub po prostu guzikami. Pierwsze oznaki działania meskaliny występują czasami dopiero po trzech godzinach i trwają około dwunastu godzin. Halucynacje poprzedzają silne mdłości, torsje, pocenie się, uczucie zimna, strach i rozszerzenie źrenic. Później zaczynają się halucynacje wzrokowe i zaburzenia słuchu, uzupełnione przez wrażenie nierealności. Narkotyk ten w wyjątkowo dużych dawkach może spowodować śmierć na skutek paraliżu oddechu. Podobnie jak inne narkotyki psychodeliczne meskalina rozwija tolerancję, tzn. przy ciągłym zażywaniu dawki muszą być progresywnie zwiększane. Może się również rozwinąć uzależnienie psychiczne, trudno jednak ocenić w jakim stopniu, natomiast uzależnienie fizyczne nie rozwija się.
Psylocybina.
Psylocybinę wyodrębnia się z meksykańskiego grzyba psylocibe mexicana. W medycynie stosuje się ten narkotyk jako środek pomocniczy w leczeniu niektórych nerwic, ponieważ pobudza on „pamięć afektywną”. Po wprowadzeniu psylocybiny do organizmu najpierw występują nieprzyjemne symptomy- oszołomienie, zawroty głowy, mdłości, strach, pocenie się, utrudniona koordynacja ruchów. Kontakt z otoczeniem słabnie, ponieważ jednostka przenosi się w świat niezwykłych wizji i halucynacji. W ostatniej fazie wpływu psylocybiny osoba jest skrajnie bierna, niczym się nie interesuje, nie wykazuje żadnej inicjatywy. Psylocybina nie jest nałogotwórcza w sensie stwarzania uzależnienia fizycznego i występowania objawów abstynencyjnych, ale jej silne właściwości halucynogenne są bazą w rozwoju uzależnienia psychicznego u nałogowców.
STP.
STP jest syntetycznym narkotykiem o właściwościach halucynogennych, odkrytym w laboratoriach wojskowych, przede wszystkim jako środek bojowy działający na układ nerwowy. Efekty STP to przyspieszona akcja serca, suchość skóry i śluzówki jamy ustnej, rozszerzone źrenice, zamglone spojrzenie, bezsenność, dezorientacja umysłowa. Efekty są silne, trwają jednak krócej niż w przypadku innych podobnych narkotyków. Jako powikłania występują napady epileptyczne i zgon wskutek paraliżu ośrodka oddechowego w rdzeniu przedłużonym.
DMT.
DMT jest wyciągiem z roślin piptadenia peregrina, rosnącej w Indiach Zachodnich i Ameryce Południowej. W USA jego stosowanie jest dozwolone wyłącznie w celach eksperymentalnych. Jednak i ten narkotyk różnymi drogami dociera do konsumentów, którzy palą go lub jedzą. Konsumenci DMT często opowiadają o niezwykłych przeżyciach pod wpływem tego narkotyku. Widzą na przykład dźwięki, czują smak koloru, słyszą ruch. Bardzo często przeżywają panikę, prowadzącą do zachowań psychotycznych i antyspołecznych. Osoba znajdująca się pod działaniem DMT nie odróżnia faktów od fantazji i gotowa jest do przemocy lub samobójstwa. Na ogół przeżycia pod działaniem DMT trwają od 30 do 45 minut. Narkotyk ten nie jest powszechnie używany przez narkomanów.
Ad 3. Delirianty.
Kleje toksyczne.
Kleje zawierające toluen zalicza się do narkotyków stwarzających zależność. Toluen działa narkotycznie na układ nerwowy, podobnie jak barbiturany i alkohol. Działa zapalnie i znieczulająco na śluzówkę. Szczególnie trująco działa na szpik kostny, wywołując u nałogowych konsumentów anemię aplastyczną. U osób wąchających go po kilka razy dziennie może dojść do obrzęku śluzówki oskrzelowej i uduszenia się. Stwierdzono, że toluen stwarza tolerancję i nałóg. Wdychanie toluenu wywołuje stan podobny do różnych stadiów zatrucia alkoholowego, od zataczania się aż do śpiączki. Oprócz tego osoba wdychająca tę substancję odczuwa zawroty głowy, nudności, podniecenie, pełne życia sny i halucynacje. Osobę, która wąchała klej, łatwo jest rozpoznać po zmienionym zachowaniu, zataczającym chodzie i wyjątkowo bladych ustach, śladach kleju wokół nosa i na ubraniu oraz zapachu kleju.
Rozpuszczalniki lotne.
Do lotnych trucizn zalicza się: aceton, alkohol izipropylowy, octan izoamylowy i trójchloroacetylen. Octan izoamylowy, znany w sprzedaży jako olej bananowy, wywołuje ból głowy, przemęczenie, ucisk w klatce piersiowej, nudności, torsje, pomieszanie zmysłów i anemię. Do inhalacji używane są też inne produkty- rozcieńczalniki do farb, środki do czyszczenia, lakiery, gaz do zapalniczek itd. Wdychanie trujących oparów wywołuje pierwsze objawy podobne do zatrucia alkoholowego: ogłupienie, zawroty głowy spowodowane brakiem tlenu w mózgu. Mogą również występować zaburzenia percepcji i halucynacje. Mowa jest utrudniona, a ruchy niepewne. Początkowe stadium trwa 30 do 45 minut od wprowadzenia substancji do organizmu. Po tym może wystąpić stan drzemki i odurzenia. Wąchacz może nie pamiętać wydarzeń, jakie miały miejsce podczas ostrego zatrucia. W stanie zatrucia wąchacz ma rozszerzone źrenice, pojawia się podwójne widzenie, dzwonienie w uszach, drżenie rąk, drętwienie kończyn i silny ból głowy. Wąchanie rozpuszczalników lotnych nie stwarza nałogu w znaczeniu fizjologicznym, stwarza jednak określony stopień uzależnienia psychicznego.
Typy narkomanów.
Niektórzy autorzy rozróżniają dwa podstawowe typy narkomanów: seekers (ang. poszukiwacze) i heads (ang. głowy). Terminy te zapożyczone z żargonu anglosaskiego, nie mają w języku polskim konkretnych synonimów i nie należy ich dosłownie tłumaczyć, gdyż stracą podstawowy sens. Dlatego najlepiej używać ich w oryginale.
Seekers to osoby, które w poszukiwaniu prawdy eksperymentują z narkotykami i ich efektami, i porównując je odnajdują nowy sens ludzkiego istnienia. Nie zażywają narkotyków stale, tylko sporadycznie, a w przerwach porządkują wrażenia. Są to przeważnie osoby popędliwe, introspektywne, dociekliwe. Początkowo zainteresowanie narkotykami wynika z nudy i apatii. Bodźcem inicjującym może być próba poprawienia nastroju. Zainteresowanie narkotykami nie musi rosnąć, ale jeżeli seekers znajdzie narkotyk, który mu najbardziej odpowiada jest narażony na możliwość uzależnienia.
Heads zapowiadają przed i podczas zażywania narkotyków poważniejsza zaburzenia osobowości. Ze względu na nierozwiązane konflikty, ciągle obecny lęk i stany depresyjne zażywanie narkotyków jest coraz częstsze i prowadzi do silnego uzależnienia emocjonalnego. Ci narkomani zażywają więcej rodzajów narkotyków, w znacznie większych ilościach i częściej. Ich odmienność od grupy normalnych rówieśników charakteryzuje się: stale obecną lekką depresją, niepokojem, poczuciem, że nie są traktowani poważnie, narcyzmem lub egocentryzmem, częstymi rozmyślaniami nad tożsamością, niezależnością i swobodą wypowiadania się, powrotami do narkotyków i ich efektów, trudnościami w stosunkach międzyludzkich. Pomimo, że ten typ narkomana cechują poważniejsze zaburzenia w zachowaniu, jaki występują w psychozach endogenicznych i uszkodzeniach mózgu, nie można tych zaburzeń identyfikować z psychozą schizofreniczną lub następstwami uszkodzeń mózgu. Prędzej można je potraktować jako formę zmian charakterologicznych, powstałych na tle nieskutecznego procesu socjalizacji, błędnego wychowania i bezcelowych działań wewnątrz rodziny.
Gilmer wyróżnia inny podział typów narkomanów:
Do pierwszej grupy zalicza osoby zażywające narkotyki w określonych sytuacjach i z pobudek całkowicie racjonalnych. Na przykład student biorący środki psychostymulujące dla lepszej koncentracji podczas przygotowywania się do egzaminów, kobieta zażywająca tabletki odchudzające lub kierowca biorący podczas jazdy tabletki pobudzające. W tych specjalnych okolicznościach poszczególne jednostki mogą uzewnętrznić uzależnienie psychiczne.
Drugą grupę stanowią tak zwani rozweselacze. Są to przeważnie ludzie z wyższym wykształceniem, którzy w sztuczny sposób chcą przeżyć podnietę. Narkotyki biorą bardzo rzadko i nie okazują zbytniej chęci powtórzenia doznania. Rozweselacze na ogół zażywają narkotyki w towarzystwie, by przy muzyce, alkoholu swobodnie czuć się i zachowywać.
Następną grupę Gilmer nazywa badaczami. Są oni przekonani, że współczesne systemy organizacyjne i społeczne są przestarzałe i błędne, i że oni na swój sposób, za pomocą materii chemicznych poszerzających świadomość poszukują nowego modelu życia.
Wreszcie do czwartej grupy należą „natrętni konsumenci”. Ich codzienne działania sprowadzają się do zdobywania i zażywania narkotyków. Wszyscy bez wyjątku są uzależnieni psychicznie lub fizycznie i w znacznym stopniu objawiają nienormalne cechy osobowości i psychopatologiczne formy zachowania. Do tej grupy należy większość właściwych narkomanów.
Jak można rozpoznać, że ktoś zażywa narkotyki.
Oznaki, które mogą niepokoić rodziców i innych opiekunów, gdy dziecko zażywa narkotyki to przede wszystkim:
W sferze prawa- dziecko może popełnić przestępstwo: kradzieże w sklepie, nielegalne posiadanie narkotyków, wandalizm, handel narkotykami, napady i pobicia, prostytucja;
W sferze szkoły: rezygnacja z zajęć pozalekcyjnych, opuszczanie lekcji, przebywanie całe dni poza domem, pogorszenie w nauce, nie uważanie lub przeszkadzanie na lekcjach, spanie na lekcjach, niegrzeczne zachowanie w stosunku do grona pedagogicznego, wychodzenie z lekcji, fałszowanie usprawiedliwień;
W sferze kontaktów z rówieśnikami: posługuje się slangiem narkotyków, porzuca dawnych przyjaciół lub oni odsuwają się od niego, przyłącza się do „trudnej młodzieży” często starszej od siebie, trzyma nowych przyjaciół z dala od rodziców, ma przyjaciół którzy nie chcą rozmawiać z rodzicami lub podawać swoich nazwisk;
W sferze rodziny: wywołuje rodzinne kłótnie i niesnaski, przestaje spełniać obowiązki domowe, wymyka się z domu, nie chce jeść posiłków z całą rodziną, izoluje się- przebywa w swoim pokoju z dala od innych, nie chce rozmawiać o swoich znajomych i sposobach spędzania czasu, nie informuje o tym co dzieje się w szkole, ma pieniądze z niewiadomego źródła, manipuluje rodzicami, łatwo wybucha gniewem, coraz więcej przeklina, stosuje słowną i fizyczną agresję, okazuje coraz większą wrogość, jest zgryźliwe, ponure i milczące, składa i łamie obietnice, nie słucha rodziców, poprawia swoje zachowanie ale nie na długo;
W sferze umysłowej: ma zmniejszony zakres uwagi i problemy z koncentracją, ma objawy paranoi, cierpi na nieokreślone lęki, jest niespokojne i nie może usiedzieć na miejscu;
W sferze fizycznej: wykazuje zmiany wagi, nie śpi do późna w nocy ale sypia w dzień, jest częściej posiniaczone lub poranione, zaniedbuje higienę osobistą i otoczenia, ciągle nosi to samo ubranie, trapi je głęboki męczący kaszel lub nieustanne suche pokaszliwanie, ma coraz więcej dolegliwości dróg oddechowych, ma nieregularne nawyki żywieniowe, dysponuje zmniejszoną ilością energii;
W sferze emocjonalnej: mówi o śmierci lub samobójstwie, często jest w złym humorze, łatwo się obraża, bywa smutne lub wesołe bez widocznej przyczyny, miewa nagłe zmiany nastroju, staje się coraz bardziej agresywne, traci motywację i dążenie do sukcesu, ma mniejszy szacunek dla siebie, traci zainteresowanie dla cenionych dawniej czynności, ma mniej optymizmu, jest bardziej cyniczne;
W sferze etyki: obecne zachowanie jest sprzeczne z poprzednio uznawanymi wartościami, kłamie i oszukuje, zastawia własne lub cudze przedmioty, okrada rodziców lub rodzeństwo, zachowuje się wyzywająco w sferze seksualnej, traci zainteresowanie kościołem, nie chce rozmawiać o swojej wierze, niespodziewanie zachodzi w ciążę.
5. Leczenie narkomanii. Proces terapeutyczny
Przede wszystkim ze względu na syndrom abstynencyjny, rozwinięty po odstawieniu narkotyków, i przewagę symptomatologii somatycznej w początkowej fazie leczenia polega przeważnie na podawaniu leków i ma na celu usunięcie subiektywnych uciążliwości somatycznych. W tym okresie podejmuje się również próby zdobycia zaufania pacjenta. W tym celu wykorzystuje się regresywne formy zachowania pacjenta, a lekarz odgrywa rolę postaci mającej dobre zamiary, lecz autorytatywnej , w typie rodzica udzielającego wsparcia i nie karzącego. Kiedy syndrom abstynencyjny znika, następuje stopniowe łagodzenie i zanikanie wielu uciążliwości fizycznych, wyłania się stan- poczucie wielkiej pustki. Narkoman czuje, że oprócz narkotyku odebrano mu również dotychczasowy tryb dłużej i wiele rytuałów wypełniających przedtem jego cały czas.
Proces leczenia narkomanii jest stopniowy i długotrwały. Chroniczne zatrucie organizmu narkotykami, błędne identyfikacje, społeczna i emocjonalna niedojrzałość oraz powrót do bardziej prymitywnych wzorców zachowania stwarzają ułomną i pod względem społecznym chorą jednostkę, której powrót do normalnego życia wymaga poważnej korekty osobowości przez długą psychoterapię i rehabilitację. Narkoman zgłaszający się na leczenie ma wielkie braki w rozwoju i wychowaniu. Nie można mu więc podczas leczenia powiedzieć, że po wyleczeniu będzie znowu „jak kiedyś”, gdyż to „kiedyś” odpowiada młodszemu wiekowi, kiedy pacjent z powodu swojego psychicznego nieuporządkowania i emocjonalnej niedojrzałości wpadł w narkomanię. Oprócz tego okres intensywnego zażywania narkotyków jest okresem zatrzymania rozwoju psychicznego i fizycznego. Nie jest to nawet stagnacja, lecz cofanie się. A więc starać się, aby było jak przedtem, to znaczy cofać się.
Leczenie narkomanów oznacza przede wszystkim budzenie nadziei na lepszą przyszłość. Podczas leczenia nie należy wracać do bolesnego zażywania narkotyków, który raz na zawsze trzeba zdemistyfikować i definitywnie usunąć ponętność nostalgicznych wspomnień. Rozmyślania pacjenta należy skierować na sytuację aktualną i przyszłość. Wracanie do przeszłości może jedynie zachwiać i tak niestabilną równowagę psychiczną byłego narkomana i doprowadzić go do stanu niezbyt dalekiego od tego, w jakim się znajdował, kiedy pierwszy raz sięgnął po narkotyk.
Odebranie narkotyku czy zaprzestanie zażywania go nie równa się wyleczeniu. Jest to dopiero pierwsze ogniwo w łańcuchu działań terapeutycznych. Wymagać od narkomana, aby zaraz po zaprzestaniu zażywania narkotyku włączył się do normalnego życia, z jego wszelkimi obciążeniami, jest olbrzymim błędem terapeutycznym. Najpierw trzeba go odzwyczaić od starego sposobu życia, potem stopniowo stwarzać nowe, społecznie korzystne nawyki. Wymaga to czasu i cierpliwości. Bez nawyku pracy, słaby fizycznie, narkoman nie jest w stanie od razu sprostać nowym, za ciężkim dla niego obowiązkom. Niepowodzenie może poważnie zachwiać wiarę w siebie i motywację dalszego leczenia. W skrajnych przypadkach może to oznaczać powrót do narkotyków.
Nowe obowiązki trzeba dawkować zależnie od możliwości pacjenta. Na początku nie mogą być one za trudne. Powinny by stawiane tak, aby z łatwością mógł im podołać. Po każdym dobrze wykonanym zadaniu wraca wiara i pewność siebie. Teraźniejsze sukcesy muszą być gwarancją przyszłych. Narkoman, dotychczas wegetujący pod względem społecznym, po raz pierwszy odczuwa, że jest akceptowany i pożyteczny.
ZAKOŃCZENIE
Podsumowując pracę na temat narkomani, w zakończeniu chciałabym scharakteryzować psychoanalityczne wyjaśnienie narkomanii.
Wszyscy narkomani to osobowości o słabym „ja”. Ich kontakty z rzeczywistością są zakłócone, a ochrona przed szkodliwymi wpływami nieskuteczna. Gotowi porzucić obiektywne libido, nie cenią zbytnio obiektywnych stosunków. Zaprogramowani wyłącznie na narcystyczne, bierne cele, interesują się jedynie osiąganiem własnego zadowolenia. Niezdolni do głębszych i trwalszych więzi, do dawania siebie i swoich uczuć, znajdują zadowolenie jedynie w braniu. Dla nich inni są tylko dającymi. Przede wszystkim interesuje ich zdobywanie narkotyku. Niekompletne więzi z innymi wynikają z ich własnego niekompletnego „ja”. Nie jest to dziwne, jeżeli weźmie się pod uwagę, że „ja” przez cały okres rozwoju nie miało wzoru, którego wartości mogłyby przyswoić. W zależności od narkotyku i jego efektów końcowe „bezkształtne napięcie” osobowości podobne jest pod wieloma względami do najwcześniejszego stadium rozwoju libido, kiedy niezbędne było zaspokajanie chwilowych potrzeb bez respektowania rzeczywistości. Zasada ta kieruje podświadomymi procesami narkomanów z tej fazy rozwojowej, w której były one jedynymi procesami duchowymi. U narkomanów libido stanowi jedynie „bezkształtne pojęcie erotyczne”, bez „zróżnicowanych cech i form organizacji”. Punkty fiksacji w rozwoju określają same, który obszar infantylnego seksualizmu wysunie się na pierwszy plan. W wielu przypadkach stwierdzono, że narkotyk jest zewnętrznym przedmiotem uzupełnianym przez miłość lub nienawiść, które początkowo przypisuje się jednemu z rodziców.
Dla narkomanów szprycujących się strzykawka może być symbolem narządów płciowych, natomiast u lekomanów i połykających tabletki oczywiste są skłonności oralne. Prymat płciowy u narkomanów jest słaby, w każdej chwili może się załamać. Mimo że niektórzy próbują narkomanię tłumaczyć jako masturbację za pomocą przygodnych zjaw, analiza wskazuje na istnienie głębszego podłoża konfliktów, sięgających stadium oralnego. Potwierdza to słabe funkcjonowanie w narkomanii superego oraz innych identyfikacji, ponieważ identyfikacja jako więź obiektywna powstaje w stadium oralnym.
Istotą takiego cofania się jest psychologiczny powrót osobnika do okresów rozwoju, kiedy życie było łatwiejsze, mniej było problemów, lęku, depresji i winy. Tak głęboki regres, jaki spotyka się u narkomanów, oznacza słabość „ja” w przeciwstawianiu się bólowi i frustracji. Czasami cofanie się występuje w tak skrajnej formie i stopniu, że może spowodować poważne zaburzenia osobowości. W wyniku zakłóconego funkcjonowania superego świadomość moralna narkomanów jest słabo rozwinięta, co jest przyczyną, że bez specjalnych wyrzutów sumienia kłamią i popełniają czyny, które u normalnych ludzi wywołałyby poczucie winy. U nich poczucie winy oraz wyrzuty sumienia znieczulają chemiczne efekty narkotyku.
BIBLIOGRAFIA
Z. B. Gaś: Współczesne koncepcje profilaktyki uzależnień, Lublin 1995;
Marek Kotański: Ty zaraziłeś ich narkomanią, Warszawa 1984;
Dr Stevan P.Petrović: Narkotyki i człowiek, Warszawa 1988;
13