BIOCHEMIA
Ćwiczenia laboratoryjne IV
Temat: Właściwości tłuszczy
Rozpuszczalność barwników w tłuszczach
Substancje podobne pod względem budowy chemicznej do tłuszczów (związki, których drobiny posiadają niewiele lub wcale grup hydroksylowych, SA dobrze rozpuszczalne w tłuszczach. Barwnik o dużej masie cząsteczkowej Sudan III, stosowany do wybarwiania tłuszczu w preparatach histologicznych, zawiera tylko jedna grupę hydrofilową i długi, niepolarny łańcuch węglowodorowy - dzięki temu jest dobrze rozpuszczalny w tłuszczach.
Wykonanie:
Do 2ml wody dodać nieco barwnik Sudan III. Barwnik nie rozpuszcza się . Wprowadzić następnie 0,5ml oleju i zmieszać zawartość probówki - barwnik rozpuszcza się.
Zmydlanie tłuszczów
Tłuszcze jako estry łatwo ulegają hydrolizie, dając w zależności od czynnika wywołującego hydrolizę różne produkty. Jeżeli hydroliza zachodzi pod wpływem pary wodnej , powstaje glicerol i mieszanina kwasów tłuszczowych. Jeżeli natomiast czynnikiem powodującym hydrolizę są alkalia lub węglany potasowców, wówczas nie otrzymuje się wolnych kwasów tłuszczowych, lecz ich sole, czyli mydła oraz glicerol.
Wykonanie:
W parowniczce porcelanowej ogrzać około 1g smalcu. Dodać następnie 1,5ml 30% roztworu NaOH, potem 1ml etanolu i mieszać, ogrzewając łagodnie kilka minut, aż do utworzenia się jednolitej masy (mydła). Do otrzymanego mydła wprowadzić 40ml wrzącej wody i ogrzewać do całkowitego rozpuszczenia mydła.
2a. Wytrącanie mydeł wapniowych
Mydła, w zależności od rodzaju zawartego w nich metalu, dzielimy na rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie. Sole wapnia, ołowiu (metalu dwuwartościowych) w przeciwieństwie do metali jednowartościowych (potasu, sodu) nie rozpuszczają się wodzie, czyli są nierozpuszczalne.
Wykonanie:
Do probówek zawierających po 2ml roztworu mydła (ćwiczenie 2) wprowadzić kroplami 1% roztwór CaCl2. Wytrąca się osad mydła, który nie rozpuszcza się po dodaniu wody.
2b. Wytrącanie mydeł magnezowych
Mydła magnezowe są ciekłe w temperaturze pokojowej, produkuje się z nich szampony i mydła w płynie
Wykonanie:
Do probówek zawierających po 2ml roztworu mydła (ćwiczenie 2) wprowadzić kroplami 1% roztwór MgCl2. Wytrąca się osad mydła, który nie rozpuszcza się po dodaniu wody.
2c. Wysalanie mydeł sodowych
Micele koloidowe mydła utrzymują się w roztworze dzięki ochronnemu działaniu płaszcza wodnego. Dodanie do takiego układu elektrolitu o większym powinowactwie do wody (np. NaCl), niż mydło powoduje silne odwodnienie miceli. Nadmiar jonów w środowisku zobojętnia dodatkowo ładunki elektryczne na powierzchni. Stąd, pozbawione otoczki wodnej i odpychającego działania jednoimiennych ładunków, cząsteczki koloidu wypadają z roztworu.
Wykonanie:
Do 5ml roztworu mydła (ćwiczenie 2) dodać NaCl (stan stały), aż do wysycenia. W efekcie wypada osad wysolonego mydła, który można oddzielić przez dekantację.