PowerPoint Presentation

Królestwo - zwierzęta



Przypomnijmy sobie informacje z tematu o

klasyfikowaniu organizmów.



Świat organizmów podzielony został na 5

królestw: bakterie, protisty, rośliny, grzyby i

zwierzęta.



W królestwie zwierzęta znajdują się

wielokomórkowe organizmy cudzożywne, w

większości zdolne do samodzielnego poruszania

się.



Większość zwierząt ma narządy służące do

odżywiania się, oddychania, wydalania,

reagowania na bodźce, rozmnażania się.



W obrębie tego królestwa poznamy zwierzęta

bezkręgowe i kręgowe.

Systematyka zwierząt



Królestwo : zwierzęta

(

Animalia

)



Typ - gąbki

- parzydełkowce

- płazińce

- wrotki

- nicienie

- pierścienice

- stawonogi

- mięczaki

- strunowce

beztkankow
ce

tkankowce

bezkręgow

Bezkręgowce



Bezkręgowce to stara nazwa systematyczna, do

której, zwyczajowo, zalicza się wszystkie typy

zwierząt, … bez kręgowców oczywiście



czyli nie

posiadające kręgosłupa



Bezkręgowce to zwierzęta, które nie posiadają

szkieletu wewnętrznego



Obejrzyj animowaną wzmiankę dotyczącą

bezkręgowców

http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources

/animacja_charakterystyka_bezkręgowców.html

Parzydełkowce



Parzydełkowce to najprostsze tkankowe zwierzęta

wodne.



Występują głównie w wodach słonych.



Charakteryzują się promienistą symetrią ciała.



Występują w postaci workowatego polipa (osiadłe) lub

dzwonowatej meduzy (wolno pływające).



Mają dużą zdolność regeneracji – to bardzo korzystna

umiejętność- polecam ten adres :

http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/an

imacja_rozmnażanie_bezpłciowe_u_parzydełkowc

ów_płazińców_i_szkarłupni.html



Posiadają komórki parzydełkowe, służące do ataku

i obrony (zawierają drażniąco-paraliżującą ciecz).

Parzydełkowce

Polip



Postać osiadła



Kształt ciała-

workowaty



Otwór gębowy

skierowany ku górze



Otwór gębowy

uzbrojony czułkami

Meduza



Postać wolno pływająca



Kształt ciała dzwonowaty



Otwór gębowy

skierowany ku dołowi



Otwór gębowy uzbrojony

w ramiona, czułki na

brzegu dzwonu

Płazińce



Zwane są inaczej robakami płaskimi.



Ciało ich spłaszczone jest grzbieto-brzusznie.



Mają dwuboczną symetrię ciała.



Żyją w wodach słonych, słodkich oraz wewnątrz ciała innych

organizmów, zwanych żywicielami.



Zdecydowana większość płazińców to pasożyty.



W rozwoju występuje postać larwy

Przedstawiciele poszczególnych gromad:

–

Tasiemce – tasiemiec uzbrojony, nieuzbrojony, bruzdogłowiec

–

Przywry – motylica wątrobowa

–

Wirki – wypławek biały

Pierścienice



Żyją w wodach i w glebie. Większość z nich

to zwierzęta wolno żyjące,

niektóre pędzą osiadły tryb życia.



Ciało pierścienic jest wydłużone, podzielone

na wiele segmentów o podobnej

budowie.

pierścień = segment = metamer



U pierścienic po raz pierwszy w rozwoju

ewolucyjnym występuje zamknięty układ

krwionośny.

Przedstawiciele poszczególnych gromad:

–

wieloszczety – nereida

–

skąposzczety – dżdżownica ziemna

–

pijawki -

pijawka lekarska

Mięczaki



W miękkim ciele mięczaków wyróżniamy głowę,

nogę i worek trzewiowy, okryty płaszczem. W

worku trzewiowym znajdują się narządy

wewnętrzne.



U większości gatunków płaszcz wytwarza

wapienną muszlę.



Muszla stanowi szkielet zewnętrzny tych

organizmów.



Żyją głównie w wodach morskich, ale także w

wodach słodkich i na lądzie.

Przegląd systematyczny

mięczaków

Ślimaki

ślimak winniczek

pomrów wielki

stożek królewski

Małże

szczeżuja wielka

omułek jadalny

ostryga wielka

Głowonogi

ośmiornica pospolita

kałamarnica

olbrzymia

mątwa zwyczajna

Charakterystyka

stawonogów



Stawonogi to najliczniejsza grupa zwierząt,

zamieszkująca wszystkie środowiska:

–

wodę,

–

ląd,

–

powietrze.



Ciało ich podzielone jest na części (tagmy) i

pokryte szkieletem zewnętrznym zbudowanym z

chityny.



Odnóża składają się z elementów połączonych

ruchomo, stawami (stąd nazwa całej grupy

zwierząt).

Przegląd systematyczny

stawonogów

Skorupia

rak rzeczny, pąkle, kiełż

zdrojowy

Wije

wij drewniak, krocionóg

piaskowy

Owady

mucha domowa, biedronka

siedmiokropka, paź królowej

Pajęczaki

pająk krzyżak, kosarz ścienny,

kleszcz pastwiskowy, skorpion

czarny

Porównanie budowy

zewnętrznej stawonogów

cecha

skorupia

owady

pajęcza

przedstawici

rak rzeczny

mucha

domowa

pająk krzyżak

części ciała

głowotułów

odwłok

głowa

tułów

odwłok

głowotułów

odwłok

czułki

2 pary

1 para

brak

odnóża

kroczne

różna liczba par

3 pary

4 pary

Kręgowce



Cechą charakterystyczną strunowców jest

występowanie struny grzbietowej przez całe

życie, albo tylko w rozwoju zarodkowym.



U zwierząt, należących do kręgowców,

struna grzbietowa została zastąpiona

szkieletem wewnętrznym, zbudowanym z

tkanki chrzęstnej lub kostnej.



Do kręgowców należą: ryby, płazy, gady,

ptaki i ssaki.

Przystosowania ryb do życia

w wodzie



Ryby mają opływowy kształt ciała.



Kształt ciała ryb zależy jednak od środowiska ich życia.



Ciało pokryte jest łuską i śluzem (śluz zmniejsza tarcie).



Barwa ciała jest przystosowana do otaczającego środowiska,

pełni funkcje ochronne (mimetyzm).



Płetwy umożliwiają ruch w wodzie.

–

płetwy parzyste - piersiowe i brzuszne sterują ciałem i

utrzymują równowagę. Pozwalają na pływanie do przodu,

do tyłu i zatrzymywanie się;

–

płetwy nieparzyste - grzbietowa, ogonowa, odbytowa-

umożliwiają prawidłowe ułożenie ciała. Płetwa ogonowa

jest narządem napędowym, umożliwiającym ruch ciała do

przodu.

http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/film_ryby.html

Przystosowania ryb do życia

w wodzie



Oczy ryb są pozbawione powiek (nie wysychają w

wodzie);



Linia boczna występuje po obu stronach ciała. Tworzą ją

ciałka zmysłowe, przekazujące informacje o kierunku

prądów wodnych, przeszkodach czy odległości od brzegu;

http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/film_linia_

boczna_ryb.html



Skrzela umożliwiają pobieranie tlenu rozpuszczonego

w wodzie;



Pęcherz pławny (u ryb kostnoszkieletowych) zapewnia

utrzymanie równowagi i zmiany głębokości zanurzenia.

Płazy



Są to zwierzęta ziemno-wodne.



Część życia spędzają w wodzie,

a część na lądzie.



Są zmiennocieplne, drapieżne,

czworonożne

(z wyjątkiem

płazów beznogich).



Występują na wszystkich

kontynentach, z wyjątkiem

Antarktydy.



Najliczniej występują w strefie równikowej.

http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/animacja

_charakterystyka_płazów.html



U nas najczęściej spotykane są żaby, ropuchy i traszki.

Przegląd systematyczny

płazów

Podział płazów

Przedstawiciele

Bezogonowe

Żaba trawna

Ropucha szara

Kumak górski

Rzekotka drzewna

Ogoniaste

Traszka zwyczajna

Salamandra plamista

Beznogie

Marszczelec pierścieniowy

Rozmnażanie i

rozwój płazów

bezogonowych



Płazy można spotkać w miejscach

wilgotnych, zacienionych, w pobliżu

zbiorników wodnych, ponieważ ich cykl

życiowy związany jest ze środowiskiem

wodnym. W okresie rozrodu wędrują wiec do zbiorników

wodnych, pokonując czasami znaczne odległości.



Samica składa w wodzie jaja, zwane

skrzekiem

. Samiec,

siedzący wówczas na jej grzbiecie, polewa jaja nasieniem,

w którym są plemniki. Do zapłodnienia dochodzi poza

organizmem, więc jest to

zapłodnienie zewnętrzne



Z zapłodnionych jaj wylęgają się larwy -

kijanki

. Różnią się

one znacznie od osobników dorosłych

Gady



Gady są zwierzętami typowo lądowymi. Te z nich,

które występują w wodzie, są formami wtórnie

przystosowanymi do tego środowiska.



Ciało gadów pokrywa gruba, łuskowata i sucha skóra.

Stanowi ona ochronę przed urazami i zabezpiecza

przed utratą wody. W skórze występują liczne komórki

barwnikowe, co pozwala im przystosować się do

otoczenia.



Wzrost gadów odbywa się przez całe życie, więc węże

i jaszczurki co jakiś czas muszą zrzucić stary

naskórek, pod którym narasta nowy – proces ten

nazywa się wylinką.

Przegląd systematyczny

gadów

Podział gadów

Przedstawiciele

Żółwie

żółw olbrzymi, żółw

błotny

Węże

zaskroniec

zwyczajny, żmija

zygzakowata

Jaszczurki

jaszczurka zwinka,

kameleon pospolity

Krokodyle

krokodyl nilowy,

aligator

amerykański

Rozmnażanie się i rozwój

gadów



U gadów następuje zapłodnienie wewnętrzne.



Składają jaja na lądzie, w suchych miejscach.



Jaja są w wapiennej, lub elastycznej osłonce, bogate

w żółtko i wodę.



Rozwijający się zarodek wytwarza błony płodowe, które

umożliwiają mu wymianę gazową, zbieranie produktów

przemiany materii i oszczędzanie wody.



Rozwój gadów jest prosty, czyli z jaja wylęga się osobnik

podobny do dorosłego.



U niektórych jaszczurek i węży występuje

jajożyworodność. Ciało samicy chroni jaja przed

zniszczeniem, zapewnia tez wyższą temperaturę rozwoju.

Młode opuszczają ciało matki po wykluciu się z jaja w jej

jajowodzie. Jajożyworodna jest jaszczurka żyworódka,

padalec, żmija zygzakowata.

Ptaki



Najbardziej

charakterystyczną cechą

ptaków jest zdolność

aktywnego lotu.



Zdarzają się jednak wyjątki.

Ptaki, które nie latają to

struś, kazuar, kiwi. Określa

się je nazwą nieloty.



Opanowanie umiejętności

latania wymaga wielu

przystosowań, w tym

przekształceniu kończyn

przednich w skrzydła i

zmniejszeniu ciężaru ciała.



Lot ptakom umożliwiają

pióra, które pokrywają ciało

oraz tworzą powierzchnie

lotne.

Przystosowania ptaka do

lotu

SZKIELET



Kończyny przednie przekształcone są
w skrzydła. Kości skrzydeł są tak ze
sobą połączone, że mogą poruszać
się tylko w jednej płaszczyźnie.



Liczne kości są w środku wypełnione
powietrzem (pneumatyczne).



Czaszka jest mała i cienkościenna.



Całkowita redukcja uzębienia
zmniejsza ciężar czaszki.



Kręgi tułowiowe są zrośnięte, co
wzmacnia i usztywnia ciało w locie.



Grzebień mostka jest miejscem
przyczepu silnych mięśni
poruszających skrzydłami.



Pas barkowy tworzą duże i masywne
kości krucze, obojczyki zrośnięte w
kształt litery V.

Przystosowania ptaka do

lotu

PODWÓJNE ODDYCHANIE



Ptaki podczas lotu potrzebują

bardzo dużo energii. Komórki

mięśni wymagają wtedy dużej

ilości tlenu.



Podczas oddychania powietrze

wypełnia nie tylko płuca o dużej

powierzchni wymiany gazowej,

ale także worki powietrzne,

mieszczące się w ciele ptaka.



Dzięki temu świeże powietrze

przepływa przez płuca przy

wdechu i wydechu (z worków),

co zapewnia stałą dostawę

tlenu do pracujących mięśni.

Rozmnażanie się ptaków



Ptaki są jajorodne.



Liczba jaj, ich wielkość, kolor, kształt

są cechą gatunkową ptaków.



Samica składa zapłodnione jaja w

przygotowanym w tym celu gnieździe.



Zapłodnienie jest wewnętrzne, zarodek

zostaje otoczony osłonami jajowymi.



Rozwój zarodka ptaka odbywa się

wewnątrz osłon jajowych. Zarodki

ptaków, podobnie jak zarodki

gadów, wytwarzają błony płodowe :

kosmówkę, omocznię i owodnię.



Ptaki są więc owodniowcami.



W celu zapewnienia rozwijającym się

zarodkom stałej temperatury ptaki

wysiadują jaja. U wielu gatunków

rodzice wysiadują je na zmianę.

Charakterystyka ssaków



Ssaki są grupą kręgowców, które spośród innych

zwierząt wyróżniają się przede wszystkim:

–

pokryciem ciała sierścią (włosami),

–

karmieniem młodych mlekiem wytwarzanym przez

gruczoły mlekowe samicy,



Wykazują zdolność przystosowania się do życia w

różnorodnych środowiskach. Żyją na ziemi i pod ziemią,

w wodzie słonej i słodkiej, latają w powietrzu. Występują

na bagnach i pustyniach, w górach, na śniegu i lodzie.



Sukces ewolucyjny ssaki osiągnęły dzięki:

–

stałocieplności,

–

wysokiemu rozwojowi układu nerwowego i narządów

zmysłów,

–

długotrwałej opiece nad potomstwem, które po

urodzeniu karmione jest mlekiem matki.

Cechy właściwe tylko ssakom



Pokrycie ciała sierścią.



Posiadanie licznych gruczołów w skórze (potowe,

łojowe, mleczne, zapachowe).



Posiadanie małżowin usznch.



Występowanie 7 kręgów szyjnych.



Obecność 3 kostek słuchowych.



Żyworodność

(z wyjątkiem jajorodnych stekowców).

Zadania

1. Określ, do jakiej grupy zwierząt należą:

dżdżownica, biedronka, bażant, morświn.

2. Podaj funkcję grzebienia mostka u ptaków.

3. Wymień cechę ptaków i ssaków, która umożliwiła

im opanowanie wszystkich środowisk na Ziemi.

4. Wymień dwie funkcje, jakie pełnią pióra u ptaków.

5. Wyjaśnij co to jest skrzek i do czego służy.

Źródła



J. Loritz-Dobrowolska i wsp.,Biologia 1,Operon,2009r.



E. Kłos i wsp., Ciekawa biologia1,WSiP, 2002r.



B.Klimuszko, Żak, 2009r.



B.Klimuszko, Żak,2001r.



H.Lach,J.Ślósarczyk, Nowa Era, 1994r.



Z.Sendecka i wsp., Vademecum, Operon, 2008r.



E.Pyłka-Gutowska,E.Jastrzębska, Bliżej biologii 1,

WSiP, 2009r.



D.Cichy,I.Żeber-Dzikowska, Biologia 1, DEBIT, 1999r.



B.Potocka,W.Górski, Biologia 1, MAC Edukacja

S.A.,2002r.

Document Outline