Temat 13: Przedsiębiorstwo w warunkach konkurencji monopolistycznej.

1. Założenia modelu przedsiębiorstwa w konkurencji monopolistycznej.

• Założenia modelu:

• Duża liczba małych przedsiębiorstw w gałęzi, wielu nabywców.

• Produkty zróżnicowane, pozostające jednak bardzo bliskimi substytutami, (co sprzyja konkurencji, niecenowej).

• Ograniczona kontrola cen.

• Względnie trwałe wejście do gałęzi.

• Doskonała informacja o rynku.

• Udział każdej z firm w rynku zależy od:

• Liczby przedsiębiorstw w gałęzi.

• Poziomu ceny przy danej krzywej popytu rynkowego na dany produkt.

2. Równowaga przedsiębiorstwa w krótkim okresie.

• W krótkim okresie sytuacja przedsiębiorstwa w konkurencji monopolistycznej może przypominać sytuację monopolisty, gdyż przedsiębiorstwo dostarcza wyróżniający się produkt.

• Przedsiębiorstwo w krótkim okresie może osiągać zyski ekonomiczne.

3. Tendencje do zanikania zysku ekonomicznego w długim okresie.

• Występujące w przedsiębiorstwie zyski przyciągną konkurentów, którzy podejmą ten sam rodzaj działalności, gdyż wejście do gałęzi jest łatwe. W konsekwencji popyt na produkt danego przedsiębiorstwa zacznie spadać. Ostatecznie długookresowa równowaga przedsiębiorstwa ustali się w punkcie styczności, w którym krzywa popytu styka się z krzywą długookresowego kosztu przeciętnego przy wielkości produkcji, dla której utarg krańcowy zrównuje się z kosztem krańcowym.

• W długim okresie w warunkach konkurencji monopolistycznej dochodzi do zanikania zysku ekonomicznego, cena pokrywa długookresowy koszt przeciętny.

4. Przyczyny różnic w strukturach między gałęziami - podsumowanie.

• Różnice w strukturach rynku:

• Główne struktury (formy) rynku:

• konkurencja doskonała,

• konkurencja monopolistyczna,

• oligopol,

• pełny monopol.

• Przyczyny różnic w strukturach rynku:

• Kształt krzywej długookresowych kosztów przeciętnych, a zwłaszcza reakcja między minimalną efektywną skalą produkcji, a rozmiarami popytu rynkowego.

• Występowanie barier wejścia do niektórych gałęzi.

• Miara struktury rynku:

• Wskaźnik koncentracji CR - udziału w sprzedaży rynkowej, liczony dla 3-4 największych firm (CR₃, CR₄) w gałęzi:

• Jeżeli CR₁ (dla jednej firmy) > 90% - pełny monopol

• Jeżeli CR₃ (lub CR₄) < 40% - rynek konkurencyjny

• Jeżeli CR > 40% - oligopol (różne odmiany)

• CR > 60% - oligopol ścisły

• 60% > CR > 40% - „luźny” oligopol

• Dla określenia struktury rynku decydujące znaczenie ma definicja produktu i określenie granic geograficznych rynku.

• Konkurencja doskonała: produkcja i sprzedaż zbóż, ziemniaków, owoców.

• Konkurencja monopolistyczna: produkcja i sprzedaż obuwia, tkanin, odzieży i mebli.

• Oligopol: produkcja i sprzedaż samochodów, opon, papierosów, stali, materiałów budowlanych.

• Pełny monopol: produkcja energii elektrycznej, dostawy gazu i wody.

1