PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE

Prawo Międzynarodowe Publiczne w dzisiejszych stosunkach międzynarodowych odgrywa znaczącą rolę, stosowanie tego prawa również nie jest doskonałe

Niektóre państwa się stosują, niektóre mówią ze stosuję a tego nie robią lub mają w głębokim poważaniu.

Olbrzymia większość Państw stosuje Prawo Międzynarodowe Publiczne i przestrzega go zaś media informują o naruszeniu Prawa Międzynarodowego Publicznego.

Legalność działania państw przy braku stosowania PMP

Kwestia suwerenności

PM - z podstawowym faktem społeczno politycznym mamy docenienia z około 192 państwami gdzie każde sprawuje zwierzchnictwo nad ludnością.

Państwo musi spełniać 3 elementy: ludność, terytorium, władza najwyższa

Konwencja Haska

Państwa podpisujące akt bezwarunkowej kapitulacji!Skazuje się na łaskę i niełaskę zwycięscy

Jedyne organizacje wchodzą w skład i w stosunki z innymi.

Tworzą się stosunki za granicą.

Państwa nigdy nie pozostawały w stanie izolacji.

Przez ostatnie 200-300 lat robiono wszystko, aby pogłębić stosunki międzynarodami, mamy do czynienia z państwami zintegrowanymi

Na tle utrzymywania, tworzenia, nawiązywania, rozwijania stosunków między państwami muszą się one posługiwać jakimiś normami, one mają charakter norm prawnych

Prawo Międzynarodowe Publiczne (Narody) zespół norm regulujących stosunki między państwami

2 cechy:

Podmioty -> państwa i główne funkcje PMP ->regulowanie stosunków międzypaństwowych

W dzisiejszych stosunkach międzynarodowych oprócz państw występują organizacje międzynarodowe oraz narody walczące o swą niepodległość.

Organizacje międzynarodowe wchodzą między sobą w stosunki i posługują się prawem międzynarodowym publicznym.

Współczesne PMP to jest zespół norm, które regulują stosunki międzynarodowe w szerokim znaczeniu.

Są to nie tylko stosunki między państwami ale także między państwami a innymi podmiotami PMP oraz między tymi innymi podmiotami PMP.

PM reguluje stosunki między różnymi, nie zależącymi od siebie i niepodlegającymi wspólnej władzy państwowej podmiotami.

Jest tworzone przez różne państwa

Państwa mają wpływ jak się zachowuje dana organizacja.

Autonomia innych niż podmioty państwowe wpływa na organizacje międzynarodowe.

Określenie przedmiotów regulacji

Zewnętrzne regulacje

PMP - sposób tworzenia norm. Nie jest tworzone przez władzę jednego państwa ani przez władzę ponadpaństwową -> takiej nie ma.

Wspomaganie funkcji integracyjnej,

Nie ma ustawodawstwa międzynarodowego.

Podmioty dobrowolnie wyrażają chęć związania się lub uznania jakiejś normy.

PMP ma międzynarodowy mechanizm tworzenia prawa odmienny od tworzenia prawa wewnętrznego,

Istotą prawa międzynarodowego niezależnie od adresata jest międzynarodowy mechanizm ich tworzenia.

Wykład 2 i 3

7.11.2005

Źródło prawa międzynarodowego ma różne znaczenia, są 3 najważniejsze:

- źródła prawa międzynarodowego w znaczeniu materialnym

Zespół czynników które doprowadziły do powstania konkretnych norm prawa międzynarodowego, współpraca, współzawodnictwo, walka państw, które w układzie sił doprowadziły do powstania norm prawa międzynarodowego.

Badania procesu powstawania norm prawa międzynarodowego (wykracza poza rozważania) luźno związane z prawem międzynarodowym, szeroko analizowane przez stosunki międzynarodowe i politykę międzynarodową.

- w znaczeniu formalnym

Te źródła są rozumiane jako formy , w których tworzone są normy prawa międzynarodowego. Są to takie formy w których przejawia się wola państwa lub innych podmiotów prawa międzynarodowego tworzących prawo; zaliczamy tu umowę i zwyczaj.

- w znaczeniu poznawczym

Rozumiane jako zbiory dokumentów z których czerpie się znajomość norm prawa międzynarodowego, nie ważna jest nazwa - ważna jest zawartość.

W części dalszej używamy tylko terminu źródeł prawa w znaczeniu formalnym.

Wszedł on do języka prawnego, używany jest do tworzenia przepisów, są umowy międzynarodowe i inne źródła prawa rozmaite współcześnie,

Można podzielić teorie na dwie kategorie:

1. pozytywistyczne = woluntarystyczne (uzgodniona wola państw - podstawowa, wyrażona jest ona w sposób jasny albo milczący, dorozumiany; prawo międzynarodowe powstaje na podstawie woli państw)

2. naturalistyczne = obiektywistyczne (czynniki niezależne od woli państw, przyuczony porządek prawny, nakaz rozumu prawnego; według tej koncepcji umowy i zwyczaje są uważane za sposoby a nie ich tworzenie)

***************************************************************************

W A Ż N E ! ! !

ART. 38 STATUTU MIĘDZYNARODOWEGO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI

Wyliczenie źródeł prawa międzynarodowego.

Wyliczenie i klasyfikacja czy tylko wykaz źródeł prawa międzynarodowego - zdania na ten temat są podzielone ale większość jest za tym pierwszym.

Art. 38 Statutu MTS

Ust.1 Trybunał, którego zadaniem jest rozstrzygać przedłożone mu spory zgodnie z prawem międzynarodowym, stosuje:

a). umowy międzynarodowe bądź ogólne, bądź partykularne - ustanawiające normy wyraźnie uznane przez państwa spór wiodące;

b). zwyczaj międzynarodowy jako dowód istnienia powszechnej praktyki przyjętej jako prawo;

c). ogólne zasady prawa uznanego przez narody cywilizowane;

d). z zastrzeżeniem postanowień art.59, wyroki sądowe tudzież zdania najznakomitszych znawców prawa publicznego różnych narodów jako środek pomocniczy do stwierdzenia przepisów prawa.

Z punktu widzenia formalnego wymienia podstawy źródła wyrokowania. nie koniecznie może być uznany za wszystkie źródła , nie wszystkie wyliczone w art.38 muszą być uznawane za źródło prawa.

UMOWA MIĘDZYNARODOWA I ZWYCZAJE MIEDZYNARODOWE

są to dwa główne źródła prawa międzynarodowego

ptk.c. Art.38 - Trybunał stosuje ogólne zasady prawa uznane przez państwa (ogólne zasady prawa uznane przez społeczność międzynarodową) czy odnosi się do ogólnych zasad prawa międzynarodowego czy prawa w ogóle ?

samo zinterpretowanie ptk c wskazuje że nie chodzi o ogólne zasady prawa międzynarodowego odpada interpretacja wąska. umyślnie powiedziano że chodzi o ogólne zasady prawa międzynarodowego.

jeśli rozumiemy zasady wspólne dla wszystkich systemów prawnych ogólne zasady prawa w ogóle

są brane pod uwagę - muszą być one uznawane powszechnie przez systemy prawne i przez praktykę

czy takie ogólne zasady prawa w ogóle istnieją?? otóż istnieją - większość tych zasad sformułowano w prawie rzymskim, niektóre mają tak podstawowy charakter że muszą być stosowane przez wszystkich

Np.:

- nikt nie może przekazać więcej praw niż sam posiada

- umów należy przestrzegać

- nikt nie może wyciągnąć korzyści z własnego bezprawia

- prawo szczegółowe uchyla prawo ogólne (w konstytucji stalinowskiej ludowi dano przywileje a na końcu wprowadzono artykuł że o danych wolnościach decydują organy)

- nikt nie może być sędzią we własnej sprawie

- nie można dwa razy sądzić tej samej sprawy

są pewne zasady wspólne fundamentalne dla wszystkich systemów prawnych

- w stosunkach do nie wypełniającego nie należy wypełniać (jeśli ktoś czegoś nie robi to inne państwo nie musi nic robić w stosunku do tamtego państwach)

wobec braku norm umownych MTS sporu nie może rozstrzygnąć - brak wyrokowania.

STSM - stały - za czasów Ligii Narodów, oba te tryby w niektórych orzecznictwach orzekały podobnie, nie eksponowano ogólnych zasad prawa, dodawać można przez praktykę..........

ptk d. Judykatura - orzecznictwo, doktryna, nie są odrębnymi źródłami wyrokowania.

Judykatura i zwyczaj mają służyć jako środek pomocniczy, do stwierdzenia przepisów prawa nie są one źródłami prawa międzynarodowego

1969r. Konwencja o prawie traktatów

państwa są suwerenne, nie mają nad sobą żadnej władz, tylko te prawa międzynarodowe na które wyraziły zgodę,

wola państwa - kluczowy element milczenia jest zgodą bo nie ma sprzeciwu

umowy:

Prawotwórcze umowy ustawy

umowy kontrakty

Umowa międzynarodowa dotyczy pewnej sprawy - kontrakt

współudział: wiele organizacji międzynarodowych współuczestniczy w redagowaniu umów międzynarodowych, który są potem negocjuje,

zwykle jest tak, że tego rodzaju umowy są tylko projektem - nie tworzy on niczego - punkt wiążący wyjścia

źródłem prawa międzynarodowego umowy zawarte przez państwa przez przyjęcie tekstów opracowanych przez organizację międzynarodową. To przedstawiciele danych państw spisują ten projekt

OMNIPOTENCJA PAŃSTW - obejmowanie wszystkiego także organizacji międzynarodowych

środki pomocnicze judykatura, doktryna one nie są źródłami prawa międzynarodowego niektóre wyroki uważane są za precedens.

judykatura i doktryna nie są formami wyrażania woli państw, nie mogą przez to objawiać swojej woli uczeni mogą je interpretować .

judykatura i doktryna mogą stanowić środek pomocniczy do stanowienia prawa międzynarodowego jeśli jest norma i sądy na niej się opierają to można uważać że taka norma istnieje.

Norma stworzona przez państwa - sądy stosując ją uprawomocniły.

sądy mogą dokonać interpretacji i reinterpretacji

analogiczną do judykatury rolę pełni doktryna

mogą być dodatkowym dowodem istnienia normy

nauka może pośrednio wpływać na prawo

doktryna - analiza istniejącego prawa próba ustalenia jego treści w konsekwencji opracowywania zasad prawa obowiązującego - DELEGLATA

Teoretycy prawa międzynarodowego zajmują się opracowywaniem postulatowego takich norm , które powinny obowiązywać w przyszłości - DELEGFERENTA

twórcza rola polega na tym że pośrednio tworzy się normy prawne, które doprowadzają do powstania prawa międzynarodowego, konwencja z 67roku.

UMOWY ->KSIĄŻKA

TWORZENIA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO POZEZ ZWYCZAJ MIĘDZYNARODOWY

Prawo zwyczajowe przez długie lata buło kwintesencją prawa międzynarodowego (wolność mórz, nietykalność przedstawicieli dyplomatycznych - cazus Matiejewa , narobił długów karcianych i pijackich ale nic mu nie można było zrobić bo był ambasadorem - czy cuś takiego)

zwyczaj międzynarodowy odróżniamy od zasady słuszności ( exequebono) i od zwykłej praktyki (uzus).

różnica między zwyczajem a zasadą słuszności

zwyczaj zachowuje charakter normatywny słuszności, która jest zbliżona do sprawiedliwości, jest elementem poza prawnym; w art. 38 ust.2 statutu MTS rozstrzygnięcia według zasady słuszności (według własnej zasady słuszności)

praktyka nie może doprowadzić do powstania prawa zwyczajowego, musi jej towarzyszyć przeświadczenie o mocy wiążącej, pewne zachowania mogą być powszechnie postrzegane choć nie są opatrzone sankcją.

konieczne jest rozróżnienie między prawem zwyczajowym a normami bezwzględnie obowiązującymi.

normy bezwzględnie obowiązujące powinny być uznane przez całość społeczeństwa, muszą to być normy zwyczajowe

normy bezwzględnie obowiązujące są nadrzędne w stosunku do innych norm, są niezmienne normy prawa zwyczajowego, mogą być zmieniane, nie wszystkie normy zwyczajowe są bezwzględnie obowiązujące

wraz z rozwojem kodyfikacji - duża ilość państw - niechęć do wiązania się umowami

ELEMENTY ZWYCZAJU:

praktyka art. 38 (B) praktyka uznana za prawo; definicja Marka HAdsona 1950roku w ramach prac komisji TMN opracował konwencją do ułatwienia...........uściślenie art.38 (b) - ta definicja obejmuje 4 elementy:

1) zgodna praktyka pewnej ilości państw odnośnie dodanego typu sytuacji należy do domeny stosunków międzynarodowych

2) ciągłość lub powtarzalność praktyki w znaczącym okresie czasu

3) koncepcja że praktyka jest wymagana lub zgodna z przeważającym prawem międzynarodowym

4) powszechna milcząca akceptacja tej praktyki przez inne państwa.

Formuła ta podkreśla że znaczące jest połączenie elementu materialnego - praktyka z elementem psychologicznym czyli poczuciem obowiązku stosowania się do sposobu postępowania określonego daną normą.

wymóg współistnienia podkreślony został orzecznictwem obu trybunałów haskich .

Powinna to być praktyka państw na płaszczyźnie międzynarodowej i wewnętrznej.

1. płaszczyzna międzynarodowa - oficjalne oświadczenia głowy państwa, premiera, ministra spraw zagranicznych; oni mogą składać oświadczenia , mogą składać je co to umów dwu i wielostronnych, co do projektów dokumentów międzynarodowych.

2. Płaszczyzna wewnętrzna - ustawodawstwo wewnętrzne odzwierciedlające prawo międzynarodowe, orzecznictwo sądów krajowych powołujące się na normy prawa międzynarodowego , istotne trudności może sprawiać ocema.

Praktyka tworzenia prawa zwyczajowego powinna być:

- spójna

- stała (regularna)

- jednolita.

Ten wymóg też pojawił się w obu trybunałach haskich, nigdy nie osiągnęły takiej precyzji.

Zachowanie jednolitości praktyki nie tylko w okresie formowania norm prawa zwyczajowego ale też ……………

Praktyka prawa międzynarodowego

Praktyka prowadząca do powstania zwyczaju może być co do zasady jednolita

(Praktyka prowadzona….. nie musi być jednolita wystarczy że będzie zgodna co do zasady )

Potrzebny jest consensus negatywny

W latach 50 - pogląd że prawo zwyczajowe może powstać opierając się na jednorazowej praktyce.

Praktyka państw powinna być powszechna

Praktyka z udziałem wszystkich Lu prawie wszystkich państw świata albo jako praktyką z udziałem państw bezpośrednio zainteresowanych objętych funkcjonowaniem norm zwyczajowych.

Druga - na bazie wielostronnej umowy międzynarodowej.

Praktyka jest milcząco akceptowana

Reprezentatywność praktyki - fakt że powinna odzwierciedlać postawy wszystkich grup państw; reprezentujących wszystkie …….. w takim przypadku brak protestu ze strony większości państw będzie uważany za zgodę.

Przekonanie o mocy wiążącej prawo zwyczajowe (ominio juris)

Przeświadczenie o mocy wiążącej zwyczajnej to samo nie wsparte praktyką nie może doprowadzić do powstania prawa zwyczajowego samo oświadczenie państw nie są wystarczające do stwierdzenia normy zwyczajowej, to istnienie przekonania normy wiążącej odróżnia od protokołu, norm kurtuazji międzynarodowej (przewidują że w pismach itp. Międzynarodowych nie używa się słów niecenzuralnych)

Przesunięcie istnienia oceny (opinio juri) z państw dokonujących pewnej czynności na ocenę tych działań na organy stosujące prawo.

Organ stosujący prawo międzynarodowe a stanowi prawo międzynarodowe.

Państwo nie może kierować się czynnikami międzynarodowymi; państwo składają jednoznaczne oświadczenia nie ma działania afirmacyjnego - potwierdzającego

Abstrakcyjne…

Norma jest i już..

Praktyka międzynarodowa stosuje różne sposoby istnienia opinio juris; mają świadomość praktyki innych państw.

Wykształcenie się normy prawa międzynarodowego

Jeśli nie protestują w sposób wyraźny można uznać, że milcząco się zgadzają, poparcie i milczenie, które nie jest zakazem;

Indywidualizm opinio jurii

Dowodem opinio juris może być głosowanie, przedkładanie oświadczeń, przy składaniu dokumentów przez organizację międzynarodową.

Stosunek do rezolucji Narodów Zjednoczonych

Jeśli jest sprzeczność - pierwszeństwo ma karta w doktrynie istnieje pogląd że np. to co dotyczy treści użycia siły są uważane za bardzo ważne, ale one same nie mają znaczenia normatywnego.

Jest prawo bezwzględne zakazujące użycie siły ale są państwa które tego nie muszą stosować

W doktrynie istnieje pogląd, że jeśli nie można znaleźć dowodów; istnienie opinio juris można przyjąć na podstawie jednolitej praktyki państw.

Są normy ważne i mniej ważne.

Nie można wywodzić przekonania o mocy wiążącej z ……

>?<Akty są wyrazem woli wiążących się konkretną …… umową co nie oznacza bezwzględnej akceptacji innych zobowiązań; potrzebne są również inne oprócz umów formy praktyki - głosowanie itp.>?<

Wyjątek:

Praktyka państw polega na zaniechaniu (powstrzymanie się od działania) - sprawy statku Lotus -

Trybunał haski ustalił wysoki standard polegający na tym że zaniechanie prawa zwyczajowego tylko wtedy gdy jest podyktowane świadomością istnienia obowiązku zaniechania

MTS wydał opinię doradczą z 1996roku co do legalizacji broni jądrowej; prawo humanitarne - prawo zwyczajowe, udział w konwencjach, dowód praktyki opinio juris , nielegalność użycia broni jądrowej.

Zakres obowiązywania norm zwyczajowych

W doktrynie nie ma zgodności co do podstawy obowiązywania , obejmuje tylko te które wyrażą na to zgodę.

W skrajnej postaci koncepcja ta znalazła wyraz w ……………… umowy (koncepcja woluntarystyczna)

Socjologiczne podejście, każdy akt prawa jest odrębny - teoria obiektywistyczna , wiązanie państwa prawem zwyczajowym wbrew jego woli.

Zgodnie z poglądem; obowiązywanie normy zwyczajowej o charakterze uniwersalnym obowiązuje nowe państwa powstałe po skrystalizowaniu zwyczaju.

Nowe państwa uznają te normy w procesie nawiązywania stosunków międzynarodowych, dyplomatycznych.

Państwa nowo powstałe………….

Dyskusyjne jest to czy nowe państwa mogą odrzucić niektóre normy - otóż od strony teoretycznej mogą odrzucić niektóre.

Jedynym wyjątkiem uniwersalnym jest instytucja Presisdent Objecten - państwa, które od początku przeciwstawiają się powstaniu danej normy zwyczajowej stanowczo i zdecydowanie w stadium jej powstawania, wykluczona jest milcząca lub głośna zgoda.

Państwo musi otwarcie protestować; wyłączenie państwa spod obowiązywania tej normy zostało uznane przez…………

ZWYCZAJE REGIONALNE I LOKALNE

Prawo zwyczajowe ma tendencje do uniwersalizacji, powinna z założenia rozszerzać swój zasięg, nie można wykluczyć że zasięg tej normy jest ograniczony do kręgu podmiotów .

Zwyczaj partykularny - regionalny lub lokalny

Zwyczaj takich norm obowiązywać będzie państwa np. sąsiadujące;

Kwalifikacja danej normy jest możliwa po fakcie a posteriori; nie jest możliwe z góry jej sklasyfikowanie o ile w odniesieniu do zwyczaju uniwersalnego można oprzeć się na domniemanej zgodzie państw, o tyle do zwyczaju regionalnego powinna być jednoznacznie potwierdzająca

u. bilateralna - potwierdził MTS (2 to minimum ale wystarczy); Powinna być przestrzegana przez państwa trzecie. (regionalna - jeśli państwo A i B stosuje normę to państwo C ją toleruje ale nie musi ona być przez nie uznana)

Związki między m. prawem a umową zwycz..

Żadna z tych umów nie ma uniwersalnego charakteru

…………. Musiała uwzględnić zmiany w świecie.

MTS stosunek…………….

może być trojaki:

1).umowa może zawierać normy, które podczas jej zawarcia były wiążącymi normami zwyczajowymi

2). Umowa może stanowić ostatnie stadium w procesie kształtowania się normy prawnej

3). Umowa może proponować nowe normy prawne, które potwierdzone przez późniejsze praktyki tworzyć będą nowe prawo zwyczajowe.

Stosunek między umowami kodyfikującymi a prawem zwyczajowym …………………..

Kryterium weryfikacji może być odwołanie się do prac przygotowawczych

Tekst umowy może odwoływać się do normy zwyczajowej; np. 4 konwencja haska - o prawach i zwyczajach wojny lądowej; konwencja wiedeńska o sukcesji państw (tabula rasa)

Stosunki między umową postępowego (postępującego) prawa międzynarodowego i odpowiadającej jej normom prawa zwyczajowego.

Norma umowna może być wiążąca dla państwa trzeciego jako norma zwyczajowa - równoległość

Prawo zwyczajowe może wykształcić się na podstawie umowy dwóch państw

Wszystkie normy prawa międzynarodowego mają moc prawną, układ jest porządkujący a nie hierarchiczny.

Wszystkie źródła prawa mają jednakową moc, nie ma hierarchii źródeł; umowy pisano później; zwyczaj powstawał tylko ramowy.

Zasady rozwiązywania konfliktów, zasady rozwiązywania kolizji…….

Konflikty rozstrzyga się według zasady : prawo późniejsze usuwa prawo wcześniejsze >?<

Prawo szczegółowe usuwa prawo ogólne.

Konflikty

Prawo zwyczajowe podlega rozwojowi jest ono specyficzne i inne od pozostałych, jest ono precyzowane i rozwinięte ; jeśli jest potrzeba zastąpienia starej normy nową dotyczącą tego samego .,…………………

Żadna norma nie może być stosowana wstecz!!!

Nie formalny

Lex posteriori - prawo późniejsze usuwa prawo wcześniejsze (kontynentalne)

Normy traktatowe mają jednakową moc prawną mogą być zastępowalne, satara norma wygasa przez zastąpienie jej nową

Sąd rozpatrujący sprawę - jeśli państwo w sposób bezdyskusyjny stwierdzi że ta norma istnieje to nie ma przeszkód, umowa może być derogowana prze wykształcenie się normy o charakterze uniwersalnym

Konwencja genewska o prawie morza 52r

Lex specialis

Norma o charakterza ogólnym może być uchylona przez normę szczegółową, swoboda działania państw istnieje i ona jako norma generalna może być ograniczona przez normą\ę szczegółową np. lokalną bądź regionalną.

Czy norma mopże wiązać państwa jako norma zwyczajowa i traktatowa - początkowo odrzucono ten projekt, norma zwyczajowa pozostanie w tle traktatu. Istnieje równoległość Noem umownych i prawa zwyczajowego przy czym należy ja traktować elastycznie

Zasada dobrego prawa sprowadza się do tego żeby było na tyle elastyczne aby mogło dostosować się do danej sytuacji.

12.12.2004rok

>>Suwerenność<<

Wszyscy używają tego terminu ale nie wiedzą o co dokładnie chodzi. Jest ona abstraktem, który wywołuje emocje.

Wyrazem suwerenności , niepodległości, niezależności, niezawisłości pojawiają się wszędzie w polityce -> w aktach, słowa klucze; są używane instrumentalnie, wartość najwyższa dla narodu. Nikt nie kwestionuje, że mają ogromne znaczenie. Takie słowa powinny być w sposób świadomy używane.

Suwerenność w kontekście niepodległości
są one niekiedy używane zamiennie, występuje też łączenie tych dwóch wyrazów. Nie ma możliwości że mają one wiele wspólnego, dotyczą państwa i określają zatem stan państwa w kontekście stosunków zewnętrznych i wewnętrznych. Brak rzetelnej analizy tych wyrazów;

Słownik języka polskiego -> podaje takie definicje:

suwerenność - samodzielność polityczna, gospodarcza i społeczna państwa, niezależność w sprawach wewnętrznych i stosunkach zewnętrznych.

Suwerenny - niezależny od innego państwa, niepodległy.

Niepodległość - niezależność jednego, bądź narodu od innych państw, w sprawach wewnętrznych i stosunkach zewnętrznych: niezawisłość, niezależność, suwerenność.

Suwerenność używany jest dla określenia sposobu uzyskiwania wolności, niepodległości obrony,

Niepodległość nie jest używana do określenia samodzielności istnienia władzy, wykonywania jej.

Niepodległość - zastosowanie do państwa

Zależność - doo państwa i nie tylko bo np. do związków
Niezawisłość - nie tylko do opisu statutu bytu państwowego ale np. sądy mogą być nie zawisłe.
Niepodległość - samodzielność usamodzielniania sie narodu tworzącego pańśtwo.

suwerenność - suwerenność wiązana jest z wykonywaniem pełni władzy przez państwo niepodległe.
Niepodległość - ma sens negatywny, jest isototą, nie podleganie innemu państwu lub jakiej kolwiek innej władzy.
Suwerenność - władza najwyższa pozytywna, pełnia władzy państwa określona jego prawnymi kompetencjami.

Suwerenność - pojęcie prawne, podporządkowanie państwa tylko prawu międzynarodowemu.

Niepodległość - pojęcie polityczne, oznacza faktyczną zdolność państwa do podejmowania decyzji.

Historyzna ewolucja pojęcia suwerenność:
w historycznej ewolucji pojęcia suwerenność występują trzy etapy:
1). Suwerenność występowała w charakterze mniej lub bardziej uświadomionej idei.
2). suwerenność wystęuje w postaci cechy państwa
3). Idea wystęująca już jako cecha państwa przybiera postać zasady znajdującej swój wyraz w konstytucji.

Koncpepcja suwerenności władcy:
Suwerenność była kojarzona z podmiotowymi uprawnieniami do sprawowania (niepodzielnego) władzy państwowej przez jednostkę. Jedynym dopuszczalnym suwerenem była władca. Najważniejszy dorobek w kwesti suwerenności wprowadził Jean Bodin -> państwo t sprawiedliwy rząd nad tym co jest dla nich (obywateli) wspólne czyli władza na czele. Suwerenność stonowi istotępaństwa, suwerennem może być tylko władca w sposób niepodzielny, nieustający, absolutny.

Kompetencja:
Suwerenność ludu, narodu;
w XVI wieku we Francji poglądy były głoszone przez wrogów absolutyzmu , monachonachów.
Teza o pierwotnej i niepodlegająca wyłączeniu jest władza ludu. Koncepcja kontraktowego sprawowania władzy, odnieśli swoje tezy/ koncepcje na inny podmiot, nie było jednolitych koncepcji suwerenności.

W 1772 Umowa Społeczna Rousso >?<

Władca umawia się z narodem na sprawowanie władzy: -> może być "zwolniony" gdy nie będzie w pełni zadawalał ludu. Bezpośrednie sprawowanie władzy przez naród jest możliwe w małych państwach.
Roussou doprowadził.......
- przedstawiciele narody nie mogą mieć władzy włąsnej
- muszą działać w immię mandatu imperatywnego
- ustawa przyjęta staje sie doskonała dopiero po jej zaaprobowaniu przez referendum.

posmak rewolucyjny, początek wszelkiej władzy zwierzchniej należy z istoty do narodu. Wiek XVII i XVIII (Hobbes, Grocjusz, LOCke. Monteskiusz)
Hobbes - suweren to monarcha, któremu władza została przekazana,
zbywalność jako cechę suwerenności zaakceptował Grocjusz.
Locke - przedmiot suwerenności przypisywał jednostkom które złączyły się w państwo.

Część dorobku spożytkowanego w XIX wieku przyniosło nowe spojrzenie na Suwerenność jako pojęcie oderwane od polityki. Koncepcja niemieckiej szkoły natury, koncepcja Jelika z filozofią SPinozy i Hegla.

Suwerenny charakter władzy najwyższej -> monopol; koncepcja czyli możliwość rozstrzygania o kompetencjach innych władz podległych władzy najwyższej.
Suwerenna władza najwyższa od nikogo nie zależy, nikomu nie podlega (Polska -> Perezowski)
Treścią suwerennego państwa jest jego działalność na arenie międzynarodowej i wykonywanie praw zasadniczych:
- Prawo do egzystencji
- PRawo do istnienia}
- prawo do wszechstronnego rozwoju.

W XX wieku Suwerenne państwo - relikt epoki absolutyzmu (Harold Laski)
suwerenność - pewna instytucja do której przyzwyczailiśmy się ale nie jest ona tym czym była wcześniej.

Wielu negowało istnienie suwerenności , krytykowali sposób jej interpretacji.

Podsumowanie:
1). dla zrozumienia istoty suwerenności należy zauważyć że nastąpiły zmiany w rozumowaniu; można podzielić je na dwie grupy czynniki:
a. wewnątrz państwa

b. poza jego granicami.
Ad. a). umacniały suwerenność i tworzyły z niej praktyczny instrument umacniający.
Ad. b). źródło w wzrastającej wzajemnie zależności państw działały na nią osłabiająco.
Dominowała tendencja do absolutowania ich przypisywania jakiego znaczenia dotyczyło tego apektu wewnątrz konstytucji, koncentrowały się na osobie suwerena; na niezbywalnym i nieograniczonym ........jego kompetencji i na jego władzy nad ludem. Rozważania te pomijały konspekt w sferzez międzynarodowej: uważana za analogię z sferą wewnętrzną tylko w odniesieniu do państwa. wmiarę pojawiania się nowych organów poza rządowych itp. Zagadnienie Suwerennośći zaczęło się komplikować od zewnątrz.

Suwerenność to pojęcie złożone, wieloznaczne nie da się go ułożyć w jeden wzorzec

Zaczęły się pojawiać dyskusje nad różnicami między wewnęttrsnymi i zewnętrznymi . Poważne dyskusje budzi kwestia przekładalności suwenenności

nośnikiem suwerenności we Francji był król i nikt inny.
Kto jest nosiciele suwerenności, gdzie są granice czy jest możliwość połączenia suwerenności z niezależnoćsią???

Terminu suwerenność używa się do zaakcentowania niezależnego charakteru podmiotowych uprawnień. suwerenne prawa jednostki -> które sie jednostce należą.
Pojawia się koncepcja suwerenności nad bogactwem naturalnym -> państwo ma wpływ.
suwerenność ekonomiczna i gospodarcza ->
suwerenność kulturalna ->
słowo SUWERENNOŚĆ które miało służyć do określenia niezależności państwowej jest używane do określania niezależności w sensie przedmiotowym i podmiotowym.
sprowadzając stan dzisiejszych dyskusji w integracji suwerenności nie można rozumieć tak jak dawniej, one są nieadekwatne do dzisiejszych czasów.

Trzy zasadnicze ujęcia suwerenności:

1). Państwowa w kategoriach prawa międzynarodowego
2). narodowa , suwerennośći instytucjonalna. pojmowana w katwgoriach prawa konstytucyjnego
3). suwerenność polityczna mieści w sobie aspekty politologiczne i ekonomiczne.

*suwerenność państwowa*
Państwo - suwerenna organizacja terytorialna
suwerenność - cecha władzy państwa , personifikująca państwo w stosunkach międzynarodowych, mówi sie o trzech elementach które łąćznie występują: określone terytorium, ludność, władza o charkterze władzy najwyższej - a więc spełnia elementy .. i teraz mówimy o państwie.

Tego triadowego pojęcia nie można rozumieć w sposób ortodoksyjny. Rozdzielenie tych elementów wcale nie musi być zgodne z tym że państwo nie będzie istnieć.
W prawie międzynarodowym publicznym rozróżnia sie dwie suwerenności:
1) suwerenność zewnętrzną (eksternal sawrelity) określająca status państwa w stosunkach międzynarodowych .
władza państwa jest władzą najwyższą i nie podlega żadnej innej władzy zewnętrznej i jest włądzą pierwotną, uprawnień nie czerpie od żadnej innej władzy.
w obrocie międzynarodowym suwerenność państwowa jest chroniona zasadą suwerennej równośći państw, zapisanej w karcie NArodów Zjednoczonych i zasadą użycia siły.

2). suwerenność wewnętrzna odnosi się do swobody państwa w wykonywaniu kompetencji na swoim terytorium, oznacza że jego kompetencja spełnia trzy warunki:
- wyłączna inne podmioty nie mogą wykonywać konkurencyjnych kompetencji na terytorium danego państwa
- musi być pełna , musi obejmować całość kompetencji, sumę uprawnień władczych.
- samodzielna, państwo nie podlega wykonywaniu swoich kompetencji nakazom władzy wyższej, wykonuje ją w sposób uznaniowy.
ten aspekt chroniony jest zasadą zakazu mieszania się w sprawy wewnętrzne państwa.
Wykonywanie przez państwo pełnej i samodzielnej kompetencji na własnym terytorium musi się mieścić w ...........
jest to suwerenność terytorialna, zwierzchność..................

Ludwig Erlih:
Suwerenność składa sie z dwóch elementów : z samowładności - prawna niezależność od jakichkolwiek czynników zewnętrznych; samowładność - kompetencja normowania wszystkich stosunków zewnętrznych państw.
Suwerenność państwa objawia sie w ospekcie pozytywnym i negatywnym; aspekcie zewnętrznym i wewnętrznym, z czego są one powiazane.

- aspekt pozytywny kładzie nacisk na kompetencje państwowe, zdolność podejmowania samodzielnej decyzji co do zasady o nieograniczonym czasowo zakresie;

- negatywny państwo jest panem swoich działań i nie ma nad sobą żadnej władzy jak tylko prawo miedzynarodowe.

- zewnętrzny - stosunki z innymi

- wewnętrzny - swobodna regulacja stosunkó wewnętrznych , porządku wewnętrznego.

suwerenność państwowa - (rwzultat obserwacji)
proces współpracy
proces integracji państw
praces współzależności.

Z punktu widzenia prawa międzynarodowego teraz suwerenność oznacza zdolność państwa do bycia podmiotem praw i obowiązków miedzynarodowych. Samodzielne wykonywanie kompetencji państwowych jest niezależne , pełne i samodzielne. współzależność międzynarodowa wynikająca z własnej woli, swobodne przekazywnie lub ograniczanie tych kompetencji na rzecz organizacji miedzynarodowych; musi pozostawać w zgodzie z prawe międzynarodowym.


*suwerenność narodowa*
istota: władza państwowa wywodzi swoją legitymizacją z demokratycznie wyrażonej woli narodu. Władza legitymowan jest władzą suwerenną, występuje wobec wszystkich osób fizycznych, działa w formach przez siebie dowolnie ustalonych.
Zakres i sposób działania władzy regulują konstytucyjne reguły państwa, jednym z podstawowych ... jest okreśłenie suwerena podmiotu władzy najwyższej: władza powinna być sprawowana w imieniu i interesie oraz z optymalnym udziałem narodu.
optymalny - sensowny, uzasadniony.
budowane są przez odwołanie sie do narodu;
naród nie może bezpośredni sprawować władzy -> przedstwiciele w kons. państwo -> naród -> fikcja personifikacyjna zbiorowości.

prawne znaczenie zasady suwerenności narodowej:
1) zapewnia suwerenowi zbiorowemu prawo do współdecydowania z organami państwa w procesie rządzenia przez referendum.
2) determinuje obowiązek prawny przedstawicieli do powołuwania sie w swoim działaniu na dobro i interesy wszystkich obywateli całego narodu.
3) jest punktem wyjścia dla innych demokratycznych zasad i rozwiązań ustrojowych


*suwerenność polityczna*
najbardziej nieostre pojęcie .
suwerenność polityczna polega na wydolności państwa do korzystania z suwerenności w rozumieniu prawa międzynarodowego; jest to określenie najlepsze, daje istotę sprawy. Pojęcie suwerenności politycznej wiąże sie z orzeczeniem z 1931 roku STSM odróżnił dokładnie suwerenność w rozumieniuprawa międzynwrodowego i suwerenność państwowa jako suwerenność polityczną niezawisłość.
Państwo nie jest suwerenne i niepodległe samo dla siebie; jest ono istotne na zewnątrz w stosunku do innych państw. Niepodległośc oznacza wolność negatywną, od przymusów i zakazów. jest to wartość nadrzędna i .......; konieczny warunek pełnej swobody co do celów działania w sensie pozytywnej wolności do wykorzystania niepodległości jako warunku i środka do realizacji woli zbiorowej, przed działane instytucji państwowych. ugrupowań politycznych i organizacji.



Suwerenność potencjalna, materialna, formalna.

Suwerenność potencjalna to taka , kótra dane państwo rozporządza co oznacza jego formalne i rzeczywiste pole manewru; tak rozumiana suwerenność potencjalną można określić jako samodzielne podejmowanie decyzji w sprawach wewnętrznych i ustanawiane celów polityki zewnętrznej.

Suwerenność materialna dązy ona do absolutnej, bezwarunkowej władzy państwa.

suwerenność formalna dąży do bezpośredniego poddania się prawu międzynarodowemu.
Tak rozumie znaczenie materialne związane z sytuacją praktyczną; formalen z teorią prawa.

Jeśli suwerenność jest faktem to powinna być odpowiednio stwierdzona w obecnym kontekście dpołeczności międzynarodowej i stosunków międzynarodowych.
Jeśli jest teorią to jej znaczenie zależy od zakresu w jakim dostarcza przekonujących wyjaśnień o danym systemie prawa lub polityce.

Suwerenność może być rozważana w trzech aspektach:
- s. symboliczna
- s.proceduralno-materialna
- s. realna.

* symboliczna - wyraża się, posługiwanie sie przez państwo i obywateli symbolami, tradycyjnie związanymi z pielęgnowaniem kulturowych tożsamości narodu tworzącego dane państwo. Kulturowa odrębność i zachowanie dążące do jej zadowolenia.

* proceduralno-materialna - opiera sięna zdolności państwa dp w pełni samodzielnego, ograniczonego przez organy wewnętrzne >?< formułowania zadań jego polityki, egzekwowania jego realizacji przez system polityczny w procesie podejmowania decyzji wyrażających preferencje polityczne obywateli oraz wyłącznej kontroli jej realizacji. służą tam instrumenty polityczne państwa np. wojsko itp. własna waluta.
* realna - zdolnośc państwa do realizacji własnego interesu, często przy pomocy międzynorodowych instytucji i współpracy z innymi państwami,.
MAxymalizacja korzyści i skuteczności środków realizacji polityki. decydyje tu bieżąca sytuacja wewnętrzna i zewnętrzna; czy mamy doczynienia z ograniczeniem suwerennosci czy z ograniczonym wykonywaniem suwerenności?
(tu jest ważne odmienne rozumienie suwerenności)
Jeśłi ujmiemy suwerenność jako władzę najwyższą to uznamy że tylko jeden podmiot ją może wykonywać, ale przenosząc ją na arenę międzynarodową to suwerenność jednego państwa ogranicza suwerenność innego państwa - nie jest to już najwyższa władza, nie może być takiej sytuacji że jedno państwo będzie posiadało władzę najwyższą i drugie też!
suwerennośc więc trzeba zdefiniować jako coś co ze swojej istoty jest ograniczone i da się sprowadzić do sumy uprawnień lub że jest to suma wolności (uprawnień) (władza w takim wypadku jest ograniczona ?)
suwerenem pozostaje ten który jest wyposażony w łączny skumulowany atrybut suwerenności, a nie zę posiada prawa suwerenne, z tych atrybutów można zrobić użytek.

Istotne stało się z punktu widzenia kontaktów między państwami, w określonych okolicznościach można było zauważyć wzrost i spadek tej kwestii.
Czy suwerenność ma to samo znaczenie co kiedyś ? czy może być kwestionowany jako atrybut państwa?
Lęki te i niepokoje nie są nieuzasadnione -> opieka nad państwem.

wieloznaczność pojęcia suwerenność ( ma ona nośność polityczną) powszechnie takie pojęcie związane jest z ......... bywa wymiana w sposób opatrzny.
Nowoczesne ujęcie suwerenności ukształtowało się na przełomie XIX/XX wieku i teraz jest część nieaktualna już, a to co aktualne to okaże się w przyszłości.
Suwerenność jest w czasie tworzenia się.




SUWERENNOŚĆ W ŚWIELE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO

współczesne zagrożenia i wyzwania dla suwerenności państw narodowych:
- globalizacja (przy sporze co to jest jak ją zmodyfikować)
- otwieranie się gospodarek narodowych
- procesy integracji regionalnej
- rosnący wpływ organizacji międzynarodowych.

1) Globalizacja - obiektywny proces narastania różnorodnych związków i oddziaływań w skali światowej. następują globalne przepływy w obrocie kapitału -> narasta podatność państw i narodów na różnorodne uwarunkowania. Teraz w równej mierze na to co dzieje się w państwach ma wpływ to co dzieje się wewnątrz i na zewnątrz. postrzega się zawsze w efekcie wyzwań, problemy globalne mają różnorodny charakter.
- fakt ze skala tych problemów jest ogólnoświatowa, dotyczą wszystkich państw, ponad światowa.

- olbrzymią wagę, znaczenie mają charakter zagrożeń krytycznych, wywołują tyle zakłóceń że pod znakiem zapytania jest ogólne istnienie ludzkości
- sposoby rozwiązywania problemów globalnych, ścisła współpraca wszystkich zainteresowanych.

mimo świadomości działań wspólnych Państwa kwestionują nowe obowiązki albo posiadane uprawnienia. dla usprawiedliwienia takich działań powołują sie na suwerenność. koncepcja współzależności zasada suwerenności musi być dostosowana do świata, który wiąże sie coraz głębiej i który jest w stanie globalizacji.

2) Otwieranie się gospodarek narodowych
rosnąca konkurencyjność narodowa, zmiana zachowania współczesnego państwa - coraz to częstszego otwierania się gospodarek częściej tylko tych biednych . gospodarka ; obok sektora publicznego i prywatnego. jest jeszcze sektor zagraniczny.
otwieranie się gospodarek narodowych stanowią zagrożenia dla suwerenności państwowej, utrata charakteru narodowego przez poszczególne państwa. Zdolność konkurowania z innymi na płaszczyźnie międzynarodowej.

3). Integracja regionalna
Ożywienie procesów współpracy politycznej i gospodarczej, regionalizacja.

Prowadzi do podziału gospodarki światowej na wiele bloków gospodarczych, procedury dokonują się przez przekształcenia interesów narodowych na regionalna -> drogą ustępstw ->przekazywanie.

ścieranie się tendencji:
- tendencja do zachowania suwerenność
- tendencja do kreowania współzależności.
rezygnacja z pewnej swobody w podejmowaniu własnych decyzji….
Współzależność i suwerenność są uzupełniającymi się czynnikami państwa

4). Rosnący wpływ organizacji międzynarodowej
organizacje międzynarodowe one nie świecą własnym światłem tylko odbitym
statut danej organizacji -> Państwa członkowskie to ustalają, organizacje mają wpływ na politykę rządu . Organizacja instytucja wielostronna działa dzięki spójnemu zespołowi narm i struktur współpracy
organizacje mają zdolność do oddziaływania na państwa (?) …..
mają wpływ na zachowanie i decyzje państw, ich polityki wewnętrznej i zewnętrznej , na procesy w nich zachodzące.

Wspierają i doradzają ale też wymuszają zachowania i podporządkowanie normom, które uznają za słuszne.
przyszłość nad państwem narodowym stoją przed koniecznością modyfikacji realizowanych funkcji, wziąć na swoje barki nowe problemy czy cuś….

Tradycyjna suwerenność uległa transformacji, musi grać z współzależnością jeżeli suwerenność państwa ma przystawać do warunków świata trzeba je tak właśnie konstruować. Prowadzi do bardziej złożonych funkcji państwowych.

Mamy odrzucić tezę o zaniku państwa narodowego i suwerenności, trzeba będzie się podzielić władzą korporacje międzynarodowe.
Władza płynie od narodu, państwo narodowe nie znika, nie umiera ono się dostosowuje do nowych warunków.

Suwerenna równość państw w świetle prawa międzynarodowego.
suwerenność państwa nie jest normą prawa międzynarodowego, nie można jej przypisać zasady czysto prawnej
art. 2 ustawy KNZ; Organizacja ta opiera się na zasadzie równości suwerennej wszystkich jej członków.
Dokumenty zasady Prawa międzynarodowego - > komisja…… suwerenna równość państw dotyczących przyjaznych stosunków
- państwa są równe pod względem praw
- każde państwo korzysta z praw związanych z pełną suwerennością

- każde państwo ma obowiązek szanowania osobowości innych państw
- integralność terytorialna i niepodległość polityczna państw są nienaruszalne
- każde państwo ma prawo swobodnie wybierać i rozwijać swój system polityczny, społeczny, gospodarczy, kulturalny
- każde państwo na obowiązek wypełniać całkowicie i w dobrej wierze swoje zobowiązania prawa międzynarodowego oraz współżyć w pokoju z innymi państwami.

Równość suwerenna w odniesieniu do organizacji międzynarodowej oznacza:

1). Pełną suwerenność w podejmowaniu decyzji o akcesji lub jej braku do organizacji międzynarodowej

2). Rozstrzygający głos w sprawie wprowadzenia zmian do umowy założycielskiej (podstawowe dokumenty organizacji)
3). Może podjąć suwerenną decyzję o opuszczeniu organizacji.

w prawie międzynarodowym zasada suwerennej równości państwa nie jest realizowana suwerennie
KNZ -> przewiduje szczególne uprawnienia i obowiązki dla 5 mocarstw -> stali członkowie i jak to pogodzić z równością??
Tych pięciu członków wzięło się z doświadczenia Ligii Narodów, one odgrywają większą rolę niż inni.
Pojęcie suwerennej równości państw zakłada istnienie pewnych ograniczeń, te znajdują się w suwerenności innych państw, zasada równości.

15

---