Temat 7: Wybór konsumenta w teorii krzywych obojętności.

1. Linia budżetowa:

• Zakładamy, że dany jest dochód konsumenta oraz ceny dóbr. Konsument potrafi uszeregować koszyki dóbr, według stopnia satysfakcji, jaką mu one przynoszą i wybiera zawsze koszyki przynoszące mu największą satysfakcję.

• Linia budżetowa - ograniczenie budżetowe, opisuje różne koszyki dóbr dostępne dla konsumenta, zależy od poziomu dochodu, oraz cen rynkowych dóbr.

• Przykład: Tygodniowe kieszonkowe pewnego studenta wynosi 120 zł. Pieniądze te może wydać na pizzę - w cenie 30 zł oraz bilety do kina w cenie 15 zł. Dostępne dla niego kszyki dóbr zawiera tabela:

Pizza (szt.)	Wydatki na pizzę	Bilety do kina (szt.)	Wydatki na bilety
0	0	8	120
1	30	6	90
2	60	4	60
3	90	2	30
4	120	0	0

• 
  W uproszczony sposób wyznaczamy linię budżetową oznaczając punkty na osi poziomej i pionowej.

• W naszym przypadku dochód dzielimy przez 30 (cenę pizzy) i potem dochód dzielimy przez 15 (cenę biletu).

• Linia budżetowa jest ilustracją ograniczenia budżetowego. Pokazuje różne koszyki dostępne dla konsumenta (Preferencje nie mają wpływu na linię budżetową!).

2. Preferencje konsumenta, krańcowa stopa substytucji dóbr i krzywa obojętności:

• Preferencje konsumenta - są ujmowane w postaci krzywej obojętności. Wyznaczanie krzywej obojętności:

• W układzie preferencji studenta zbiór U₁ reprezentuje jednakowy poziom użyteczności:

Pizza	Bilety
12	1
8	2
5	3
3	4
1,5	5
1,25	6

• Każda z powyższych kombinacji jest dla studenta jednakowo użyteczna.

• Możliwość substytucji dwóch dóbr przy zachowaniu całkowitej użyteczności na stałym poziomie opisuje krańcowa stopa substytucji dobra X dobrem Y.

• Stopa substytucji - jest to ilość dobra Y, z jakiej konsument skłonny jest zrezygnować, aby zwiększyć konsumpcję dobra X o jednostkę, przy zachowaniu całkowitej użyteczności na stałym poziomie.

• 
  

• Upodobania konsumenta wykazują malejącą krańcową stopę substytucji. Co oznacza, że mając mniej dobra Y konsument jest skłonny poświęcać coraz mniejsze jego ilości by pozyskiwać kolejne jednostki dobra X przy zachowaniu użyteczności całkowitej na stałym poziomie. Ilustracją upodobań konsumenta jest krzywa obojętności.

• Krzywa nie bierze pod uwagę cen i dochodów.




• Krzywa obojętności pokazuje wszystkie kombinacje ilościowe dwóch dóbr dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność. Preferencje konsumenta opisuje zazwyczaj cały układ krzywych obojętności dla danej pary dóbr, które nazywamy mapą krzywych obojętności.

• Krzywych morze być n.




• Cechy krzywej obojętności:

• Ma zwykle ujemne nachylenie.

• Dla danej pary dóbr krzywe nigdy się nie przecinają.

• Ulega spłaszczeniu w miarę przesuwania się w prawo, ujawnia istnienie malejącej krańcowej stopy substytucji.

• Szczególne przypadki krzywych obojętności:

• Dobra X i Y są doskonałymi substytutami (zastępują się w stałej proporcji). Krańcowa stopa substytucji jest wielkością stałą, dla doskonałych substytutów.




• Dobra doskonale komplementarne uzupełniają się zawsze w stałej proporcji.




3. Równowaga konsumenta w ujęciu teorii krzywych obojętności:

• Równowaga konsumenta, czyli optimum konsumenta - w ujęciu teorii krzywych obojętności jest wyznaczane poprzez złożenie linii budżetowych i krzywych obojętności konsumenta dla danych dóbr.

• Punkt E, to punkt równowagi konsumenta, który określa kombinację dóbr dającą mu maksymalną użyteczność całkowitą, przy danym dochodzie i danych cenach. Nachylenie linii budżetowej i krzywych obojętności są wówczas równe.

• Dostosowania konsumenta do zmiany dochodu:

• Zmiany dochodu przy niezmienionym poziomie cen powodują równoległe przesuwanie się linii budżetowej.




• Równoległe przesunięcia linii budżetowej będą powodowały powstanie nowych punktów równowagi konsumenta, gdyż linia budżetowa będzie stykała się z coraz wyżej położonymi krzywymi obojętności. Powstanie w ten sposób ścieżka wzrostu dochodu.

• Ścieżka wzrostu dochodu - czyli krzywa dochód-konsumpcja, jest to geometryczny zbiór punktów równowagi konsumenta odpowiadających wszystkim poziomom dochodu konsumenta przy założeniu niezmienności cen oraz danych preferencjach konsumenta.

• Ścieżka wzrostu dochodu dla dwóch osób normalnych będzie krzywą rosnącą (o dodatnim nachyleniu)




• Ścieżka wzrostu dochodu. Jeżeli jedno z dóbr jest niższego rzędu to ścieżka wzrostu dochodu będzie miała ujemne nachylenie.

• Dostosowania konsumenta do zmian cen. Krzywa popytu konsumenta.

• Dostosowania konsumenta do zmian cen:

• Zmiana ceny wpływa na położenie linii budżetowej.




• Linia budżetowa, która zmienia swoje nachylenie będzie osiągała punkty styczności z kolejnymi krzywymi obojętności. Powstaje w ten sposób krzywa cena-konsumpcja.

• Krzywa cena-konsumpcja - jest to geometryczny zbiór punktów równowagi konsumenta, w sytuacji, gdy cena danego dobra zmieni się w sposób ciągły przy stałym dochodzie konsumenta, stałych cenach innych dóbr i danych preferencjach konsumenta.





• Posługując się krzywą cena-konsumpcja można wyprowadzić krzywą popytu konsumenta na dobro X biorąc pod uwagę kolejne poziomy ceny dobra i odpowiadające im ilości dobra (odpowiednio do kolejnych punktów równowagi).

• Popyt rynkowy - jest sumą popytów indywidualnych wszystkich konsumentów.

5. Wybór między konsumpcją bieżącą a przyszłą:

• 
  Konsumpcja przyszła - oznacza konieczność bieżących oszczędności, ograniczeniem konsumenta jest jego dochód oraz wysokość stopy procentowej „r”. Konstruujemy linię możliwości rynkowych konsumenta.

• Punkt B - konsumpcja bieżąca z bieżącego dochodu; C_t+1 = D_t+1 + D_t(1+r); D_t+1 - jest to dochód z okresu przyszłego.

• Punkt Z; C_t = D_t

• Punkt A - konsument zadłużający się (konsumpcja bieżąca z bieżącego dochodu + pożyczka); C_t = D_t + pożyczka