Poskramianie zwierząt - zabieg polegający na obezwładnieniu zwierzęcia, w celu przeprowadzenia badań lub zabiegów leczniczych lub profilaktycznych. Bez dobrego unieruchomienia zwierzęcia, wykonywanie wielu czynności byłoby niemożliwe. Poskramianie chroni przed nieszczęśliwymi wypadkami. Zwykle powinno się zaczynać poskramianie od sposobów najprostszych.
Poskramianie koni
- za pomocą poskromu
- zakładanie uzdy lub kantara
- trzymanie za uszy
- zakładanie kaptura na głowę
- zakładanie dutki (ma szerokie zastosowanie przy poskramianiu koni, dwa rodzaje dutki: dwa kawałki drewna połączone sznurkiem lub jeden kawałek z pętlą, za pomocą dutki sprawiając ból zwierzęciu odwracamy uwagę od wykonywanego zabiegu). Nie u wszystkich zwierząt dutka daje dobre rezultaty.
- podnoszenie kończyny przedniej
- podnosząc kończynę stajemy na wysokości barku, jedną ręką zmieniamy ciężar ciała zwierzęcia, a drugą chwytamy i unosimy do góry. Kończynę trzymamy w sposób delikatny, można również pęcinę obwiązać liną i przerzucić linę przez grzbiet.
- podnoszenie kończyny tylnej
- podnosząc kończynę tylną stajemy na wysokości zadu konia, opierając konia zmieniamy jego ciężar na drugą kończynę, chwytamy w okolicy pęciny, podciągamy ją do góry opierając na udzie.
Poskramianie bydła
Unieruchamianie krów w pozycji stojącej: unieruchamianie krowy ręcznie: podchodzimy do zwierzęcia z boku, jedną ręką chwytamy za róg zwierzęcia, a drugą chwyta się za przegrodę nosową.
- zakładanie na przegrodę nosową kleszczy Harmsa
- zakładanie na przegrodę nosową pierścieni, czyli kółek; kółka zakładamy u buhajów przebijając przegrodę nosową, do kółka zakładamy drążek
- nakładanie pętli na szczękę i żuchwę
- przywiązywanie głowy do słupa lub drzewa
- chwyt za ogon w celu unieruchomienia zadu (chwyta się za ogon dwoma rękami podnosi się do góry i do przodu
- unieruchamianie kończyn: a) podnoszenie kończyny piersiowej b) unieruchomienie kończyn za pomocą drążków c) zastosowanie dutki kończynowej na ścięgno Achillesa d) związanie obydwu kończyn tylnych.
Poskramianie psów i kotów:
-rękawice
-kagańce
-chwytaki
-smycze
Przygotowanie konia do zabiegu:
1. Założenie sondy nosowo - żołądkowej.
2. Kaniulizacja żyły szyjnej zewnętrznej.
3. Farmakoterapia:
- NSAIDs (Biovetalgin, Novasul 20 - 40 ml/szt., Fluminec 1ml/ 40kg),
- kortykosterydy (Hydrocortizon 1,5 - 3g/szt.),
- spazmolityki (Buscopan comp. 20 - 40ml/ szt., Buscolisin 0,2mg/kg; NoSpa 12-20ml / szt iv.),
- p/bólowe i sedacyjne (nie stosować pochodnych fenotiazyny, bo nastąpi spadek ciśnienia),
- płyny nawadniające (wg hematokrytu 12 -20l/h później 4-6l/h),
- kwaśny węglan sodu (wg wzoru),
- antybiotyki (osłonowo przed zabiegiem).
Spazmolityki podajemy bardzo powoli, mieszając z krwią w strzykawce.
Ksylazyna 0,5 - 1mg/kg, detomidyna 20 - 30mg/100kg; sedivet - sedativa.
Płyny: Ringera NaCl 0,9%, glukoza 5% z Ringerem 1: 1.
NaHCO3 8,4% lub 4,2 % (polecany) 1 -2 ml/kg m.c., dla wszystkich gatunków - połowa dawki w szybkim wlewie kroplówkowym, po 1 h druga połowa w wolnym wlewie kroplowym.
Leki podawane przez sondę: olej parafinowy - 1-3l oleju z H2O (1:1). Sole przeczyszczające - tylko przy pewnym rozpoznaniu zatkania jelita grubego / ślepego. Leki te przyśpieszają tworzenie się skrętu, pogarszając stan przy zatkaniu jelita cienkiego. Ściągają wodę do jelit pogłębiając odwodnienie.
Zabieg:
1. Znieczulenie - wziewne (halotan, izoflural), infuzyjnego się nie stosuje, bo zabieg są długie i bolesne.
2. Technika:
- cięcie w linea alba (laparotomia mediana),
- schematyczne badanie przewodu pokarmowego:
- znaleźć jelito ślepe;
- okrężnicę wstępującą (przez taśmę boczną jelita ślepego, przechodzącą w fałd ślepo-okrężniczy); ułożenie taśmy świadczy o skręcie,
- jelito biodrowe i czcze (przez taśmę dogrzbietową jelita ślepego i fałd biodrowo ślepy idziemy ku przodowi),
- okrężnica zstępująca - grudy kałowe, taśma naprzeciw krezki (taenia antymesenetrica),
- żołądek (palpacyjnie),
- reszta narządów - palpacyjnie.
- szycie powłok warstwowe, opatrunek przyszyć.
Punkcja jelita ślepego - cięcie między taśmami, na szczycie jelita pod kątem 90° po uprzednim założeniu szwu kapciuchowego; poprzez surowiczówkę, skośnie przez mięśniówkę 2-3 mm, skośnie przez śluzówkę.
Cięcie na flexura pelvina w celu opróżnienia jelita z treści.
Szycie jelit piętrowe:
1 - Czerny, Mikulicz, Szmiden, Conell (wchłanialne),
2 - Lambert, Cushing, Halstedt (długo wchłaniane).
Jelito cienkie - gaz, treść przepychamy do jelita ślepego; staramy się nie punktować jelit cienkich; gdy jest płyn to lepiej nie ruszać.
Okrężnica zstępująca - grudy kałowe.
Otrzewną szyjemy - Katgutem.
Pochewkę mięśnia - Vicrylem.
Podskórne - dexonem, Vicrylem.
Skórę - szew ciągły, materacowy, nie wchłanialny.
Jelita w trakcie zabiegu polewamy płynem, aby nie wyschły poza jamą brzuszną, dobrze też polewać Dextranem. Płyny dobrze resorbują się z otrzewnej, dlatego wspomagamy nawodnienie.
3