AiOZ

Notatka - Promieniowanie elektromagnetyczne

W środowisku pracy pracownicy często podlegają wpływom różnych pól elektromagnetycznych, rzadko zdając sobie z tego sprawę. Pola te, nazwane często promieniowaniem, są wytwarzane przez wszystkie urządzenia i przewody elektryczne zarówno w zakresie małych, jak i bardzo dużych częstotliwości. Zgodnie z [X614] promieniowaniem elektromagnetycznym nazywamy emisję lub przenoszenie energii w postaci fal elektromagnetycznych i podporządkowanych im jonów. Interesuje nas promieniowanie niejonizujące, czyli takie, gdzie zjawisko pochłaniania fali elektromagnetycznej nie towarzyszy efekt jonizacji ośrodka, w którym fala się rozchodzi. Z uwagi na różnorodność zastosowania, działania i zakres częstotliwości, promieniowanie elektromagnetyczne można podzielić na:

• pola elektro- i magnetostatyczne (stałe pole),

• pola częstotliwości przemysłowej 50 Hz

• pola częstotliwości 1-100 kHz

• pola wielkiej częstotliwości 0,1-10 MHz

• pola wielkiej częstotliwości 10-300 MHz

• pola wielkiej częstotliwości 300-300 000

• pola o częstotliwości do 300 GHz

Do promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego należy także promieniowanie:

• podczerwone,

• widzialne,

• nadfioletowe,

• radiowe,

• gamma,

• rentgenowskie.

Pola i promieniowanie elektromagnetyczne na stanowiskach pracy charakteryzowane są jednocześnie przez następujące wielkości:

• widmo częstotliwości,

• natężenie pola magnetycznego o ogólnym działaniu na organizm człowieka

• natężenie pola elektrycznego o ogólnym działaniu na organizm człowieka

• natężenie pola magnetycznego o działaniu miejscowym na kończyny pracownika - ręce do łokci i nogi do kolan

• doza rzeczywista pola magnetycznego strefy zagrożenia, o ogólnym działaniu na organizm człowieka,

• doza rzeczywista pola elektrycznego strefy zagrożenia, o ogólnym działaniu na organizm człowieka,

• wskaźnik ekspozycji dla dozy rzeczywistej pola elektrycznego i dozy rzeczywistej pola magnetycznego w strefie zagrożenia.

Oznakowanie pól elektromagnetycznych

W zasięgu źródeł pól elektromagnetycznych powinny być wyznaczone i oznakowane, zgodnie z Polską Normą, obszary występowania silnych pól magnetycznych:

Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm ludzki

W działaniu biologicznym promieniowania na człowieka obserwuje się:

• efekt termiczny - powstał wskutek zamiany części energii promieniowania na ciepło, co może spowodować zmiany patologiczne i reakcje fizjologiczne uwarunkowane podwyższeniem temperatury całego ciała lub niektórych jego części (narządów),

• efekt pozatermiczny - powstały po wpływem promieniowania bez podwyższenia temperatury oraz związane z tym objawy patologiczne i fizjologiczne.

Dolegliwości subiektywne:

• osłabienie ogólne

• utrudnienie koncentracji uwagi,

• osłabienie pamięci,

• łatwość meczenia się pracą umysłową,

• ospałość w ciągu dnia i zaburzenia snu w ciągu nocy,

• drażliwość nerwowa,

• bóle i zawroty głowy,

Dolegliwości obiektywne:

• objawy za strony układu nerwowego: nerwice wegetatywne, drżenie rąk, itp.,

• zmiany w narządzie wzroku (drobne zmiany zmętnieniowe w soczewce),

• objawy za strony układu sercowo-naczyniowego: obniżenie ciśnienia krwi, zwolnienie akcji serca, itp.,

• zmiany we krwi i układzie krwiotwórczym,

• objawy za strony układu hormonalnego (zaburzenie miesiączkowania).

Ochrona przed nadmiernym promieniowaniem

Metody techniczne:

• ekranowanie pomieszczeń ( siatki metalowe lub blachy),

• ekranowanie samych źródeł za pomocą siatek lub blach.

Metody organizacyjne:

• unikanie przebywania w granicach stref ochronnych,

• nieprzekraczalnie dopuszczalnego czasu pracy w obrębie strefy zagrożenia,

• przy większej ilości źródła pól ustawić w takiej odległości, aby strefy ochronne nie nachodziły na siebie i nie pokrywały się.

Ochrona zdrowia młodocianych

Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach w zasięgu pól elektroma- genetycznych o natężeniach przekraczających wartości strefy bezpiecznej, określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Prace szczególnie uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia kobiet

Dla kobiet w ciąży prace w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniach przekraczających wartości dla strefy bezpiecznej.

2