Wykład VII (Błony płodowe)

Błony płodowe:

• pęcherzyk żółtkowy (saccus vitellinus)

• omocznia (allantois)

• owodnia (amnion)

• kosmówka (chorion)

Pęcherzyk zółtkowy - jest błona otaczająca kulę zółtka

W czasie rozwoju zarodka kurzego komórki nabłonka pęcherzyka pobierają substancje odżywcze z żółtka i dostarczają zarodkowi.

U człowieka pęcherzyk żółtkowy nie magazynuje żółtka.

Trzy postacie rozwoju pęcherzyka żółtkowego:

1. Pęcherzyk pierwotny, powstaje ok. 7-8 dnia, wysłany jest błona Heusera, która powstaje z hipoblastu

2. Pęcherzyk wtórny - powstaje 9 dnia, kiedy komórki endodermy wyścielają wewnętrzną powierzchnię

3. błony Heusera.

4. Pęcherzyk ostateczny, powstaje po wytworzeniu fałdów - głowowego i ogonowego zarodka, kiedy

5. prajelito łączy się szerokim przewodem zółtkowo-jelitowym z pęcherzykiem żółtkowym

W końcu 5 tygodnia następuje odłączenie pęcherzyka od jelita pierwotnego.

Miedzy 2-3 tygodniem pęcherzyk żółtkowy spełnia rolę w przenoszeniu płynu odżywczego.

W 3 tygodniu w ścianie pęcherzyka pojawiają się wyspy krwiotwórcze i rozpoczyna się hemopoeza,

która trwać będzie do 5 tygodnia, kiedy funkcję te przejmie wątroba.

W 3 tygodniu w ścianie pęcherzyka żółtkowego pojawiają się pierwotne komórki płciowe (gonocyty), które stąd wędrują do gonad.

W 2-4% przypadków szypuła pęcherzyka żółtkowego pozostaje i tworzy uchyłek jelitowy - uchyłek Meckela.

Omocznia, powstaję w 16 dniu rozwoju, między 3 a 5 tygodniem w ścianie omoczni powstają wyspy krwiotwórcze

i naczynia krwionośne, które następnie utworzą tętnice i żyłę pępowinową.

W 8 tygodniu zaczyna się nagły zanik omoczni.

Wewnętrzna część omoczni łączy się z zawiązkiem pęcherza moczowego, ale w miarę rozwoju pęcherza zanika.

Pozostałość stanowi moczownik, który tworzy więzadło pępkowe.

Owodnia, podczas zagnieżdżania w zewnętrznej części węzła zarodkowego pojawia się jamka -

zawiązek owodni.

Komórki owodniotwórcze (amnioblasty) oddzielają się od epiblastu i tworzą cienką błonę -

owodnię, wyścielającą szybko powiększającą się jamę owodni.

Jama owodni powiększa się i rozciąga wzdłuż brzegów tarczki zarodkowej, tworząc połączenie

owodniowo-ektodermalne, które w późniejszym etapie przekształca się w pierwotny pierścień pępowinowy.

Przez pierścień przechodzą szypuła brzuszna, szypuła pęcherzyka żółtkowego i kanały łączące

wewnątrzzarodkową i zewnątrzzarodkową jamę ciała.

W 5 tygodniu pierścień pępowinowy zaciska się i powstaje pierwotny sznur pępowinowy (pępowina),

całkowicie otoczony przez owodnię.

W 4 miesiącu błona owodniowa i kosmówkowa łączą się.

Zespolona w całość błona owodniowo-kosmówkowa (amnion-chorion) jest złożoną wielowarstwową strukturą

składającą się z elementów nabłonkowych i łącznotkankowych.

Później błona owodniowo-komówkowa łączy z doczesną pokrywową, a kiedy ta zaniknie z doczesną ścienną.

Połączone błony owodniowo-kosmówkowa i doczesnej ściennej stanowią PĘCHERZ PŁODOWY.

Owodnia jest błoną cienką i przezroczystą zbudowaną z nabłonka jednowarstwowego sześciennego lub cylindrycznego.

Nabłonek owodni pełni funkcję wydzielniczo-resorpcyjną.

Wodnisty, słomkowej barwy płyn częściowo wydzielany jest przez amnioblasty, a w części pochodzi z krążenia matczynego.

W końcu ciąży płód połyka około 400 ml płynu dziennie. Jest on absorbowany przez jelita i dostaje się do krążenia.

Około 0,5 litra moczu dziennie wydziela płód do płynu owodniowego. Wymiana wody w płynie owodniowym następuje do 3 godziny.

Objętość płynu owodniowego zwiększa się w ciągu trwania ciąży.

10 tydzień - 30 ml

30 tydzień - 350 ml

37 tydzień - 1 litr

---