Temat 8: Wprowadzenie do teorii przedsiębiorstwa.

1. Pojęcie przedsiębiorstwa i jego cechy:

• Współczesne przedsiębiorstwa są definiowane jako:

• Najważniejsze instytucje systemu ekonomicznego utworzone w celu osiągnięcia zysków.

• Podstawowe jednostki gospodarki, w których zostały zorganizowane zasoby produkcyjne w celu wytwarzania bogactwa.

• Jednostki gospodarcze charakteryzujące się odrębnością ekonomiczną, techniczno -produkcyjną i organizacyjną, utworzone w celu zaspokajania potrzeb społeczeństwa. Najważniejsza definicja

• Odrębność ekonomiczna:

• Samodzielność podejmowania decyzji gospodarczych (w ramach przepisów i norm wykluczających działania społecznie niepożądane)

• Zdolność do pokrywania wszystkich wydatków przychodami ze sprzedaży dóbr (wraz z innymi wpływami i pomocą państwa)

• Dążenie do osiągnięcia nadwyżki przychodów nad kosztami, zgodnie z zasadą racjonalności.

• Odrębność techniczno-produkcyjna:

• Dysponowanie wyodrębnionym majątkiem produkcyjnym, który jest wykorzystywany zgodnie z założonymi celami.

• Odrębność organizacyjna:

• Decyzje podejmuje ogniwo kierujące, uprawnione do tego i ponoszące z tego tytułu odpowiedzialność, podlega mu zespół pracowników.

• Przedsiębiorca i przedsiębiorczość.

• Przedsiębiorczość - wola i umiejętność szukania i dostrzegania nowych możliwości do osiągania korzystnych dla przedsiębiorstwa wyników ekonomicznych oraz podejmowania ryzyka i działań zapewniających wykorzystanie tych możliwości.

• Funkcje przedsiębiorcy:

• Inicjowanie i uruchamianie działalności gospodarczej.

• Podejmowanie kluczowych decyzji w sprawach przedsiębiorstwa.

• Wdrażanie innowacji technologiczno-organizacyjnych.

• Podejmowanie ryzyka (MOTYW DZIAŁANIA - ZYSK)

• Innowacyjność przedsiębiorcy - ciągłe dążenie do tworzenia nowych kombinacji czynników produkcji. Działania te burzą obecną równowagę.

• Rodzaje innowacji:

• Nowy produkt lub jego odmiana.

• Nowa metoda produkcji.

• Zdobycie nowego źródła surowców lub półproduktów.

• Zmiana struktury gałęzi (np. monopolizacja)

• Cele przedsiębiorstwa.

• Ujęcie tradycyjne - maksymalizacja zysku, wywodzi się z ekonomii neoklasycznej.

• Założenie: przedsiębiorstwo jest uczestnikiem konkurencji doskonałej (dużo małych przedsiębiorstw w gałęzi, silna konkurencja, pełna informacja);

• To ujęcie nie jest w pełni zgodne z obserwacjami i deklaracjami przedsiębiorców.

• Modyfikacje celu:

• Maksymalny zysk w długim okresie czasu.

• Zysk zadowalający (przezorny bez nadmiernego ryzyka)

• Maksymalizacja dochodu właścicieli.

• Współczesne przedsiębiorstwa posiadają wiązkę celów np.:

• Wzrost poziomu sprzedaży.

• Powiększenie majątku produkcyjnego.

• Ekspansja eksportowa.

• Ilościowy i jakościowy wzrost produkcji.

• Poprawa warunków pracy podejście behawioralne

• Cele wynikające z istoty działalności przedsiębiorstwa można określić jako wewnętrzne.

• Większość przedsiębiorstw realizuje też cele zewnętrzne wyrażające oczekiwania społeczeństwa np. dbałość o środowisko, utrzymanie miejsc pracy.

• Przedsiębiorstwa spółdzielcze, lub państwowe mogą inaczej formułować swe cele.

4. Klasyfikacje przedsiębiorstw.

• Według wielkości (zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 - ze zmianami):

• Mikro przedsiębiorca (mikro firma) - zatrudniał średniorocznie < 10 pracowników oraz jego roczny obrót ≤ 2 mln euro lub suma aktywów bilansu ≤ 2 mln euro, w jednym z ostatnich dwóch lat obrotowych.

• Mały przedsiębiorca- zatrudniał średniorocznie < 50 pracowników oraz jego roczny obrót ≤ 10 mln euro lub suma aktywów bilansu ≤ 10 mln euro, w jednym z ostatnich dwóch lat obrotowych.

• Średni przedsiębiorca- zatrudniał średniorocznie < 250 pracowników oraz jego roczny obrót ≤ 50 mln euro lub suma aktywów bilansu ≤ 43 mln euro, w jednym z ostatnich dwóch lat obrotowych.

• Według sektora własności:

• Przedsiębiorstwa sektora prywatnego (indywidualne i grupowe)

• Przedsiębiorstwa sektora publicznego (państwowe i komunalne)

• Według form prawno-administracyjnych:

• Przedsiębiorstwo jednoosobowe (czyli osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą)

• Spółki:

• Prawa cywilnego: cywilna

• Prawa handlowego: jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna, partnerska osobowe, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjna kapitałowe

• Spółdzielnie

• Przedsiębiorstwa państwowe

• Dane z rocznika statystycznego GUS:

Rodzaj przedsiębiorstwa:	Liczba w 2003 roku	Liczba w 2007 roku
Spółki cywilne	279 208	280 890
Spółdzielnie	18 548	18 128
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą	2 795 860	2 787 650
Spółki akcyjne	8 641	8 853
Spółki zoo	177 380	216 887
Spółki jawne	21 370	28 587
Spółki komandytowe	763	2 632
Spółki partnerskie	581	1 086
Spółki komandytowo-akcyjne	18	254
Ogółem liczba przedsiębiorstw:	3 581 593	3 685 608