Dyskopatia lędźwiowa

OPIS: bóle umiejscowione w okolicy lędźwiowej są często konsekwencją choroby krążka międzykręgowego, sąsiednich więzadeł, mięśni i układu szkieletowego; z czasem zmiany postępują, doprowadzając do zwyrodnienia krążka międzykręgowego, przepukliny jądra miażdżystego oraz zmian wytwórczych w obrębie kręgów i stawów międzykręgowych z następczym zwężeniem kanału kręgowego.

• bóle niekorzeniowe lędźwiowo-krzyżowe (ostre lub przewlekłe) umiejscowione w okolicy przykręgosłupowej: są wywołane uszkodzeniem krążka międzykręgowego i tkanek miękkich,

• bóle korzeniowe lędźwiowo-krzyżowe (ostre lub przewlekłe): bóle neuralgiczne umiejscowione głównie w obrębie pośladków, okolicy stawu biodrowego i kończynie dolnej; mogą im towarzyszyć objawy niedowładu mięśni, parestezje lub zniesienie odruchów ścięgnistych;

• u młodszych pacjentów źródłem bólu jest zwykle mechaniczny ucisk lub chemiczne podrażnienie korzenia rdzeniowego,

• zwężenie kanału kręgowego jest na ogół podłożem bólów korzeniowych u osób powyżej 55 roku życia.

Wiek: 25-45 lat, pierwszy incydent bólowy w 3 i 4 dekadzie życia, rzadko przed 20 rokiem życia i po 65 roku życia.

Płeć: występuje jednakowo często u obu płci.

OBJAWY:

• ból o różnym charakterze i nasileniu; najczęściej tępy, zaczynający się w okolicy lędźwiowej, promieniujący wzdłuż kończyny do okolic kolana,

• ból może promieniować (zwykle jednostronnie) wzdłuż korzenia rdzeniowego,

• ból krzyża zmniejsza się w nocy; pozostawanie w łóżku zazwyczaj (przynajmniej czasowo) zmniejsza dolegliwości,

• ból nasila się podczas chodzenia,

• objawy ogólne nie występują,

• rwie kulszowej nie zawsze towarzyszy ból umiejscowiony w okolicy lędźwiowej,

• drętwienia i zaburzenia czucia w kończynach,

• rzadko pojawia się niedowład określonych grup mięśni,

• przepuklina jądra miażdżystego następuje najczęściej w kierunku tylno-bocznym i powoduje ucisk korzeni rdzeniowych z typowym dla danego korzenia promieniowaniem bólu,

• w części przypadków występuje skrzywienie kręgosłupa w kierunku chorej strony lub w przeciwnym (w zależności od umiejscowienia przepukliny),

• zazwyczaj stwierdza się wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych.

PRZYCZYNY:

• przebyty uraz,

• częste podnoszenie ciężarów powyżej 10 kg, szczególnie gdy podczas tej czynności kończyny górne są wyciągnięte do przodu, kończyny dolne wyprostowane w stawach kolanowych, a tułów skręcony,

• wibracja, np. kierowanie pojazdami mechanicznymi.

CZYNNIKI RYZYKA:

• fizjologiczny proces starzenia się po 20 roku życia,

• palenie papierosów,

• wąski kanał kręgowy,

• stres, wzmożone napięcie mięśni,

• otyłość,

• osteoporoza.

TRYB LECZENIA: w większości przypadków ambulatoryjny; hospitalizacja w przypadkach ciężkich i tych, które wymagają leczenia operacyjnego.

LECZENIE OGÓLNE:

• wyjściowo: 2-7 dni reżim łóżkowy (kąpiele dozwolone), miejscowe nagrzewania, wyciąg miedniczny, leki uspokajające, fizykoterapia (poprawa w 90% przypadków),

• po tym okresie ostrożne uruchamianie pacjenta z podparciem w linii środkowej; stopniowa rezygnacja z podparcia w ciągu następnych kilku tygodni,

• w przewlekłych zespołach bólowych o charakterze niekorzeniowym: gimnastyka lecznicza, ewentualnie aerobik, ale bez ćwiczeń narażających kręgosłup na wstrząsy; korzystnie działają zabiegi manualne i fizykoterapia,

• przezskórna stymulacja nerwów obwodowych: korzystny, ale krótkotrwały efekt terapeutyczny,

• akupunktura daje dobre wyniki.

POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE:

• dostępne metody:

• standardowe usunięcie krążka międzykręgowego - wszystkie techniki usunięcia krążka międzykręgowego dają porównywalne wyniki,

• mikrochirurgiczne usunięcie krążka międzykręgowego,

• technika przezskórnego usuwania wypadniętego krążka międzykręgowego - stosunkowo nowa metoda, przeciwwskazana w przypadku zwężenia kanału kręgowego i w razie sekwestracji fragmentów jądra miażdżystego,

• rozpuszczenie krążka międzykręgowego za pomocą iniekcji enzymu;

• bezwzględne wskazania do operacyjnego usunięcia krążka międzykręgowego:

• postępujące pomimo leczenia zachowawczego ubytkowe objawy neurologiczne;

• względne wskazania do operacyjnego usunięcia krążka międzykręgowego:

• bardzo silne dolegliwości bólowe,

• liczne, nawracające incydenty zapalenia korzonków,

• czynnościowe skrzywienie kręgosłupa o bardzo dużym nasileniu,

• przewlekły ból wynikający z zaburzeń czynnościowych - pacjenci ci zazwyczaj początkowo reagują bardzo dobrze na zabieg operacyjny, ale długofalowe wyniki leczenia nie wykazują istotnych różnic w porównaniu z grupą pacjentów leczonych zachowawczo,

• zespół ubytkowych objawów neurologicznych o przebiegu stacjonarnym - nie ma istotnej różnicy między efektem leczenia operacyjnego i zachowawczego w odniesieniu do niedowładów i zaburzeń czucia.